لنکران

مختصات: ۳۸°۴۵′۱۳″ شمالی ۴۸°۵۱′۰۴″ شرقی / ۳۸٫۷۵۳۶۱°شمالی ۴۸٫۸۵۱۱۱°شرقی / 38.75361; 48.85111
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
لنکران
Lankaran Lighthouse
فانوس دریایی لنکران
Lankaran Springs & Wellness Resort
هتل تفریحی و آبگرم لنکران
Lankaran International Airport
فرودگاه بین‌المللی لنکران
Palace of Talysh Khans
کاخ خان لنکران
Zindan Fortress
زندان تاریخی لنکران
Boyuk Bazar Mosque
مسجد بازار بزرگ
Kichik Bazar Mosque
مسجد بازار کوچک
A street in Lankaran
خیابانی در لنکران
لنکران در جمهوری آذربایجان واقع شده
لنکران
لنکران
مختصات: ۳۸°۴۵′۱۳″ شمالی ۴۸°۵۱′۰۴″ شرقی / ۳۸٫۷۵۳۶۱°شمالی ۴۸٫۸۵۱۱۱°شرقی / 38.75361; 48.85111
کشور جمهوری آذربایجان
شهرلنکران
مساحت
 • کل۱۵۳۹٫۴ کیلومتر مربع (۵۹۴٫۴ مایل مربع)
جمعیت
 (۲۰۱۸)[۲]
 • کل۸۹۳۰۰ [۱]
منطقه زمانییوتی‌سی +۴ (AZT)
پیش‌شماره(های) تلفن+۹۹۴ ۰۲۵ ۲۵
وبگاه

لَنکَران (به تالشی: Lankon، به ترکی آذربایجانی: Lənkəran، به روسی: Ленкорань[۳]) شهری تالش‌نشین در جنوب خاوری جمهوری آذربایجان در کرانه دریای کاسپین و در نزدیکی مرز ایران است.

جغرافیا[ویرایش]

لنکران شهری ساحلی است که از باکو پایتخت جمهوری آذربایجان ۲۶۸ کیلومتر و از شهر آستارا و مرز ایران ۴۵ کیلومتر فاصله دارد. این شهر با مزارع چای و باغ‌های مرکّبات خود شناخته می‌شود. در هنگام ورود به شهر از سمت باکو سماوری در کنار جاده قرار دارد که نماد این شهر به شمار می‌آید. ارتفاع این شهر بیست و هشت متر زیر سطح دریا است و در جلگه‌ای ساحلی به نام جلگه پست لنکران جای دارد. شهر لنکران و چند شهر بزرگ و پرجمعیت جمهوری آذربایجان از شهرستان‌های خود جدا هستند. این شهر و شهرستان لنکران از شمال با شهر ماساللی، از جنوب با شهر آستارا، از شرق با دریای کاسپین و از غرب با کوه‌های تالش و شهرهای لریک و یاردیملی همسایه است. این شهر مرکز ناحیه اقتصادی یا استان لنکران است.[۴]

مردم[ویرایش]

جمعیت شهرستان لنکران در سال ۲۰۲۰[۵] برابر با ۲۳۰٬۰۰۵ نفر بوده‌است که حدود ۵۲٬۹۵۲ نفر[۶] آن در شهر لنکران و بقیه در قصبه‌ها و روستاهای پیرامون آن ساکن هستند. بیشتر مردم لنکران از قوم ایرانی‌تبار تالش هستند و به زبان‌های تالشی (با لهجهٔ لنکرانی) و ترکی آذربایجانی سخن می‌گویند؛ همچنین این شهر به‌عنوان بزرگ‌ترین شهر تالش‌نشین جهان هم به‌شمار می‌آید.[۷] لنکران دارای بزرگ‌ترین جامعهٔ تالش‌تبار در کشور جمهوری آذربایجان است. بر اساس سرشماری سال ۲۰۱۴ میلادی تالش‌ها ۸۰٫۵۴٪ (۱۸۱٬۴۵۰)، آذربایجانی‌ها ۱۹٫۵۴٪ (۴۴٬۳۲۰)، روس‌ها ۰٫۱۹٪ (۲۸۱)، اوکراینی‌ها ۰٫۰۲٪ (۲۲)، ترک‌ها ۰٫۰۱٪ (۱۷)، کردها ۰٫۰۱٪ (۱۴)، تاتارها ۰٫۰۱٪ (۱۳)، لِزگی‌ها ۰٫۰۱٪ (۱۰) و دیگران ۰٫۰۲٪ (۲۷) جمعیت رایون (شهرستان) لنکران را تشکیل می‌دهند.[۸]

دین[ویرایش]

بیشتر مردم این شهر پیرو دین اسلام و مذهب سنی هستند. کشور جمهوری آذربایجان پس از ایران بیشترین درصد جمعیت شیعه مذهب به نسبت کل مردم کشور را دارا است.[۹] شماری از اهل تشیع هم در این شهر و دیگر آبادی‌های ناحیه تالش زندگی می‌کنند. بزرگ‌ترین مساجد این شهر شامل مسجد کیچیک بازار (بازار کوچک) و مسجد بویوک بازار (بازار بزرگ) است.[۱۰]

مسجد بازار کوچک

ریشه واژه[ویرایش]

نام لنکران از دو واژه تالشی لَن (به معنی نی) و کران (به معنی خانه‌ها، آبادی) تشکیل شده و به معنای «نی‌آباد» است.[۱۱] علت نامگذاری آن وجود گیاهان نیشکر در مرداب‌های پیرامون این شهر است. پسوند کران (از واژه که به‌معنی خانه و اُن به‌عنوان نشانه جمع و در مجموع به‌معنی خانه‌ها یا آبادی) در نام شماری از آبادی‌های دیگر منطقه تالش نیز به‌کار رفته‌است از جمله سیهه‌کران (به معنی آبادی سنگ‌ها)، اوجاکران (آبادی با فضا و نمای باز)، ترک‌کران (آبادی ترک‌ها)، شیخ‌کران (آبادی شیخ‌ها)، صیدکران (آبادی سیّدها)، سیله‌کران (آبادی سیل‌خیز)، آسخانه‌کران (آبادی آهنگران) و غیره.[۱۲]

واژه لنکران را اما برخی دگرگون‌شده واژه فارسی لنگرکَنان (محل برکشیدن لنگر از آب) دانسته‌اند و در متون قدیمی‌تر از جمله نوشته‌های عباس‌قلی آقا باکیخانف، نویسنده و مورخ مشهور در کتاب گلستان ایرم (۱۸۴۱ میلادی) و اخبار نامه میرزا احمد خداوردی اوغلو (۱۸۸۲ میلادی) نام این شهر را به صورت لنگرکنان یا لنگ‌گوران هم می‌نوشتند.[۱۳]

