سنندج: تفاوت میان نسخهها
سنندج به اشتباهی سینانداش بود |
سنندج را سینان داش نوشته اند |
||
خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
|پانویس= |
|پانویس= |
||
}} |
}} |
||
'''سَنَندَج یا( |
'''سَنَندَج یا(سنه دژ)'''{{تلفظ|Sanandaj.ogg}}<ref>{{یادکرد وب |عنوان=سنندج به روایت تاریخ |نشانی=https://sanandaj.farhang.gov.ir/fa/sanandaj/tarekh |وبگاه=وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی |ناشر=farhang.gov.ir |تاریخ بازبینی=2 فوریه 2022 |زبان=fa |archive-date=۲ فوریه ۲۰۲۲ |archive-url=https://web.archive.org/web/20220202222100/https://sanandaj.farhang.gov.ir/fa/sanandaj/tarekh |url-status=dead}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.sanandaj.gov.ir/Default.aspx?TabID=62|عنوان=نامهای قدیمی سنندج|تاریخ بازدید=۲۹ اوت ۲۰۰۹|ناشر=فرمانداری سنندج|archiveurl=https://web.archive.org/web/20091022233032/http://www.sanandaj.gov.ir/Default.aspx?TabID=62|archivedate=۲۲ اکتبر ۲۰۰۹|dead-url=yes}}</ref>مرکز [[استان کردستان]] و بیستمین شهر بزرگ ایران است. این شهر در غرب ایران قرار گرفتهاست. سنندج در ارتفاع ۱۵۰۰ متری از سطح دریا و در منطقهٔ کوهستانی زاگرس واقع شده و آب و هوایی معتدل و کوهستانی دارد. این شهر از سوی [[غرب]] به کوه [[آبیدر]]، از شمال به کوه [[شیخ معروف]] از جنوب به [[سراج الدین|کوه سراجالدین]] و از شرق به کوه خاتونشیشهرێ و گردنه محدود شدهاست و در منطقهای به وسعت ۹۵/۷۶۴ هکتار گستردهاست.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.cityofsanandaj.ir/FA/SanadajView/SanandajView.aspx|عنوان=مساحت محدوده شهر سنندج|ناشر=وبگاه رسمی شهرداری سنندج|بازبینی=۱۷ اکتبر ۲۰۰۹|archive-date=۴ اوت ۲۰۰۹|archive-url=https://web.archive.org/web/20090804111812/http://www.cityofsanandaj.ir/Fa/SanadajView/SanandajView.aspx|url-status=dead}}</ref> |
||
جمعیت این شهر بر اساس برآورد سال ۱۴۰۰خورشیدی، ۵۵۰٬۰۰۰ نفر بودهاست.<ref name="نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵"/> |
جمعیت این شهر بر اساس برآورد سال ۱۴۰۰خورشیدی، ۵۵۰٬۰۰۰ نفر بودهاست.<ref name="نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵"/> |
||
خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
== نام == |
== نام == |
||
شهر سنندج را در قدیم |
شهر سنندج را در قدیم سنه دژ مینامیدند که کمکم به سنندج بدل شد ولی نام اصلی آن سنه دژ است . [[ژاک دمورگان]] که در اواخر پادشاهی [[ناصرالدینشاه]] به ایران آمده، همهجا از این شهر با نام سنه دژ یاد کردهاست.{{مدرک|date=سپتامبر ۲۰۲۰}} |
||
[[بابا مردوخ روحانی]] در کتاب خود دربارهٔ ریشه نام سنندج مینویسد: |
[[بابا مردوخ روحانی]] در کتاب خود دربارهٔ ریشه نام سنندج مینویسد: |
||
خود [[مردم کرد|کردها]] سنندج را « |
خود [[مردم کرد|کردها]] سنندج را «سنه دژ» میخوانند و نام اصلی آن گویا همین بودهاست؛ اما بعد از بنای برج و باروی حکومتی آن را «سنه» گفتهاند که سنندج تحریف و تعریبی از آن است. برخی معتقدند که اصل آن «سانان دژ» بوده به معنی قلعه و محل سانها، زیرا سان در لهجه [[کردی گورانی]]، معنی سلطان میبخشد چنانکه «کانی سانان» نیز به معنی محل سلاطین است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تاریخ مشاهیر کرد|نام=بابا مردوخ|نام خانوادگی=روحانی|جلد=سوم|صفحه=۲۳۹}}</ref>ولی سانان دژ اشتباه است و نام اصلی و قدیمی آن سینان داش است. |
||
سابقهٔ سکونت در محل کنونی شهر |
سابقهٔ سکونت در محل کنونی شهر سنه دژ به گذشتههای دور بازمیگردد. با این وجود شهر جدید سینان داش در دورهٔ [[صفویان|صفوی]] و در روزگار شاهصفی در سال ۱۰۴۶ هجری قمری توسط [[سلیمانخان اردلان]] پایهگذاری شدهاست.<ref name="kurdistan.ichto.ir"/><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=http://www.iranicaonline.org/articles/diakonoff-igor-mikhailovich-1914-1999-russian-orientalist-of-international-standing|عنوان=iranicaonline.articles/diakonoff-igor-mikhailovich-1914-1999-russian-orientalist-of-international-standing}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcSW7NWVy9VQAfLwIhzUgWkwPaTq1lUm9Z2COsdcnSrdDcfRR8iw|عنوان=//encrypted-tbn0.gstatic/images?q=tbn:ANd9GcSW7NWVy9VQAfLwIhzUgWkwPaTq1lUm9Z2COsdcnSrdDcfRR8iw}}</ref><ref name="ReferenceA"/><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=https://www.ilna.ir/بخش-اخبار-101/18708-قدمت-شهر-سنندج-ب|عنوان=https://www.ilna.ir/قدمت شهر سنندج}}</ref><ref name="قرخلو، مهدی"/> |
||
=== تاریخچهای از منطقهٔ سینان داش === |
=== تاریخچهای از منطقهٔ سینان داش === |
||
[[پرونده:Sine Dej.jpg|چپ|بندانگشتی|دژ سینان داش در زمان گذشته]] |
[[پرونده:Sine Dej.jpg|چپ|بندانگشتی|دژ سینان داش در زمان گذشته]] |
||
پس از نابودی دژ حسنآباد در سال ۱۰۴۶ هجری قمری در زمان حکومت [[شاه صفی|شاهصفی]]، [[سلیمانخان اردلان]] پسر [[تیمورخان اردلان]] از بستگان مورد اعتماد شاهصفی به کردستان آمد، مرکز ایالت کردستان را از حسنآباد به سینان داش انتقال داد و شهر |
