طبرستان، تبرستان، تپورستان، تپوریه یا تپوران بخشی از سرزمین‌های میان کوه‌های البرز و دریای مازندران اطلاق می‌شده‌است و از لحاظ جغرافیایی شامل استان مازندران و بخش‌هایی از استان‌های گلستان، شرق و شمال تهران، شمال سمنان و البرز می‌شده‌است. از قرن دهم نام مازندران بر این سرزمین گذاشته شد. تا پیش از آن مازندران سرزمینی نیمه‌اساطیری محسوب می‌شد که در شاهنامه و دیگر حماسه‌ها و اساطیر ایران نامش رفته بود؛ اما طبرستان همیشه خطه‌ای تاریخی محسوب می‌شده‌است. تا بیش از یک سده پس از تازش تازیان بازماندگان ساسانیان در طبرستان با عنوان اسپهبدان فرمان می‌راندند. منسوب به طبرستان را امروزه طبری (یا تبری) می‌خوانند.
مرعشیان، سربدارن مازندران یا مرعشیه دودمانی شیعه بود که در قرن هشتم هجری در طبرستان حکومت می‌کرد.
سادات حسینی مرعشی که در سرزمین مازندران ساکن بودند، نسبشان به علی بن حسین می‌رسید. مؤسس دولت مرعشیان قوام‌الدین بن عبدالله نیز از حامیان و پیروان علما و رهبران سربداران بوده‌است. جنبش مرعشیان نیز بر این اساس در همهٔ زمینه‌ها از سربداران تأثیر پذیرفت.
قوام‌الدین، ملقب به میربزرگ، که از سادات مرعشی بود در ۷۶۰ هجری قمری مقارن ۱۳۵۹ میلادی، با قیام علیه چلاویان حکومت مرعشی را تأسیس کرد. او پیش از آن‌که به قدرت برسد، با کیا افراسیاب چلاوی، متحد شد، ولی «تضاد گوناگون بین آن دو و خوی و اشرافیت کیا افراسیاب»، سبب قیام و در نهایت پیروزی میربزرگ شد و مرعشیان در اندک زمانی تمامی مازندران را در حیطهٔ نفوذ خود درآوردند. نهضت مرعشیان به لحاظ رشد مذهب شیعه دوازده امامی در مازندران و گسترش آن به نواحی مجاور و ارتباط آن با کیاییان، سلسله حاکم بر بیه پیش و رسمی شدن تشیع دوازده‌امامی در زمان صفویان اهمیت دارد.
اوج قدرت مرعشیان از زمان تأسیس تا سال ۸۹۶ هجری بود که تیمور گورکانی به طبرستان یورش برد. علت عمدهٔ فروپاشی مرعشیان در درجهٔ یکم ظهور تیمور بوده‌است، البته جنگ‌های پیدرپی این خاندان با امرای محلی و همسایگان و همچنین دنیاگرایی رهبران بعدی از عوامل فروپاشی این نظام به شمار میروند.
مرعشیان هیچگاه به قدرت اولیهٔ حکومت میربزرگ برنگشت و آن «یکپارچگی و وحدت» هرگز به این ناحیه بازنگشت. در دوران صفویه به صورت تدریجی و نهایتاً در عصر شاه عباس یکم، در سال ۹۹۰ قمری، مازندران کلاً تحت سیطرهٔ مستقیم صفویان درآمد.
رضا پهلوی (۲۴ اسفند ۱۲۵۶ خورشیدی آلاشت، مازندران – ۴ مرداد ۱۳۲۳ خورشیدی ژوهانسبورگ، آفریقای جنوبی) سرشناس به رضاخان سردارسپه و پس از آن رضاشاه، شاه ایران (از ۱۳۰۴ خورشیدی تا ۱۳۲۰ خورشیدی) و بنیانگذار دودمان پهلوی بود. پادشاهی رضاشاه پایان فرمانروایی قاجاریان و آغاز دوران پهلوی بود که با انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷ به پایان رسید.
