فریدون فرخزاد: تفاوت میان نسخه‌ها
حامد مهربان (بحث | مشارکت‌ها) حذف محتواي جنسي برچسب‌ها: متن دارای ویکی‌متن نامتناظر ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
خنثی‌سازی ویرایش 23715956 توسط حامد مهربان (بحث) محتوایی که فرمودید نبود برچسب‌ها: خنثی‌سازی متن دارای ویکی‌متن نامتناظر |
||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
| سازهای_برجسته = |
| سازهای_برجسته = |
||
}} |
}} |
||
'''فریدون فرخزاد''' (۱۵ مهر ۱۳۱۵ خورشیدی در [[تهران]] − ۱۶ اَمرداد ۱۳۷۱ در [[بن|بُن]] [[آلمان]]) برنامه پرداز، [[شاعر]]، برنامه‌ساز [[رادیو]] و [[تلویزیون]]، [[خواننده]]، [[مجری تلویزیونی]] و [[رادیو]]یی، [[ترانه‌سرا]]، [[آهنگساز]]، [[بازیگر]] و فعال [[سیاسی]] [[ایرانی‌ها|ایرانی]] معترض به حکومت [[جمهوری اسلامی ایران]] بود که با شیوهٔ [[سلاخی‌کردن|سلاخی‌شدن]] کشته شد. از فریدون فرخزاد به‌عنوانِ «نامیترین شومَن ایران» یاد می‌شود.<ref>[http://www.dw.com/fa-ir/بزرگداشت-فریدون-فرخزاد-نامیترین-شومن-ایران/av-18767240 بزرگداشت فریدون فرخزاد نامیترین شومن ایران]، دویچه وله فارسی</ref> وی همچنین برادرِ [[فروغ فرخزاد]] شاعر معاصر ایرانی بود. |
'''فریدون فرخزاد''' (۱۵ مهر ۱۳۱۵ خورشیدی در [[تهران]] − ۱۶ اَمرداد ۱۳۷۱ در [[بن|بُن]] [[آلمان]]) برنامه پرداز، [[شاعر]]، برنامه‌ساز [[رادیو]] و [[تلویزیون]]، [[خواننده]]، [[مجری تلویزیونی]] و [[رادیو]]یی، [[ترانه‌سرا]]، [[آهنگساز]]، [[بازیگر]] و فعال [[سیاسی]] [[ایرانی‌ها|ایرانی]] معترض به حکومت [[جمهوری اسلامی ایران]] بود که با شیوهٔ [[سلاخی‌کردن|سلاخی‌شدن]] به دستور [[هاشمی رفسنجانی]] کشته شد. از فریدون فرخزاد به‌عنوانِ «نامیترین شومَن ایران» یاد می‌شود.<ref>[http://www.dw.com/fa-ir/بزرگداشت-فریدون-فرخزاد-نامیترین-شومن-ایران/av-18767240 بزرگداشت فریدون فرخزاد نامیترین شومن ایران]، دویچه وله فارسی</ref> وی همچنین برادرِ [[فروغ فرخزاد]] شاعر معاصر ایرانی بود. |
||
== زندگی‌نامه == |
== زندگی‌نامه == |
||
نسخهٔ ۲۵ ژوئن ۲۰۱۸، ساعت ۱۵:۱۲
| فریدون فرخزاد | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات پس‌زمینه | |
| زاده | ۱۵ مهر ۱۳۱۵۷ اکتبر ۱۹۳۸خیابان امیریه،[۱] چهارراه گمرک، تهران |
| درگذشته | ۱۶ اَمرداد ۱۳۷۱۷ اوت ۱۹۹۲ (۵۳ سال) آلمان، بن |
| ژانر | پاپ |
| وبگاه | |
فریدون فرخزاد (۱۵ مهر ۱۳۱۵ خورشیدی در تهران − ۱۶ اَمرداد ۱۳۷۱ در بُن آلمان) برنامه پرداز، شاعر، برنامه‌ساز رادیو و تلویزیون، خواننده، مجری تلویزیونی و رادیویی، ترانه‌سرا، آهنگساز، بازیگر و فعال سیاسی ایرانی معترض به حکومت جمهوری اسلامی ایران بود که با شیوهٔ سلاخی‌شدن به دستور هاشمی رفسنجانی کشته شد. از فریدون فرخزاد به‌عنوانِ «نامیترین شومَن ایران» یاد می‌شود.[۲] وی همچنین برادرِ فروغ فرخزاد شاعر معاصر ایرانی بود.