پس از نابودی دژ حسنآباد در سال ۱۰۴۶ هجری قمری در زمان حکومت [[شاه صفی|شاهصفی]]، [[سلیمانخان اردلان]] پسر [[تیمورخان اردلان]] از بستگان مورد اعتماد شاهصفی به کردستان آمد، مرکز ایالت کردستان را از حسنآباد به سینان داش انتقال داد و شهر سنه دژ را در محل روستای سینه پی نهاد و دژ حکومتی را بر بالای تپهای به بلندای ۲۰ متر در کنار روستای سینه (که امروزه به باشگاه افسران معروف است) ساخت و در بیرون و پیرامون دژ؛ خانه، گرمابه، بازار و مسجدی ساخت و رشته کاریزی نیز در دشت «سرنوی» پی نهاد و آب آن را به شهر و میان دژ آورد. دژی را که «سلیمانخان» بنا نهاد «سینان داش» نامیدند که بر اثر گذشت زمان و تلفظهای گوناگون به «سینادج» و سپس «سنندج» دگرگون شد. سازهٔ اصلی آن از زمان خسروخان اول تا اماناللهخان اول طول کشید. [[حسنعلی خان اردلان|حسنعلیخان اردلان]]، والی سینان داش در سال ۱۱۱۶ هجری قمری درمیان دژ حکومتی چند تالار و عمارت بنا میکند و سپس مسجد و مدرسهای بزرگ در شهر سینان داش بر پا میکند که دو منار بلند داشتهاست. این دو منار یکصدسال پابرجا بود تا اینکه «[[امانالله خان اردلان|اماناللهخان اردلان]]» والی کردستان که مردی سخت مذهبی و تندرو بود، آن را ویران کرده و به جایش مسجد و دو منار و باغی به نام فردوس ساخت. |
||
== وضعیت طبیعی == |
== وضعیت طبیعی == |
نسخهٔ ۱۲ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۱۵
سنندج سنه | |
---|---|
کشور | ایران |
استان | کردستان |
شهرستان | سنندج |
بخش | مرکزی |
نام(های) پیشین | سنهدژ، سینه، سینهدژ[۱] |
سال شهرشدن | دوره صفوی[۲] (۱۲۱۲ خ)[۳] |
مردم | |
جمعیت | ۵۵۰٬۰۰۰(برآورد ۱۴۰۰خورشیدی)[۴] |
جغرافیای طبیعی | |
مساحت | ۵۴۰ [۵] |
آبوهوا | |
میانگین دمای سالانه | ۱۳٫۱ درجهٔ سانتیگراد |
میانگین بارش سالانه | ۴۵۰ میلیمتر |
روزهای یخبندان سالانه | ۱۰۳ |
اطلاعات شهری | |
شهردار | انور رشیدی |
رهآورد | قالی، گلیم، کلاش، منبت کاری، نازککاری چوب،[۷] |
پیششمارهٔ تلفن | ۰۸۷[۶] |
وبگاه | |
شناسهٔ ملی خودرو | ایران ۵۱ |
سَنَندَج یا(سنه دژ) تلفظ راهنما·اطلاعات[۱۱][۱۲]مرکز استان کردستان و بیستمین شهر بزرگ ایران است. این شهر در غرب ایران قرار گرفتهاست. سنندج در ارتفاع ۱۵۰۰ متری از سطح دریا و در منطقهٔ کوهستانی زاگرس واقع شده و آب و هوایی معتدل و کوهستانی دارد. این شهر از سوی غرب به کوه آبیدر، از شمال به کوه شیخ معروف از جنوب به کوه سراجالدین و از شرق به کوه خاتونشیشهرێ و گردنه محدود شدهاست و در منطقهای به وسعت ۹۵/۷۶۴ هکتار گستردهاست.[۱۳] جمعیت این شهر بر اساس برآورد سال ۱۴۰۰خورشیدی، ۵۵۰٬۰۰۰ نفر بودهاست.[۴]
سنندج به عنوان یکی از پایتختهای موسیقی جهان معرفی شدهاست[۱۴][۱۵] پایتخت نوروز جهان[۱۶][۱۷][۱۸]شهر خلاق موسیقی[۱۹][۲۰] شهر مساجد[۲۱] شهر هزار تپه و پایتخت کتاب ایران شناخته میشود.[۲۲][۲۳] سینان داش در جمع ۲۴۵ شهر شبکهٔ شهرهای نوآور جهانی یونسکو و همچنین ۲۸ شهر نوآور موسیقی جهان نیز قرار دارد.[۲۴][۲۵]
سنندج به لحاظ موقعیت جغرافیایی و فعالیتهای شهرسازی عصر صفوی و قاجار، از بافت شهری سنتی با ارزشی برخوردار است که سازههای مسکونی و عامالمنفعهٔ متعددی مانند حمام، مساجد و بازار در آن باقی ماندهاست؛ این شهر دارای محدودهٔ بافت تاریخی-فرهنگی با گستردگیای برابر ۱۲۰ هکتار است.[۲۶][۲۷]
سنندج از قدیم الایام از مراکز مهم اهل سنت در ایران بودهاست.[۲۸]
در این شهر، زبان کردی اردلانی بهعنوان زبان گفتاری و زبان فارسی بهعنوان زبان آموزش و مکاتبات رسمی، مورد استفاده قرار میگیرد.
نام
شهر سنندج را در قدیم سنه دژ مینامیدند که کمکم به سنندج بدل شد ولی نام اصلی آن سنه دژ است . ژاک دمورگان که در اواخر پادشاهی ناصرالدینشاه به ایران آمده، همهجا از این شهر با نام سنه دژ یاد کردهاست.[نیازمند منبع]
بابا مردوخ روحانی در کتاب خود دربارهٔ ریشه نام سنندج مینویسد:
خود کردها سنندج را «سنه دژ» میخوانند و نام اصلی آن گویا همین بودهاست؛ اما بعد از بنای برج و باروی حکومتی آن را «سنه» گفتهاند که سنندج تحریف و تعریبی از آن است. برخی معتقدند که اصل آن «سانان دژ» بوده به معنی قلعه و محل سانها، زیرا سان در لهجه کردی گورانی، معنی سلطان میبخشد چنانکه «کانی سانان» نیز به معنی محل سلاطین است.[۲۹]ولی سانان دژ اشتباه است و نام اصلی و قدیمی آن سینان داش است.
سابقهٔ سکونت در محل کنونی شهر سنه دژ به گذشتههای دور بازمیگردد. با این وجود شهر جدید سینان داش در دورهٔ صفوی و در روزگار شاهصفی در سال ۱۰۴۶ هجری قمری توسط سلیمانخان اردلان پایهگذاری شدهاست.[۲۷][۳۰][۳۱][۳۲][۳۳][۳۴]
تاریخچهای از منطقهٔ سینان داش
پس از نابودی دژ حسنآباد در سال ۱۰۴۶ هجری قمری در زمان حکومت شاهصفی، سلیمانخان اردلان پسر تیمورخان اردلان از بستگان مورد اعتماد شاهصفی به کردستان آمد، مرکز ایالت کردستان را از حسنآباد به سینان داش انتقال داد و شهر سنه دژ را در محل روستای سینه پی نهاد و دژ حکومتی را بر بالای تپهای به بلندای ۲۰ متر در کنار روستای سینه (که امروزه به باشگاه افسران معروف است) ساخت و در بیرون و پیرامون دژ؛ خانه، گرمابه، بازار و مسجدی ساخت و رشته کاریزی نیز در دشت «سرنوی» پی نهاد و آب آن را به شهر و میان دژ آورد. دژی را که «سلیمانخان» بنا نهاد «سینان داش» نامیدند که بر اثر گذشت زمان و تلفظهای گوناگون به «سینادج» و سپس «سنندج» دگرگون شد. سازهٔ اصلی آن از زمان خسروخان اول تا اماناللهخان اول طول کشید. حسنعلیخان اردلان، والی سینان داش در سال ۱۱۱۶ هجری قمری درمیان دژ حکومتی چند تالار و عمارت بنا میکند و سپس مسجد و مدرسهای بزرگ در شهر سینان داش بر پا میکند که دو منار بلند داشتهاست. این دو منار یکصدسال پابرجا بود تا اینکه «اماناللهخان اردلان» والی کردستان که مردی سخت مذهبی و تندرو بود، آن را ویران کرده و به جایش مسجد و دو منار و باغی به نام فردوس ساخت.
وضعیت طبیعی
جغرافیا
سینان داش مرکز استان کردستان با مساحت حدود ۳هزار و پانصد هکتار در غرب ایران و در بخش جنوبی استان کردستان قرار دارد.
