ماکو
 | برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. لطفاً با توجه به شیوهٔ ویکی‌پدیا برای ارجاع به منابع با ارایهٔ منابع معتبر این مقاله را بهبود بخشید. مطالب بیمنبع را می‌توان به چالش کشید و حذف کرد. |
| منطقه آزاد تجاری و صنعتی ماکو | |
|---|---|
 | |
| کشور |
 ایران |
| استان | آذربایجان غربی |
| شهرستان | ماکو |
| مردم | |
| جمعیت | ۸۱۴۵۵ |
| جغرافیای طبیعی | |
| ارتفاع از سطح دریا | ۱۱۸۲ متر |
| اطلاعات شهری | |
| پیش‌شماره تلفنی | [۱۰] ۰۴۴۳۴۲ |
| وبگاه | پرتال رسمی منطقه آزاد ماکو |
  منطقه آزاد تجاری و صنعتی ماکو | |
ماکو یکی از شهرهای استان آذربایجان غربی در شمال غربی ایران است. این شهر در نزدیکی مرز ایران و ترکیه قرار دارد. شهر ماکو مرکز شهرستان ماکو است. شهر ماکو در دره‌ای بنا شده که رودخانه زنگمار از آن می‌گذرد و شهر را به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم می‌کند. قسمت جنوبی شهر در دامنه کوه سبد قرار گرفته و بخش شمالی در دامنه کوه قیه است.[نیازمند منبع]
این شهر به دلیل آنکه در کنار مرز و گمرک بازرگان واقع شده‌است محل عبور مسافرینی است که قصد دارند از طریق زمینی به ترکیه سفر کنند.
مردم[ویرایش]
بافت مردمی ماکو بيشتر ترک و اقليت کرد تشکیل شده که ترکها شیعه بوده و به زبان ترکی آذربایجانی سخن می‌گویند و کردها شافعی بوده و به زبان کردی کرمانجی صحبت می‌کنند.[۱][۲][۲][۳][۳][۴][۴][۵][۵][۶][۶][۷][۷][۸][۸][۹][۹][۱۱]
وجه تسمیه[ویرایش]
ساکنین ماکو در سده اول قبل از میلاد مسیح به دلیل اینکه به مذهب زرتشتی گرویده بودند این شهر را «ماغ کوی» یعنی شهر روحانیان زرتشتی می‌نامیدند. (مغ در زبان زرتشتی و زبان کهن به معنای روحانی زرتشتی می‌باشد) ماکو به زبان ارمنی به معنی چراگاه‌است و از این رو به آن ماکو گفته‌اند چرا که چراگاه‌های بزرگ در پیرامون ماکو وجود دارد.[۱۲] همچنین برخی معتقدند مادها که در زمان پادشاهی ایشتوویگو در این منطقه ساکن شدند، آن را مادکوه (کوه مادها) نامیدند. این نام بعداً به صورت ماکو درآمد.[۱۳] یاقوت حموی عقیده دارد ماکو محل زندگی روحانیون زردشتی بوده‌است لذا در اصل ماغ کوی نام داشته که به مرور ایام ماکو شده‌است.
تاریخ[ویرایش]
در منطقه آزاد تجاری ماکو بازمانده‌های یک شهر بزرگ قدیمی که دامبات و خاورزمین نام داشت دیده می‌شود.[۱۴]
گله‌داران ساسانی از ساکنان این منطقه بودند. این شهر ویرانه را هنوز خاورزمین می‌نامند.
در دوره‌های بعدی ماکو بخشی از ایالت واسپورکان ارمنستان شد[۱۵] گروهی محل شهر کنونی ماکو را محل قبلی دژ قابان دانسته‌اند. در جلد ششم فرهنگ معین (به تألیف جعفر شهیدی) آمده‌است: «ماکو در قدیم قلعه‌ای بود به نام قابان که چون محل دزدان بود شاه عباس آن را خراب کرد. بنای شهر ماکوی امروزی را می‌توان از سال ۱۰۱۲ ه.ش دانست.»[۱۶] در دوره‌های بعد، اعراب و ترکان سلجوقی بر منطقه چیره شدند.[۱۷]
کلاویخو، سفیر پادشاه اس‍پانیا، که درتاریخ اول ژوئن ۱۴۰۳ م از ماکو دیدن می‌کند، آن را قلعه‌ای می‌نامد که حاکمش مسیحی و نورالدین نام دارد. به گفتهٌ وی قراولان همگی از ارمنستان هستند ولی آشنا به زبانهای ترکی و فارسی.[۱۸]
به هنگام انعقاد عهدنامه گلستان، در مورد ماکو میان روس و عثمانی رقابت بود. در پی آن به مردم و خان‌های ماکو اختیار داده شد تا به هر سو که مایلند ملحق شوند و آنان الحاق به ایران را انتخاب کردند. از این حیث خوانین ماکو به‌ویژه تیمورپاشا و اقبال‌السلطنه طرف رعایت و ملاحظه قاجاریه بودند.[۱۹]
آب و هوا[ویرایش]
ماکو دارای آب و هوای نیمه خشک با توجه به مکانش تحت تأثیر باران‌هایی از کوه‌های زاگرس است. هوای شهر گرم و خشک در تابستان، و سرد همراه با بارش برف در زمستان است. بیشترین بارش ناشی از رگبارهای بهاری است.
