پرش به محتوا

پادشاهی منوچهر

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
داستان منظوم
پادشاهی منوچهر
زبانفارسی
قالبمثنوی
از کتابشاهنامه
پدیدآورندهفردوسی
سال آفرینشسدهٔ چهارم و پنجم هجری قمری
گونه (ژانر)حماسه
موضوعکین‌خواهی، دادگری
سبکخراسانی
شمار ابیات۱۶۰۸ برپایهٔ ویرایش خالقی مطلق
وزنمتقارب مثمن محذوف: فعولن فعولن فعولن فعول
شخصیت‌هامنوچهر، فریدون، سلم، تور، زال ایرج، ماه‌آفرید، سیمرغ، رودابه، رستم، طهماسپ، کیقباد، نوذر، قارن، سام نریمان، گرشاسپ
فضاایران پیشدادی

«پادشاهی منوچهر» هفتمین داستانِ پادشاهان و هفتمین پادشاهی پیشدادی در شاهنامهٔ فردوسی است که دورانِ صدوبیست‌سالهٔ پادشاهیِ منوچهر را داستان می‌کند.

در شاهنامه منوچهر پسر پشنگ است. مادر منوچهر، دختر ایرج و ماه‌آفرید است[۱] منوچهر به کین پدربزرگش ایرج سلم و تور را در جنگ به قتل رساند. منوچهر از پادشاهان درستکار در شاهنامه فردوسی است که پس از مرگ فریدون به پادشاهی رسید. از مهم‌ترین رویدادهای زمان پادشاهی منوچهر زادن زال، داستان زال و سیمرغ، عشق زال به رودابه و تولد رستم است. برابر طهماسب، نوذر پسران منوچهر هستند.[۲]

بعد از قتل ایرج توسط تور، یکی از کنیزان او بنام ماه‌آفرید، دختری به دنیا آورد که فریدون را بسیار خوشحال کرد دختر ماه‌آفرید بزرگ شد آنگاه به همسری پشنگ درآمد. از ایشان پسری به دنیا می‌آید که منوچهر نام گرفت. منوچهر نورچشمی فریدون بود.

چو بر جست و آمدش هنگام شویچو پروین شدش روی و چون مشک موی
نیا نامزد کرد شویش پشنگبدو داد و چندی برآمد درنگ
یکی پور زاد آن هنرمند ماهچگونه سزاوار تخت و کلاه

منوچهر به کین ایرج نیای خویش، به همراه پهلوانانی چون قارن (پسر کاوه آهنگرسام نریمان و گرشاسپ بر سپاه سلم و تور می‌تازد و نخست تور را از پای درمی‌آورد، سپس سلم را. فریدون سالخورده هنگام مرگ منوچهر را به سام وامی‌گذارد و خود جان به جان‌آفرین تسلیم می‌کند. منوچهر صد و بیست سال پادشاهی کرد و هنگام مرگ سلطنت را به پسر خود نوذر سپرد.

نبینید رویش مگر با سپاهز پولاد بر سر نهاده کلاه
ابا گُرز و با کاویانی درفشزمین کرده از سمّ اسپان بنفش
سپهدار چون قارن رزم‌زنچو شاپور و نستوه شمشیرزن
به یک دست شیدوش جنگی به پایچو شیروی شیر اوژن رهنمای
چو سام نریمان و سرو یمنبه پیش سپاه اندرون رای زن[۳]

پانویس

[ویرایش]
  1. نیای منوچهر از نسب مادری ایرج است
  2. دانشنامهٔ مزدیسنا، ص ۴۳۸
  3. شاهنامه. جلد اوّل. فریدون، ص ۲۵، ۲۶

منابع

[ویرایش]