جمعیت‌شناسی ایران: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: ویرایش همراه |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب‌ها: ویرایش همراه افزودن پیوند وب‌نوشت (پخ) |
||
| خط ۲۱۴: | خط ۲۱۴: | ||
{{شهروندان خارجی مقیم ایران}} |
{{شهروندان خارجی مقیم ایران}} |
||
{{پانویس}}http://www.plosone.org/article/info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.pone.0041252 |
|||
{{پانویس}}http://dienekes.blogspot.com/2012/07/huge-study-on-y-chromosome-variation-in.html |
|||
{{پانویس}}http://www.khazaria.com/genetics/armenians.html |
|||
{{ایران-خرد}} |
{{ایران-خرد}} |
||
نسخهٔ ۱۱ آوریل ۲۰۱۴، ساعت ۱۸:۲۵
مردم ایران از مردمان خاورمیانه هستند. بر پایه سرشماری عمومی در آبان ماه ۱۳۹۰، جمعیت کشور ایران در حدود ۷۵٬۱ میلیون نفر، تراکم جمعیت در هر کیلومتر مربع ۴۵٫۶ نفر و میانگین رشد سالانه جمعیت معادل ۱٫۳ درصد بوده است.[۱]
ژنتیک
بررسی‌های ژنتیکی انجام شده بر روی اقوام ساکن در ایران نشان داده که فارس‌ها، آذری‌ها، گیلکی‌ها و کردها یکسانی ژنتیکی بیشتری نسبت به هم دارند و دیگر اقوام ایران مانند عرب‌ها، بلوچ‌هاو ترکمن‌ها یکسانی ژنتیکی کمتری با این اقوام دارند.[۲] همچنین شماری از مردم ایران را ایرانیان آفریقایی‌تبار تشکیل می‌دهند.
پزوهش‌های تازه ژنتیکی مازیار اشرفیان بناب نشان می‌دهند که عموم اقوام و گروه‌های جمعیتی ایرانی که در ایران امروزی (و حتی فراتر از مرزهای سیاسی کنونی ایران) ساکن هستند، با اینکه دارای تفاوتهای جزئی فرهنگی هستند و اگرچه گاه به زبانهای گوناگون هم سخن می‌گویند، دارای ریشه ژنتیکی مشترکی هستند و این ریشه مشترک به جمعیتی نخستینی که پیرامون ده تا یازده هزار سال پیش در بخشهای جنوب غربی فلات ایران ساکن بوده بر می‌گردد. بر پایه این گزارش آریایی‌ها اقوامی مهاجر از سرزمین‌های دیگر که در حدود چهار هزار سال پیش به ایران مهاجرت کرده‌اند ، نبوده‌اند بلکه این اقوام ساکنین بومی ایران بوده و از ایران در حدود ده هزار سال پیش به اروپا مهاجرت کرده‌اند.[۳]
نخستین قبایل ایرانی آسیای مرکزی در هزاره پنجم و چهارم قبل از میلاد وارد ایران شدند و در سرتاسر آن پراکنده شدند.در هزاره سوم قبل از میلاد سرمتی ها ، کیمری ها ، آلانان ها در شمال دریای سیاه ساکن شدند در حالی که پارس ها ، ماد ها ، پارت ها در غرب فلات ایران ساکن شدند.
سرزمین ایران کنونی توسط مادها در شمال غرب و پارس ها در جنوب غرب و پارت ها در شرق و غرب تصاحب شده است.
ایران شامل اقوام مختلفی است ، که دارای رسوم و زبان خاص خود می باشند. ایران از قدیم به عنوان پل ارتباطی بین شرق و غرب بوده است .
در یک تحقیق که توسط گروهی از محققین از 938 ایرانی که از 15 قوم مخلف در 14 استان صورت گرفته نشان میدهد که اغلب اقوام ایرانیان دارای تک گروه مشترک J2a می باشند،که تک گروه بومی از منطقه غرب آسیا می باشد.
این تحقیق نشان می دهد که رشته کوهای البرز و زاگرس و دشت کویر و لوت و همچنین تفاوت زبانی نقش موثری در ترکیب ژنی اقوام مختلف ایرانی دارد.
تک گروه ها
در تحقیقی به عمل آمده از 938 ایرانی از 15 قوم مختلف در 14 استان نشان دهنده این است که اقوام ایرانی ترکیبی از 15 تک گروه (B, C, D, E, F, G, H, I, J, L, N, O, Q, R و T) در ژن خود دارند . تک گروه با بشترین فراوانی ، (J (31.4%) , R (29.1%) , G (11.8%) , E (9.2%
- تک گروه J: تک گروه غالب در اغلب اقوام ایرانی می باشد، که بیشترین فراوانی آن در حاشیه دریای خزر و رشته کوه زاگرس می باشد، زادگاه تک گروه J در غرب آسیا می باشد.