آب و هوا
آب و هوای شهر سینان داش سرد و نیمه خشک و متمایل به مرطوب است. در فصل بهار و تابستان هوای معتدل دارد. متوسط دمای سینان داش در بهار ۱۵٬۲۰، در تابستان ۲۵٬۲۰، در پاییز ۸٫۴۰ و در زمستان ۳٫۲۰- درجهٔ سانتیگراد است. حداکثر دمای ثبت شده در تیر ماه حدود °۴۴ و حداقل آن در دی ماه، °۳۱٫۰- درجهٔ سانتیگراد است. بارندگی سالانه بهطور متوسط ۵۰۰ میلیمتر بوده و حداکثر روزانه، ۷۷ میلیمتر است.
دادههای اقلیم Sanandaj (1959-2010) | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ماه | ژانویه | فوریه | مارس | آوریل | مه | ژوئن | ژوئیه | اوت | سپتامبر | اکتبر | نوامبر | دسامبر | سال |
سابقهٔ بیشترین °C (°F) | ۱۷٫۵ (۶۴) |
۲۱٫۴ (۷۱) |
۲۷٫۶ (۸۲) |
۳۲٫۸ (۹۱) |
۳۶٫۶ (۹۸) |
۴۰٫۴ (۱۰۵) |
۴۴٫۰ (۱۱۱) |
۴۳٫۰ (۱۰۹) |
۳۹٫۴ (۱۰۳) |
۳۲٫۳ (۹۰) |
۲۶٫۰ (۷۹) |
۲۲٫۹ (۷۳) |
۴۴ (۱۱۱) |
میانگین بیشترین °C (°F) | ۵٫۵ (۴۲) |
۷٫۹ (۴۶) |
۱۳٫۷ (۵۷) |
۱۹٫۵ (۶۷) |
۲۵٫۵ (۷۸) |
۳۲٫۷ (۹۱) |
۳۷٫۰ (۹۹) |
۳۶٫۵ (۹۸) |
۳۱٫۸ (۸۹) |
۲۴٫۳ (۷۶) |
۱۵٫۴ (۶۰) |
۸٫۹ (۴۸) |
۲۱٫۵۶ (۷۰٫۹) |
میانگین روزانه °C (°F) | ۰٫۱ (۳۲) |
۲٫۰ (۳۶) |
۷٫۱ (۴۵) |
۱۲٫۲ (۵۴) |
۱۷٫۰ (۶۳) |
۲۲٫۷ (۷۳) |
۲۷٫۲ (۸۱) |
۲۶٫۶ (۸۰) |
۲۱٫۲ (۷۰) |
۱۵٫۲ (۵۹) |
۸٫۴ (۴۷) |
۳٫۲ (۳۸) |
۱۳٫۵۷ (۵۶٫۵) |
میانگین کمترین °C (°F) | −۵٫۳ (۲۲) |
−۳٫۹ (۲۵) |
۰٫۵ (۳۳) |
۴٫۹ (۴۱) |
۸٫۵ (۴۷) |
۱۲٫۶ (۵۵) |
۱۷٫۵ (۶۴) |
۱۶٫۶ (۶۲) |
۱۰٫۶ (۵۱) |
۶٫۲ (۴۳) |
۱٫۴ (۳۵) |
−۲٫۵ (۲۸) |
۵٫۵۹ (۴۲٫۲) |
سابقهٔ کمترین °C (°F) | −۲۸٫۰ (−۱۸) |
−۳۱٫۰ (−۲۴) |
−۱۶٫۰ (۳) |
−۷٫۰ (۱۹) |
−۲٫۰ (۲۸) |
۳٫۰ (۳۷) |
۷٫۰ (۴۵) |
۵٫۰ (۴۱) |
۱٫۰ (۳۴) |
−۴٫۶ (۲۴) |
−۱۴٫۰ (۷) |
−۲۳٫۶ (−۱۰) |
−۳۱ (−۲۴) |
بارندگی میلیمتر (اینچ) | ۶۲٫۰ (۲٫۴۴) |
۶۰٫۷ (۲٫۳۹) |
۷۷٫۱ (۳٫۰۴) |
۷۱٫۷ (۲٫۸۲) |
۳۶٫۵ (۱٫۴۴) |
۲٫۲ (۰٫۰۹) |
۰٫۹ (۰٫۰۴) |
۰٫۴ (۰٫۰۲) |
۰٫۹ (۰٫۰۴) |
۲۶٫۷ (۱٫۰۵) |
۵۶٫۸ (۲٫۲۴) |
۵۴٫۰ (۲٫۱۳) |
۴۴۹٫۹ (۱۷٫۷۴) |
میانگین روزهای برفی | ۸٫۰ | ۶٫۴ | ۲٫۱ | ۰٫۳ | ۰٫۰ | ۰٫۰ | ۰٫۰ | ۰٫۰ | ۰٫۰ | ۰٫۰ | ۰٫۶ | ۳٫۹ | ۲۱٫۳ |
[نیازمند منبع] |
مردم
شهر سینان داش مقر طوایفی کُردتبار با اصالتی چهارصد ساله از اردلان، جاف، مردوخیها، صادق وزیری، ناهید، کامکارها، لیلاخیها، کمانگرها، نقشبندی، شیخ الاسلامی، اردلان، وزیری، قدیمی، وکیل، تیمون، هاشمی، لله خانی، قطبی، میربابان، بابان، سروش، گله داری (گله خانی)، طلائی، بودهاست.[۳۵] ساکنان سینان داش، اکثرا کرد هستند که به زبان کردی سورانی به لهجه اردلانی تکلم میکنند.
لهجه رایج در استان کردستان گویش سورانی لهجه اردلانی است که در سینان داش و شهرهای اطراف رایج است اما مکریانی گویش دیگر از کردی است که در شهرستانهای پیرانشهر، مهاباد، بَی کَندی، بانه، سردشت، سولدوز، تکاب، سایین قالا، میاندوآب و اشنویه(مکریان) رایج است. دین مردم سینان داش اسلام و پیرو مذهب تسنن از شاخه شافعی میباشند. اقلیتهای مسیحی (کاتولیک) و کلیمی نیز وجود داشته که طی چند سال گذشته از کشور مهاجرت کردهاند.
جمعیت شهر اکنون بترتیب متشکل از چمشاریها (قشلاخیها)، لیلاخیها، سارالیها، کامیارانی و اورامیهاست.
در گذشته ارمنیها و آشوریها نیز در این شهر زندگی میکردند اما با گذشت زمان از سینان داش مهاجرت کردند.