گروهی نیز کَران را برگرفته از واژه فارسی کَران به معنی مرز و انتها می‌دانند و لَن را به عنوان اشاره‌ای به اقوام و تبار کادوس یا کاسپی برمی‌شمارند.[۱۴][۱۵][۱۶]

نام تالش[ویرایش]

از لنکران همیشه به عنوان یکی از آبادی های سرزمین تالش نام برده شده است. در اسناد و منابع پیش از اسلام واژه تالش دیده نشده است. برخی از پژوهشگران، تالش را با قوم «کادوس» که از آن بارها در منابع یونان و روم باستان یاد شده است، یکی می‌دانند.[۱۷][۱۸] در منابع سده‌های نخست هجری از این قوم با نام «طیلسان» یاد کرده‌اند. یاقوت ذیل مادهٔ طیلسان، به نقل از اصمعی می‌گوید که طیلسان با تالشان یکی است.[۱۹] واژهٔ طیلسان ظاهراً از اواسط سدهٔ ۷ق متروک، و به‌جای آن واژه «تالش» به‌تدریج وارد منابع تاریخی و جغرافیایی ایران شد. نام طیلسان معرّب واژه تالشان (طالشان) می‌باشد.[۲۰]

سرزمین بَبَر در اواخر دوره ساسانی و اوایل دوره اسلامی، میان گیلان و تالش از یک سو و تالش و دیلم از سوی دیگر قرار داشت. نیز آن را نزدیک دیلم، گیلان، تالش و مغان آورده‌اند. سرزمین بَبَر محدوده‌ی خلخال و منطقه مرزی تالش و گیلان را شامل می‌شود.[۲۱][۲۲] برخی واژه «تالش» را برگرفته از طَیلَسان به معنی روپوش بلند پشمی می‎دانند و بر این باورند که مردم تالش را به دلیل جامه‌شان این چنین نامیده‌اند. طَیلَسان معرَّب تالسان، نوعی از ردا که مردم بر دوش اندازند.

به نظر می‎رسد واژه «تالش» که تالشان آن را تِوِلِـش یا تِـوِلیش تلفظ می‎کنند، از واژه‌ی «تول» و «تِـوِل» به معنی «گِـل» گرفته شده است. مارسل ‎بازن فرانسوی می‎گوید: «واژه تالش که خود آن را تالیش یا تِـوِلِش تلفظ می‎کنند، هم برای نامیدن دامنه خاوری رشته‌کوه و هم مردمانی به همین نام به کار می‎رود». واژه تُول (tūl) و تِوِل (tevel) در زبان تالشی به معنی گِل می‌باشد و در زبان مازندرانی واژه تیل (til) به معنای گِل می‌باشد و در زبان گیلکی نیز واژگان تیول (tül)، تیل (til) و تول (tul) به‌معنای گِل/گل‌آلود هستند. واژه طیلسان معرّب واژه تالشان و تولشان می‌باشد.

محمد معین با ارجاع به کسروی می‎نویسد: «تالش به قول برخی مبدَّل و محرَّف «کادوس» است و آن قومی بود که در زمان باستان بس انبوه بودند و در کوهستان شمال‌غربی ایران جایگاه داشتند و چون بارها به گردنکشی برخاستند و با پادشاهان هخامنشی از در نافرمانی درآمدند از اینجا نام ایشان در تاریخ آمده و امروز مترجمان «کادوش» را که تلفظ درست آن است، «کادوس» نویسند. جایگاهی که برای «کادوشان» در تاریخ یاد کرده‌اند امروز منطبق با جایگاه تالشان می‌باشد.»[نیازمند منبع]

احمد کسروی بر این باور است که بی‌گمان تالشان امروزی فرزندان و بازماندگان همان کادوس‌ها می‌باشند و واژه «تالش» از «کادوس» است. او می‌گوید: نخست باید دانست که رویه درست و ایرانی نام کادوس، کادوش یا کادِش می‌بوده که گادوش یا گادش نیز می‌گفته‌اند؛ چرا که می‌دانیم که یونانیان همچون تازیان واژه‌هایی را که می‌گرفتند، دیگر می‌گردانیده‌اند و از جمله «ش» ها را در آخر نام‌ها «س» می‌کردند؛ همچون کاسی که اصل آن کاشی است.[نیازمند منبع]

تاریخ[ویرایش]

خیابانی در لنکران

دوران باستان[ویرایش]

این شهر بر روی یک مرداب در راستای رودخانه‌ای با نام لنکران‌چای ساخته شده‌است. باقی‌مانده‌ای از شهرک‌های انسانی مربوط به دوران نوسنگی و همچنین خرابه‌هایی از قرون وسطی برنز و آهن هم در این شهر وجود دارد.[۲۳] موقعیت جغرافیایی مطلوب در کنار دریای کاسپین، روابط بازرگانی و فرهنگی با کشورهای پیرامون و قرارگیری در مسیرهای اصلی کاروان‌های تجاری که غرب و شرق را به هم پیوند می‌داد، به پیشرفت و رونق آن کمک کرد.

سرای خان لنکران

صفویه[ویرایش]

بنای شهر امروزی لنکران به سده ۱۶ میلادی برمی‌گردد. این شهر مدت‌ها پایتخت و مرکز حکومت خانات تالش بود. در سال ۱۷۳۶ میلادی، نادرشاه پس از سرنگون کردن بازمانده حکومت صفوی شخصی به نام سید عباس که نماینده شاخه جانبی صفویان بود را به عنوان حاکم تالش به رسمیت شناخت. به دستور نادرشاه او خان تالش و والی این منطقه از ایران اعلام شد. این رخداد در تاریخ‌نویسی خانات تالش به عنوان آغاز سلطنت سید عباس و تشکیل حکومت مستقل تالش تلقی می‌شود.[۲۴][۲۵] در آغاز مرکز این خانات شهر آستارا بود که پیش‌تر مرکز حکومت اسپهبدان گیلان نیز به شمار می‌رفت. پس از مدتی پایتخت این خانات به لنکران که در آن زمان یک آبادی کوچک بود جابه‌جا شد.[۲۶][۲۷] در این دوره، لنکران به یک شهر بندری مهم در سواحل دریای کاسپین تبدیل شد. چندین کارگاه صنعتی کاشی‌سازی، آجرپزی، شمشیرسازی و قایق‌سازی به‌همراه کاروانسرا، گرمابه، بندر تجاری و مراکز بازرگانی در این شهر ساخته شد. همچنین شکار، ماهی‌گیری، زنبورداری، دامداری، دامپروری و پرورش کرم ابریشم رونق فراوانی گرفت و این شهر روابط تجاری خود با دیگر شهرهای ایران و دیگر مناطق از جمله عثمانی، روسیه، آسیای میانه، چین، هند و سایر کشورها برقرار کرد. این روابط منجر به گسترش آبادانی، صنعت، آموزش و بهداشت این شهر شد. این شهر پس از مدتی به تولیدکننده نیشکر، کتان، ابریشم، ماهی، برنج، میوه و سبزیجات تبدیل شد. بیشتر این محصولات در سده‌های ۱۸ و ۱۹ میلادی به روسیه فرستاده می‌شد.[۲۸]

نقشهٔ ممالک ایران از ابراهیم متفرقه در سال ۱۷۲۹ - در این نقشه از شهرهای آستارا و لنکران به عنوان بخشی از ناحیه گیلان یاد شده است.
نقشه‌ای از نواحی شمال ایران در سال ۱۸۱۴ میلادی - در این نقشه نیز از شهرهای آستارا، لنکران و خلیج قزل‌آغاج به عنوان بخشی از ناحیه گیلان یاد شده است.