| داده‌های اقلیم Maku, Iran | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ماه | ژانویه | فوریه | مارس | آوریل | مه | ژوئن | ژوئیه | اوت | سپتامبر | اکتبر | نوامبر | دسامبر | سال |
| سابقهٔ بیشترین °C (°F) | ۱۱٫۵ (۵۳) |
۱۴٫۰ (۵۷) |
۲۳٫۰ (۷۳) |
۲۷٫۵ (۸۲) |
۳۰٫۶ (۸۷) |
۳۶٫۰ (۹۷) |
۳۷٫۰ (۹۹) |
۳۷٫۸ (۱۰۰) |
۳۴٫۲ (۹۴) |
۲۸٫۰ (۸۲) |
۲۰٫۸ (۶۹) |
۱۹٫۰ (۶۶) |
۳۷٫۸ (۱۰۰) |
| میانگین بیشترین °C (°F) | ۰٫۴ (۳۳) |
۲٫۶ (۳۷) |
۸٫۰ (۴۶) |
۱۵٫۴ (۶۰) |
۱۹٫۹ (۶۸) |
۲۵٫۲ (۷۷) |
۲۹٫۴ (۸۵) |
۲۹٫۶ (۸۵) |
۲۴٫۹ (۷۷) |
۱۷٫۵ (۶۴) |
۹٫۸ (۵۰) |
۲٫۹ (۳۷) |
۱۵٫۴۷ (۶۰) |
| میانگین کم‌ترین °C (°F) | −۷٫۴ (۱۹) |
−۵٫۸ (۲۲) |
−۱ (۳۰) |
۵٫۵ (۴۲) |
۹٫۱ (۴۸) |
۱۳٫۱ (۵۶) |
۱۷٫۲ (۶۳) |
۱۷٫۲ (۶۳) |
۱۲٫۵ (۵۵) |
۷٫۱ (۴۵) |
۱٫۰ (۳۴) |
−۴٫۳ (۲۴) |
۵٫۳۵ (۴۲) |
| سابقهٔ کم‌ترین °C (°F) | −۲۲ (−۸) |
−۲۳ (−۹) |
−۲۲ (−۸) |
−۸ (۱۸) |
۰٫۰ (۳۲) |
۴٫۰ (۳۹) |
۸٫۰ (۴۶) |
۹٫۴ (۴۹) |
۲٫۴ (۳۶) |
−۲٫۶ (۲۷) |
−۱۵٫۳ (۴) |
−۲۰٫۲ (−۴) |
−۲۳ (−۹) |
| بارندگی میلی‌متر (اینچ) | ۱۳٫۰ (۰٫۵۱) |
۱۹٫۹ (۰٫۷۸) |
۳۰٫۴ (۱٫۲) |
۳۷٫۱ (۱٫۴۶) |
۵۴٫۵ (۲٫۱۵) |
۳۹٫۶ (۱٫۵۶) |
۱۴٫۸ (۰٫۵۸) |
۱۱٫۵ (۰٫۴۵) |
۱۰٫۲ (۰٫۴) |
۲۵٫۷ (۱٫۰۱) |
۲۰٫۹ (۰٫۸۲) |
۱۶٫۹ (۰٫۶۷) |
۲۹۴٫۵ (۱۱٫۵۹) |
| میانگین روزهای بارندگی (≥ ۱٫۰ mm) | ۳٫۵ | ۴٫۰ | ۵٫۷ | ۷٫۱ | ۹٫۸ | ۶٫۸ | ۳٫۲ | ۲٫۰ | ۱٫۹ | ۵٫۰ | ۴٫۶ | ۳٫۹ | ۵۷٫۵ |
| درصد رطوبت | ۶۵ | ۵۹ | ۵۳ | ۴۶ | ۴۶ | ۴۰ | ۳۷ | ۳۶ | ۳۶ | ۴۶ | ۵۴ | ۶۵ | ۴۸٫۶ |
| میانگین روزانه ساعت‌های تابش آفتاب | ۱۲۶٫۵ | ۱۴۶٫۲ | ۱۸۱٫۲ | ۱۸۵٫۷ | ۲۳۰٫۴ | ۲۹۰٫۲ | ۳۲۷٫۰ | ۳۲۲٫۵ | ۲۷۴٫۸ | ۱۹۹٫۹ | ۱۶۲٫۶ | ۱۱۹٫۷ | ۲٬۵۶۶٫۷ |
| منبع: Synoptic Stations Statistics | |||||||||||||
اماکن مهم گردشگری ماکو[ویرایش]
- تپه ما قبل تاریخ خلیل‌آباد در ۳۰۰ متری شوط
- معبد سنگی در ده شدی دشت زنگنه
- برج و بارو و کتیبه در، ساری قیه و در صخره ماکو
- خرابه‌های تعدادی کلیساهای ارمنی در دهات مختلف
- آثار تاریخی شهر دامبات
- خرابه‌های قدیمی گزلو در ده مخند
- آثار و علایم منقوش در سنگ در ده قزلجه قلعه دهستان قره قویون
- دالانها و غارهای زیرزمین در اطراف آرارات
- شهر روسا یا قلعه جم خور در ده بسطام چایپاره
- اتاق سنگی در ده چیره کندی چای پارا
- گورستان تاریخی پیر احمد کندی در دهات آواجیق
- پل بشگوز در نزدیک شهر ماکو
- خرابه‌های سه گوش در ده قزلداغ
- اتاق سنگی در ده دلیک داش
- کلیسای زور زور در ده بارون
- دیری متعلق به فرقه دمینکن در پای کوه قیه
- اتاق سنگی در ده سنگر
- کلیسای مریم ننه در شمال شهر ماکو
- بنای باشکوه کلاه فرنگی در بیمارستان ماکو
- کاخ باغچه جوق[۲۰]
- ازارتفاعات ماکو می‌توان چهارکشورایران ترکیه آذربایجان وارمنستان رادید.