رضا که کودکی یتیم بود دوران خردسالی را در فقر گذراند. از نوجوانی به نظام پیوست و مدارج ترقی را طی نمود. در کودتای ۳ اسفند ۱۲۹۹، نیروهای قزاق به فرماندهی رضاخان تهران را اشغال کردند. رضاخان ابتدا در مقام وزیر جنگ، بسیاری از ناآرامی‌ها و راهزنی‌ها را از بین برد. در سوم آبان ۱۳۰۲ رضاخان با فرمان احمدشاه قاجار به نخست‌وزیری منصوب شد و ابتدا تلاشی در جهت جمهوری‌خواهی کرد. ولی در سال ۱۳۰۴ به پادشاهی رسید. وی سرانجام در سال ۱۳۲۰، پس از اشغال‌شدن ایران به دست متفقین، تحت فشار بریتانیا مجبور به ترک سلطنت گردید و سه سال بعد در شهر ژوهانسبورگ در آفریقای جنوبی به مرگ طبیعی درگذشت.
گرگان که سابقاً استرآباد نام داشت، شهری است که مرکز استان گلستان می‌باشد. این شهر دارای تنوع قومیتی فراوانی است ولی بومیان آن از مردم طبری هستند. این شهر در منطقه باستانی جرجان حضور داشته و از مناطق پراهمیت طبرستان بوده‌است. شهر گرگان و منطقه پیرامونش از نیمه سال ۱۳۷۶ خورشیدی از استان مازندران جدا شده و به صورت رسمی به استان گلستان موسوم شدند. مازندرانیان گرگان با لهجه گرگانی سخن می‌گویند. ترکمن‌ها، سیستانی‌ها، فارس‌ها، ترک‌ها و... هم‌اکنون در این شهر حضور گسترده دارند.
مجموعه تاریخی عباس‌آباد از آثار تاریخی استان مازندران است. مجموعه باغ‌های عباس آباد در ۹ کیلومتری شهرستان بهشهر و در دامنۀ رشته کوه‌های البرز و در میان جنگل‌های انبوه قرار گرفته و از جمله مهم‌ترین و بزرگترین باغ‌های تاریخی ایران است که به عنوان یکی از باغ‌های ایرانی در میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. این مجموعه شامل سد عباس‌آباد، مخزن و دریاچه سد، گل‌باغ، کاخ، حمام، آسیاب آبی و دو برج آجری می‌شود. این مجموعه به دستور شاه عباس یکم در سال‌های ۱۰۲۰ و ۱۰۲۱ ه.ق در محلی که پیشتر خرگوران نام داشت ساخته شده‌است و در حال حاضر مهم‌ترین باغ غیر کویری ایران به‌شمار می‌آید. وسعت آن نزدیک به ۵۰۰ هکتار است.
امامعلی حبیبی (متولد ۵ خرداد ۱۳۱۰، درزیکلایبابل) نخستین کسی بود که از ایران توانست مدال طلای المپیک را به دست آورد. وی در کشتی آزادالمپیک ملبورن ۱۹۵۶ این مدال را کسب کرد. امامعلی حبیبی، کشتی‌گیر اسطوره مازندرانی، ملقب به «ببر مازندران» بود. وی پیش از انقلاب همواره به عنوان اسطوره ملی شناخته می‌شد ولی پس از انقلاب خانواده اش را به آمریکا مهاجرت داده و به ایران رفت و آمد می‌کند. امروزه نام او در تالار افتخارات فیلا ثبت شده و مسابقاتی به یاد او برگزار می‌گردد.
کیوی میوه‌ای دارای پوست قهوه‌ای و گوشت سبز کمرنگ است. در سال ۱۳۴۷ خورشیدی، نخستین نهال کیوی در شهر رامسر کاشته شد. امروزه میوهٔ کیوی از محصولات کشاورزی صادراتی ایران محسوب می‌شود.
میرزاقاسمی یکی از غذاهای محلی استان‌های گیلان و مازندران است. مواد موردنیاز برای تهیهٔ میرزاقاسمی عبارتند از بادمجان، سیر، روغن، تخم‌مرغ، نمک و ادویه. میرزا قاسمی توسط محمدقاسم خان والی حاکم رشت در زمان ناصرالدین شاه، ابداع شد و توسط همو گسترش یافت و به نام او نیز اسم گذاری شد.
قورباغه درختی سبز (به طبری: داروگ) قورباغه‌ای از خانوادهٔ قورباغه‌های درختی (Hylidae)، از جنس لیتورا (Litoria) (قورباغه‌های برگی استرالیایی) است. در باورهای محلی این حیوان هرگاه کشته شود یا آواز بخواند، باران می‌بارد. از این مسئله در شعری فارسی به نام «داروگ» از نیما یوشیج استفاده شده که دارای شهرت بسیاری می‌باشد.
_crop.jpg)
