ولایت هرات: تفاوت میان نسخه‌ها
←تاریخچه: خوب برچسب‌ها: برگردانده‌شده ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
←تقسیمات: خوب برچسب‌ها: برگردانده‌شده ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۱۱۷: | خط ۱۱۷: | ||
== تقسیمات == |
== تقسیمات == |
||
در تقسیمات کشوری گذشته همواره تا |
در تقسیمات و بخش بندیهای کشوری گذشته همواره تا پیش از روزگار ظاهرشاه، ولایت هرات بسیار بزرگتر از روزگار کنونی بود و ولایت های باختری مانند بادغیس و غور و فراه و نیمروز را نیز دربر میگرفت اما محمد ظاهرشاه به تدریج تا سال ۱۳۴۶ (۱۹۴۷ میلادی) این سرزمینها را از ولایت هرات جدا ساخت. همچنین در روزگار حاکمیت اسماعیل خان بر باختر کشور که هرات به گونه ای خودگردانی داشت، ولایت هرات بر مناطق بادغیس و فراه و غور هم گسترش داشت و همه این مناطق از مرکزیت هرات اداره و گردانده می شد. |
||
هم اکنون |
هم اکنون میان مردمان این ولایت ها پیوند بسیار نزدیک برجای میباشد و تا هنوز هم برای بسیاری از این مردم، هِرات باستان به عنوان شهر مرکزی شناخته میشود. |
||
===تقسیمات کنونی=== |
===تقسیمات کنونی=== |
||
نسخهٔ ۲۱ مهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۳:۱۹
هرات | |
|---|---|
ولایت | |
 چشم انداز ولایت هرات | |
 موقعیت هرات با رنگ سرخ در افغانستان | |
 نقشه دقیق هرات | |
| مختصات (مرکز): ۳۴°۰۰′شمالی ۶۲°۰۰′شرقی / ۳۴٫۰°شمالی ۶۲٫۰°شرقی | |
| کشور |  افغانستان |
| مرکز | هرات |
| مدیریت | |
| • والی | محمد آصف رحیمی |
| مساحت | |
| • کل | ۵۴۷۷۸٫۰ کیلومتر مربع (۲۱۱۴۹٫۹ مایل مربع) |
| جمعیت (٢۰١٥)[۱] | |
| • کل | ٣۰٢۶٥۴٨ |
| • تراکم | ۵۵/کیلومتر مربع (۱۴۰/مایل مربع) |
| منطقه زمانی | [[یوتی‌سی +۴:۳۰]] (وقت افغانستان) |
| کد ایزو ۳۱۶۶ | AF-HER |
| زبان های اصلی | فارسی, پشتو, ازبکی |
ولایت هِرات به مرکزیت شهر هرات، پس از ولایت هلمند بزرگ‌ترین ولایت از ولایت‌های افغانستان است. ولایت هرات همراه با فراه و نیمروز روی هم رفته ولایات غربی افغانستان را برمیسازند و با کشور ایران هم‌مرز هستند.
مردم این ولایت بیشترشان تاجیکها و اقلیت‌های از ازبک، پشتون، ایماق، بلوچ و ترکمن تشکیل می‌دهند. [۲][۳]
نام‌های تاریخی
هرات یکی از دیرینه ترین ولایات افغانستان است که ریشه‌های آن به آریانای باستان می‌رسد. برخی منابع غربی هرات باستان را بنام «آریا» یاد نموده‌اند که همان گونهٔ یونانی شدهٔ هریوا است. چنانچه در نتیجه پژوهش آکادمیسین داکتر عبدالاحمد جاوید، هرات باستان بگونه‌های ذیل آمده‌است:
به اوستایی: هَرویوَه (Harōiva)، در یشت ۱۰٫۱۴ (یشت چهاردهم مِهریَشت) و وندیداد ۱٫۹ (فرگرد یکم وندیداد) از اوستا
به پارسی باستان: هَرَیوه (Haraiva)، در سنگ‌نبشته‌های هخامنشی
به پارسی میانهٔ ساسانی: هَریو (Harēv)، در سنگ‌نبشته‌ای از شاپور یکم در کعبه زردشت واقع در نقش رستم
به پهلوی: هَری (Hariy)، در فهرست پایتخت‌های استان‌های امپراتوری ساسانیان به زبان پهلوی
در دورهٔ اسکندر مقدونی: اسکندریه آریانِه (به یونانی: Αλεξάνδρεια, η Αρειανή / الکساندریا آریانه)، یا به‌طور ساده‌تر اسکندریه آریا
به یونانی باستان: آریا Ἀρεία (نباید با نام یونانی سرزمین باستانی آریانه (Arianē) اشتباه شود)
به لاتینی: آریا (Aria)
تاریخچه
هرات پیش از کشف اقیانوس هند در گذرگاه جاده ابریشم جای داشت و کارکرد بزرگ را در تجارت و بازرگانی میان شبه قاره هند، شرق میانه، آسیای مرکزی و اروپا بازی می‌کرد. هرات از لحاظ جایگاه جغرافیایی در درازای تاریخ بستر درخوری برای تلاقی مدنیت‌های شرق و غرب نیز به‌شمار می‌رفت. از اینرو هرات یکی از گهواره‌های تمدنی تاریخ پربار خراسان شناخته میشود. تاریخ سیاسی هرات پر از فراز و نشیب است. چنانچه هرات همواره میدان لشکر کشی‌ها جنگهای اشغالگرانه، ویرانگرانه و گذرگاه جهان‌گشایان نیز بوده‌است. از روی بخت و تصادفی نیست که تاریخ هرات لبریز از مبارزات آزادی خواهانه و استعمار شکن بوده‌است.