- تک گروه R:این تک گروه که در ایران زیرشاخه R1 آن فراوانی بیشتری دارد، تک گروه R1b-M269 بیشترین فراوانی را در لرها و ارمنیان تهران دارد با فراوانی (24 %).
- تک گروه G:که بیشترین فراوانی را زیر شاخه G2a دارد و زادگاه این تک گروه قفقاز است، که فراوانی آن در سیستان و بلوچستان (0%) و در عرب های خوزستان (20%) می باشد.
- تک گروه E:این تک گروه که زادگاه آن در شمال آفریقاست بیشترین فراوانی را در کردستان و یزد داراست. و نکته جالب این است که این تک گروه در جنوب ایران کمتر مشاهده شده است.
این تحقیق نشان می دهد که اقوام ایرانی از لحاظ نژادی به یکدیگر نزدیک می باشند ولی تحت تاثیر اقوام دیگر کشور ها نیز قرار گرفته اند.
نتایج
ایران تحت تاثیر اقوام گوناگونی در طول تاریخ قرار گرفته و هر کدام از این اقوام تاثیراتی در ژنتیک ایرانیان ایجاد کرده اند ولی این نکته حایز اهمیت است که نژاد غالب ایرانیان از منطقه غرب آسیا ، اوراسیای غربی و شرقی و همچنین منطقه قفقاز می باشد.
از آنالیز این آمارها نتایج جالبی به دست آمده است که در نمودار روبرو مشاهده می کنید.
این آمار حاکی از آن است که بعضی اقوام ایرانی به یکدیگر شباهت بیشتری دارند.
به طور مثال آذری ها و کرد ها شباهت های زیادی از لحاظ ژنتیکی به یکدیگر دارند ، لر ها نیز شباهت زیادی از لحاظ ژنتیکی به ارمنیان و ترکیه ها دارند.
زبانهای ایران
بنابر گزارش کتابچهٔ سیا، امروزه ایران از قومیت‌های گوناگونی از جمله فارس‌ها (۵۳ درصد)، آذربایجانی‌ها (۱۶ درصد)، کردها (۱۰ درصد)، گیلک‌ها و مازندرانی‌ها (۷ درصد)، لرها (۶ درصد)، بلوچ‌ها (۲ درصد)، عرب‌ها (۲ درصد)، ترکمن‌ها و قشقایی‌ها (۲ درصد) و دیگران (۲ درصد) تشکیل یافته‌است.[۴]
بنابر برآورد دیگری از کنگرهٔ آمریکا، ۶۵ درصد از ساکنان ایران به زبان فارسی، ۱۶ درصد به زبان ترکی آذربایجانی، ۷ درصد به زبان کردی، ۶ درصد به زبان لری، ۲ درصد به زبان عربی، ۲ درصد به زبان بلوچی، ۱ درصد به زبان ترکمنی، ۱ درصد به زبان قشقایی و سایر زبانهای ترکی و کمتر از ۱ درصد نیز به زبانهای ارمنی، آشوری، گرجی و دیگر زبانهای غیرفارسی و غیرترکی سخن می‌گویند.[۵]
در ایران در حدود ۷۵ زبان و گویش رواج دارد.[۶] بنابر تخمین کتابچهٔ اطلاعات سیا، بزرگ‌ترین گروه‌های زبانی ایران را به ترتیب فارسی با گویشهای مختلف (۵۸ درصد)، ترکی آذربایجانی با گویشهای مختلف (۲۶ درصد)، کردی (۹ درصد)، لری (۲ درصد)، بلوچی (۱ درصد)، عربی (۱ درصد)، ترکمنی (۱ درصد) و دیگر زبانها (۲ درصد) تشکیل می‌دهند.[۴]
مهرداد ایزدی پژوهشگر کرد-بلژیکی-آمریکایی که کار وی را میتوان در دانشکده امور بین الملل و عمومی دانشگاه کلمبیا آمریکا در وبسایت پروژه ۲۰۰۰ خلیج مشاهده کرد[۷] میگوید در سرشماری ایران در سال ۲۰۰۱ نشان میدهد که فارسی زبان نخست ۶۳٪ از ایرانیان می‌باشد.[۸]در حالی که وی درصدهای زیر را نیز ارائه میدهد:
- ۶۳٫۳ ٪ فارسی و لری
- ٪۱۳ ترکی و گویشهای ترکی
- ٪۷ کردی
- ٪۳.۶ گیلکی
- ٪۳ مازندرانی
- ٪۲.۵ بلوچ
- ٪۱.۸ عرب
- دیگر زبانها مانند ترکمن, پشتو, ارمنی, سریانی, گرجی, قشقایی, براهویی, راجی, مینابی, as well as other Western Iranianو دیگر زبانهای ایرانی غربی مانند (لاری, تالشی, تاتی, راجی, غیره.)