زندگی‌نامه
پیش از انقلاب
فریدون فرخزاد در پانزدهم مهر ماه سال ۱۳۱۵ در خیابان امیریه،[۱] چهارراه گمرک تهران از پدری تفرشی و مادری کاشانی تبار متولد شد. فریدون فرزند توران وزیری‌تبار و سرهنگ محمد فرخزاد است. از دیگر اعضای خانواده او می‌توان خواهرش، فروغ فرخزاد و خواهر بزرگترش، پوران فرخزاد را نام برد. بزرگ ترین فرزند خانواده فرخ زاد مهندس مهرداد فرخزاد است که هم اکنون در تهران زندگی می کند. خواهر کوچک تر فریدون گلوریا و برادران او , دکتر امیرمسعود و مهران نیز از دنیا رفته اند. فریدون مدتی در دبستان رازی و بعد در دبیرستان دارالفنون درس خواند و سپس به آلمان رفت. در مونیخ، وین و برلین حقوق سیاسی خواند. پایان‌نامهٔ دکترای علوم سیاسی[۳] را دربارهٔ تأثیر عقاید مارکس بر کلیسا و حکومت آلمان شرقی نوشت و از دانشگاه مونیخ فارغ‌التحصیل شد.[۴] او در سال ۱۹۶۲ در آکسفورد با «آنیا بوچکووسکی» زنی آلمانی که علاقه‌مند به تئاتر و ادبیات بوده ازدواج کرد. فرزند نخست آنها، «اوفلیا» در روز های آغازین زندگی درگذشت و فرزند دوم آنها «رستم» نام دارد که هم اکنون در آسایشگاهی تو آلمان نگه داری می شود . فرخزاد و بوچکووسکی پس از مدتی از هم جدا شدند. فرخزاد برای بار دوم، با زنی ایرانی به نام ترانه ازدواج کرد[۵][۶] که آن نیز منجر به جدایی شد.[۳]
فریدون فرخزاد از نوجوانی به شعر و سرودن آن علاقه داشت و ازدواج با آنیا او را در کار شعر جدی تر ساخت. شعرهایش را به زبان آلمانی برای روزنامه "زود دویچه " و نیز مجله دو زبانه "کاوه " فرستاد که پیش از او شعرهای زنده یاد سیروس آتابای را نیز انتشار داده بودند. چیزی نمی‌گذرد که "مارتین والزر" نویسنده معروف، یازده شعر او را برای انتشار در یک جنگ ادبی که انتشارات "زورکامپ " قصد چاپ آن را داشته برمی‌گزیند.
فرخزاد سر انجام در سال ۱۹۶۴ نخستین مجموعه شعر مستقل خود را با عنوان «فصل دیگر» انتشار داده که تحسین بعضی منتقدان معروف را برانگیخت. شاعر معروف آلمان «یوهانس بوبروفسکی» نیز پیشگفتاری برای «فصل دیگر» نوشت.[۷]
پنج ماه بعد از انتشار، جایزه ادبی شعر برلین را نیز از آن خود ساخت که اعطای آن با سخنرانی بوبروفسکی همراه بود. او از جمله گفته‌است: «فریدون فرخزاد و نیز سیروس آتابای به ما نشان می‌دهند که دنیای آکنده از وحشت جنگ هنوز جای زیستن است.» اشعار آلمانی وی از سوی ناشران بزرگ کتاب آلمان به عنوان بهترین اشعار سال برندهٔ جایزه شد و در کتابی که همه ساله منتشر می‌شود آثار فریدون فرخزاد در ردیف ده شاعر و نویسندهٔ سال چاپ شد. «فصل دیگر»، در ردیف آثار گوته و شیللر قرار گرفت. شعر فرخزاد که دربارهٔ برلین بود نیز جایزهٔ ادبیات برلین را گرفت.[۷]
فریدون فرخزاد چند سالی عضو آکادمی ادبیات جوانان مونیخ بوده و در سال ۱۹۶۶ به رادیو و تلویزیون این شهر نیز راه پیدا کرده‌است. در رادیو سلسله برنامه‌هایی همراه با طنز و توأم با موسیقی خاورمیانه، از جمله ایران تهیه می‌کرده و در تلویزیون مجموعه فیلم رنگی «خیابان‌های آلپ» را ساخته‌است.
