زبان ترکی خراسانی
 | برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. (آوریل ۲۰۱۲) |
| زبان ترکی خراسانی | |
|---|---|
| زبان بومی در: | ایران |
| منطقه | خراسان شمالی |
تعداد گویشوران | ۴۰۰٬۰۰۰ (تخمین)[۱] تا یک میلیون تن (تخمین دوفرر با احتساب مناطقی در ترکمنستان و فراتر از آمور دریا)[۲] (بدون تاریخ) |
| کدهای زبان | |
| ایزو ۶۳۹-۲ |
tut |
| ایزو ۶۳۹-۳ |
kmz |
زبان ترکی خراسانی نام گونه‌ای از زبانهای ترکی است که ترک‌های خراسان بدان سخن می‌گویند. این زبان بیشتر در استان خراسان شمالی صحبت می‌شود ولی در استانهای خراسان رضوی و گلستان هم گویشور دارد. همه کسانی که به زبان ترکی خراسانی سخن می‌گویند به زبان فارسی نیز مسلط هستند[نیازمند منبع].
محدوده جغرافیایی[ویرایش]
ترکی خراسانی معمولاً در بجنورد و فاروج و شیروان و بام و صفی آباد از استان خراسان شمالی و برخی نیز در قوچان و درگز و منطقه شاهرگ[۴]، جغتای، خوشاب و جوین سبزوار و نیشابوراز استان خراسان رضوی و همچنین در استان گلستان و استان سمنان نیز سخن گفته می‌شود.
خطر انقراض[ویرایش]
سازمان یونسکو از زبانهای در معرض خطر جهان و یا منسوخ شده، اطلسی تهیه کرده‌است که به صورت آنلاین و به کمک نقشه‌های گوگل قابل مشاهده است. در این لیست، برای کشور ایران ۲۵ زبان در معرض خطر نشان داده شده‌است که ترکی خراسانی یکی از این زبان‌ها است و با عنوان زبان آسیب پذیر (Vulnerable) از آن یاد شده‌است.[۵] [۶]
لهجه‌ها[ویرایش]
زبان ترکی خراسانی به چندین لهجه گوناگون گویش می‌شود بگونه‌ای که بسیاری از روستاهای ترکنشین خراسان، لهجه و گویش ویژه خود را دارند ولی مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از: لهجه بجنوردی، بغایری ، بیات ، بام و صفی‌آباد، جغتایی، خوشابی لهجه قوچانی ، لهجه شاهرگی افشاری ودره گزی افشاری و لهجه شیروانی. تفاوت برخی لهجه‌ها به‌قدری است که بسیاری به سختی سخن یکدیگر را می‌فهمند. همچنین مردم شهر رامیان و آزادشهر و مینودشت و روستای نردین(از توابع بخش میامی) به این زبان تکلم می‌کنند. آنان نیز بخشی از ایل گرایلی بوده و جزئی از ترکان قزلباش هستند.
رده‌بندی[ویرایش]
ترکی خراسانی به خانواده زبانهای اوغوز تعلق دارد؛ این گروه همچنین زبانهای ترکی آذربایجانی، ترکی استانبولی، زبان گاگاوز، زبان ترکمنی ، زبان سالار و ترکی قشقایی را دربر می‌گیرد. ترکی قشقایی وآذربایجانی نزدیکترین زبان به ترکی خراسانی است.
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
 |
پروژهٔ ویکی‌پدیا زبان ترکی خراسانی آزمایشی در ویکی‌مدیا انکوباتور موجود است. |
- ↑ Boeschoten, H (1998). "The speakers of Turkic languages". In L. Johanson and É. Á. Csató (eds). The Turkic languages. لندن: Routledge. ISBN 978-0-415-41261-2.
- ↑ TURKIC LANGUAGES OF PERSIA: AN OVERVIEW
- ↑ The existence of the Altaic family is controversial. See زبانهای آلتایی.
- ↑ "شاهرگ (قوچان)". ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد. 2019-05-22.
- ↑ http://www.unesco.org/languages-atlas/
- ↑ https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_endangered_languages_in_Asia#Iran
مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Khorasani Turkic language». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۴ مرداد ۱۳۸۹.
| شهرهای مهم خراسان بزرگ |    | |
|---|---|---|
| رَبع‌های خراسان | ||
| پیشینه | ||
| در تقسیمات سیاسی معاصر | ||
| زبان | ||
| هنر | ||
| مردمان خراسان برپایهٔ زبان | ||