در دوره‌های ماد و هخامنشیان، هریوا سرزمینی در پیرامون رودخانهٔ هریرود بوده و یکی از ساتراپی‌های هخامنشیان بشمار می‌رفت. در سنگ‌نبشته بیستون داریوش بزرگ، هَریوا (Haraiva) در فهرست ساتراپی‌های هخامنشیان آمده‌است.
به گفته مورخ یونانی هرودت، اسکندر مقدونی در ۳۳۰ پیش از میلاد، آرتاکوانا، مرکز ساتراپی هریوه را گشود. سپاهیان اسکندر شهر را ویران و باشندگان آن را کشتار کردند، اسکندر سپس شهری به نام «اسکندریه آره‌ایا» (Alexandria Areia) در کنار هریرود بنا کرد و جمعیت و آبادی آرتاکوآنا را بدین شهر که شاید هرات امروزین باشد ترابرد کرد.
هرات در زمان ساسانیان در سنگ‌نبشته‌ای در کعبه زردشت واقع در نقش رستم بنام هریو یاد شده‌است. در روزگار ساسانی از مراکز مهم ارتشی و منطقه مرزی در رویارویی با هیاطله بوده‌است. پیش از آمدن اسلام به ایران دارای اقلیت مسیحی نستوری بود. در سال ۳۱ ه.ق (حدود ۶۵۰ م) یا کمی پس از آن به دست مسلمانان گشوده شد.
در روزگار خلافت اسلامی، یعنی در قرون وسطی، هرات همراه با نیشابور، مرو و بلخ یکی از چهار بخش خراسان بزرگ بود.
هرات نیز مانند بیشتر جاهای دیگر افغانستان با هجوم مغول در ۱۲۲۲ م. از بنیاد ویران شد و بیش از نیمی از باشندگان بومی آن کشته یا آواره شدند.
هرات میان سالهای ۶۴۳ تا ۷۸۴ ه.ق پایتخت پادشاهی آل کرت بود. تیمور لنگ در سال ۷۸۴ هرات را گشود و آل کرت را نابود ساخت. در هنگام این تازش هرات بار دیگر ویران و هزاران تن کشته شدند. شاهرخ فرزند تیمور و همسرش گوهرشاد پایتخت تیموریان را در سال ۱۴۰۱ م از سمرقند به هرات ترابرد کردند.
در ۱۵۰۶ شیبانیان آسیای مرکزی بر شمال افغانستان و هرات چیره شدند. اندکی سپس تر هرات در زیر کنترل و فرمان صفویان ایران جای گرفت. در روزگار صفوی هرات مهم‌ترین شهر و مرکز خراسان شمرده می‌شد و همواره مورد طمع ازبکان بود حتا چندبار این شهر به دست ازبکان افتاد. ولی چیرگی ازبکان بر این شهر به گونه گذرا و کوتاه بود و آن‌ها از دوره‌های فترت و سستی در آغاز پادشاهی شاه طهماسب یکم و آغاز پادشاهی سلطان محمد خدابنده و شاه عباس اول استفاده کردند و هر بار برای چندی این شهر را در دست داشتند.