او در ۱۹۶۷ روی موزیک محلی (فولکلور) ایران، موزیک مدرن ساخت و با این موزیک به فستیوال موزیک اینسبورگ اتریش راه یافت که جایزهٔ اول را هم دریافت نمود. در همان سال امتحان دانشگاه خود را هم داد و در رشتهٔ حقوق سیاسی با درجه دکترا (Ph.D) فارغ‌التحصیل گردید. فریدون فرخزاد به جز زبان فارسی به زبان‌های آلمانی، انگلیسی و فرانسوی سخن می‌گفت.[۷]
فریدون فرخزاد، به جز مدرک دکترای علوم سیاسی، شاعر، نویسنده، برنامه پرداز، هنرپیشه، خواننده و مبتکر چندین برنامه تلویزیونی، از جمله برنامه موفق «میخک نقره‌ای» در ایران بود که تعداد زیادی از هنرمندان کنونی و مشهور ایران را به مردم معرفی نمود که ستار، ابی، مرتضی، شهره و شهرام صولتی، لیلا فروهر، نوش آفرین و سلی از جمله آنان می‌باشند. او می‌کوشید شیوه ویژه خود را در زمینه برنامه پردازی داشته باشد. بخش‌هایی از شعرهای او به کاباره‌های سیاسی اروپایی شباهت داشت و در لابلای تکه‌های سرگرم‌کننده، انتقادهایی از سیاست‌های روز را می‌گنجانید. فرخزاد در رابطه با مجری گریش در تلویزیون گفته‌است: «همیشه سعی می‌کنم مردم را در یک برنامه سه ساعته تلویزیونی که پر از خنده و شوخی و آواز و رقص است متوجه مطالبی بکنم که ارزش دارد بر روی آنها فکر بشود.»[۷][۸]
او در سال۱۳۵۰ در فیلم «دلهای بی آرام»، به کارگردانی اسماعیل ریاحی و بازی ایرج قادری و شهلا ریاحی نیز ایفای نقش کرد.[۹]
فرخزاد در زمینه موسیقی نیز فعالیت داشت و ملودی‌های روز غربی را در پیوند با شعر فارسی می‌خواند مثل "آداجیو" یا " آیا برامس را دوست دارید؟" و گاه ترانه‌هایی مثل "آواز خوان، نه آواز" و "شهر من تهران" را خود می‌ساخت. آلبوم‌های موسیقی بسیاری نظیر کسی می‌آید، خاطره یک، شب بود بیابان بود، شهر من، آفتاب می‌شود و آهنگ‌های طلائی از او منتشر شده‌است.[۷]
فرج سرکوهی می‌گوید: فرخزاد در سال ۱۳۵۵ پس از کشته شدن حمید اشرف با دسته گل به دیدار مادر او رفت و به گفتهٔ خود او به همین دلیل از رادیو اخراج شد.[۱۰]
پس از انقلاب
او پس از انقلاب به دادگاه‌های انقلاب اسلامی احضار شد.[۱۱] فریدون فرخزاد پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران مدت کوتاهی را در بازداشت به سر برد[۱۲] و سپس به شهر لس آنجلس در آمریکا مهاجرت کرد. او کتاب در نهایت جمله آغاز است عشق، را در این شهر منتشر کرد. فرخزاد دربارهٔ انتشار کتابش در لس آنجلس می‌گوید: «این‌جا، شهر نیست، جنگل است. شوره زار است، کویر است، مرداب است و بوی تعفن آن جهان را پر کرده‌است! شاید کتاب من نسیم معطری باشد به مشام جان‌های خسته از خیانت و جنایت! و خجالت می‌کشم که چاپ اول کتابم در لس آنجلس منتشر می‌شود.»
فرخزاد پس از مدتی ابتدا در شهر هامبورگ آلمان و سپس شهر بن، ساکن شد و به فعالیت‌های سیاسی علیه جمهوری اسلامی پرداخت.
فریدون فرخزاد به سال ۱۹۹۱ در فیلم «I Love Vienna»، به فارسی «وین را دوست دارم» نقش یک مسلمان افراطی را ایفا کرد.[۷][۱۳] او در همین سال برای شرکت در جشنوارهٔ فیلم استکهلم که فیلم «من وین را دوست دارم» را نمایش می‌داد به سوئد رفت. این فیلم درجشنواره استکهلم با استقبال زیادی هم ازسوی سوئدی‌ها و هم ایرانی‌ها روبروشد.[۱۴]
او پس از انقلاب کنسرتهای متعددی در شهرهای گوناگون جهان برگزار می‌کرد. فرخزاد هم چنین به مدت چهار سال، برنامه‌های رادیویی «سلام همسایه‌ها» را که برای ایران پخش می‌شد، تهیه می‌کرد. آخرین کتاب شعر فرخزاد به نام «من از مردن خسته‌ام» در انتقاد از حکومت مذهبی ایران بود.[۱۵][۱۶]
پوران فرخزاد خواهر فریدون فرخزاد می‌گوید که در سال‌های جنگ ایران و عراق، فریدون سه بار به عراق سفر و به نوجوانان اسیر ایرانی در عراق کمک کرده‌است.[۱۷]
جایزه‌ها
جایزه شعر برلین در سال ۱۹۶۴ به اولین مجموعه شعر او به زبان آلمانی با عنوان «فصل دیگر» تعلق گرفت که با مقدمه یوهانس بوبروفسکی، از شاعران معروف آن روزگار منتشر شده بود. همچنین در سال ۱۹۶۷ جایزه اول جشنواره موسیقی اینسبورگ را برای یکی از ساخته‌های خود دریافت کرد.