ماکو روستاهای زیبایی نیز دارد قره خاچ با آب هوای ییلاقی و محیطی آرام یکی از جاذبه‌های طبیعی این شهر می‌باشد علاوه بر آن روستاهای بارون، رند، هندور، سنگر، و قلعه جوق و باغچه جوق از زیباترین روستاهای ماکو می‌باشند.
منابع[ویرایش]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ «گذری بر حمام تاریخی ماکو». ایران صدا. بازبینی‌شده در ۳۰ مهٔ ۲۰۱۷.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ «زیبا صنمی بود به دستش ماکو - آن دلی که برده‌ای از ما کو». ایران نما. بازبینی‌شده در ۳۰ مهٔ ۲۰۱۷.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ «ماکو». دانشنامه فرق اسلامی. بازبینی‌شده در ۳۰ مهٔ ۲۰۱۷.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ۴٫۳ ۴٫۴ «پیشنهاد سفر به شهر سنگی ماکو». ارک توریسم. بازبینی‌شده در ۳۰ مهٔ ۲۰۱۷.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ ۵٫۳ ۵٫۴ «استان آذربایجان غربی». موسسه فرهنگی آموزشی امام حسین علیه السلام. بازبینی‌شده در ۳۰ مهٔ ۲۰۱۷.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ ۶٫۴ «شهرستان ماکو». اداره دامپزشکی شهرستان ماکو. بازبینی‌شده در ۳۰ مهٔ ۲۰۱۷.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ ۷٫۳ ۷٫۴ «معرفی شهر ماکو». سایت گردشگری ایران. بازبینی‌شده در ۳۰ مهٔ ۲۰۱۷.
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ ۸٫۳ ۸٫۴ «معرفی شهرستان». فرمانداری ماکو. بازبینی‌شده در ۳۰ مهٔ ۲۰۱۷.
- ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ ۹٫۲ ۹٫۳ ۹٫۴ «هتل جهانگردی ماکو». بار و بندیل. بازبینی‌شده در ۳۰ مهٔ ۲۰۱۷.
- ↑ پیش‌شماره
- ↑ «معرفی شهر ماکو». مسافر سلام. بازبینی‌شده در ۳۰ مهٔ ۲۰۱۷.
- ↑ «Fars News Agency: ماکو شهر کلاه به سر ایران است».
- ↑ موسوی ماکویی، تاریخ ماکو، ص۲۹.
- ↑ موسوی ماکویی، تاریخ ماکو، صص۳۴–۳۷.
- ↑ موسوی ماکویی، تاریخ ماکو، ص۶۴.
- ↑ موسوی ماکویی، تاریخ ماکو، ص۵۴
- ↑ موسوی ماکویی، تاریخ ماکو، ص۶۷.
- ↑ Embassy to Tamerlane, Ruy Gonzalez de Clavijo; ed H. Simpole London - 2009
- ↑ موسوی ماکویی، تاریخ ماکو، ص۱۱۰. به نقل از: خاطرات و خطرات مخبرالسلطنه، ص۳۲۸.
- ↑ ماکو سیتی
- موسوی ماکویی، میر اسدلله، تاریخ ماکو، تهران: نشر بیستون، ۱۳۷۶، ص۳۵. (شابک: ۹۶۴۹۰۰۳۶۲۲)، با نقل از مینورسکی
- مختصات و ارتفاع
پیوند به بیرون[ویرایش]
 |
ویکی‌سفر یک راهنمای سفر برای ماکو دارد. |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