افشاریه، زندیه و قاجاریه[ویرایش]

حکومت خانات تالش با مرگ نادرشاه افشار (۱۷۳۶–۱۷۴۷)، از دهه ۱۷۲۰ در دوران آشفتگی تاریخ ایران تا سال ۱۸۲۸ میلادی، تحت سلطه سلسله‌های زندیه و قاجاریه ایران قرار داشت. در نیمه نخست سده هجدهم میلادی، روس‌ها برای چندین سال طی جنگ‌های ایران و روسیه بر آن حکومت کردند. در سال ۱۷۳۲ میلادی توسط پیمان رشت به خاک ایران بازگشت. نخستین حکمران تالش میرجمال‌الدین بیگ (قراخان)، از سادات لنکران بود که نسب او به زید بن علی می‌رسید. میرجمال‌الدین در جنگ داغستان (۱۱۵۳–۱۱۵۴ خورشیدی) همراه نادرشاه بود. نادر او را به سبب تیره بودن چهره‌اش قراخان لقب داده بود.[۲۹] نادر پس از سرکوب مردم تالش که به علت به علت فشارهای مالیاتی قیام کرده بودند، میر جمال‌الدین تالش را به حکومت آن منطقه گماشت. بعدها قره‌بیگ‌خان ضمن پیروی از جانشینان نادر و حتی کریم خان زند، توانست بر مدعیان محلی فائق‌آید و حکومت خود را در آن ناحیه تثبیت کند.[۳۰] میر جمال‌الدین خان پس از کشته شدن نادرشاه و در هنگامه جنگ‌های مدعیان پادشاهی ایران، مناطق دیگری را بر قلمرو خود افزود و بخش بزرگی از سرزمین تالش را تصرف کرد.[۲۹] جانشینان کریم خان زند نتوانستند حضور خود را در تالش حفظ کنند و این سرزمین در دوره آنان با تاخت و تاز مدعیان غیرتالش مواجه بود که بر سر کسب قدرت با یکدیگر در ستیز بودند. قراخان برای مقابله با این مدعیان به روسیه تزاری متوسل شد.

پس از درگذشت قراخان در ۱۲۰۱، فرزند بزرگش، میرمصطفی‌خان، حاکم تالش شد. نخستین سال‌های حکومت میرمصطفی‌خان مصادف با به قدرت رسیدن آغامحمدخان قاجار بود. آقامحمدخان که در صدد سرکوب قیام‌های اقوام در گوشه و کنار کشور بود، با فرستادن نامه‌هایی به خانات نواحی مختلف قفقاز و تالش از آن‌ها خواست که از حکومت مرکزی پیروی کنند. میرمصطفی‌خان به پشت‌گرمی روسیه پاسخ منفی به نامه آغامحمدخان داد و در ۱۲۰۹ خورشیدی به هنگامی که آغامحمدخان قصد تصرف گرجستان را داشت، ضد نیروهای قاجار وارد عمل شد. آغامحمدخان نیز نیروهایی را به تالش گسیل داشت و لنکران مرکز حکومت میرمصطفی‌خان را به تصرف درآورد. میرمصطفی‌خان به کوه‌های اطراف روانه شد و پس از آنکه نیروهای آغامحمدخان، لنکران را ترک کردند، به آنجا بازگشت و کوشید تا بیش از پیش قدرت و نیروهای خود را تقویت کند. میرمصطفی‌خان در آغاز سلطنت الکساندر اول، نماینده‌ای به دربار روسیه فرستاد و حمایت آنان را درخواست کرد. دولت روسیه که آماده پذیرش چنین درخواستی بود، قوایی به تالش فرستاد و میرمصطفی‌خان نیز آنان را در قلعه کهنه آستارا و قریه گرمی اوجارود و شهر لنکران جای داد. در دوره سلطنت فتحعلی‌شاه قاجار و با آغاز دوره نخست جنگ‌های ایران و روسیه، عباس میرزا و قائم‌مقام فراهانی کوشیدند با گفتگو میرمصطفی‌خان را از نزدیکی به روسیه بازدارند. در این زمان میرمصطفی‌خان گاهی به سمت ایران و گاهی به سمت روسیه تمایل پیدا می‌کرد، اما سرانجام تحت شرایط حاکم بر آن زمان و نتیجه بخش نبودن مذاکرات با نمایندگان حکومت، هیئتی از جانب خود برای پذیرش تحت‌الحمایگی به دربار روسیه گسیل داشت

میر حسن خان تالشی ملقب به اسبق‌المجاهدین آخرین حاکم مستقل تالش بود که پس از پدرش، میر مصطفی خان، به قدرت رسید. پس از مرگ مرگ میر مصطفی خان در روز یک‌شنبه ۷ اوت ۱۸۱۴ میلادی (۱۶ مرداد ۱۱۹۳ خورشیدی)، روس‌ها به ناچار حکومت پسر ارشد وی، میر حسن خان را به رسمیت شناختند، اما میر حسن خان برخلاف روش پدر، با اهداف توسعه‌طلبانه روس‌ها به مخالفت برخاست. میرمصطفی‌خان در روز ۱۶ مرداد ۱۱۹۳ خورشیدی درگذشت و پس از او پسر ارشدش به نام میر حسن، به جای او نشست. در طول جنگ‌های ایران و روس در سال ۱۸۰۴، ژنرال پیوتر کوتلیارفسکی[۳۱][۳۲] که در جریان جنگ، نیروهای روسیه را در ناحیه قفقاز رهبری می‌کرد، چندین پیروزی در نبردها و درگیری‌های گنجه، قره‌باغ و اصلاندوز به دست آورد و طی نبردی که با نام یورش به لنکران معروف و شناخته شد دژ شهر لنکران و مقر فرماندهان لنکران را اشغال کرد و خان و نیروهای او را دستگیر کرد؛ اگرچه خود او نیز صدمه و آسیب فراوانی دید.[۳۳][۳۴][۳۵][۳۶][۳۷] به دنبال پیمان گلستان از سال ۱۸۱۳، منطقه تالش شمالی به روسیه تزاری واگذار شد و باعث اعتراضات فراوان مردم تالش آن منطقه شد. در پی آن درگیری‌های محلی گسترده‌ای بر ضد روس‌ها آغاز شد که تا حدود زیادی روس‌ها را به عقب راند.