همچنین، بعضی از بناهای قدیمی سینان داش، کار یهودیان قدیمی سینان داش است.[۳۶][۳۷]
زبان
زبان مردم سینان داش کردی سورانی و با لهجه اردلانی میباشد.[۳۸]
جمعیت
جمعیت شهر سینان داش در سال ۱۳۳۵ برابر با ۴۰٬۶۴۱ نفر با ۷٬۹۰۰ خانوار بودهاست.[۳۹] در سال ۱۳۴۵ جمعیت شهر به ۵۴٬۵۷۸ نفر و ۱۵٬۱۰۶ خانوار رسیدهاست. نرخ رشد جمعیت در این دوره ۲٫۹۹ درصد بودهاست که در مقایسه با نرخ رشد سایر مراکز استانها در کشور نرخ رشد بالایی میباشد. بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۸۵ خورشیدی، جمعیت شهر سینان داش در این سال بالغ بر ۳۳۱٬۴۴۶ نفر بوده که از این تعداد ۱۷۱٬۷۲۳ نفر مرد و ۱۷۱٬۷۲۳ نفر زن بودهاند. همچنین تعداد خانوارهای ساکن این شهر، ۸۱٬۳۸۰ خانوار بودهاست.[۴۰] جمعیت شهر سینان داش در سرشماریها از سال ۱۳۳۵ به بعد به صورت زیر بودهاست.[۴۱][۴۲]
سال سرشماری | جمعیت | رتبه در کشور |
---|---|---|
۱۳۳۵ | ۴۰٬۶۴۱ | ۲۲ |
۱۳۴۵ | ۵۴٬۵۷۸ | ۲۳ |
۱۳۵۵ | ۹۵٬۸۷۲ | ۲۲ |
۱۳۶۵ | ۲۰۳٬۹۷۵ | ۲۱ |
۱۳۷۰ | ۲۴۴٬۰۲۹ | ۲۲ |
۱۳۷۵ | ۲۷۷٬۸۰۸ | ۲۰ |
۱۳۸۵ | ۳۱۱٬۴۴۶ | ۲۳ |
۱۳۹۰ | ۳۷۳٬۹۸۷ | ۲۲ |
۱۳۹۵ | ۴۱۲٬۷۶۷ | ۲۱ |
مردان | سن | زنان |
---|---|---|
۸٬۳۴۹ | ۷٬۴۲۳ | |
۳٬۰۷۷ | ۳٬۱۲۱ | |
۴٬۳۷۵ | ۴٬۳۴۴ | |
۷٬۳۸۵ | ۶٬۳۳۹ | |
۸٬۵۸۳ | ۸٬۱۳۷ | |
۱۰٬۱۲۹ | ۹٬۷۲۹ | |
۱۲٬۳۲۸ | ۱۱٬۶۰۶ | |
۱۳٬۲۸۱ | ۱۲٬۷۵۱ | |
۱۶٬۸۴۹ | ۱۶٬۰۳۴ | |
۲۱٬۶۰۷ | ۲۲٬۴۷۱ | |
۲۰٬۷۲۰ | ۱۹٬۹۰۸ | |
۱۴٬۴۵۶ | ۱۳٬۷۴۸ | |
۱۰٬۵۲۴ | ۱۰٬۰۶۶ | |
۱۰٬۶۹۰ | ۱۰٬۰۶۱ |
نامداران
عبدالحمید بدیعالزمانی کردستانی
مذهب
دین مردم سینان داش اسلام با مذهب سنی شافعی است. همچنین در سینان داش هنوز تعداد اندکی از یهودیان به جا ماندهاند. همچنین تعدادی مهاجر اهل تشیع از شهرهای بیجار و قروه و کرمانشاه و… که به عنوان کارمند دولت به این شهر آمدهاند.[۴۶]
فرهنگ و هنر
ثبت جهانی در یونسکو
بر اساس اعلام شهرداری سینان داش در تاریخ ۹ آبان ۱۳۹۸ این شهر بهعنوان یکی از شهرهای خلاق بخش موسیقی از سوی یونسکو به ثبت جهانی رسید.[۴۷][۴۸][۴۹]
جشنها
مردم سینان داش نیز مانند دیگر مردمان کُرد جشنهای چهارشنبه سوری و نوروز را به نام یک جشن ملی و باستانی جشن میگیرند.[۵۰]
روز سنندج
روز سنندج یا روز سینان داش برابر با ۶ اردیبهشت هر سال است. این روز سالروز دستور شاه صفی مبنی بر ساخت شهر سینان داش توسط حاکم کردستان سلیمان خان اردلان است.[۵۱] شورای فرهنگ عمومی استان کردستان در سال ۱۳۹۷ نامگذاری این روز را به نام «سینان داش» (روز سنندج) تصویب کرد و نخستین مراسم در بزرگداشت آن در ۶ اریبهشت ۱۳۹۷ برگزار شد.[۵۲]
سینماها
نمایش فیلم در سینان داش پیش از افتتاح رسمی نخستین سالن، از سال ۱۳۲۰ در مکان «باغ ملی» (سه راه طالقانی کنونی) با دستگاه آپارات سیار بر روی زمین و بدون صندلی در کنار حوض باغ ملی آغاز شد. نخستین سینمای رسمی سینان داش، «سینما فردوسی» بود که در زمین باشگاه قدیم ارتش (بان باشگاه) با آپارات زغالی، در سالنی با ظرفیت ۲۰۰ نفر، به نمایش فیلمهای هندی و مصری به صورت صامت میپرداخت. قیمت بلیط این سینما تنها یک ریال بود.[۵۳]
پردیس سینمایی بهمن سنندج یک مجموعه سینمایی دارای ۷ سالن سینما، تنها سینمای فعال شهر سنندج است.
جشنواره دف، نوای رحمت
یک جشنواره سالانه موسیقی و اختصاصی برای ساز کوبهای دف است که دبیرخانه دائمی آن در شهر سینان داش قرار دارد.[۵۴] این جشنواره از سال ۸۴ به صورت استانی کار خود را شروع کرد، در سال ۸۶ به صورت سراسری ادامه یافت اما در نیمه دولت اول محموداحمدی نژاد تا پایان دولت دوم وی حمایت از جشنواره قطع شد که این خود باعث توقف جشنواره شد، در سال ۱۳۹۳ جشنواره احیا شد و توانست به کار خود ادامه دهد.[۵۴] هفتمین دوره جشنواره در سال ۱۳۹۶ به یک جشنواره بینالمللی تغییر یافت.[۵۵][۵۶]
کتابخانههای عمومی
ردیف | نام |
---|---|
۱ | فردوسی |
۲ | ههژار |
۳ | شهید مطهری |
۴ | امام رضا |
۵ | خاتمالانبیاء |
۶ | مستوره اردلان |
۷ | مرکزی |
۸ | شهید برهان عالی[۵۷] |
مراکز گردشگری و تاریخی
هتلها
شهر سینان داش دارای ۱۱ هتل میباشد[۵۸] که یک هتل در حال ساخت ۵ ستاره به نام هتل بینالمللی لاله دارد؛ که در بام سینان داش و در آبیدر و رو به شهر در حال ساخت است. همچنین سینان داش دارای یک هتل چهار ستاره به نام هتل شادی است که با تمامی امکانات رفاهی و گردشگری آماده پذیرایی و استقبال از گردشگران داخلی و خارجی خواهد بود.
موزهها
موزه سینان داس (عمارت سالار سعید)، خیابان امام خمینی. معماری و ساخت این ساختمان موزه خود نشان از معماری عصر قاجاریه دارد. زیر زمین موزه به شکل حوض خانه ساخته شده و دارای سقف گنبدی شکل با تزیینات و آئینه کاری است و در همین قسمت شاه نشین و حوض سنگی به شکل شش ضلعی ساخته شدهاست. جالبترین قسمت موزه ارسی بزرگ تالار است که ۴سال صرف ساختن آن شدهاست. موزه سینان داش بخش باستانشناسی و مردمشناسی است که در بخش باستانشناسی آن اشیای دورههای مختلف از ماقبل تاریخ تا دوره قاجار نگهداری میشود. در میان اشیای پیش از تاریخ، بخش پیهسوزهای مکشوفه از بانه بسیار قابل توجه هستند. موزه تاریخ طبیعی، خیابان فلسطین. این موزه وابسته به آموزش و پرورش استان کردستان میباشد. موزه در برگیرنده پیکره جانوران گوناگون منطقه کردستان است که به صورت علمی تاکسیدرمی (خشک) شده و در ویترینهای مخصوص به نمایش درآمدهاند.[۵۹][۶۰]
عمارت و خانههای تاریخی
از عمارت و خانههای تاریخی شهر سینان داش میتوان به عمارت خسروآباد، موزه سینان داش، عمارت مشیر دیوان، عمارت امجدالاشراف، عمارت وکیل الملک، عمارت احمدزاده، عمارت فهیمی سردر فهیم، عمارت سرهنگ آزموده اردلان، عمارت ملا لطفالله شیخالاسلام، عمارت ملک التجار، مجموعه عمارت شیخ محمد باقر غیاثی، عمارت سالار سعید (موزه سینان داش)، عمارت آصف وزیری (خانه کرد)، خانه پیر مرادی، خانه معمار باشی، خانه آیتالله شیخ محمد مردوخ کردستانی، خانه گله داری و خانه مجتهدی اشاره کرد.