ترور
وی در ۱۶ اَمرداد ۱۳۷۱ (۷ اوت سال ۱۹۹۲) در محل سکونتش در شهر بن بر اثر ضربات چاقو به قتل رسید. قاتلان «شکمش را دریدند و زبان و گوش و دماغش را بریدند».[۱۸]
هفتصد مارک قرض بانکی، چند ماه اجارهٔ عقب‌مانده و خاک‌سپاری غریبانهٔ جسد سلاخی شدهٔ فرخزاد در «گوری رایگان در شهر بن»، انزوای هنرمند پرآوازه‌ای چون او را تصویر و برخورد بی‌رحمانهٔ جامعهٔ تبعیدی ایرانیان با او را نشان می‌دهد.[۳]
قتل او به عوامل جمهوری اسلامی ایران نسبت داده شده‌است. از آنجا که پروندهٔ قتل‌های زنجیره‌ای ایران پیگیری نشد، عاملان و آمران این قتل نیز مشخص نشدند.[۵][۱۹][۲۰][۲۱][۲۲]
گمانه‌های بسیاری دربارهٔ دلایل قتل فریدون فرخزاد وجود دارد. از جمله میرزا آقا عسگری (مانی) که کتاب «خنیاگر در خون» دربارهٔ فرخزاد، به قلم او منتشر شده، انتقادهای عیان فریدون فرخزاد از استبداد سیاسی و مذهبی حاکم بر ایران را از انگیزه‌های قاتلان می‌داند و تأکید می‌کند «جرمش این بود که اسرار هویدا می‌کرد.»[۲۳]
ایرج مصداقی، فعال سیاسی و زندانی سیاسی سابق نیز در گفتگویی که به مناسبت نوزدهمین سالگرد درگذشت فریدون فرخزاد با رادیو فردا انجام داد، گفت به باور او کشته شدن فرخزاد «قطعاً به دست عوامل وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی» انجام شده بود. مصداقی برای دفاع از نظریهٔ خود قتل‌های زنجیره‌ای انجام شده در ایران را مثال آورده و تأکید می‌کند در این شکل قتل‌ها، عوامل اطلاعاتی قربانی را به اصطلاح رایج میان خود «کاردی» می‌کردند، اتفاقی که دقیقاً در مورد فرخزاد نیز انجام شد و الگوی قتل بسیاری از مخالفان دیگر از جمله «داریوش و پروانه فروهر و کوروش آریامنش (رضا مظلومان) و…» در این مورد نیز تکرار شد.[۲۳]
اکبر خوش کوشک از مهره‌های اطلاعاتی جمهوری اسلامی در مصاحبه‌ای با روزنامه قانون قتل فریدون فرخزاد را به علیرضا نوری زاده نسبت می‌دهد. وی در قسمتی از مصاحبه اش به این نکته اشاره می‌کند که فرخزاد قصد داشت به ایران برگردد و نوری زاده از این موضوع مطلع بوده‌است و با توجه به مدارکی که در دست دارد می‌تواند اثبات کند این قتل با همدستی این اپوزسیون ایران صورت گرفته‌است. وی در بخشی از مصاحبه خود خطاب به نوری زاده می‌گوید که سازمان فدرال اطلاعاتی آلمان (BND) از پشت پرده موضوع این قتل آگاه است همچنین اکبر خوش کوشک به این نکته اشاره می‌کند که به زودی اطلاعاتی بیشتری از پشت پرده این قتل منتشر خواهد کرد.[۲۴]
اسماعیل پوروالی، روزنامه‌نگار ملی‌گرای ایرانی و از دوستان فرخزاد، در همان سالی که فریدون فرخزاد به قتل رسید، در مطلبی که در ماهنامهٔ روزگار نو چاپ شد نوشت: «نام فریدون فرخزاد زمانی در فهرست مهدورالدم‌ها قرار گرفت که در سفری به عراق جهت اجرای برنامه برای اسرای ایرانی و یافتن راهی جهت کمک به اسرای خردسال و نوجوان، مذاکراتی را با مقامات امنیتی این کشور در رابطه با برادر سعید محمدی، نوازنده و خواننده جوانی که فرخزاد او را کشف کرده و مشوق و