پس از فروپاشی صفویان هرات به دست نادر شاه افشار افتاد و پس از مرگ نادر هرات به دست احمد خان درانی گشوده شد. در دوران معروف به بازی بزرگ مأموران بریتانیایی در هرات فعال و پرکار بودند و از پیوستن هرات به حکومت افغانستان پشتیبانی می‌کردند. در ۱۲۴۹ ه.ق عباس میرزا از سوی فتح‌علی شاه قاجار فرمانبردار پس گرفتن هرات از افغان‌ها شد [نیازمند منبع]. مرگ عباس میرزا در راه مشهد این کار را نافرجام گذاشت. محمد شاه قاجار نیز کوششی برای گرفتن هرات کرد که ناکام ماند. در زمان ناصرالدین شاه قاجار، دوست محمدخان، حاکم کابل و قندهار هرات را گرفت. نیروهای ناصرالدین شاه زیر فرمان حسام‌السلطنه هرات را محاصره کردند و در سال ۱۲۷۳ این شهر را گرفتند. معاهده پاریس در مارس ۱۸۵۷ میلادی پس از دومین نبرد انگلیس با ایران برسر مسئله هرات ازبرای آشتی میان دو کشور در پاریس بسته شد.
انگلیس با گرفتن بخش‌هایی از جنوب ایران (بنادر خرمشهر و بوشهر و جزایر جنوب در خلیج فارس) ناصرالدین شاه قاجار را وادار به پذیرش پیمان نامه پاریس (۱۸۵۶) کرد. بر پایه این پیمان،ایران از ادعا و سودای خود بر هرات چشم پوشی کرد و هرات در ۱۸۶۳ به افغانستان پیوست گردید و ایران باشندگی و موجودیت کشوری به نام افغانستان را به رسمیت شناخت
تقسیمات
در تقسیمات و بخش بندیهای کشوری گذشته همواره تا پیش از روزگار ظاهرشاه، ولایت هرات بسیار بزرگتر از روزگار کنونی بود و ولایت های باختری مانند بادغیس و غور و فراه و نیمروز را نیز دربر میگرفت اما محمد ظاهرشاه به تدریج تا سال ۱۳۴۶ (۱۹۴۷ میلادی) این سرزمینها را از ولایت هرات جدا ساخت. همچنین در روزگار حاکمیت اسماعیل خان بر باختر کشور که هرات به گونه ای خودگردانی داشت، ولایت هرات بر مناطق بادغیس و فراه و غور هم گسترش داشت و همه این مناطق از مرکزیت هرات اداره و گردانده می شد. هم اکنون میان مردمان این ولایت ها پیوند بسیار نزدیک برجای میباشد و تا هنوز هم برای بسیاری از این مردم، هِرات باستان به عنوان شهر مرکزی شناخته میشود.
تقسیمات کنونی
- شهر هرات
- اَدرَسکن
- اِنجیل
- اوبه
- شافلان
- چِشت شریف
- زنده‌جان (پوشنگ)
- سبزوار
- غوریان
- فارسی
- کَرُخ
- کُشک
- کُشک کهنه
- کُهسان
- گُذَره
- گُلران
اقتصاد
ولایت هرات با داشتن ۴٨ نوع انگور در سال ١٣٩٩ از ٩ هزار هکتار باغ بالغ بر ١۴۰ هزار تُن انگور بدست آمده است که نسبت به سال قبل ۱۵ درصد افزایش را نشان میدهد. ۶۰ فیصد انگور ولایت هرات به کشمش تبدیل میشود و ۴۰ درصد دیگر به بازار‌های محلی و سایر ولایت‌ها انتقال داده میشود.[۴]
ولایت هرات بستر خوب برای رشد درختان ناک است علاقه‌مندی زمین‌داران و باغداران به ناک‌پروری از چند سال به این‌سو زیاد شده و بازار محلی خوب نیز دارد. بر اساس ریاست احصائیه وزارت زراعت حاصلات ناک در ولایت هرات ۸ درصد افزایش یافته است. از ۷۸ هکتار باغ ساخته شده در ولایت هرات، سالانه ۸۷۴ تن ناک برداشت می شود.[۵]
برپایه سروی مشترک وزارت زراعت و اداره‌ی ملی احصاییه، هرات با تولید سالانه ۲۸ هزار تُن برنج در جایگاه پنجم تولید برنج افغانستان قرار دارد.[۶]
مردم
جمعیت این ولایت بالغ بر ۱٬۷۸۰٬۰۰۰ است. اکثریت این ولایت فارسیوانان تاجیک هستند.[۷] بر پایۀ آمار وزارت احیا و انکشاف دهات افغانستان ، ترکیب جمعیتی این ولایت به این صورت است:
تقریبا سه‌چهارم (۷۷٪) مردم ولایت هرات در روستاها زندگی می‌کنند و یک‌چهارم یعنی ۲۳٪ در شهرها هستند. نیمی از مردم مرد و نیمی دیگر زن هستند. فارسی و پشتو توسط ۹۸٪ از مردم گفتار میشود. همینطور این دو زبان در ۹۷٫۷٪ روستاهای این ولایت سخن گفته میشود .زبان گفتاری باقی مانده مردم ترکمنی است. همچنین ولایت هرات میزبان عده‌ای از کوچی‌ها است که زندگی یکجانشینی ندارند و شمارشان در فصول گوناگون سال متفاوت است. زبان مادری اکثریت مطلق باشندگان ولایت هرات فارسی با لهجۀ هراتی میباشد.[۸]
جمعیت برپایه مناطق
این استان به حدود ۱۷ ولسوالی تقسیم شده و شامل بیش از ۱۰۰۰ روستا است.