بر پایه گزارش صندوق جمعیت ملل متحد نیز زبان جمعیت ایران متشکل از ۵۱٪ فارسی ٬ ۲۴٪ آذری ٬ ۸٪ گیلک و مازندرانی ٬ ۷٪ کردی ٬ ۳٪ عربی ٬ ۲٪ بلوچی ٬ ۲٪ لری ٬ ۲٪ ترکمنی و ۱٪ دیگر زبانها مانند لکی ٬ قشقایی ٬ قزاقی ٬ هزارگی ٬ گرجی ٬ ارمنی ٬ تاتی ٬ تالشی و.....[۹]
تاکنون در هیچ یک از سرشماری‌های ایران پرسش‌های مربوط به وابستگی‌های قومی و زبانی پرسیده نشده است. اگرچه این پرسش در پرسشنامه‌های سرشماری سال ۱۳۶۵ مطرح شده بود ولی به دلیل ملاحظات سیاسی از جمع‌آوری اطلاعات مربوط به آن خودداری شد. با این حال پژوهشها و برآوردهایی در مورد ترکیب قومی و زبانی کشور انجام شده‌است. یکی از این پژوهشها به نمونه‌گیری سازمان ثبت احوال کشور در مرداد ۱۳۷۰ باز می‌گردد که زبان مادری زنانی را که برای دریافت شناسنامه فرزندان خود به دفترهای ثبت احوال مراجعه کرده بودند، مورد پرسش قرار می‌داد. در این نظرسنجی از مجموع ۴۹٬۵۵۸ مادر، ۴۶٫۲٪ به فارسی، ۲۰٫۶٪ به آذری، ۱۰٪ به کردی، ۸٫۹٪ به لری، ۷٫۲٪ به زبان شمالی، ۳٫۵٪ به عربی، ۲٫۷٪ به بلوچی، ۰٫۶٪ به ترکمنی، ۰٫۱٪ به ارمنی و ۰٫۲٪ به دیگر زبانها تکلم می‌کردند. مشابه این نظرسنجی در سال ۱۳۷۳ هم انجام شد و به نتایج مشابهی رسید. در این نظرسنجی‌ها روشن شد که سطح باروری و ویژگی‌های جمعیتی بر حسب جامعهٔ زبانی مادران بسیار متفاوت است و شمار فرزندان زنده زاده شده در گروه‌های گوناگون زبانی میان ۲٫۹ تا ۵ قرار داشت اما مطالعه‌ای دیگر نشان داد که این اختلاف بیشتر از تفاوتهای فرهنگی و اقتصادی این گروه‌ها ناشی می‌شود تا صرف تعلق قومی و زبانی آن‌ها.[۱۰]
آمارهای زبانی
به طور کلّی آمارهای گوناگونی از ترکیب زبانی مردم ایران از سوی منابع گوناگون ارائه گردیده‌است:
| گروه زبانی | تعداد (تخمین سال ۲۰۰۸) | نسبت جمعیتی |
|---|---|---|
| کل جمعیت | ۷۷٬۸۹۱٬۲۲۰ | ۱۰۰٪ |
| فارسی | ۴۷٬۵۱۳٬۶۴۴ | ۶۱٪ |
| ترکی آذربایجانی | ۱۲٬۴۶۲٬۵۹۵ | ۱۶٪ |
| کردی | ۷٬۷۸۹٬۱۲۲ | ۱۰٪ |
| لری | ۴٬۶۷۳٬۴۷۳ | ۶٪ |
| عربی | ۱٬۵۵۷٬۸۲۴ | ۲٪ |
| بلوچی | ۱٬۵۵۷٬۸۲۴ | ۲٪ |
| ترکمنی | ۱٬۵۵۷٬۸۲۴ | ۲٪ |
| دیگر | ۷۷۸٬۹۱۵ | ۱٪ |
| گروه زبانی | تعداد (سال ۲۰۰۶) | نسبت جمعیتی[۱۲] |
|---|---|---|
