زبان کمزاری: تفاوت میان نسخه‌ها
ویرایش و ویکی‌سازی |
جز replace archive.today -> archive.is (domain archive.today blocked by onlinenic) |
||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
|notice=IPA}} |
|notice=IPA}} |
||
'''گویش کُمزاری''' یا '''گویش کومزاری''' یا '''گویش لارَکی''' یکی از گویش‌های [[زبان لری]] است.<ref name=lori-language-ii>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.iranicaonline.org/articles/lori-language-ii |عنوان =LORI LANGUAGE ii. Sociolinguistic Status of Lori | ناشر = ''[[دانشنامه ایرانیکا|دانشنامهٔ ایرانیکا (Encyclopædia Iranica)]]'' |تاریخ = |تاریخ بازدید =۲۳ آوریل ۲۰۱۴|زبان=انگلیسی| نشانی بایگانی = |
'''گویش کُمزاری''' یا '''گویش کومزاری''' یا '''گویش لارَکی''' یکی از گویش‌های [[زبان لری]] است.<ref name=lori-language-ii>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.iranicaonline.org/articles/lori-language-ii |عنوان =LORI LANGUAGE ii. Sociolinguistic Status of Lori | ناشر = ''[[دانشنامه ایرانیکا|دانشنامهٔ ایرانیکا (Encyclopædia Iranica)]]'' |تاریخ = |تاریخ بازدید =۲۳ آوریل ۲۰۱۴|زبان=انگلیسی| نشانی بایگانی =http://archive.is/9Qlsc| تاریخ بایگانی = ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۴}}</ref><ref name=ethnologue/> گستردگی این گویش در دو سوی [[تنگه هرمز|تنگهٔ هرمز]] است.<ref name=lori-language-ii/> ویژگی‌ها و واژگان مشترکی نیز میان این گویش و [[زبان فارسی]] وجود دارد.<ref name=lori-language-ii/> |
||
== جغرافیا == |
== جغرافیا == |
||
نسخهٔ ۱۴ فوریهٔ ۲۰۱۶، ساعت ۱۶:۰۵
| کمزاری | |
|---|---|
 | |
| زبان بومی در | عمان، شمال، شمال‌غرب و شمال‌شرق : شامل مناطق کُمزار، جزیره‌های خصب، لارَک و مسندم[۱] |
| منطقه | غرب آسیا |
| قومیت | مردم لر |
شمار گویشوران | ۱۷۰۰ نفر در سال ۱۹۹۳ میلادی[۲] (بدون تاریخ) |
| الفبای فارسی در ایران و الفبای عربی در عمان | |
| کدهای زبان | |
| ایزو ۱–۶۳۹ | zum |
| ایزو ۳–۶۳۹ | – |
گویش کُمزاری یا گویش کومزاری یا گویش لارَکی یکی از گویش‌های زبان لری است.[۳][۲] گستردگی این گویش در دو سوی تنگهٔ هرمز است.[۳] ویژگی‌ها و واژگان مشترکی نیز میان این گویش و زبان فارسی وجود دارد.[۳]
جغرافیا
به‌طورکلی، جغرافیای گویشوران کُمزاری (کومزاری) در دو سوی [[تنگه هرمز|تنگهٔ هرمز است.[۳] بخشی از گویش‌وارن کُمزاری در جنوب ایران و بخشی در شمال کشور عمان ساکن هستند.[۳] کُمزاری همچنین در روستای کُمزار، شهر خصب و دبا در شبه‌جزیرهٔ مسندم در عمان و امارات متحدهٔ عربی نیز صحبت می‌شود.[۱] در لارَک این زبان هنوز شکل اصلی خود را حفظ کرده، ولی در کُمزار، خصب و دبا به‌دلیل گستردگی استفاده از زبان عربی در اداره‌ها، مدرسه‌ها و رادیو و تلویزیون، در کُمزاری تعداد زیادی واژهٔ عربی وارد شده‌است.