حامی او بود انجام داد.» برادر سعید محمدی، علی‌اکبر محمدی، خلبان هواپیمایی آسمان و از واحد ویژه پرواز بلندپایگان جمهوری اسلامی بود که گاه خلبانی پروازهای علی خامنه‌ای و علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی را بر عهده داشت. به گفتهٔ پوروالی عراقی‌ها به فرخزاد پیشنهاد کرده بودند که با کمک علی‌اکبر محمدی، هاشمی رفسنجانی را با گریز از ایران به بغداد تحویل دهد و در مقابل زمینهٔ آزادی سعید فراهم شود. علی‌اکبر محمدی سرانجام در تاریخ ۲۱ مرداد ۱۳۶۵ (۱۲ اوت ۱۹۸۶) موفق می‌شود با یک فروند جت فالکن-۲ که به منظور انجام پرواز آزمایشی از فرودگاه رشت به پرواز درآمده بود، با استفاده از حریم هوایی ترکیه، به بغداد بگریزد. هرچند رفسنجانی با او نبود اما عراقی‌ها توانستند از این فرار استفادهٔ تبلیغاتی زیادی کنند. علی‌اکبر پس از یک ماه از عراق به آلمان غربی رفت، اما در ۲۳ دی ۱۳۶۵ (۱۳ ژانویه ۱۹۸۷) در شهر هامبورگ به دست دو فرد ناشناس به قتل رسید. پوروالی می‌نویسد: «دستور قتل فرخزاد را ری‌شهری صادر کرده بود و تیم عملیات، زیر نظر فلاحیان انجام وظیفه می‌کرد.» «فلاحیان دستور بررسی و ارزیابی راه‌های به قتل رساندن فرخزاد را به تیم بررسی و طراحی سپرد که زیر نظارت مستقیم سعید اسلامی (امامی) قرار داشت.» فرخزاد که برای دیدن مادرش در ایران دلتنگ بود با برخی مقامات اطلاعاتی ایران در آلمان تماس برقرار می‌کند و در نهایت پوروالی نام برخی مأموران اطلاعات را به عنوان قاتل فرخزاد معرفی می‌کند.[۲۵]
نبش قبر و جابجایی پیکر
پس از قتل فریدون فرخزاد، پیکر وی در بخشی از گورستان شهر بُن در گور مجانی[۳] به خاک سپرده شد که متعلق به شهرداری آن شهر بود. با گذشت پانزده سال از زمان قتل شهرداری بن برای تخریب آرامگاه فرخزاد و شماری دیگر از قبرهای نزدیک وارد عمل شد. در مقابل با تلاش جمعی از دوستداران فریدون فرخزاد به سرپرستی علیرضا قلی‌پور و هماهنگی با شهرداری شهر بن، قبر جدیدی برای نگهداری از بقایای پیکر فریدون فرخزاد خریداری و طی مراسمی فریدون فرخزاد در مکانی تازه و دائمی مجدد به خاک سپرده شد. علیرضا قلی‌پور که وکالت رسمی خانواده فرخزادها را در خارج از کشور بر عهده دارد، می‌گوید قصد دارد در نهایت پیکر فریدون فرخزاد را به ایران بازگرداند.[۲۳]
شایعه همجنسگرایی
در زمان حیات و حتی پس از به قتل رسیدنش شایعه ای مبنی بر همجنسگرا بودن فریدون میان ایرانیان رواج یافت که هرگز مورد تایید خانواده فرخ زاد قرار نگرفت. فرخ زاد یک بار در واکنش به این شایعه گفت : متأسفانه کار شایعه سازی در کشور ما شکل بدی دارد. از روی حسادت و حب و بغض بدترین نسبت‌ها را به آدم می‌دهند. دربارهٔ فروغ هم این حرف‌ها بود، او را تا حد یک زن هرزه پایین آوردند، در حالیکه من هیچ زنی را به سادگی روح و صفا و فروتنی فروغ فرخزاد ندیدم. من می‌دانم منظور شما چیست! و می‌دانم چه شایعاتی دربارهٔ من سر زبان‌ها است از این رو فقط می‌توانم بگویم برای شایعه سازان متاسفم.