نقشه خانات قفقاز در آغاز سده نوزدهم میلادی؛ خانات تالش و شهر لنکران در گوشه پایین سمت راست دیده می‌شود.

در دوره دوم جنگ‌های ایران و روسیه با شکست نیروهای ایران در نقاط سرحدی و تصرف تبریز و برخی از شهرهای ایران، مقام‌های ایرانی به پای میز مذاکره کشیده شدند و عباس میرزا در اثر سماجت پاسکویچ، فرمانده لشکریان روس، ضمن انعقاد پیمان ترکمانچای در تاریخ ۲۲ فوریه ۱۸۲۸ میلادی (۲ اسفند ۱۲۰۶ خورشیدی)، تالش شمالی را به روسیه واگذار کرد. عباس میرزا از میر حسن خان درخواست کرد تالش شمالی را به روسیه تحویل دهد و در عوض حکومت شهر اردبیل همراه با ولایت کرگانرود و اسالم و ویلکیج را دریافت کند اما میر حسن خان با رد خواسته عباس میرزا، حاضر به تخلیه تالش شمالی نشد.[۳۸]
سرانجام پس از کش و قوس فراوان و چند درگیری و نیز وارد شدن تلفات سنگین به نیروهای میر حسن خان در اثر هجوم نیروهای روسی، نیروهای میر حسن خان در ژوئیه ۱۸۲۸ میلادی (تیر ۱۲۰۷ خورشیدی) از تالش شمالی خارج شدند. با این حال، با پیمان ترکمانچای در سال ۱۸۲۸ میلادی که پس از جنگ‌های بعدی و پایانی میان دو کشور ایران و روسیه رخ داد (۱۸۲۶–۱۸۲۸)، حکومت قاجار وادار شد که بدون هرگونه درگیری شهر را به روسیه تحویل دهد.[۳۹] با امضای پیمان ترکمانچای در ۱۸۲۸ میان ایران و روسیه، لنکران از ایران و ناحیه گیلان جدا شد و به امپراتوری روسیه واگذار شد و پایانی بود بر تسلط ایران بر منطقه شمالی سرزمین تالش. در پی چندین سال جنگ شماری از مردم ساکن این ناحیه که تقریباً همگی تالش‌تبار بودند به سوی نواحی جنوبی‌تر یعنی جنوب رود آستارا و شهرهای در کنترل ایران مهاجرت کردند و در آن‌ها ساکن شدند.[۴۰]

با وقوع قتل الکساندر گریبایدوف در روز چهارشنبه ۱۱ فوریه ۱۸۲۹ میلادی (۲۲ بهمن ۱۲۰۷ خورشیدی) و انتشار خبر آن، میر حسن خان، فرصت را مناسب یافته و با حضور در تالش شمالی، کوشید تا منطقه را از سلطه روس‌ها خارج کند، اما دستگیر شد و به بالا خان (حاکم کرگانرود) و سپس جهانگیر میرزا (حاکم اردبیل) تحویل داده شده و به دستور عباس میرزا در قلعه نمین زندانی شد. او پس از تحمل چند ماه زندان، دوباره به تالش شمالی فرار کرد و چندین بار برای تصرف منطقه کوشید که با حمله سپاهیان روس، سربازان شروانی و مزدوران تالشی، به تالش جنوبی وارد شد و سپس به انزلی گریخت و از آنجا به مازندران نزد پسر فتحعلی شاه رفت. میر حسن خان در روز در روز پنج‌شنبه ۲۱ تیر ۱۲۱۱ خورشیدی در زندان و بر اثر بیماری استسقاء درگذشت.[۴۱]

نقشه‌ای از دریای کاسپین که به دست امانوئل بوئن در سال ۱۷۴۷ میلادی کشیده شده است. شهر لنکران در گوشه چپ پایین به عنوان بخشی از ناحیه گیلان دیده می‌شود.

امپراتوری روسیه[ویرایش]

این شهر در سال ۱۸۶۲ میلادی، این شهر دارای ۸۹۹ خانه (۲۹ بلوک)، دو بازار ارمنی‌ها و مسلمان، ۱ کلیسای روسی-ارتدکس (واقع در نزدیکی قلعه لنکران)، ۱ کلیسای ارمنی و ۳ مسجد بود.

ایستگاه راه‌آهن لنکران

در سده بیستم لنکران دو بار پایتخت کشور خود مستقل خوانده تالش (جمهوری شوروی مغان[۴۲] و جمهوری تالش-مغان[۴۳]) بوده‌است.

از انقلاب روسیه تا امروز[ویرایش]

پس از فروپاشی امپراتوری روسیه، پس از انقلاب روسیه در سال ۱۹۱۷، در مدت زمانی کوتاه به عنوان بخشی از جمهوری خلق آذربایجان و سپس بخشی از جمهوری سوسیالیستی شوروی آذربایجان شد. اگرچه در سال ۱۹۲۰ میلادی درگیری‌های گسترده‌ای به نام خیزش لنکران رخ داد و در پی آن تمامی مناطق جنوب رود ارس از کنترل نظامی باکو درآمد اما با حملات پرشمار روس‌ها و بلشویک‌ها، قیام و خیزش مردمی در مناطق تالش‌نشین سرکوب شد و تالش شمالی به آذربایجان شوروی الحاق شد.[۴۴] در ژوئن سال ۱۹۹۱، پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، درگیری‌هایی پراکنده برای استقلال و آزادی ناحیه جنوبی جمهوری آذربایجان صورت گرفت که منجر به تاسیس جمهوری تالش-مغان به رهبری علی‌اکرم همت‌زاده و به مرکزیت شهر لنکران شد اما پس از دو ماه این دولت توسط حکومت مرکزی کنار گذاشته شد و در نهایت بخشی از خاک جمهوری آذربایجان شد. این جمهوری از نظر جغرافیایی تمام مناطق جنوبی رود ارس را شامل می‌شد.[۴۵] پس از فروپاشی این جمهوری خودگردان با حمله نظامی نیروهای باکو به آن، همت‌زاده تا سال ۲۰۰۴ در زندان بود.[۴۶][۴۷][۴۸] او در سال ۲۰۰۴ میلادی از زندان آزاد شد اما شهروندی جمهوری آذربایجان از او گرفته شد، از این رو به هلند پناهنده شد. همت‌زاده در مهرماه سال ۱۳۸۷ نامه‌ای سرگشاده به مردم ایران نوشت و ضمن اشاره به لغو قراردادهای گلستان و ترکمنچای پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، از آن‌ها برای احقاق حقوق هموطنانشان آن‌سوی مرزها درخواست کمک نمود.[۴۹]

