کیقباد

کوی کواد
آوردن رستم کو کواد را از البرز کوه
اطلاعات کلی
نام	کوی کواد
نام‌های دیگر	کوی‌کوات (اوستا) کی‌قباد (الگو:معرب)
منصب	شاه
زادگاه	البرز کوه
ملیت	ایران
سایر اطلاعات
دوره	کیانیان
پیش از	کیکاووس
پس از	زوطهماسب
دوران سلطنت	۱۰۰ سال
نبردها	جنگ با توران
متحدان	مهراب، قارن
دشمنان	افراسیاب شماساس
خانواده
برگزیده	توسط زال
آورده شده	توسط رستم
نشانده شده	بر تخت کیان
فرزندان	کیارش، پشین، آرمین، کیکاووس، کی‌بیه، کی‌افنه، پرین
برادران	نوذر، تهماسب

کوی کَواد، اولین شاه و موسس سلسلهٔ کیانیان است. گویند تخمه کیان از او آغاز و تداوم می‌یابد. پس از مرگ زوطهماسب آخرین شاه از سلسلهٔ پیشدادیان، با اینکه طوس و گستهم، پسران نوذر، زنده بودند و دودمان فریدون هنوز از میان نرفته بود، زال پس از مشورت با موبدان و بزرگان ایران، یکی از نوادگان فریدون به نام کی‌قباد را که دارای فرّ ایزدی و برازندهٔ تاج و تخت کیان بود به شاهی برگزید. زال رستم را به البرز کوه فرستاد تا کیقباد را یافته به ایران بیاورد. پس از جلوس کوی کواد بر تخت ایران، تورانیان که به ایران هجوم آورده بودند هزیمت یافته برگشتند.

در تاریخ بلعمی از کیقباد و فرزندانش چنین یاد شده است: و [کیقباد]دخترِ مهتری از مهتران ترکستان به زنی کرده بود. و او را از آن زن پنج فرزند آمد نامهای ایشان یکی کی‌افنه و کیکاووس و کی‌آرش و کی‌پشین و کی‌بیه. و کی به زبانِ پهلوی نیکو بود. و این همه فرزندانِ کیقباد بودند. وی مَلکِی با عدل و داد بود و جهان آباد کرد و خراج نستد مگر عُشر. پس نشست به بلخ داشتی، به لبِ جیحون بدان حد که میان او بود و میان ترکان. و صد سال پادشاهی کرد. و آن قصه های بنی‌اسرائیل که از پسِ موسی بود همه در عهد کیقباد بود.

منابع

• الهی قمشه‌ای، حسین (۱۳۸۶). شاهنامه فردوسی. ترجمهٔ ناهید فرشادمهر. تهران: نشر محمد. شابک ۹۶۴-۵۵۶۶-۳۵-۵.
• جهان ارغیان تا بام صفی آباد علی اصغر طاهری صفی آبادی