نمونه شعر
| در گوشه این اتاق تاریک | یک باغ نشسته‌است بیدار | |
| از دوست ندیده جز مذلت | از غیر کشیده رنج بسیار | |
| در ریشه هر گیاه سبزش | انبوه کسالت است و دیوار | |
| بر بام بلند ابرهایش | خورشید نمی‌شود پدیدار | |
| هر ثانیه اش هزار سال است | در فاصله نگاه و دیدار | |
| این باغ منم که خسته از خویش | در خویش خزیده‌ام دوصد بار | |
| عشق است که می‌دهد خزانم | عشق است که می‌کند گرفتار |
آثار
مجموعه اشعار
- من از مردن خسته‌ام
- در نهایت جمله آغاز است عشق
- فصلی دیگر (به آلمانی)[۲۷]
فیلم‌ها
- عشق من وین در نقش علی محمد به کارگردانی هوشنگ الهیاری[۱۳]
- دلهای بی آرام در نقش فرهاد به کارگردانی اسماعیل ریاحی[۹]
برنامه‌های تلویزیونی و رادیویی
- برنامه رادیویی سلام همسایه‌ها
- برنامه تلویزیونی میخک نقره‌ای
- برنامه تلویزیونی خیابان‌های آلپ
- برنامه تلویزیونی دو ساعت با فریدون فرخزاد
- برنامه تلویزیونی میخک نقره‌ای شکسته
آلبوم‌های موسیقی
- کسی می‌آید (اسب سفید-برای جفتم-دریچه-دوست-انقلاب-انتظار-عشق-گفتگو-گل سرخ-کسی می‌آید-محالی-راه گشا)
- خاطره یک (سلام-آبشار-شب من-پیچک-خاکستر-آوازه خوان-افسوس-میگریزی-زد-بی تو هیچم-اسب-بوم بابا بومبا)
- خاطره دو (شرقی غمگین-موندم از بودنت-آرمانی-سنگدل-درو وا نمی‌کنم-سیمپاتی-بخون بخون-اومدی-حالت شب-تاک-Green Field
- شب بود، بیابان بود (شب بود، بیابان بود-چشم تو-بهار-شهر من-هوسم عشق-حرف من-کوچه)
- شهر من (چشم من-بهار-شهر من-هوسم عشق-حرف من-کوچه-بی کلام بهار)
- سفر عشق
- دلم گرفته (اسب سفید-برای همیشه-برف زمستان-دلم گرفته-پسرم-سخن از عشق-تنها ماندم-یک گندم-من و تو)
- درو وانمی‌کنم (آبشار(کرال)-بخون بخون-درو وا نمی‌کنم(کرال)-ای شرقی غمگین(کرال)-Green Field-حالت شب-من چه هستم-سنگدل)
- آفتاب می‌شود
- آشیانه (آبشار-آشیانه-از من نخواه-بهار-برای جفتم-بی تو می میرم-بوم بابا بومبا-درو وا نمی‌کنم-دل زارم)
- دیو تنهایی
- آهنگ‌های طلائی[۲۸][۲۹](سلام- صحبت سلام-آبشار(کرال)-صحبت آبشار-شب من-صحبت مهناز-بارون بهاری-صحبت اکی بنایی-آوازه خوان نه آواز-صحبت رامش-افسوس-صحبت از شمسی اشتری-زائر-صحبت از حمیرا-بی تو هیچم-آشیانه-افتاب-سنگ صبور-مرگ من-صحبت پایانی)
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ مجلهٔ زن روز، شمارهٔ ۳۰۳، صفحهٔ ۵۹، شنبه ۲۶ دی‌ماه ۱۳۴۹
- ↑ بزرگداشت فریدون فرخزاد نامیترین شومن ایران، دویچه وله فارسی
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ http://www.bbc.co.uk/persian/arts/2012/10/121007_l44_farrokhzad_fereidun.shtml
- ↑ www.farrokhzad.info فریدون فرخزاد Fereydoun Farrokhzad
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ازهمه جا - روزآنلاین
- ↑ از همه جا - roozonline.com
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ ۷٫۳ ۷٫۴ ۷٫۵ BBCPersian.com
- ↑ از آنجا - roozonline.com
- ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ Iranian Movie DataBase فیلم دلهای بی آرام:
- ↑ بی‌بی‌سی
- ↑ فرارو. «(تصویر) احضاریه گوگوش، هایده و حمیرا».
- ↑ «پیکر فریدون فرخزاد در آرامگاهی جدید». دویچه وله.
- ↑ ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ پارس دیلی نیوز - فیلم، فریدون فرخزاد، وین عشق من
- ↑ یادکرد خالی (کمک)
- ↑ «من از مردن خسته‌ام» «Radio Koocheh
- ↑ کنسرت فریدون فرخزاد در لندن
- ↑ «فریدون فرخزاد و جنگ ایران و عراق». بی‌بی‌سی فارسی.
- ↑ یادی از فریدون فرخزاد در بیستمین سال ترور این شومن ایرانی، بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ یادی از فریدون فرخزاد به مناسبت زادروز او
- ↑ شرح ترور فجیع فریدون فرخزاد در کنفرانس شهر بوخوم آلمان درباره تروریسم دولتی در ایران و جهان
- ↑ رادیو زمانه | مینو صابری | گفتگو | «فریدون در جمع می‌خندید و در تنهایی می‌گریست»
- ↑ پیکر فریدون فرخزاد در آرامگاهی جدید | فرهنگ و هنر | Deutsche Welle | ۰۹٫۰۹٫۲۰۰۷
- ↑ ۲۳٫۰ ۲۳٫۱ ۲۳٫۲ «گزارش قتل فریدون فرخزاد به مناسبت نوزدهمین سالگرد درگذشت وی، هومن عسکری، رادیو فردا». رادیو فردا.