آب و هوا[ویرایش]

لنکران بر اساس سامانه طبقه‌بندی اقلیمی کوپن دارای اقلیم نیمه‌گرمسیری مرطوب (CFA) و آب و هوای مدیترانه‌ای است. لنکران زمستان سرد و مرطوب دارد و تابستان بسیار گرم، خشک و گاه بسیار مرطوب است. بیشینه بارش سالانه ۱۶۰۰ تا ۱۸۰۰ میلی‌متر است و این رقم بالاترین میزان بارش کشور جمهوری آذربایجان است.[۵۰] سردترین ماه سال ژانویه با میانگین دمای ۳٫۶ درجه سانتی‌گراد و گرم‌ترین ماه سال ژوئیه با میانگین دمای ۲۵٫۳ درجه سانتی‌گراد است. وضعیت کلی آب و هوای لنکران به شرح زیر است:

  • بهار: معتدل و بسیار پربارش
  • تابستان: گرم و شرجی همراه با باران‌های سیل‌آسا
  • پاییز: در روزها گرم و مرطوب و شب‌هنگام سرد
  • زمستان: سرد به همراه برف و کولاک‌های سنگین که متأثر از اقلیم منطقه آذربایجان است.
داده‌های اقلیم لنکران
ماه ژانویه فوریه مارس آوریل مه ژوئن ژوئیه اوت سپتامبر اکتبر نوامبر دسامبر سال
میانگین بیش‌ترین °C (°F) ۷٫۲
(۴۵) 		۷٫۲
(۴۵) 		۱۱٫۰
(۵۲) 		۱۷٫۵
(۶۴) 		۲۲٫۵
(۷۳) 		۲۷٫۲
(۸۱) 		۳۰٫۴
(۸۷) 		۲۹٫۵
(۸۵) 		۲۵٫۹
(۷۹) 		۱۹٫۹
(۶۸) 		۱۴٫۱
(۵۷) 		۱۰٫۱
(۵۰) 		۱۸٫۵۴
(۶۵٫۵)
میانگین کم‌ترین °C (°F) ۰٫۰
(۳۲) 		۱٫۰
(۳۴) 		۳٫۹
(۳۹) 		۸٫۶
(۴۷) 		۱۳٫۱
(۵۶) 		۱۷٫۵
(۶۴) 		۲۰٫۱
(۶۸) 		۱۹٫۷
(۶۷) 		۱۶٫۹
(۶۲) 		۱۱٫۸
(۵۳) 		۶٫۷
(۴۴) 		۲٫۵
(۳۷) 		۱۰٫۱۵
(۵۰٫۳)
بارندگی میلی‌متر (اینچ) ۹۱
(۳٫۵۸) 		۱۱۴
(۴٫۴۹) 		۹۰
(۳٫۵۴) 		۵۰
(۱٫۹۷) 		۵۴
(۲٫۱۳) 		۲۲
(۰٫۸۷) 		۱۷
(۰٫۶۷) 		۵۰
(۱٫۹۷) 		۱۴۳
(۵٫۶۳) 		۲۵۹
(۱۰٫۲) 		۱۶۸
(۶٫۶۱) 		۸۸
(۳٫۴۶) 		۱٬۱۴۶
(۴۵٫۱۲)
میانگین روزهای بارندگی ۱۰ ۱۰ ۱۱ ۸ ۸ ۳ ۲ ۴ ۷ ۱۳ ۱۲ ۹ ۹۷
میانگین روزانه ساعت‌های تابش آفتاب ۱۰۵٫۴ ۹۸٫۹ ۱۲۴٫۰ ۱۷۱٫۰ ۲۲۶٫۳ ۲۸۲٫۰ ۳۰۶٫۹ ۲۵۴٫۲ ۱۸۹٫۰ ۱۲۷٫۱ ۹۹٫۰ ۱۰۸٫۵ ۲٬۰۹۲٫۳
منبع شماره ۱: World Meteorological Organization (UN) [۵۱]
منبع شماره ۲: Hong Kong Observatory(sun only)[۵۲]

طبیعت[ویرایش]

در نزدیکی شهر لنکران سواحل شنی فراوانی وجود دارد. چشمه‌های آب دارای سولفید، کلرید، کلسیم، سدیم و چشمه‌های معدنی اندجین (بالا و پایین) در ۱۲ کیلومتری غرب شهر واقع شده‌اند. همچنین در غرب این شهر خرابه‌های قلعه بالابور و چشمه‌ای در نزدیکی روستایی به همین نام یعنی بالابور قرار دارد.

تالاب پارک ملی هیرکان

در نزدیکی شهر لنکران یک منطقه گسترده از جنگل‌ها به نام پارک ملی هیرکان قرار دارد که در آن انواع گوناگون جانوران و گیاهان نگهداری می‌شوند. خلیج قزل آغاج دارای بیش از ۲۵۰ گونه گیاه، ۳۰ گونه ماهی و بیش از ۲۲۰ گونه پرنده است. لنکران همچنین برای درخت چوب آهن (Parrotia persica یا Ironwood) که با نام انجیلی نیز شناخته می‌شود مشهور است. این درخت به‌طور طبیعی در منطقه رشد می‌کند و در پارک ملی هیرکان نیز دیده می‌شود. بر اساس داستان‌های بومی چوب آهن تنها چوبی است که در آب فرو می‌رود، از این رو نام (چوب آهن یا دمیر آغاج) است. این چوب از گذشته تاکنون برای گرم کردن مورد استفاده قرار گرفته‌است، زیرا مدت زمان سوختن و گرمادهی آن زیاد است. گونه‌هایی از پلنگ ایرانی (Panthera pardus saxicolor) نیز در پارک ملی هیرکان زندگی می‌کنند. در سال ۱۹۳۷ گروهی از طبیعت‌شناسان گونه‌ای از عنکبوت‌های خرمن با نام Opilio lepidus را در این ناحیه یافتند و به ثبت رساندند.[۵۳] پارک ملی هیرکان جمهوری آذربایجان و جنگل‌های هیرکانی ایران در سال ۲۰۱۹ به میراث جهانی یونسکو افزوده شدند.[۵۴]

در پیرامون این شهر و ارتفاعات شهرستان لنکران نادرترین گونه گل سوسن یا همان سوسن چلچراغ وجود دارد که تنها در ناحیه داماش استان گیلان و چند ناحیه دیگر در شمال ایران می‌روید.[۵۵]