| کل جمعیت | ۷۰٬۴۹۵٬۷۸۲ | ۱۰۰٪ |
| فارسی (همراه با گیلکی و مازندرانی) | ۴۲٬۲۹۷٬۴۶۹ | ۶۰٪ |
| ترکی | ۱۷٬۶۲۳٬۹۴۵ | ۲۵٪ |
| کردی | ۴٬۹۳۴٬۷۰۴ | ۷٪ |
| لری | ۱٬۴۰۹٬۹۱۵ | ۲٪ |
| عربی، بلوچی، ارمنی، آسوری و سایر | ۴٬۲۲۹٬۷۴۹ | ۶٪ |
| گروه زبانی | تعداد (سال ۲۰۰۶)[۱۳] |
|---|---|
| کل جمعیت | ۷۰٬۵۰۰٬۰۰۰ |
| فارسی | ۳۶٬۰۰۰٬۰۰۰ |
| ترکی آذربایجانی | ۱۸٬۰۰۰٬۰۰۰ |
| کردی | ۴٬۰۰۰٬۰۰۰ |
| عربی | ۳٬۰۰۰٬۰۰۰ |
| بلوچی | ۱٬۴۰۰٬۰۰۰ |
| گروه زبانی | تعداد(۱۹۸۶)[۱۴] | درصد نسبت |
|---|---|---|
| کل جمعیت | ۴۵٬۶۱۲٬۰۰۰[۱۵] | ۱۰۰٪ |
| فارسی | ۲۳٬۱۰۰٬۰۰۰ | ۵۰٫۶۴٪ |
| گیلکی و مازندرانی | ۳٬۴۵۰٬۰۰۰ | ۷٫۵۶٪ |
| ترکی آذربایجانی | ۱۱٬۵۰۰٬۰۰۰ | ۲۵٫۲۱٪ |
| قشقایی | ۲۵۰٬۰۰۰ | ۰٫۵۵٪ |
| ترکهای ساکن استان فارس | ۲۵۰٬۰۰۰[۱۶] | ۰٫۵۵٪ |
| ترکمنی | ۲۵۰٬۰۰۰ | ۰٫۵۵٪ |
| کردی | ۴٬۰۰۰٬۰۰۰ | ۸٫۷۷٪ |
| لری | ۵۵۰٬۰۰۰ | ۱٫۲٪ |
| بختیاری | ۲۵۰٬۰۰۰ | ۰٫۵۵٪ |
| عربی | ۵۳۰٬۰۰۰ | ۱٫۱۶٪ |
| بلوچی | ۶۰۰٬۰۰۰ | ۱٫۳۲٪ |
| ارمنی | ۲۵۰٬۰۰۰ | ۰٫۵۵٪ |
| آسوری | ۳۲٬۰۰۰ | ۰٫۰۷٪ |
| دیگر[۱۷] | ۶۰۰٬۰۰۰ | ۱٫۳۲٪ |
| گروه زبانی | درصد نسبت (تخمین سال ۲۰۰۸)[۱۸] |
|---|---|
| فارسی | ۶۵٪ |
| ترکی آذربایجانی | ۱۶٪ |
| کردی | ۷٪ |
| لری | ۶٪ |
| عربی | ۲٪ |
| بلوچی | ۲٪ |
| ترکمنی | ۱٪ |
| قشقایی | ۱٪ |
| دیگر | ۱٪ |
| کل | ۱۰۰٪ |
جستارهای وابسته
پیوند به بیرون
منابع
- ↑ «گزیده نتایج، سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۹۰» (PDF). درگاه ملی آمار. دریافت‌شده در بهمن ۱۳۹۱. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازدید=را بررسی کنید (کمک) - ↑ پرتال جامع علوم انسانی - ژنوم میتوکندری ابزاری موثر در تعیین هویت
- ↑ اصلاحیه پروفسور اشرفیان بناب در مورد گزارش بی بی سی
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ "Iran" (به انگلیسی). Official Website of Central Intelligence Agency (CIA). ۲۲ ژانویهٔ ۲۰۰۹. Retrieved بهمن 1387.
{{cite web}}: Check date values in:|تاریخ بازدید=(help) - ↑ "Ethnic Groups and Languages of Iran" (PDF) (به انگلیسی). Library of Congress. Retrieved بهمن 1387.