| منطقه | مرکز | جمعیت[۹] | مساحت | شمار روستاها و گروههای قومی |
|---|---|---|---|---|
| ولسوالی ادرسکن | 52,200 | 10,070 km2 | ۹۹٪ تاجیکها[۱۰] | |
| شهرستان چشت شریف | ۲۳٬۱۰۰ | ۹۹٪ تاجیکها[۱۰] | ||
| ولسوالی فارسی | ۲۹٬۸۰۰ | ۹۹٪ تاجیکها[۱۰] | ||
| ولسوالی غوریان | 32,500 | 7,385 km2 | ۷۰٪ پشتون‌ها, ۲۰٪ تاجیکها[۱۰] | |
| ولسوالی گلران | ۹۱٬۵۰۰ | ۵۰٪ پشتون‌ها, ۴۰٪ تاجیکها, ۱۰٪ دیگر[۱۰] | ||
| ولسوالی گذره | ۱۴۲٬۷۰۰ | ۹۰٪ تاجیکها[۱۰] | ||
| هرات (ولسوالی) | هرات | ۴۳۶٬۳۰۰ | تاجیکها, مردمان هزاره, پشتون‌ها, ازبک‌ها, ترکمن‌ها و دیگران.[۱۱] | |
| ولسوالی انجیل | ۲۳۷٬۸۰۰ | تاجیکها اکثریت, پشتون‌ها اقلیت[۱۰] | ||
| ولسوالی کرخ | ۶۲٬۰۰۰ | ۹۰٪ تاجیکها[۱۰] | ||
| ولسوالی کهسان | ۵۲٬۹۰۰ | تاجیکها, پشتون‌ها[۱۰] | ||
| ولسوالی کشک | 121,000 | 2,909 km2 | تاجیکها اکثریت[۱۰] | |
| ولسوالی کشک کهنه | 44,400 | 1,671 km2 | تاجیکها اکثریت[۱۰] | |
| ولسوالی اوبه | 73,600 | 2,634 km2 | تاجیکها اکثریت[۱۰] | |
| ولسوالی پشت زیرغان | ۹۷٬۵۰۰ | تاجیکها اکثریت, پشتون‌ها اقلیت[۱۰] | ||
| ولسوالی شیندند | شیندند | ۱۷۳٬۸۰۰ | ۷۰٪ پشتون‌ها[۱۰] | |
| ولسوالی زنده‌جان | ۵۵٬۵۰۰ | غالبا تاجیکها[۱۰] |
رسانه
رسانه‌های تصویری ولایت هرات
ولایت هرات دارای چند رسانه تصویری محلی است:
- تلویزیون هرات
- تلویزیون چکاد
- تلویزیون هری
- تلویزیون ساقی
- تلویزیون میهن
- تلویزیون آسیا
- تلویزیون تابان
- تلویزیون امید
- تلویزیون ترقی
- تلویزیون زندگی
- تلویزیون جوانه
- تلویزیون ناب
- تلویزیون اصلاح
- تلویزیون فریاد
- تلویزیون سیمای ولسوالی غوریان اولین تلویزیون خصوصی در افغانستان
رسانه‌های صوتی ولایت هرات
- رادیو هرات
- رادیو آموزش
- رادیو صدای جوان
- رادیو کلید هرات
- رادیو سحر
- رادیو فریاد
- رادیو زحل
- رادیو حکمت
- رادیو باران
- رادیو پویش
- رادیو صدای انصار
- رادیو عصر
- رادیو معراج
- رادیو معارف
- رادیو آوا
- رادیو غزالی
- رادیو مژده
- رادیو قرآن
- رادیو زندگی
- رادیو مردم
- رادیو ندای صبح ولسوالی غوریان
نشریه‌های چاپی ولایت هرات
مناطق تفریحی
- باغ ملت
- تخت سفر
- شیدایی
- پارک هیریرود
- پارک میر داود
- دهنغار کروخ
- پارک ترقی
- قلعه شربت
- رباط پی (ولسوالی زنده جان)
- شیخ آینه (ولسوالی زنده جان)
نگارخانه
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ "Afghanistan extended population statistics". GeoHive. 2015-02-07. Archived from the original on 2015-02-07. Retrieved 2019-08-13.
- ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب
<ref> غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نامnpsوارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ http://www.nps.edu/Programs/CCS/Docs/PDF%20Maps/NewTribal/Herat.pdf
- ↑ «حاصلات انگور در هرات، فاریاب و قندهار افزایش یافته است». هفته نامه دهقان. وزارت زراعت، آبیاری و مالداری. ١٩ میزان ١٣٩٩. دریافت‌شده در ٢٨ ثور ١۴۰۰.
- ↑ صدیقی، تمیم (٢٢ اکتبر ٢۰٢۰). «ناک افغانستان». وزارت زراعت افغانستان. دریافت‌شده در ٢٥ آوریل ٢۰٢١.
- ↑ «کاشت و حاصلات برنج در ۱۳۹۹ نسبت به ۱۳۹۸ حدود ۱۵ درصد بیشتر شده است». هفته نامه دهقان. ٢٩ دسامبر ٢۰٢۰. دریافت‌شده در ٢٥ آوریل ٢۰٢١.
- ↑ https://books.google.com/books?id=BIyVMkjat2MC&pg=PA73&dq=herat+majority+fars&ei=kGqCSqn1HouskASkw-CVBA#v=onepage&q=&f=false [full citation needed]
- ↑ "B. Demography and Population" (PDF). United Nations Assistance Mission in Afghanistan and Afghanistan Statistical Yearbook 2006, Central Statistics Office. Afghanistan's Ministry of Rural Rehabilitation and Development. Archived from the original (PDF) on 2012-03-21. Retrieved 2011-01-12.
- ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب
<ref> غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نامcsoوارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ ۱۰٫۰۰ ۱۰٫۰۱ ۱۰٫۰۲ ۱۰٫۰۳ ۱۰٫۰۴ ۱۰٫۰۵ ۱۰٫۰۶ ۱۰٫۰۷ ۱۰٫۰۸ ۱۰٫۰۹ ۱۰٫۱۰ ۱۰٫۱۱ ۱۰٫۱۲ ۱۰٫۱۳ ۱۰٫۱۴ "Hirat, A socio-economic and Demographic Profile Houshold listing - 2003" (PDF). 2003.
{{cite web}}: نگهداری CS1: url-status (link) - ↑ "2003 National Geographic Population Map" (PDF). Thomas Gouttierre, Center For Afghanistan Studies, دانشگاه نبراسکا در لینکلن at Omaha; Matthew S. Baker, Stratfor. انجمن نشنال جئوگرافیک. 2003. Retrieved 2011-04-11.
پیوندها
 |
ویکیسفر یک راهنمای سفر برای ولایت هرات دارد. |
 |
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ ولایت هرات موجود است. |
- عکسهایی از هرات (فلیکر)
- نقشهٔ ولایت هرات
- سایت رسمی ولایت هرات بایگانی‌شده در ۱۰ دسامبر ۲۰۰۶ توسط Wayback Machine
- سایت رسمی صحت عامه (اداره بهداشت) هرات
- سایت رسمی شهرداری هرات
- سایت رسمی هرؤیان
 | ||
| شهرهای مهم خراسان |    | |
|---|---|---|
| رَبع‌های خراسان | ||
| پیشینه | ||
| در تقسیمات سیاسی معاصر | ||
| زبان | ||
| هنر | ||
| مردمان خراسان برپایهٔ زبان | ||