پارک ملی هیرکان

اقتصاد[ویرایش]

بیشتر اهالی به فعالیت‌های صنعتی و کشاورزی مشغول هستند. حوزه‌های غالب در اقتصاد لنکران عبارتند از کشت سبزیجات، کشت چای، کشاورزی، دامپروری، باغداری درختان مرکبات، زنبورداری، ماهیگیری و کشاورزی. آب و هوای نیمه گرمسیری مرطوب، دسترسی به زمین‌های مناسب کشت و زراعت، آب و منابع کافی نیروی کار در شهر، پایه خوبی برای فعالیت‌های کشاورزی و همچنین توسعه شرکت‌های کشتیرانی است.[۵۶] آسیاب‌های برنج در روستای دارقوبا از توابع لنکران به صورت گسترده فعالیت می‌کنند. در این شهرستان چند کارخانه بزرگ تولید و بسته‌بندی چای وجود دارند. همچنین در این شهر نخستین کارخانه گیاه چای جمهوری آذربایجان در سال ۱۹۳۷ ساخته شده‌است. در دوران شوروی مزارع چای لنکران به عنوان تنها نقطه تولید چای این کشور از اهمیت خاصی برخوردار بوده و هم‌اکنون به بسیاری از نقاط دنیا صادر می‌شود.[۵۷]

بازار بزرگ لنکران

غذا[ویرایش]

غذاهای لنکران تا حد زیادی تحت تأثیر فرهنگ‌های گوناگون اقوام ساکن در آن قرار گرفته‌است و بیشترین گوناگونی غذاها متعلق به مردم تالش است که به دلیل سکونت تالش‌ها از دیرباز و حاکمیت خانات تالش در این منطقه بوده است، از این رو تنوع زیادی در مواد غذایی لنکران وجود دارد. غذاهای معروف آن شامل لونگی، کلوچه لنکران، مرجی پلو (عدس پلو)، پلو سفید، کدو تنبل پلو و ترش‌کباب (کباب ترش) می‌باشد.[۵۸][۵۹][۶۰]


نمایی از نماد سماور در ورودی شهر از سمت باکو

فرهنگ[ویرایش]

نمایی از مسجد بازار بزرگ لنکران در سده ۱۹ میلادی بر روی تمبر جمهوری آذربایجان در سال ۲۰۰۶

لنکران از سال ۲۰۱۲ همراه با شهرهای باکو و گنجه مراسم ساعت زمین را برگزار می‌کنند.[۶۱][۶۲]

در لنکران ۲ موزه، تئاتر نمایشی، کتابخانه، ۸۷ سازمان فرهنگی و یک پارک فرهنگ وجود دارد؛ همچنین در شهرستان لنکران ۲۰ اثر باستانی با اهمیت ملی و ۵۳ اثر با اهمیت بومی وجود دارد.

بهداشت و درمان[ویرایش]

بیمارستان جمهوری لنکران در سال ۱۹۲۰ میلادی در این شهر گشایش یافت. این شهر همچنین دارای مرکز درمانی، مرکز درمانی ویژه کودکان، بیمارستان کودکان، اورژانس و درمانگاه دندانپزشکی است.

آموزش[ویرایش]

در لنکران و حومه ۸۸ مدرسه، ۵۳ موسسه پیش دبستانی، دانشگاه دولتی لنکران، دانشکده پزشکی، ۳ مدرسه ورزشی و یک مرکز آموزشی ورزشی و همچنین آموزشگاه موسیقی و یک آموزشگاه هنری وجود دارد. دانشگاه دولتی لنکران - که در سال ۱۹۹۱ تاسیس شد و نخستین دانشگاه در این شهر است که دوره‌های آموزشی خود را آغاز می‌کند.[۶۳][۶۴]

رسانه[ویرایش]

گروه تالیش ننه‌لری

چندین هنرمند و خواننده مشهور جمهوری آذربایجان متولد شهر لنکران هستند. یکی از گروه‌های آواز سنتی و فولکلوریک باجی‌لار یا خواهران است که چندین جشنواره موسیقی در لنکران و باکو برگزار کرده‌اند و با ترانه‌های تالشی خود مشهور هستند. آن‌ها همچنین برنامه‌های فراوانی را در رسانه‌های کشور جمهوری آذربایجان اجرا کرده‌اند.[۶۵]

این شهر دارای کانال منطقه‌ای جنوب و تلویزیون و روزنامه لنکران است.[۶۶]

ورزش[ویرایش]

ورزشگاه خزر لنکران

این شهر دارای یک تیم فوتبال حرفه‌ای به نام باشگاه فوتبال خزر لنکران است که در لیگ برتر فوتبال جمهوری آذربایجان رقابت می‌کند. خزر لنکران تاکنون دو بار قهرمان لیگ کشوری و چندین بار نایب قهرمان لیگ شده‌است.

ورزشگاه خزر لنکران

مهم‌ترین سالن‌های ورزشی شهر عبارتند از ورزشگاه اختصاصی خزر لنکران و مجتمع ورزشی المپیک لنکران.[۶۷]

این ورزشگاه یکی از مراکز مرحله گروهی جام جهانی فوتبال دختران زیر هفده سال در سال ۲۰۱۲ میلادی بود.[۶۸]

در سال ۲۰۱۲ میلادی، این شهر میزبان مسابقات قهرمانی وزنه‌برداری اروپا بود.[۶۹]

افراد شناخته‌شده[ویرایش]

صمدبیگ مهماندارف
مریم بایرامعلی‌بیگوا

این شهر با توجه به این که از نظر جغرافیایی، تاریخی، راهبردی و سیاسی دارای اهمیت بوده است دارای افراد شناخته‌شده‌ای نیز می‌باشد، از جمله:

و شمار فراوانی از افراد دیگر.[۷۳][۷۴]

ترابری[ویرایش]

یک قطار شبانه از باکو به آستارا (پس از گذر از لنکران) فعالیت دارد.[۷۵][۷۶] فرودگاهی نیز در سمت باختری شهر قرار گرفته‌است که در دوره شوروی احداث شده‌است و دارای دو ترمینال پروازهای داخلی و خارجی است. بیشتر پروازهای داخلی آن به مقصد فرودگاه بین‌المللی حیدر علی‌اف در شهر باکو است. ترمینال پروازهای خارجی آن از سپتامبر ۲۰۰۸ آغاز به کار کرد و هر هفته پروازهایی به مقصد مسکو و سنت پترزبورگ دارد.[۷۷] کد پستی این شهر AZ4200 است.[۷۸]

شهرهای خواهرخوانده[ویرایش]

نگارخانه[ویرایش]