- ↑ مصاحبه اکبر خوش کوشک با روزنامه قانون
- ↑ نجفی، الاهه (۱۵ مرداد ۱۳۹۲). «فریدون فرخزاد چگونه به قتل رسید؟». دریافت‌شده در ۲۰۱۴-۱۲-۲۷. از پارامتر ناشناخته
|وبگاه=صرف نظر شد (|وبگاه=پیشنهاد می‌شود) (کمک) - ↑ کتاب در نهایت جمله آغاز است عشق
- ↑ خبرنگاران سبز: قتل وحشیانه یک هنرمند منتقد، سالگرد قتل فریدون فرخزاد
- ↑ فریدون فرخزاد آلبوم‌های جدید آهنگ‌ها متن ترانه‌ها - ایران ترانه
- ↑ آدرس جدید تهران موزیک::Teh-Music:: - Content
منابع
- زندگی‌نامه در وبگاه فریدون
- مصاحبه‌ای در مجله سپید و سیاه
پیوند به بیرون
 |
مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به فریدون فرخزاد در ویکیگفتاورد موجود است. |
وبگاه فریدون فرخزاد
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ فریدون فرخزاد موجود است. - صفحه فرخزاد در وبگاه جهانی IMDB
- فیلم وین عشق من با بازی فریدون فرخزاد
- فیلم دلهای بی آرام با بازی فریدون فرخزاد
- کتاب خنیاگر در خون درباره فریدون فرخزاد
- مصاحبه پوران فرخزاد درباره فریدون فرخزاد
- اجرای ترانه سنگدل در تلویزیون ملی همراه با شهره و شهرام صولتی - ۱۳۵۶ در یوتیوب
کشتگان رسمی - پروانه اسکندری و داریوش فروهر (۱ آذر ۱۳۷۷)
- محمد مختاری (۱۲ آذر ۱۳۷۷)
- محمدجعفر پوینده (۱۸ آذر ۱۳۷۷)
متهمان رسمی کشته‌های نسبت‌داده‌شده
(فعالان سیاسی یا فرهنگی)- سید محمود طالقانی (۱۹ شهریور ۱۳۵۸)
- علی‌مراد داودی (۲۰ آبان ۱۳۵۸)
- مظفر بقائی (۲۷ آبان ۱۳۶۶)
- کاظم سامی (۴ آذر ۱۳۶۷)
- علی‌اکبر سعیدی سیرجانی (۴ آذر ۱۳۷۳)
- سید احمد خمینی (۲۵ اسفند ۱۳۷۳)
- شمس‌الدین امیرعلائی (۱۳۷۳)
- احمد میرعلائی (۲ آبان ۱۳۷۴)
- غفار حسینی (۲۰ آبان ۱۳۷۵)
- احمد تفضلی (۲۴ دی ۱۳۷۵)
- ابراهیم زال‌زاده (فروردین ۱۳۷۶)
- پیروز دوانی (۳ شهریور ۱۳۷۷)
- حمید حاجی‌زاده و کارون حاجی‌زاده (۳۱ شهریور ۱۳۷۷)
- مجید شریف (۲۸ آبان ۱۳۷۷)
کشته‌های نسبت‌داده‌شده
(فعالان دینی)- ناصر سبحانی (۲۸ اسفند ۱۳۶۸)
- حسین سودمند (۱۲ آذر ۱۳۶۹)
- علی مظفریان (۱۱ مرداد ۱۳۷۱)
- احمد مفتی‌زاده (۲۰ بهمن ۱۳۷۱)
- هایک هوسپیان‌مهر (۳۰ دی ۱۳۷۲)
- طاطاوس میکائیلیان (۷ تیر ۱۳۷۳)
- مهدی دیباج (۱۳ تیر ۱۳۷۳)
- محمد ضیائی (۲۲ تیرماه ۱۳۷۳)
- عبدالعزیز اللهیاری (۱۶ مهر ۱۳۷۳)
- حسین برازنده (۱۴ دی ۱۳۷۳)
- فاروق فرساد (۲۸ بهمن ۱۳۷۴)
- احمد سیاد (بهمن ۱۳۷۴)
- عبدالعزیز کاظمی بجد (۱۶ آبان ۱۳۷۵)
- ملامحمد ربیعی (۱۲ آذر ۱۳۷۵)
- موسی کرمپور (۱۴ اردیبهشت ۱۳۸۰)
- محمدابراهیم دامنی (۲۵ تیر ۱۳۸۰)
- سید ابوالفضل برقعی (۱۳۷۰)
- سید خلیل عالی‌نژاد (۲۷ آبان ۱۳۸۰)