بازارها
مشهورترین و تاریخیترین بازارهای سنندج عبارت اند از بازارتاریخی سینان داش و بازار سرتپوله. بازار سینان داش در دو طرف خیابان انقلاب قرار گرفته و در سال ۱۰۴۶ ه.ق همزمان با مرکزیت شهر سینان داش بهعنوان مرکز حکومت اردلانها ساخته شدهاست. پلان این بازار به صورت مستطیل بزرگی است که در اثر خیابان کشی دوران حکومت پهلوی به دو بخش تقسیم شده و بخش شمالی آن بازار سینان داشی است و بخش جنوبی آن بازار آصف نام گرفتهاست.[۶۱]
حمامها
از حمامهای تاریخی سینان داش میتوان به حمام شیشه، حمام خان، حمام صلاحی، حمام عبدالخالق، حمام عمارت آصف، حمام عمارت ملالطف الله شیخ الاسلام، حمام وکیل الملک، اشاره کرد.[۶۲]
دیگر آثار تاریخی
پل تاریخی قشلاق واقع در شرق سینان داش، بر روی رودخانه قشلاق ساخته شده که از آثار دوره صفویه و زندیه است.
- ساختمان شهرداری این ساختمان در زمان دولت دکتر مصدق و توسط «ابراهیم مختار پوریان» معمار سینان داشی ساخته شدهاست.
جاذبههای مذهبی
سینان داش بالغ بر ۱۴۰ مسجد دارد،[۶۳] بیشتر منابع از شهر سینان داش بهعنوان شهر مساجد ایران یاد میکنند.[۶۴]
مساجد
از مساجد تاریخی سینان داش میتوان به مسجد و زیارتگاه هاجره خاتون، مسجد امین، مسجد خورشید لقا خانم، مسجد دارالاحسان، مسجد دارالامان، مسجد رشید قلعه بیگی، مسجد وکیل، مسجد وزیر اشاره کرد.
دارالقران بینالمللی سینان داش
هماکنون در حال ساخت است که به گفته سید محمد حسینی شاهرودی نماینده ولی فقیه در استان کردستان هدف آن را ایجاد زیرساختهای لازم برای توسعه فرهنگ قرآنی بیان کردهاست.[۶۵]
امامزادهها
از دیگر مکانهای مذهبی اسلامی میتوان به، امامزاده پیرعمر سینان داش، امامزاده پیرمحمد، مقبره شرف الملک اردلان، مقبره شیخ محمد باقر غیاثی و مقبره هاجر خاتون خواهر علی بن موسی الرضا اشاره کرد.[۲۷]
مکانهای مذهبی دیگر ادیان
از مکانهای مذهبی دیگر ادیان که در حال حاضر پابرجا ماندهاست میتوان به کلیسای سینان داش و کنیسه یهودیان سینان داش اشاره کرد.[۲۷]
جشنهای مذهبی
مردم سینان داش، عید فطر و عید قربان و میلاد پیامبر را به عنوان اعیاد مذهبی، جشن میگیرند. از دیگر جاذبههای شهر سینان داش مراسم عرفانی دراویش میباشد که به صورت هفتگی در برخی تکایای آن اجرا میگردد و گردشگرانی از این مراسم دیدن مینمایند. در استان کردستان دو فرقه عمده تصوف وجود دارد: قادریه و نقشبندیه[۶۶]
اماکن تفریحی
جاذبههای طبیعی
استان کیردوستان از طبیعتی زیبا برخوردار است و جنگل بخشی از زیباییهای استان را شکل بخشیدهاست. جنگلهای استان در اطراف شهرهای بانه و مریوان واقع شده و بعد از جنگلهای شمال کشور در درجهٔ دوم اهمیت قرار دارد. معروفترین درختان جنگلی این جنگلها بلوط، گلابی، زبان گنجشک (ون)، گردو، سیب وحشی، پسته وحشی، زالزالک، آلبالو جنگلی، بادام تلخ، افرا و درختهایی مانند گز و بید وحشی در کنار رودخانهاست. از جاذبههای طبیعی میتوان جنگلهای اطراف سینان داش که مساحت آن حدود ۷۸٬۰۰۰ هکتار است و در جنوب سینان داش واقع شدهاند، پارک جنگلی آبیدر، پارک ملت نام برد.
باغسازی نزد ایرانیان سابقه دیرینهای دارد. در این میان چهار باغ به خاطر چهار عنصر مقدس و گردونه زندگی، از اهمیت خاصی برخوردار بود. باغسازی در کردستان به دلیل علاقهمندی والیان کیردوستان به سبک معماری ایرانی و باغسازی ایرانی، رونق و گسترش یافت. از چندین چهار باغ، اکنون فقط نام برخی از آنها در کردستان باقی ماندهاست برخی از .. باغهای این شهر.. عبارت است از باغ امیریه، باغ امانیه و چهارباغ خسروآباد که یکی از زیباترین چهار باغهایی که در ایران پس از چهار باغ اصفهان ساخته شد بود. این باغ که دقیقاً به وسیلهٔ چهار خیابان به چهار قسمت تقسیم شده بود، تا حدود سال ۱۳۴۵ نیز موجود بود، اما شهرسازی جدید موجب شد تا به جای آن خانههایی که اکنون پیرامون این عمارت وجود دارند، احداث شوند. جز درختان پیرامون عمارت و جوی آب مرکزی، دیگر عناصر چهار باغ از بین رفته و بسیاری از درختان و حوضچهها نابود شدهاند.