  • خیابان مرکزی لنکران

    خیابان مرکزی لنکران

  • اقامتگاه تفریحی و آب‌گرم لنکران

    اقامتگاه تفریحی و آب‌گرم لنکران

  • پارک دوسا

    پارک دوسا

  • اداره جنگل‌بانی لنکران

    اداره جنگل‌بانی لنکران

  • هتلی در لنکران

    هتلی در لنکران

  • دژ زندان لنکران

    دژ زندان لنکران

منابع[ویرایش]

ویکی‌پدیای انگلیسی

  1. ↑ "Əhalisi - LƏNKƏRAN ŞƏHƏR Icra Hakimiyyəti". lenkeran-ih.gov.az (به ترکی آذربایجانی). 1 January 2018. Archived from the original on 19 June 2018. Retrieved 19 June 2018.
  2. ↑ Population statistics of Eastern Europe
  3. ↑ в русскоязычных СМИ Азербайджана употребляется транслитерация с азербайджанского названия — Лянкяран
  4. ↑ http://www.ulduztourism.com/fa/aze-cities/lankaran-city.html
  5. ↑ https://web.archive.org/web/20180619221828/http://lenkeran-ih.gov.az/page/12.html
  6. ↑ فرمانداری لنکران
  7. ↑ Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi: Lənkəran rayonu (2009-cu il) الگو:Webarşiv
  8. ↑ "Culture in Lankaran" (به ترکی آذربایجانی). Retrieved 13 November 2014.
  9. ↑ Juan Eduardo Campo,Encyclopedia of Islam, p.625
  10. ↑ http://lenkeran-ih.gov.az/page/16.html
  11. ↑ Akademik Budaq Budaqovun Şəxsi Veb Portalı بایگانی‌شده در ۱۴ آوریل ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine-Azərbaycanın Lənkəran regionu Toponimlərinin İzahlı Lüğəti Kitabı (واژه‌نامه تشریحی جاینام‌های بخش لنکران آذربایجان)
  12. ↑ همان.
  13. ↑ تاریخ جامع آستارا و حکام نمین – بهروز نعمت‌الهی – ص – ۲۸ – ۲۹
  14. ↑ А. Периханян (1982), Этимологические заметки // Историко-филологический журнал. Ереван. № 1, pp. 55-62
  15. ↑ lənkəran on ozaramizdi.org[پیوند مرده] (ترکی آذربایجانی)
  16. ↑ Lənkəran haqqında tarixi coqrafi məlumat بایگانی‌شده در ۲۰۱۱-۰۱-۳۰ توسط Wayback Machine (ترکی آذربایجانی)
  17. ↑ حسن پیرنیا، ایران باستان، ۱۱۲۹.
  18. ↑ عنایت الله رضا، آذربایجان و اران ج۱، ۱۶.
  19. ↑ یاقوت بن عبدالله حموی، معجم الادبا ج۳، ۵۷۱.
  20. ↑ عبدالله حافظ ابرو، ذیل جامع التواریخ رشیدی به کوشش خانبابا بیانی، ۷۳.
  21. ↑ احمد بلاذری، فتوح البلدان ج ۲ ترجمه آذرتاش آذرنوش، ۳۱۴.
  22. ↑ تئودور نولدکه، تاریخ ایرانیان و عربها در زمان ساسانیان ج۱ ترجمه عباس زریاب، ۷۳۳.
  23. ↑ History of Lankaran بایگانی‌شده در ۲۰۱۱-۰۷-۰۶ توسط Wayback Machine
  24. ↑ Введение в историю и культуру талышского народа / под ред. Г.С. Асатряна. — Ереван: "Кавказский центр иранистики", 2011. — 200 с. — ISBN ISBN 978-99930-69-69-0.
  25. ↑ Гагик Погосян /Хахбакян. Некоторые документы по истории окончательного присоединения Талышинского ханства к Российской империи // Регион и мир. — 2011. — № 1.
  26. ↑ Э. Э. Исмаилов, Генеалогия Талышинских-Талишхановых بایگانی‌شده در ۱۷ ژانویه ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine. Баку: Абилов, Зейналов и сыновья, 2001. 78 c.
  27. ↑ Абосзода Ф. Несостоявшаяся независимость Талыша. — Минск: Медисонт, 2011. — С. 60. — 224 с.
  28. ↑ Баку взял курс на север Ирана / СНГ / Независимая газета
  29. ↑ ۲۹٫۰ ۲۹٫۱ «خانات تالش». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ ژوئن ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۴ ژوئن ۲۰۱۲.
  30. ↑ [۱][پیوند مرده]
  31. ↑ Соллогуб В. А. (1955). Биография генерала Котляревского (2-е изд ed.). СПб. ред. В. Бекетова. p. 234. Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 29 May 2021.
  32. ↑ Аносов Н. С. (1902). Утверждение Русского владычества на Кавказе // в 4 томах. Vol. 2. Тифлис: Тип. Я. И. Либермана. ред. В. А. Потто. pp. 479–492.
  33. ↑ آنوسوف، اچ. سی (۱۹۰۲ میلادی). [پوتو]، ویراستار. تثبیت سلطه روسیه در قفقاز (جلد اول). ج. ۲. تفلیس: لیبرمن. صص. ۴۷۹–۴۹۲. مقدار |editor-link1= را بررسی کنید (کمک); تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک)
  34. ↑ «بررسی نقش انگلیسی‌ها در تحولات سیاسی تالش شمالی و جنوبی / دکتر حسین احمدی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ فوریه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۳ دسامبر ۲۰۱۴.
  35. ↑ نگاهی به گذشته تالش شمالی
  36. ↑ «ندای غیب نخستین اثر مذهبی تالش شمالی در قالب مرثیه با صدای حامد رضوان طلب». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ فوریه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۳ دسامبر ۲۰۱۴.
  37. ↑ کتاب ماه تاریخ و جغرافیا- جدایی تالش شمالی از ایران -شماره 183
  38. ↑ لنکرانی، احمد (۱۳۸۰). اخبارنامه: تاریخ خانات تالش در زمان جنگهای روسیه علیه ایران. به کوشش علی عبدلی. تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه. ص. ۱۱۸. شابک ۹۶۴-۳۶۱-۰۳۹-X.
  39. ↑ Caucasus City Falls to Armenian Forces - Page 2 - New York Times
  40. ↑ Timothy C. Dowling Russia at War: From the Mongol Conquest to Afghanistan, Chechnya, and Beyond pp 728-730 ABC-CLIO, 2 dec. 2014 شابک ‎۹۷۸−۱۵۹۸۸۴۹۴۸۶
  41. ↑ برادگاهی، سعیدعلی (۱۳۷۸). «جواهرنامه لنکران». چهار رساله در زمینه تاریخ و جغرافیای تالش. به کوشش علی عبدلی. رشت: گیلکان. ص. ۶۴. شابک ۹۶۴-۹۰۵۵۶-۵-۷.
  42. ↑ Musavat Party (Azerbaijan)
    Pan-Turkism: From Irrendentism to Coopersation by Jacob M. Landau P.55
    On the Religious Frontier: Tsarist Russia and Islam in the Caucasus by Firouzeh Mostashari P. 144
    Ethnic Nationalism and the Fall of Empires by Aviel Roshwald, page 100
