دادگاههای انقلاب اسلامی
دادگاه انقلاب اسلامی دادگاهی است که در تاریخ ۵ اسفند ۱۳۵۷ و به دستور سید روحالله خمینی تشکیل شد. این دادگاه، پس از تصویب قانون اساسی، به عنوان یکی از دادگاههای بدنهٔ دادگستری جمهوری اسلامی درآمد که دارای صلاحیت ذاتی نسبت به دیگر دادگاههای دادگستری است.[۱]
محتویات
تاریخچه[ویرایش]
در ۵ اسفند ۱۳۵۷، صادق خلخالی مأمور تشکیل دادگاه انقلاب اسلامی شد. متن حکم آن به این شرح است:[۲]
جناب حجتالاسلام آقای حاج شیخ صادق خلخالی دامت افاضاته به جنابعالی مأموریت داده میشود تا در دادگاهی که برای محاکمه متهمین و زندانیان تشکیل میشود حضور به هم رسانده و پس از تمامیت مقدمات محاکمه با موازین شرعیه حکم شرعی صادر کنید.
روحالله الموسوی الخمینی
رئیسان[ویرایش]
اولین حاکم شرع دادگاه های انقلاب شیخ صادق خلخالی موسس دادگاه های انقلاب است.
- صادق خلخالی (۱۳۵۷–۱۳۵۸)
تشکیل «دادگاه عالی انقلاب اسلامی» (دادگاه عالی قم)
- محمدمهدی ربانی املشی (رئیس شعبهٔ اول) (۱۳۵۹–؟)
- محمد مؤمن قمی (سرپرست) (؟–تیر ۱۳۶۲)
- سید محمد موسوی بجنوردی (سرپرست)
در ۲۲ آبان ۱۳۶۸ دادگاه عالی قم منحل شد و دادگاههای انقلاب فاقد «دادگاه عالی» شدند.[۳]
دادستانهای کل انقلاب اسلامی[ویرایش]
- مهدی هادوی (۹ اسفند ۱۳۵۷–۱۳۵۸)
- علی قدوسی (۱۵ مرداد ۱۳۵۸–۱۴ شهریور ۱۳۶۰)
- سید حسین موسوی تبریزی (۱۳۶۰–۱۳۶۲)
در ۱۳۶۲، سمت «دادستانی کل انقلاب اسلامی» به دلیل مغایرت با قانون اساسی حذف گردید.[۴]
رئیس دادگاه عالی انتظامی قضات شرع ایران[ویرایش]
- سید جعفر کریمی دیوکلایی (۹ دی ۱۳۶۱–۹ اردیبهشت ۱۳۷۳)
در ۱۳۷۳، این سمت به «ریاست شعبهٔ دوم دادگاه عالی انتظامی قضات» تغییر نام داد.
پانویس[ویرایش]
- ↑ «دادگاههای انقلاب تشکیل شد» (فارسی). جام جم آنلاین، ۵ اسفند ۱۳۸۶. بازبینیشده در ۴ تیر ۱۳۸۸.
- ↑ «حکم به آقای صادق خلخالی جهت تشکیل دادگاه انقلاب اسلامی». سایت جامع امام خمینی.
- ↑ «انحلال دادگاه عالی قم و عدم نیاز به ارسال رونوشت احکام صادره از دادگاههای انقلاب به قوهٔ قضائیه». مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی. بایگانیشده از نسخهٔ اصلی در ۵ امرداد ۱۳۹۶. بازبینیشده در ۵ امرداد ۱۳۹۶.
- ↑ «بیانات در جمع دادستان کل کشور و انقلاب (تقدیر از خدمات آقای موسوی تبریزی)». مؤسسهٔ نشر و تنظیم آثار امام خمینی (س). بایگانیشده از نسخهٔ اصلی در ۲۳ خرداد ۱۳۹۶. بازبینیشده در ۲۳ خرداد ۱۳۹۶.
منابع[ویرایش]
- «دادگاههای انقلاب تشکیل شد» (فارسی). جام جم آنلاین، ۵ اسفند ۱۳۸۶. بازبینیشده در ۴ تیر ۱۳۸۸.
- خبرگان ملت: شرح حال نمایندگان مجلس خبرگان رهبری. ج. دوم. قم: دبیرخانهٔ مجلس خبرگان رهبری، ۱۳۸۰. ۴۷۲.
- «نظارت انتظامی در نظامی قضایی ایران (۲)». حقوقی و امور مجلس.
پیوند به بیرون[ویرایش]
- محمدحسینی، شاپور. «بررسی سیر تحولات دادگاه انقلاب». وبگاه «وکالت آنلاین»، ۵ آبان ۱۳۹۰. بایگانیشده از نسخهٔ اصلی در ۲۵ خرداد ۱۳۹۶. بازبینیشده در ۲۵ خرداد ۱۳۹۶.
- «آییننامهٔ دادگاهها و دادسراهای انقلاب» (مصوب شورای انقلاب در ۲۷ خرداد ۱۳۵۸)
- «لایحهٔ قانونی تشکیل دادگاه فوقالعادهٔ رسیدگی به جرائم ضد انقلاب» (مصوب شورای انقلاب در ۱۳ تیر ۱۳۵۸)
- «قانون حدود صلاحیت دادسراها و دادگاههای انقلاب» (مصوب مجلس شورا در ۱۱ اردیبهشت ۱۳۶۲)
- «قانون تشکیل دادگاههای عمومی و انقلاب» (مصوب مجلس شورای اسلامی در ۱۵ تیر ۱۳۷۳)
- «قانون اصلاح قانون تشکیل دادگاههای عمومی و انقلاب» (مصوب مجلس شورای اسلامی در ۲۸ مهر ۱۳۸۱)