کردی جافی
| کردی جافی | |
|---|---|
Default
| |
| الفبای کردی | |
| کدهای زبان | |
| ایزو ۳–۶۳۹ | ckb |
کردی جافی گویشی از زبان کردی است که به‌عنوان یکی از گویش‌های کردی میانی دسته‌بندی شده و در میان بخش‌هایی از مردم جاف تکلم می‌شود.[۱][۲]
حوزهٔ رواج[ویرایش]
کردی جافی زبان اصلی مردم جاف است و در بخش بزرگی از استان‌های کرمانشاه و کردستان در ایران و استان‌های سلیمانیه و دیاله در عراق تکلم می‌شود. کردی جافی در استان کرمانشاه در شهرستان‌های جوانرود، ثلاث باباجانی، روانسر[۳][۴][۵]، پاوه، سنقر و کلیایی، سرپل ذهاب، دالاهو، قصر شیرین و کرمانشاه تکلم می‌شود. در استان کردستان نیز کردی جافی در شهرستان‌های سروآباد و مریوان گویشور دارد.[۶]
گویش کردی جافی قرابت بسیار زیادی با گویش کردی اردلانی.[نیازمند منبع] علاوه بر این کردی جافی با برخی از گویش‌های کردی جنوبی همچون گروسی، کلیایی، کرندی، دهلرانی و زبان لکی نیز شباهت‌هایی دارد و در بسیاری از ویژگی‌ها مشابه است. همچنین این گویش شباهت بسیار بالایی را با کردی سقزی نشان می‌دهد.[۷]
ویژگی‌های دستوری[ویرایش]
کردی جافی پیشوند /ئه/ را در مورد افعال استمراری در خود حفظ کرده و از این نظر به گویش‌های کردی اردلانی، بابانی و کلیایی و کرندی شباهت دارد. اما بر خلاف کلیایی، و دهلرانی و گروسی، ویژگی ارگاتیو را داراست و از این حیث به اردلانی و دیگر گویش‌های کردی میانی و نیز گویش کرندی در کردی جنوبی و همچنین گویش‌های مختلف کردی همانند کردی لکی شباهت دارد. در رابطه با ویژگی‌های آوایی و ابدال‌ها نیز این گویش، بیشترین شباهت را با کردی هورامی، گویش‌های کردی جنوبی و نیز کردی اردلانی دارد. همچنین در رابطه با واحدهای زبرزنجیری کردی جافی شباهت بسیار بالایی با هورامی، کردی اردلانی و نیز کردی کلهری و گویش خاص منطقهٔ دالاهو دارد.[۷][۶]
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ حیدری، بهمن. ۱۳۹۲. بررسی فرایندهای واجی گونۀ جافی از گویش سورانی بر اساس نظریۀ بهینگی، پایان‌نامۀ رشتۀ زبانشناسی دانشگاه کردستان، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، استاد راهنما: ابراهیم بدخشان و یادگار کریمی؛ بازدید در ۳ اسفند ۱۳۹۸.
- ↑ بررسی مطابقه در گویش جافی، پایان‌نامۀ رشتۀ زبانشناسی، دانشگاه بوعلی سینای همدان؛[پیوند مرده] بازدید در ۳ اسفند ۱۳۹۸.
- ↑ «بانک اطلاعات شهرستان روانسر». www.ostan-ks.ir. تارنمای رسمی استان کرمانشاه. دریافت‌شده در ۲۰ مارس ۲۰۲۰.
- ↑ «طایفه های ایل جاف». JaffTribe. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ دسامبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۰ مارس ۲۰۲۰.
- ↑ «درباره‌ی ایل جاف». ایل جاف. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ مارس ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰ مارس ۲۰۲۰.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ذوالفقاری، اردشیر، تاریخ زبان‌های ایرانی و جغرافیای گویش‌ها و لهجه‌های کرمانشاه، کرمانشاه: موسسه فرهنگی هنری و سینمایی کوثر، ۱۳۹۴.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ مرادی، م‍ح‍م‍درئ‍وف، گنجینه گویش‌های ایرانی (استان کرمانشاه): گویش‌های کلهری، گورانی...، با همکاری آکو جلیلیان، ویراستار یلدا شکوهی، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ۱۳۹۴.