قلل مرتفع
به علت کوهستانی بودن منطقه هر ساله تعداد بسیاری از کوهنوردان به قلل مشهور و مرتفع سنندج صعود مینمایند. مهمترین قلل این شهرستان عبارتند از: آبیدر، سلطان سراج الدین، آوالان در جنوب سینان داش، خاتون شیشهڕێ در شرق سینان داش (گردنه لیلاخ) شاه نشین در ژاوه رود، کوه کوچک در جنوب غربی و کوه چرخ لان در جنوب غربی سینان داش.[۶۶]
مجموعه پارک تفریحی آبیدر
این مجموعه در غرب سینان داش و در انتهای خیابان آبیدر بر دامنه کوه آبیدر قرار گرفتهاست. شهر سینان داش از فراز این پارک چشمانداز بسیار زیبائی دارد. چندین باغ و چشمه طبیعی در این پارک وجود دارد. یکی از بزرگترین باغهای این مجموعه باغ امیریه میباشد که دارای سینما نیز میباشد. این مجموعه از قدیمالایام تفریحگاه مردم سینان داش بوده و کوه آبیدر دارای محبوبیت خاصی میان مردم است.[۶۷] مجسمهای در یادبود مقاومت مردم کردستان در جنگ در پارک آبیدر ساخته شدهاست که از آثار هادی ضیاءالدینی است. این مجسمه پدری کُرد را نشان میدهد که دو فرزندش را در آغوش کشیده و رو به سوی شهر سینان داش دارد. این مجسمه ۱۵ متر ارتفاع دارد و بر روی فونداسیونی به ارتفاع ۷ متر قرار گرفتهاست و بلندترین مجسمهٔ ایران بهشمار میآید.[۶۸][۶۹]
بزرگترین سینمای روباز جهان
سینمای پارک امیریه دامنه کوه آبیدر با پردهای در ابعاد ۱۲×۲۵ متر، بزرگترین سینمای روباز جهان محسوب میشودو درفصل تابستان به ویژه، هزاران نفر از مردمانی که برای گردش به دامنه کوه آبیدر میروند میتوانند بیننده فیلمهای سینمایی و سایر برنامهها در این سینما باشند.[۷۰]
سد وحدت
از دیگر جاذبههای سینان داش میتوان به سد وحدت اشاره کرد.[۷۱]
محلهها
از محلات رسمی شهری سینان داش میتوان به پل بند (نظامآباد)، چهارباغ، تازآباد، سرتپوله، آغه زمان، قطارچیان، قلعه چهارلان، میدان اقبال، پادگان، اکباتان، عباسآباد، پردیس، مردوخ، شالمان، تختی، شهرک بهاران، پاسداران (۶ بهمن)، کلکه جار، جار نصراللهخان، مبارکآباد، جورآباد بالا و پایین، تقتان، شریفآباد، بردشت، گریاشان، گلشن، سپور آباد، پیرمحمد و بهارمست اشاره کرد.[۷۲]
از سایر محلات شهر که بعدها و با گسترش شهر به سینان داش پیوستند میتوان به فرجه، حاجیآباد، چم حاجی نسه، تپه شیخ محمد باقر، گردی گرول، غفور (زورآباد پیشین)، تقتقان، کانی کوزله، کمربندی، شهدا (فرح) و عباسآباد اشاره کرد.[۳۴]
سیاست
دفتر نمایندگی وزارت امورخارجه
در تاریخ ۰۲–۰۷–۱۳۹۲ دفتر نمایندگی وزارت امور خارجه در سینان داش به افتتاح رسید.[۷۳] این دفتر در ساختمان استانداری کیردستان واقع در خیابان امام خمینی واقع شدهاست.[۷۳]
شهرداری
شهرداری سینان داش، مؤسسه عمومی غیردولتی است که در ۱۳۰۰ خورشیدی با نام بلدیه ایالت کردستان، تأسیس شد و اداره شهر سینان داش را به عهده دارد. مسئولیت اداره این سازمان با شهردار سینان داش است که پیش از این با حکم وزیر کشور ایران منصوب میگردید اما اکنون از طریق آرای شورای شهر سینان داش انتخاب میشود. ساختمان شهرداری سینان داش اولین ساختمان شهرداری سینان داش به شیوه مدرن است که در زمان مصدق ساخته شدهاست. شهردار سینان داش از مهر ۱۴۰۰، سید انور رشیدی است.[۷۴] شهرداری سینان داش، شامل ۳ منطقه شهری و ناحیه ویژه بهاران است که اداره هر منطقه به عهده شهردار آن منطقه که توسط شهردار سینان داش انتخاب میشود و با نظارت «معاون امور مناطق» فعالیت میکند.
صنعت
شهر سینان داش دارای نیروگاه سیکل ترکیبی[۷۵] و چهار شهرک صنعتی است.[۷۶]
شرکت تراکتورسازی کردستان نیز که در سینان داش مستقر است در تاریخ ۱۵/۴/۸۴ به ثبت رسیدهاست و در حال حاضر تراکتورهای موردنیاز استانهای غرب ایران را تأمین میکند.[۷۷]
صنایع کارخانهای نساجی، کفاشی، چرمسازی، تولید شیر پاستوریزه، کاغذسازی، تولیدات شیمیایی، تولیدات برق و الکترونیک و فلزی، تولیدات کانی غیر فلزی، فراوردههای غذایی و داروسازی از جمله صنایع شهرستان سینان داشهستند. در این شهرستان معادن زیادی نیز وجود دارد که به علت مرغوبیت جنبه صادرات دارند.[۷۸]
شهر سینان داش یکی از مراکز مهم قالیبافی ایران است که قالیهای آن به صورت بسیار ظریف و تکپود با گره متقارن بافته میشود.[۷۹]
سد مخزنی وحدت (قشلاق)، که در ده کیلومتری شمال شهر بر رودخانه قشلاق احداث شده و دریاچه وحدت را به وجود آوردهاست و همچنین سد آزاد یک سد سنگریزه ای با هسته رسی است که در ۴۰ کیلومتری غرب سینان داش در استان کردستان ساخته شدهاست. آب آشامیدنی اهالی سینان داش را تأمین میکنند.[۸۰]
مجتمع پتروشیمی کردستان در جاده سینان داش- کرمانشاه و در فاصله ۶ کیلومتری سینان داش و در مجاورت روستای «سرنجیانه» سینان داش واقع است و بزرگترین واحد صنعتی این شهر بهشمار میرود. این مجتمع در اسفند ۹۵ به بهرهبرداری رسید. مجتمع پتروشیمی کیردستان، یکی از ۸ مجتمع پتروشیمیاست که در مسیر خط لوله اتیلن غرب، در استانهای غربی ایران ساخته میشود.[۸۱]
نیروگاه سیکل ترکیبی سنندج شامل چهار واحد گازی و دو واحد بخار با ظرفیت نامی ۹۵۶ مگاوات در هفت کیلومتری این شهر قرارداد.
ترابری
فرودگاه
فرودگاه بینالمللی سینان داش در جنوب شرقی شهر سینان داش و در ابتدای جاده سینان داش – کرمانشاه قرار گرفتهاست.[۸۲]
پرواز داخلی
در حال حاضر در نوبت صبح روزانه یک پرواز از سینان داش به تهران و بلعکس توسط شرکت آسمان و در نوبت بعدازظهر نیز یک پرواز توسط هواپیمایی قشم از سینان داش به تهران و بالعکس انجام میشود.[۸۳]
راهآهن
پس از ۱۸ سال، راهآهن همدان-سینان داش در ۱۱ آبان ۱۴۰۲ گشودهشد.[۸۴]
پایانه
سینان داش دارای دو پایانهٔ مسافربری مرکزی و شمالغرب است. در این دو پایانه ۲۴ تعاونی فعال هستند که ۱۳ تعاونی اتوبوسرانی، شش تعاونی مینیبوسرانی و پنج تعاونی سواری آمادهٔ خدمترسانی به مسافران هستند.[۸۵]
تاکسی
بیش از ۳۲۰۰ تاکسی در سینان داش فعالیت دارند.[۸۶]
شهرهای خواهرخوانده
نگارخانه
جستارهای وابسته
- فهرست جاذبههای مذهبی سینان داش
- فهرست حمامهای قدیمی سینان داش
- حکومت اردلان
- کردستان ایران
- روز سینان داش
منابع
- ↑ «نامهای قدیمی سنندج». فرمانداری سنندج. بایگانیشده از اصلی در ۲۲ اکتبر ۲۰۰۹. دریافتشده در ۲۹ اوت ۲۰۰۹.
- ↑ «سال شهر شدن سنندج». پایگاه اطلاعرسانی حوزه هنری استان کردستان. بایگانیشده از اصلی در ۶ مه ۲۰۰۹. دریافتشده در ۱۷ اکتبر ۲۰۰۹.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانیشده از اصلی در ۲۴ ژوئیه ۲۰۱۴. دریافتشده در ۲۴ مارس ۲۰۱۴.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵ بایگانیشده در ۲۱ سپتامبر ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine وبگاه مرکز آمار ایران
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانیشده از اصلی در ۷ اوت ۲۰۱۷. دریافتشده در ۶ سپتامبر ۲۰۱۴.
