کردی سنجابی
| کردی سنجابی | |
|---|---|
Default
| |
| الفبای کردی | |
| کدهای زبان | |
| ایزو ۳–۶۳۹ | sdh |
کردی سِنجابی یا سِنجاوی یکی از گویش‌های زبان کردی است که به عنوان یکی از گویش‌های کردی جنوبی دسته‌بندی شده و در میان بخش‌هایی از ایل سِنجابی تکلم می‌شود.[۱][۲][۳]
حوزهٔ رواج[ویرایش]
کردی سنجابی در میان بخشی از مردم سِنجابی رواج دارد و در منطقهٔ سنجابی در استان کرمانشاه تکلم می‌شود. این منطقه دو دهستان سنجابی و هفت‌آشیان در شهرستان کرمانشاه را در بر می‌گیرد و مرکز آن شهرهای کرمانشاه و کوزران است.[۴][۵]
یاسنت لویی رابینو کنسول انگلستان در کرمانشاه در گزارشی که از شهر کرمانشاه در اوایل قرن بیستم ارائه داده، می‌نویسد:
«زبان شهرنشینان کرمانشاه کردی است. گویش شهر بسیار به گویش سنجابی و گویش کلهر نزدیک است...»[۶]
گویش کردی سنجابی قرابت بسیار زیادی با گویش کردی زنگنه‌ای دارد که در میان بخش‌هایی از ایل زنگنه و به ویژه در هرسم رایج است. این بدین دلیل است که بدنهٔ اصلی ایل سنجابی در گذشته بخشی از ایل زنگنه بوده و در قرن نوزدهم از این ایل جدا شده و با به هم پیوستن چند طایفهٔ دیگر ایلی جدید به نام ایل سنجابی را به ریاست حسن‌خان بختیار سنجابی تشکیل داده‌است. علاوه بر این کردی سنجابی با لکی شباهت بسیار بالایی دارد و در بسیاری از ویژگی‌ها مشابه است. همچنین این گویش شباهت بسیار بالایی را با کردی کلهری نشان می‌دهد.[۷]
ویژگی‌های دستوری[ویرایش]
کردی سنجابی همانند زنگنه‌ای پیشوند /مه/ را در مورد افعال استمراری در خود حفظ کرده و از این نظر به کردی گورانی، کردی باجلانی، کردی هورامی، و کردی لکی شباهت دارد. اما بر خلاف کردی لکی و کردی هورامی ویژگی ارگاتیو را دارا نیست و از این حیث به کردی کلهری شباهت دارد. در رابطه با ویژگی‌های آوایی و ابدال‌ها نیز این گویش، بیشترین شباهت را با کردی کلهری دارد. همچنین در رابطه با واحدهای زبرزنجیری کردی سنجابی شباهت بسیار بالایی با کردی کلهری دارد.[۷][۴]
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ کبودی، فرحناز. ۱۳۹۰. بررسی ساختار فعل در گویش کردی کرمانشاهی، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد زبان‌شناسی، دانشگاه رازی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، بهار ۱۳۹۰، استاد راهنما: عامر قیطوری و خسرو غلامعلی‌زاده؛[پیوند مرده] بازدید در ۳۰ بهمن ۱۳۹۰.
- ↑ دانشنامۀ ایران‌زمین: کرمانشاهی، نوشتۀ آتوسا رستم‌بیک تفرشی؛[پیوند مرده] بازدید در ۳۰ بهمن ۱۳۹۰.
- ↑ حوزۀ هنری سازمان تبلیغات اسلامی کرمانشاه: آشنایی با فرهنگ و نژاد استان کرمانشاه؛ بایگانی‌شده در ۲۹ سپتامبر ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine بازدید در ۳۰ بهمن ۱۳۹۰.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ذوالفقاری، اردشیر، تاریخ زبان‌های ایرانی و جغرافیای گویش‌ها و لهجه‌های کرمانشاه، کرمانشاه: موسسه فرهنگی هنری و سینمایی کوثر، ۱۳۹۴.
- ↑ هفته‌نامۀ شهر من: زبان‌ها و گویش‌های مردم استان کرمانشاه، هفته‌نامۀ شهر من، شمارۀ ۵۱، ۲۰ شهریور ۱۳۹۷؛ بایگانی‌شده در ۲۹ سپتامبر ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine بازدید در ۳۰ بهمن ۱۳۹۰.
- ↑ رابینو، یاسنت لوئی (۱۳۹۱)، گزارشی از بازرگانی و جامعۀ شهر و ایالت کرمانشاه در سدۀ نوزدهم میلادی، برگردان محمدرضا (فریبرز) همزه‌ای، کرمانشاه: انتشارات دانشگاه رازی، ص ۲۸.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ مرادی، م‍ح‍م‍درئ‍وف، گنجینه گویش‌های ایرانی (استان کرمانشاه): گویش‌های کلهری، گورانی...، با همکاری آکو جلیلیان، ویراستار یلدا شکوهی، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ۱۳۹۴.