وابستگی زبانی
دانشنامهٔ ایرانیکا و اِتنولوگ، گویش کُمزاری را گویشی از زبان لری معرفی می‌کنند.[۲][۳] مالچانوا، زبان‌شناس روس، عقیده دارد که کُمزاری یکی از لهجه‌های اَچُمی است.[۴] با این حال، کُمزاری شباهت‌های زیادی نیز با گویش مینابی دارد. از دیگر ویژگی‌های کُمزاری این است که برای گویشوران لری قابل فهم می‌باشد.[۳]
در گسترهٔ پراکندگی کُمزاری در عمان، عربی زبان رسمی است. ارتباط مستمر لرهای کُمزاری با عرب‌ها در عمان، پیدایش مجموعه‌ای (بیش از ۳۰٪) از واژه‌های عربی در واژگان کُمزاری و نیز پدیدهٔ تداخل آوایی (بیشکار از واژهٔ کهن‌ترِ «پیشکار»، «حین» از واژهٔ کهن‌ترِ «آهن»، و غیره) در آواهای آن را سبب شد. در نحوِ کُمزاری، همانندی‌هایی با زبان عربی دیده می‌شود که احتمالاً به‌سبب رشد همگراییِ این زبان‌هاست؛ مانند ساختارهایی با معنی «داشتن» با حرف اضافهٔ حالتِ بایی: وای مه («با من»، «من دارم»)، مقایسه کنید با: عربیِ مَعَهُ (با او)، و نیز در ترکیب صفت و موصوف که در زبان عربی، صفت ازلحاظ شمار و معرفه یا نکره بودن با اسم مطابقت می‌کند.[۱]
نمونه‌هایی از زبان کُمزاری
عناصر زبان فارسی در لارَکی به‌فراوانی یافت می‌شوند، ولی بعضی اندکی تغییرشکل داده‌اند؛ مانند:
خانه = خانوغو،
مرد = مردوکو
چند جملهٔ کوتاه به زبان لارَکی:
- پ گییا تای؟ = از کجا می‌آیید؟
- کییا تو خوری؟ = چه می‌خورید؟
- بپ تو گییا هه؟ = پدرت کجاست؟
- مَ توخاووم = من می‌خوابم.
- مَ توگوم = من می‌گویم.
- مَ توخوروم = من می‌خورم.
دستور زبان
کُمزاری بسیاری از خواص زبان‌های کهن ایران را تاکنون محفوظ داشته‌است؛ مانند صرف نام‌ها در حالت‌های هفت‌گانه و به‌کاربردن پیشوندهای متعدد برای فعل‌ها.
- ضمیرهای شخصی:
مفرد جمع اول‌شخص مَی‌اَم mæɪ æm ماهِم mɑ:hem دوم‌شخص تُوی tovi: شومائه ʃumɑ:ə سوم‌شخص ییهِه ji:he یِهِن jehen
در گفتگوهای روزمره معمولاً «مَ» mæɪ æm، «تُو» tovi: و «یِ» je (برای من، تو، او) به‌کار می‌رود.
پانویس
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ «گویش‌های بَشکَردی، کردشولی و کُمزاری» (PDF). ویژه‌نامهٔ نامهٔ فرهنگستان (گویش‌شناسی). ۱۳۸۳. دریافت‌شده در ۳۰ آوریل ۲۰۱۵.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ «Kumzari». اِتنولوگ (Ethnologue). دریافت‌شده در ۳۰ آوریل ۲۰۱۵.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ ۳٫۵ ۳٫۶ "LORI LANGUAGE ii. Sociolinguistic Status of Lori" (به انگلیسی). دانشنامهٔ ایرانیکا (Encyclopædia Iranica). Archived from the original on 11 September 2014. Retrieved 23 April 2014.
{{cite web}}: Italic or bold markup not allowed in:|ناشر=(help) - ↑ Molchanova, E.K., Kumzari yazyk/dialekt, in Yazyki mira: Iranskie yazyki. I. Yugo-Z apadnye Iranskie yazyki, Moskva: Indrik, ۱۹۹۷, pp. ۱۹۱-۱۹۳.
پیوند به بیرون
- گزارشی از لاستامپا: جلوگیری از مرگ زبان کومزاری در تنگهٔ هرمز. در روزآن‌لاین؛ ۴ اردیبهشت ۱۳۹۱
| زبان رسمی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| زبان‌های منطقهای |
| ||||
| زبان‌های اقلیتها |
| ||||
| زبان‌های اشاره | |||||