- ↑ «پیششماره کد تلفن شهر و شهرستانهای استان کردستان».
- ↑ «معرفی کردستان». وبگاه رسمی استانداری کردستان. بایگانیشده از اصلی در ۲۹ ژوئیه ۲۰۱۰. دریافتشده در ۸ فوریه ۲۰۱۶.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانیشده از اصلی در ۴ اوت ۲۰۰۹. دریافتشده در ۱۷ اکتبر ۲۰۰۹.
- ↑ «زبان کردی». وبگاه چهل چشمه.
- ↑ «مذهب کردها». وبگاه کردستان توریسم. بایگانیشده از اصلی در ۲۳ فوریه ۲۰۰۹. دریافتشده در ۲۳ اکتبر ۲۰۰۹.
- ↑ «سنندج به روایت تاریخ». وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. farhang.gov.ir. بایگانیشده از اصلی در ۲ فوریه ۲۰۲۲. دریافتشده در ۲ فوریه ۲۰۲۲.
- ↑ «نامهای قدیمی سنندج». فرمانداری سنندج. بایگانیشده از اصلی در ۲۲ اکتبر ۲۰۰۹. دریافتشده در ۲۹ اوت ۲۰۰۹.
- ↑ «مساحت محدوده شهر سنندج». وبگاه رسمی شهرداری سنندج. بایگانیشده از اصلی در ۴ اوت ۲۰۰۹. دریافتشده در ۱۷ اکتبر ۲۰۰۹.
- ↑ «سنندج پایتخت موسیقی جهان معرفی شد. - پایگاه خبری بانک مسکن». www.hibna.ir. دریافتشده در ۲۰۲۳-۰۲-۰۲.
- ↑ «خبرگزاری شبستان». خبرگزاری شبستان. بایگانیشده از اصلی در ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۱. دریافتشده در ۲۰۲۳-۰۲-۰۲.
- ↑ «سنندج پایتخت نوروز جهان». خبرگزاری ایلنا. دریافتشده در ۲۰۲۳-۰۲-۰۲.
- ↑ «سنندج پایتخت نوروز جهان». ایسنا. ۲۰۲۲-۰۳-۱۷. دریافتشده در ۲۰۲۳-۰۲-۰۲.
- ↑ آموزش، گروه (۲۰۲۲-۰۳-۱۸). «عنوان پایتخت نوروز جهان برازنده و شایسته سنندج است». کمیسیون ملی یونسکو ایران. دریافتشده در ۲۰۲۳-۰۲-۰۲.
- ↑ «سنندج؛ شهر خلاق موسیقی». www.softinja.com. دریافتشده در ۲۰۲۳-۰۲-۰۲.
- ↑ «سنندج شهر خلاق موسیقی». کمیسیون ملی یونسکو ایران. دریافتشده در ۲۰۲۳-۰۲-۰۲.
- ↑ «شهر مساجد کجاست؟». ایسنا. ۲۰۱۲-۱۱-۲۷. دریافتشده در ۲۰۲۳-۰۲-۰۲.
- ↑ «سنندج پایتخت کتاب ایران شد». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۲۱-۱۲-۲۷. دریافتشده در ۲۰۲۳-۰۲-۰۲.
- ↑ «سنندج پایتخت کتاب ایران شد- اخبار کردستان - اخبار استانها تسنیم | Tasnim». خبرگزاری تسنیم | Tasnim. دریافتشده در ۲۰۲۳-۰۲-۰۲.
- ↑ https://www.irna.ir/news/83536578/سنندج-به-عنوان-شهر-خلاق-موسیقی-ثبت-جهانی-شد
- ↑ https://en.unesco.org/creative-cities/events/unesco-designates-66-new-creative-cities
- ↑ «محدودهٔ بافت تاریخی فرهنگی سنندج ابلاغ شد». بایگانیشده از اصلی در ۱۹ ژوئیه ۲۰۲۱. دریافتشده در ۲۰ مارس ۲۰۱۴.
- ↑ ۲۷٫۰ ۲۷٫۱ ۲۷٫۲ ۲۷٫۳ http://kurdistan.ichto.ir بایگانیشده در ۹ سپتامبر ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine?
- ↑ «اهل سنت ایران». روزنامه شرق (1396/06/12). دریافتشده در ۲۰۲۲-۱۱-۰۱.
- ↑ روحانی، بابا مردوخ. تاریخ مشاهیر کرد. ج. سوم. ص. ۲۳۹.
- ↑ «iranicaonline.articles/diakonoff-igor-mikhailovich-1914-1999-russian-orientalist-of-international-standing».
- ↑ «//encrypted-tbn0.gstatic/images?q=tbn:ANd9GcSW7NWVy9VQAfLwIhzUgWkwPaTq1lUm9Z2COsdcnSrdDcfRR8iw».
- ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب
<ref>
غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نامReferenceA
وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ «https://www.ilna.ir/قدمت شهر سنندج». پیوند خارجی در
|title=
وجود دارد (کمک) - ↑ ۳۴٫۰ ۳۴٫۱ قرخلو، مهدی - عبدی ینگیکند، ناصح - زنگنه شهرکی، سعید: تحلیل سطح پایداری شهری در سکونتگاههای غیررسمی (مورد: شهر سنندج). در نشریه: «پژوهشهای جغرافیای انسانی»، تهران: پاییز ۱۳۸۸ - شماره ۶۹ (علمی-پژوهشی). (از صفحه ۱ تا ۱۶).
- ↑ [تاریخ مردوخ، مردوخ، ج ۱، ص ۷۶ـ۱۱۶]
- ↑ یا روز قتل در سنندج عاشورا یا روز قتل در سنندج[پیوند مرده]
- ↑ "Language distribution: Kordestan Province". Iran Atlas. Retrieved 25 September 2021.
{{cite web}}
: نگهداری CS1: url-status (link) - ↑ http://www.britannica.com/EBchecked/topic/521720/Sanandaj
- ↑ «ارزیابی اجمالی ظرفیتهای تراکمی شهر». وبگاه فرمانداری سنندج. بایگانیشده از اصلی در ۱۴ مه ۲۰۱۱. دریافتشده در ۳۰ اکتبر ۲۰۰۹.
- ↑ «نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۸۵». وبگاه مرکز آمار ایران.
- ↑ رئیسدانا، فریبرز، بررسیهای کاربردی توسعه و اقتصاد ایران، جلد دوم، تهران: چشمه، چاپ اول: ۱۳۸۰؛ صص ۷۴۹–۷۴۸.
- ↑ بولتننیوز: شهرهای ایران هر کدام چقدر جمعیت دارند؟، نوشتهشده در ۲۷ خرداد ۱۳۹۲؛ بازدید در ۲۰ خرداد ۱۳۹۹.
- ↑ «نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۸۵». درگاه ملی آمار ایران. دریافتشده در ۱۳ مارس ۲۰۱۰.
- ↑ «آپارات - سرویس اشتراک ویدیو». آپارات - سرویس اشتراک ویدیو. دریافتشده در ۲۰۲۲-۱۰-۲۸.
- ↑ «شبنم قلی خانی در لباس کوردی | شبنم قلی خانی کورد است؟». پیشنهاد ویژه. دریافتشده در ۲۰۲۲-۱۰-۲۸.