{{cite web}}: Check date values in:|تاریخ بازدید=(help) - ↑ زبانهای ایران
- ↑ http://gulf2000.columbia.edu/maps.shtml - language map of Iran [۱]
- ↑ Mehrdad Izady (2006-2011), [۲]
- ↑ [۳]
- ↑ جمعیت، توسعه و بهداشت باروری، امیرهوشنگ مهریار و دیگران. تهران: نشر و تبلیغ بشری، فصل سیر تحولی جمعیت ایران نوشته حبیب الله زنجانی، سوم ۱۳۷۹. ص ۵۳-۵۲ ISBN 964-5982-62-6 به نقل از حبیب الله زنجانی، گامی نو در پژوهشهای جمعیتی، فصلنامه جمعیت، ۱۳۷۱، سازمان ثبت احوال
- ↑ Central Intelligence Agency (CİA): report of İran
- ↑ National portal for electronic services of İran: Ethnic Groups: Iran's population is made up of numerous ethnic groups. Persians migrated to the region from Central Asia beginning in the 7th century BC and established the first Persian empire in 550 BC. They are the largest ethnic group, and include such groups as the Gilaki, who live in Gilan Province, and the Mazandarani, who live in Mazandaran Province. Accounting for about 60 percent of the total population, Persians live in cities throughout the country, as well as in the villages of central and eastern Iran.Two groups closely related to the Persians both ethnically and linguistically are the Kurds and the Lurs. The Kurds, who make up about 7 percent of the population, reside primarily in the Zagros Mountains near the borders with Iraq and Turkey.The Lurs account for 2 percent of the population; they inhabit the central Zagros region. Turkic tribes began migrating into northwestern Iran in the 11th century, gradually changing the ethnic composition of the region so that by the late 20th century East Azerbaijan Province was more than 90 percent Turkish. Since the early 1900s, Azeris (a Turkic group) have been migrating to most large cities in Iran, especially Tehran. Azeris and other Turkic peoples together account for about 25 percent of Iran's inhabitants. The remainder of the population comprises small communities of Arabs, Armenians, Assyrians, Baluchis.
- ↑ Federation of American Scientists:...Population: 70.5 million (2007 est.)Persians, who constitute 51% of Iran’s population, dominate the central government of Iran.Roughly one out of every four Iranians is Azeri, making it Iran’s largest ethnic minority at over 18 million (some Azeris put the number higher). The Turkic-speaking Azeri community is predominantly Shiite and resides mainly in northwest Iran along the border with Azerbaijan (whose inhabitants are more secular than their Azeri cousins in Iran) and in Tehran. Although they have grievances with the current regime in Tehran, most Azeris say they are not treated as second-class citizens and are more integrated into Iranian society, business, and politics (the Supreme Leader is an ethnic Azeri) than other minorities. Predominantly Sunni Muslim, the Kurds reside mainly in the northwest part of the country (so-called Iranian Kurdistan) and comprise around 7% of Iran’s population. There are roughly 4 million Kurds living in Iran, compared to 12 million in Turkey and 6 million in Iraq. Unlike Iran’s other minorities, many of its Kurds harbor separatist tendencies. Along the Iranian-Iraqi border in southwest Iran is a population of some three million Arabs, predominantly Shiite. Arabs, whose presence in Iran stretches back 12 centuries, co-mingle freely with the local populations of Turks and Persians. Iran has roughly 1.4 million Baluchis, comprising 2% of its population. Predominantly Sunni, they reside in the Iranian section of an area known as Baluchistan, a region divided between Pakistan and Iran.
- ↑ Library of Congress - A Country Study: IranTable 3. Ethnic and Linguistic Groups, ۱۹۸۶ (exclusive of refugees)
- ↑ exclusive of refugees
- ↑ شامل ابیوردی‌ها,افشارها، بهارلوها، اینانلوها، قشقایی‌ها, و و دیگر گروهای ترک زبان.
- ↑ گویش‌هایترکی و فارسی، انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، گرجی، روس
- ↑ Library of Congress – Federal Research Division Country Profile: Iran, May ۲۰۰۸
![[۱]](http://gulf2000.columbia.edu/images/maps/Iran_Languages_lg.jpg){kind=link}
 شهروندان ایرانی در خارج از کشور و زادگانشان | |
|---|---|
| خاورمیانه | |
| اروپا | |
| آسیا | |
| اقیانوسیه | |
| آمریکا | |
| همچنین ببینید | |
http://www.plosone.org/article/info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.pone.0041252
http://dienekes.blogspot.com/2012/07/huge-study-on-y-chromosome-variation-in.html
http://www.khazaria.com/genetics/armenians.html
.svg){kind=small} | این یک مقالهٔ خرد ایران است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |