ترور میکونوس

ترور میکونوس
کاظم دارابی در کنار دو شهروند لبنانی که در پرونده میکونوس مجرم شناخته شدند
موقعیت	رستوران میکونوس، برلین، آلمان
مختصات	۵۲°۲۹′۴۱″ شمالی ۱۳°۲۰′۰۳″ شرقی
تاریخ	(۱۷ سپتامبر، ۱۹۹۲ (۱۹۹۲-۰۹-۱۷)) حدود ۲۲:۵۰
هدف	صادق شرفکندی، همایون اردلان، فتاح عبدلی، نوری دهکردی
نوع هدف	-
اسلحه‌ها	-
درگذشتگان	۴
مجروحان	۶
مرتکب	کاظم دارابی، یوسف امین، محمد اتریس، عطاالله عیاد و عباس راحیل

در ماجرای ترور میکونوس که در رستورانی به همین نام واقع در برلین، آلمان و در تاریخ ۱۷ سپتامبر ۱۹۹۲ رخ داد، تعدادی از سران اپوزیسیون کُرد به قتل رسیدند. این ترور تأثیر زیادی بر روی روابط بین ایران و کشورهای اروپایی داشت.

شرح واقعه

از آنجا که از تاریخ ۲۳ تا ۲۶ شهریور ماه سال ۱۳۷۱ خورشیدی کنگرهٔ جهانی احزاب سوسیالیست و سوسیال دمکرات در برلین در حال برگزاری بود، فعالین سوسیال ایران که عموماً از فعالین سیاسی ایرانی و مخالف جمهوری اسلامی ایران بودند از جمله صادق شرفکندی دبیرکل حزب دمکرات کردستان ایران برای شرکت در این مراسم به آلمان رفته بودند. در این میان دعوتی در روز ۱۷ سپتامبر ۱۹۹۲ از ۱۵ الی ۲۰ نفر از ایرانیان جهت حضور در رستورانی به نام میکونوس که صاحب آن فردی ایرانی بوده و پاتوق مناسبی برای ایرانی‌های مقیم برلین به‌شمار می‌رفت، صورت می‌گیرد. در روز جلسه شش نفر از دعوت شدگان در رستوران حاضر می‌شوند؛ که علاوه بر آن‌ها دو نفر به صورت اتفاقی و صاحب رستوران (جمعاً ۹ نفر) در رستوران حاضر بوده‌اند.

ساعت حدود ۲۲ و ۵۰ دقیقه ناگهان سه فرد مسلح وارد رستوران می‌شوند. یکی نزدیک در ورودی و دومی در قسمت جلویی رستوران می‌ایستند و نفر سوم نیز مسلسل به دست وارد قسمت پشتی رستوران که ۶ ایرانی در آنجا دور یک میز نشسته بودند رفته و همه آن‌ها را به رگبار می‌بندد. از جمع افراد حاضر در رستوران ۴ نفر در جا کشته می‌شوند ویک نفر نیز به شدت زخمی می‌شود و چهار نفر دیگر نیز جان سالم به درمی برند.

دادگاه محاکمه عاملان ترور

یک سال بعد از حادثه رستوران میکونوس یک ایرانی به نام کاظم دارابی که مشکوک به عضویت در سپاه پاسداران و نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی بود و ۴ لبنانی به نام‌های یوسف امین، محمد اتریس، عطاالله عیاد و عباس راحیل توسط پلیس آلمان دستگیر شده بودند. عبدالرحمان بنی‌هاشمی مامور امنیتی جمهوری اسلامی که رهبری عملیات را بر عهده داشت نیز به ایران گریخته بود. محاکمه متهمان در ششم آبانماه سال ۱۳۷۲ در آلمان آغاز شد. دادگاه این عده حدود ۵ سال و ۲۴۷ جلسه طول کشید و حدود ۹ میلیون فرانک هزینه دربرداشت. در جلسات این دادگاه بیش از ۱۷۰ نفر در دادگاه حاضر شده و در مورد حادثه ترور شهادت دادند. شهادت برخی از این افراد ضد جمهوری اسلامی و برخی نیز به نفع جمهوری اسلامی ایران بود.

دادستان دادگاه برونو یوست و قاضی آن فریچوف کوبش بودند.

حکم دادگاه میکونوس در بیست و یکم فروردین ماه سال ۱۳۷۶ صادر شد و طی آن کاظم دارابی از اتباع ایرانی و عباس راحیل تبعه لبنانی به حبس ابد و یوسف امین و محمداتریس هر دو از اتباع لبنان به ترتیب به ۱۱ و ۵ سال زندان محکوم شدند. در این حکم متهم دیگر نیز به نام عطاالله ایاد تبرئه شد.

به دنبال حکم دادگاه به تاریخ ۱۰ آوریل ۱۹۹۷ حکم جلب بین‌المللی برای علی فلاحیان وزیر وقت اطلاعات جمهوری اسلامی صادر شد. همچنین دادگاه حکم داد که ترور با اطلاع مستقیم علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی، اکبر رفسنجانی رئیس‌جمهور، و علی اکبر ولایتی وزیر خارجه وقت انجام شده‌است.

اقدامات سیاسی پس از دادگاه

دادگاه میکونوس از پراهمیت‌ترین دادگاه‌هایی بود که در آلمان تشکیل می‌شد و نهایتاً مقامات عالی نظام جمهوری اسلامی را در دست داشتن به قتل مخالفین خود در خارج از ایران متهم کرد و برای اولین بار به خاطر تروریسم دولتی توسط دادگاه میکونوس محکوم شد. همچنین چند ماه بعد «رونالد جورج» دادستان کل آلمان، رهبر ایران سید علی خامنه‌ای، رئیس‌جمهور علی اکبر هاشمی رفسنجانی، وزیر امور خارجه (علی اکبر ولایتی) و (علی فلاحیان) وزیر اطلاعات وقت ایران را به دخالت در این ماجرا متهم کرد. ابوالحسن بنی‌صدر نیز در دادگاهی که برای واقعهٔ ترور میکونوس در آلمان تشکیل شد، علیه نظام جمهوری اسلامی شهادت داد و مقامات عالی نظام جمهوری اسلامی را به دست داشتن در ترور رهبران مخالف کُرد متهم کرد.

افراد حاضر در واقعه

افراد کشته شده در این حادثه شامل افراد زیر است:

• صادق شرفکندی دبیرکل حزب دموکرات کردستان ایران
• همایون اردلان نماینده حزب دموکرات کردستان ایران در آلمان
• فتاح عبدلی نماینده حزب دموکرات کردستان ایران در اروپا
• نوری دهکردی کارمند صلیب سرخ و فعال در امور پناهندگان ایرانی مقیم آلمان

ضمناً عزیز غفاری صاحب رستوران میکونوس نیز در این حادثه زخمی می‌شود. علاوه بر این پنج نفر، دو ایرانی دیگر به نام‌های "پرویز دستمالچی" و "فرهاد فرجاد" نیز دور همان میز حضور داشتند که با وجود تیراندازی شدید توسط مسلسل، هیچ‌گونه آسیبی نمی‌بینند. دو فرد دیگر نیز به صورت اتفاقی در رستوران حضور داشتند.

نخست وزیر سابق سوئد، رهبر وقت حزب سوسیال دموکرات سوئد و دبیر سیاسی وقت حزب نیز از دعوت شدگان به این میهمانی شام بودند و البته با اینکه شرکت در میهمانی را پذیرفته بودند، اما حضور آن‌ها در آخرین ساعات لغو شد.

رخدادهای مهم پس از دادگاه

اسامی ۴ کشته شده در لوح یابود

کاظم دارابی ۱۰ دسامبر ۲۰۰۷، پس از تحمل ۱۵ سال حبس، از زندان آزاد شد و به ایران بازگشت. همچنین دادگاه رسیدگی به پرونده در طی حکمی کمیته امور ویژه جمهوری اسلامی را که سید علی خامنه‌ای یکی از اعضای آن بود، متهم به دادن دستور این ترور کرد. پس از این حکم آلمان و ایران سفرای خود در دو کشور را فرا خواندند و آلمان چهار دیپلمات ایرانی را از این کشور اخراج کرد. تمامی کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیز سفرای خود را از ایران فراخواندند. ایران نیز در پاسخ به این حرکت اتحادیه اروپا سفیران خود را از کشورهای عضو این اتحادیه فرا خواند و روابط دو طرف دچار بحران شد که تا سه ماه بعد و پیروزی محمد خاتمی در انتخابات ریاست جمهوری ادامه داشت.

بعد از ترور میکونوس همواره نیروهای آزادی‌خواه و خانواده‌های این قربانیان در تلاش بودند تا جلوی رستوران میکونوس (که نام آن امروز به سایگون تغییر یافته‌است) لوح یادبودی را بنا نمایند که این ایده پس از گذشت سال‌ها از حکم دادگاه میکونوس توسط شهردار منطقه شارلوتن بورگ برلین، مونیکا تیمین عملی شد. سران جمهوری اسلامی سعی داشتند جلوی برگزاری دادگاه برلین و نتایج آن را بگیرند. آنان با تهدید به اینکه بنای این لوحه بی‌پاسخ نخواهد ماند و ایران نیز در اقدامی جلوی سفارت آلمان در تهران، لوحه قربانیان بمب‌های شیمیایی جنگ ایران – عراق را با نام شرکت‌های آلمانی شریک در تهیه بمب‌های شیمیایی برای عراق برپا می‌کند، کوشش نمود که مانع برپایی این لوحه گردد؛ ولی مونیکا تیمن به این موضوع اهمیت نداد و بنای لوح یادبود را به مرحله عمل درآورد. متن این لوح به شرح زیر است: دراین محل، محل قدیمی رستوران میکونوس در تاریخ ۱۷ سپتامبر ۱۹۹۲، رهبران حزب دمکرات کردستان ایران دکتر صادق شرفکندی، فتاح عبدلی، همایون اردلان به همراه نوری دهکردی، سیاستمدار ساکن برلین توسط حاکمان سابق ایران به قتل رسیدند. آنان در راه مبارزه برای آزادی و حقوق بشر کشته شدند. محمود احمدی‌نژاد، شهردار وقت تهران پیرو نصب این تابلو اعلام کرد لوح یاد بود جانبازان شیمیایی جنگ ایران و عراق را در برابر سفارت آلمان در تهران نصب خواهد کرد.

جستارهای وابسته

• قتل‌های زنجیره‌ای ایران
• بمب‌گذاری آمیا

منابع

• Wikipedia contributors, "Mykonos restaurant assassinations," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Mykonos_restaurant_assassinations&oldid=123933760 (accessed June 15, 2007).

پیوند به بیرون

• فیلم مستند «جنایت مقدس» ۴۳ دقیقه در یوتیوب