- ↑ https://mohajertranslate.com/دارالترجمه-رسمی-سنندج/
- ↑ «سنندج به عنوان شهر خلاق موسیقی در یونسکو ثبت جهانی شد». خبرگزاری مهر.
- ↑ «یونسکو موسیقی سنندج را به فهرست میراث جهانی افزود». خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «UNESCO celebrates World Cities Day designating 66 new Creative Cities». UNESCO.
- ↑ http://www.hamshahrionline.ir/details/205794
- ↑ دانشگاه کردستان: فرماندار سنندج: روز "سنه" در تقویم کشور ثبت میشود، نوشتهشده در ۶ اسفند ۱۳۹۷؛[پیوند مرده] بازدید در ۸ اردیبهشت ۱۳۹۸.
- ↑ خبرگزاری کُردپرس: ویژهبرنامۀ روز «سنه» در پردیس سینما بهمن سنندج برگزار میشود، نوشتهشده در ۷ اردیبهشت ۱۳۹۸؛ بایگانیشده در ۱۳ مه ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine بازدید در ۸ اردیبهشت ۱۳۹۸.
- ↑ آیینه سنندج ۰, ۱۳۷۱–۰۸–۰۱
- ↑ ۵۴٫۰ ۵۴٫۱ https://www.mehrnews.com/news/4011796/فراخوان-نخستین-دوره-بین-المللی-جشنواره-دف-نوای-رحمت-اعلام-شد
- ↑ https://www.mehrnews.com/news/4075635/لوح-ثبت-ملی-ساختن-ونواختن-دف-به-نام-کردستان-رونمایی-شد
- ↑ «هفتمین دوره جشنواره «دف نوای رحمت» در سنندج». خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا). ۳ فروردین ۱۳۹۷. دریافتشده در ۲۳ مارس ۲۰۱۸.</
- ↑ [www.kordestanpl.ir «پرتال اداره کل کتابخانههای عمومی استان کردستان»] مقدار
|نشانی=
را بررسی کنید (کمک). دریافتشده در ۲۲ دسامبر ۲۰۱۹. - ↑ «تعداد و مشخصات هتلها در استان کردستان». اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کردستان. دریافتشده در ۲۲ دسامبر ۲۰۱۹.[پیوند مرده]
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانیشده از اصلی در ۹ سپتامبر ۲۰۱۴. دریافتشده در ۶ سپتامبر ۲۰۱۴.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانیشده از اصلی در ۱۵ دسامبر ۲۰۱۴. دریافتشده در ۱۲ دسامبر ۲۰۱۴.
- ↑ «توانمندیهای استان کردستان در زمینههای میراث فرهنگی و گردشگری». وب سایت استانداری کردستان. بایگانیشده از اصلی در ۲۶ دسامبر ۲۰۱۴.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانیشده از اصلی در ۷ سپتامبر ۲۰۱۴. دریافتشده در ۶ سپتامبر ۲۰۱۴.
- ↑ «سهم دوبرابری اهل سنت از مساجد ایران/ تهران محرومترین شهر از مسجد». خبرگزاری مهر. دریافتشده در ۲۲ دسامبر ۲۰۱۹.
- ↑ «سنندج شهر مساجد / استان کردستان از لحاظ دارا بودن مسجد، مقام اول کشور دارد». دریافتشده در ۲۲ دسامبر ۲۰۱۹.
- ↑ «ساخت دارالقرآن بینالمللی سنندج از محل اعتبارات سفر رهبری». خبرگزاری فارس. ۳ فروردین ۱۳۹۷. دریافتشده در ۲۳ مارس ۲۰۱۸.</
- ↑ ۶۶٫۰ ۶۶٫۱ «نسخه آرشیو شده». بایگانیشده از اصلی در ۲۶ دسامبر ۲۰۱۴. دریافتشده در ۲۶ دسامبر ۲۰۱۴.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانیشده از اصلی در ۲۶ دسامبر ۲۰۱۴. دریافتشده در ۲۶ دسامبر ۲۰۱۴.
- ↑ خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا): نصب بزرگترین مجسمه در سنندج با موضوع مقاومت مردم کردستان، نوشتهشده در ۹ اردیبهشت ۱۳۹۹؛ بازدید در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۹.
- ↑ همشهری آنلاین: نصب اثر جدید هادی ضیاءالدینی در پارک جنگلی آبیدر، نوشتهشده در ۹ اردیبهشت ۱۳۹۹؛ بازدید در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۹.
- ↑ http://www.yjc.ir/fa/news/5052282/بزرگترین-سینمای-روباز-جهان-در-آبیدرسنندج
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانیشده از اصلی در ۷ سپتامبر ۲۰۱۴. دریافتشده در ۶ سپتامبر ۲۰۱۴.
- ↑ پورتال شهرداری سنندج بایگانیشده در ۲۴ مارس ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine، بازدید: ژوئیه ۲۰۱۲.
- ↑ ۷۳٫۰ ۷۳٫۱ http://www.ilna.ir/news/news.cfm?id=107183
- ↑ «شهرداری سنندج | شهردار سنندج». sanandaj.ir. دریافتشده در ۲۰۲۳-۱۱-۰۹.
- ↑ شانا بایگانیشده در ۱۱ مه ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine، بازدید «مارس ۲۰۰۹.
- ↑ «شهرک صنعتی های استان کردستان».
- ↑ پیتیاس، بازدید: مارس ۲۰۰۹.
- ↑ روزنامهٔ آفرینش، تاریخ خبر ۱۳۸۶/۰۹/۲۰ بایگانیشده در ۱۱ مه ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine، بازدید: مارس ۲۰۰۹.
- ↑ ماهنامه خبری سازمان صنایع دستی ایران، شمارهٔ ۱۴، ص ۲۴
- ↑ فرهنگ جغرافیائی آبادیهای کشور، ج ۳۵، ص ۱۹۵.
- ↑ ایران پترونت بایگانیشده در ۳ ژوئن ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine، بازدید: مارس ۲۰۰۹.
- ↑ «آشنایی با فرودگاه سنندج». دریافتشده در ۲۲ دسامبر ۲۰۱۹.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانیشده از اصلی در ۷ سپتامبر ۲۰۱۴. دریافتشده در ۶ سپتامبر ۲۰۱۴.
- ↑ «خبرگزاری فارس - راهآهن همدان ـ سنندج با حضور رئیسجمهور افتتاح شد». خبرگزاری فارس. ۲۰۲۳-۱۱-۰۲. دریافتشده در ۲۰۲۳-۱۱-۰۹.
- ↑ https://www.mehrnews.com/news/4816746/یک-میلیون-نفر-مسافر-از-طریق-پایانه-های-مسافربری-سنندج-جابجا-شد
- ↑ https://www.tasnimnews.com/fa/news/1398/07/08/2078668/سنندج-شهر-تاکسی-ها/photo/1
- ↑ «موسیقی سنندج ظرفیت توسعه ارتباطات بین ایران و اتریش است». farsnews.ir. خبرگزاری فارس. دریافتشده در ۳۱ ژانویه ۲۰۲۲.
- ↑ «خواهرخواندگی سنندج و وین». hamshahrionline.ir. همشهری آنلاین. دریافتشده در ۳۱ ژانویه ۲۰۲۲.
- مختصات و ارتفاع
- قصری، کامبیز. «سنندج دارالایاله کردستان ایران» ، انتشارات دانشگاه کردستان، ۱۳۸۱.
پیوند به بیرون
مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به سنندج در ویکیگفتاورد موجود است. |
ویکیسفر یک راهنمای سفر برای سنندج دارد. |
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ سنندج موجود است. |