    Disaster and Development: The politics of Humanitarian Aid by Neil Middleton and Phil O'keefe P. 132
    The Armenian-Azerbaijan Conflict: Causes and Implications by Michael P. Croissant P. 14
  43. ↑ BBC NEWS | Europe | Azerbaijan in a stir over political prisoner
  44. ↑ "Azərbaycanda bolşevik işğalına qarşı üsyanların təşkili və həyata keçirilməsi". enter.news.az. 27 July 2017. Archived from the original on 30 March 2021. Retrieved 30 March 2021.
  45. ↑ BBC NEWS | Europe | Azerbaijan in a stir over political prisoner
  46. ↑ «Amnesty International, Concerns in Europe, 2002». بایگانی‌شده از اصلی در ۵ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۰ ژانویه ۲۰۱۱.
  47. ↑ Azerbaijan: Council Of Europe Gives Baku Another Two Months On Issue Of Political Prisoners, By Jean-Christophe Peuch, 2003
  48. ↑ Human Rights Watch World Report 2003 - Azerbaijan
  49. ↑ «تالشیان جمهوری آذربایجان خواهان الحاق به ایران شدند». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ مارس ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲۰ ژانویه ۲۰۱۱.
  50. ↑ Всемирный погодный информационный сервис — Лянкяран بایگانی‌شده در ۲۲ سپتامبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine Всемирная метеорологическая организация
  51. ↑ "World Weather Information Service – Lenkaran". United Nations. Retrieved 19 January 2011.
  52. ↑ "Climatological Information for Lankaran, Azerbaijan". Hong Kong Observatory. Archived from the original on 25 October 2019. Retrieved November 17, 2012.
  53. ↑ Nataly Y. Snegovaya (2007). "Two New Harvestman Species from Lenkoran, Azerbaijan (Arachnida: Opiliones: Phalangiidae)" (PDF). Bulletin of the British Arachnological Society. 14 (2): 88–92. Archived from the original (PDF) on 30 September 2018. Retrieved 10 September 2019.
  54. ↑ http://www.iribnews.ir/fa/news/2467496/ثبت-جنگل‌های-هیرکانی-ایران-در-یونسکو
  55. ↑ «سوسن چلچراغ در ایران تکثیر شد». همشهری آنلاین. ۲۰ اسفند ۱۳۹۴.
  56. ↑ Business opportunities of the region بایگانی‌شده در ۲۰۱۱-۰۷-۱۳ توسط Wayback Machine
  57. ↑ Tea culture in Azerbaijan
  58. ↑ Azerbaijani Cuisine: Şirniyyat بایگانی‌شده در ۲۰ نوامبر ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine (ترکی آذربایجانی)
  59. ↑ Cuisine of Lankaran بایگانی‌شده در ۲۰۱۱-۰۷-۰۶ توسط Wayback Machine
  60. ↑ Azərbaycanın subtropik zonası بایگانی‌شده در ۲۰۰۹-۰۹-۱۴ توسط Wayback Machine (ترکی آذربایجانی)
  61. ↑ "Azerbaijan to join Earth Hour". www.news.az. Archived from the original on 29 November 2014. Retrieved 17 November 2014.
  62. ↑ "IDEA campaign to hold Earth Hour action". en.trend.az. Retrieved 17 November 2014.
  63. ↑ "Archived copy". Archived from the original on 2008-07-05. Retrieved 2008-04-03.{{cite web}}: نگهداری یادکرد:عنوان آرشیو به جای عنوان (link) Official website of Executive Power of Lankaran.
  64. ↑ "Archived copy". Archived from the original on 2009-05-03. Retrieved 2008-04-03.{{cite web}}: نگهداری یادکرد:عنوان آرشیو به جای عنوان (link) Lankaran State University website
  65. ↑ "Bacılar" talış folklor mahnı və rəqs kollektivi بایگانی‌شده در ۴ مارس ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine (ترکی آذربایجانی)
  66. ↑ "Radio-TV yayımı" (به ترکی آذربایجانی). Retrieved 13 November 2014.
  67. ↑ "Lankaran Olympic Sport Complex". www.noc-aze.org. Archived from the original on 29 November 2014. Retrieved 18 November 2014.
  68. ↑ "France end Asian domination". fifa.com. FIFA. Archived from the original on 22 June 2013. Retrieved 6 July 2013.
  69. ↑ "Weightlifting Masters". Official Website of European Masters Weightlifting 2012. Archived from the original on 20 April 2011. Retrieved 19 March 2011.
  70. ↑ "Асланов Ази Ахад оглы" (به روسی). Heroes of the country.
  71. ↑ (به ترکی آذربایجانی) The Voice of Happiness and Optimism: Jahan Talyshinskaya by Afruz Mammadova. Musigi-dunya.az
  72. ↑ "Павлов Михаил Александрович" (به روسی). Heroes of the country.
  73. ↑ (به ترکی آذربایجانی) The Voice of Happiness and Optimism: Jahan Talyshinskaya by Afruz Mammadova. Musigi-dunya.az
  74. ↑ Асланов Ази Ахад оглы (به روسی). Heroes of the country.
  75. ↑ «History of Lankaran:Economy». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ فوریه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۹.
  76. ↑ Turizm müəssisələri بایگانی‌شده در ۲۰۰۹-۰۴-۰۵ توسط Wayback Machine (ترکی آذربایجانی)
  77. ↑ Lənkəranda çay plantasiyalarının sahəsi genişləndirilir[پیوند مرده] (ترکی آذربایجانی)
  78. ↑ "Şəhərlərarası telefon kodları". mincom.gov.az (به ترکی آذربایجانی). Retrieved 2021-01-15.
  79. ↑ Ajans[پیوند مرده]-İskenderun'da kurtuluş coşkusu adlı haber, 02.11.2008 tarihinde erişilmiştir.
  80. ↑ Города США и Азербайджана стали побратимами - ФОТО: Политика, 27 июня 2011
  81. ↑ "Sister Cities". City of Monterey. Archived from the original on 19 April 2018. Retrieved 2020-06-26.
  82. ↑ Lənkəran İtaliyanın Çerveteri şəhəri ilə qardaşlaşmış şəhər elan edilib

جستارهای وابسته[ویرایش]

خوانش بیش‌تر[ویرایش]

پیوند به بیرون[ویرایش]

برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=لنکران&oldid=37202529»