کشته‌های نسبت‌داده‌شده
(دیگران)- سعید عقیقی (۵ اسفند ۱۳۵۸)
- بمب‌گذاری در حرم امام رضا (۳۰ خرداد ۱۳۷۳)
- حسین سرشار (۲۰ فروردین ۱۳۷۴)
- فخرالسادات برقعی (۱۶ اسفند ۱۳۷۴)
- فرزین مقصودلو و شبنم حسینی (۱ آبان ۱۳۷۵)
- سیامک سنجری (۱۳ آبان ۱۳۷۵)
- فاطمه قائم‌مقامی (۱۰ دی ۱۳۷۶)
- معصومه مصدق (۴ اردیبهشت ۱۳۷۷)
- جمشید پرتوی (۱۰ دی ۱۳۷۷)
ترورهای بیرون از ایران - شهریار شفیق (۱۶ آذر ۱۳۵۸)
- علی‌اکبر طباطبایی (۳۱ تیر ۱۳۵۹)
- غلامعلی اویسی و غلامحسین اویسی (یا حسین) (۱۸ بهمن ۱۳۶۲)
- بیژن فاضلی (۲۸ مرداد ۱۳۶۵)
- علی‌اکبر محمدی (۲۶ دی ۱۳۶۵)
- حمیدرضا چیتگر (۲۹ اردیبهشت ۱۳۶۶)
- عبدالرحمان قاسملو و عبدالله قادری‌آذر (۲۲ تیر ۱۳۶۸)
- غلام کشاورز (۴ شهریور ۱۳۶۸)
- صدیق کمانگر (۱۳ شهریور ۱۳۶۸)
- کاظم رجوی (۴ اردیبهشت ۱۳۶۹)
- سیروس الهی (۱ آبان ۱۳۶۹)
- عبدالرحمان برومند (۲۹ فروردین ۱۳۷۰)
- شاپور بختیار و سروش کتیبه (۱۵ مرداد ۱۳۷۰)
- فریدون فرخزاد (۱۶ مرداد ۱۳۷۱)
- ترور میکونوس (صادق شرفکندی، همایون اردلان، فتاح عبدلی و نوری دهکردی) (۲۶ شهریور ۱۳۷۱)
- عبدالمالک ملازاده (۱۴ اسفند ۱۳۷۴)
- رضا مظلومان (۷ خرداد ۱۳۷۵)
متهمان ترورهای بیرون از ایران دیگر متهمان نسبت‌داده‌شده شخصیت‌های مرتبط نوشتارهای وابسته
- آهنگسازان اهل ایران
- اهالی تهران
- ایرانیان کشتهشده در خارج از کشور
- ایرانیهای مهاجرتکرده به آلمان
- بازیگران مرد اهل ایران
- بازیگران مرد رادیو اهل ایران
- بازیگران مرد سده ۲۰ (میلادی) اهل ایران
- تبعیدشدگان اهل ایران
- تبعیدشدگان مربوط به انقلاب ۱۳۵۷ ایران در آلمان
- ترانهسرایان اهل ایران
- ترور شدگان توسط جمهوری اسلامی در خارج از کشور
- ترورشدگان توسط حکومت جمهوری اسلامی ایران
- خوانندگان پاپ اهل ایران
- خوانندگان سده ۲۰ (میلادی)
- خوانندگان مرد اهل ایران
- دانشآموختگان مدرسه رازی
- درگذشتگان ۱۳۷۱
- درگذشتگان ۱۹۹۲ (میلادی)
- دگرباشان جنسی اهل ایران
- دور از وطنهای اهل ایران در آلمان
- زادگان ۱۳۱۷
- زادگان ۱۹۳۶ (میلادی)
- زادگان ۱۹۳۸ (میلادی)
- سرگرمیسازان بهقتل رسیده
- سکولارهای اهل ایران
- شاعران سده ۲۰ (میلادی) اهل ایران
- شاعران سیاسی
- شاعران فارسیزبان
- شاعران مرد اهل ایران
- فارسیزبانان
- فعالان اجتماعی اهل ایران
- فعالان دموکراسی در ایران
- فعالان سیاسی اهل ایران
- فعالان فرهنگی کشتهشده اهل ایران
- قتل‌های زنجیره‌ای ایران
- قتل‌های ناشناخته در آلمان
- کشتهشدگان در آلمان
- مجریهای رادیو و تلویزیون ایران
- مخالفان جمهوری اسلامی ایران
- طنزپردازان اهل ایران