ولایت دایکندی
| دایکُندی | |
|---|---|
| ولایت | |
 کجران، ولایت دایکندی | |
 موقعیت دایکندی در نقشه | |
| مختصات: ۳۳°۴۵′شمالی ۶۶°۱۵′شرقی / ۳۳٫۷۵°شمالی ۶۶٫۲۵°شرقیمختصات: ۳۳°۴۵′شمالی ۶۶°۱۵′شرقی / ۳۳٫۷۵°شمالی ۶۶٫۲۵°شرقی | |
| کشور | افغانستان |
| تأسیس‌شده | ۲۰۰۴ (میلادی) |
| پایتخت | نیلی |
| حکومت | |
| • والی | سید انور رحمتی |
| مساحت | |
| • کل | ۱۸٬۰۸۸ کیلومتر مربع (۷٬۰۰۰ مایل مربع) |
| جمعیت (۲۰۱۲ میلادی) | |
| • جمعیت | ۷۲۳٬۹۸۰ |
| • تراکم | ۴۰/km۲ (۱۰۰/sq mi) |
| منطقهٔ زمانی | + ۴٫۳۰ |
| کد ایزو ۳۱۶۶ | AF-DAY |
| زبان‌های افغانستان | دری (گویش هزاره‌گی) |
| وبگاه | |
دایکُندی یکی از سی‌وچهار ولایت افغانستان است. تاریخچهٔ تأسیس ولایت دایکندی بدین قرار است که ولایت دایکندی به تاریخ بیست‌وهفت حوت/ اسفند ۱۳۸۱ خورشیدی طی حکم شماره ۶۹۵۷ حامد کرزی رئیس دولت انتقالی افغانستان از بدنهٔ ولایت ارزگان جدا شد و ولایت جداگانه اعلام گردید. این حکم بر اساس پیشنهاد اشرف غنی احمدزی وزیر مالیۀ وقت، علی‌احمد جلالی وزیر داخله وقت، حاجی محمد محقق وزیر پلان وقت و محمدحنیف اتمر وزیر احیاء و انکشاف وقت صادر گردید. اولین والی ولایت دایکندی سرور دانش (متولد دایکندی) بوده‌است. سپس به ترتیب: جان‌محمد اکبری (متولد دایکندی)، سلطانعلی ارزگانی، قربانعلی ارزگانی، شفق، خانم «معصومه مرادی»انجینیر محمود بلیغ در این ولایت حکومت کرده‌اند و اکنون (قوس ۱۳۹۷) سید انور رحمتی والی دایکندی است. ولایت جدید التأسیس دایکندی در مرکز افغانستان موقعیت دارد و با ولایات بامیان، غور، غزنی، ارزگان و هلمند متصل است. این ولایت، در مدار عرض البلد ۳۳۵۵۰۰ و طول البلد ۲۵۵۵۰۰ واقع است و ۲۴۰۰ متر از سطح بحر ارتفاع دارد. دایکندی در گذشته چند ولسوالی از ولسوالی های ولایت اُرزگان بود. در تاریخ بیست‌وهشت مارس ۲۰۰۴ ولسوای دایکندی (که اکنون به دو ولسوالی تقسیم شده است گیتی و کجران) با تلاش و همت شهید امیرمحمد انصاری بلوچ و جناب شاه سلطان عاکفی رئیس سابق کمیسیون اصلاحات انتخاباتی به عنوان دو ولسوای در ولایت دایکندی بزرگ تشکیل یافت و ولایت دایکندی به نام همین ولسوالی دایکندی یعنی[۱] ولایت دایکندی مسمی گردید.
مرکز این ولایت شهر نیلی است.
محتویات
جغرافیا[ویرایش]
این منطقه دارای آب و هوای متنوع، گرم و سرد، ارتفاعات و پستی‌های اندک و جلگه‌های سرسبز و به‌طور مجموع کوهستانی است.
دایکندی دارای مساحت ۱۸٬۰۸۸ کیلومتر مربع و ۲۸۴۶ قریه و ۴۱۷٫۳۰۰ نفر نفوس می‌باشد و دارای ۱۰ ولسوالی. از لحاظ سیستم اداری و حکومتی این ولایت دارای ۱۰ واحد اداری است؛ یعنی، دارای ۱۰ ولسوالی است که مرکزیت ان در منطقهٔ بادام خیز «نیلی» قرار دارد. ولسوالی‌های آن هر یک: نیلی، شهرستان، میرآمور، اشترلی، سنگتخت و بندر، کیتی، کجران، خدیر، گیزاب، ناوه میش که ولسوالی ناوه میش قبلاً مربوط ولایت هلمند بود اما جدیداً در سال ۱۳۹۵ به ولایت دایکندی واگذار شد و ولسوالی گیزاب که قبلاً مربوط ولایت دایکندی بود به ولایت ارزگان واگذار شد که البته تا هنوز ادارات دولتی اکثر نقاط ولایت غیرفعال است.
از لحاظ امکانات فرهنگی[ویرایش]
اطلاع‌رسانی و حضور نهادهای مدنی باید گفت که این ولایت دارای ۳رادیوی محلی با موج FM به نام‌های رادیو نسیم ۸۹٫۸ اف ام و رادیو دایکندی ۸۸٫۹ اف ام و رادیو آفتاب است که مرکز ولایت و چندین منطقه دیگر از ولسوالی‌های دیگر این ولایت را تحت پوشش قرار می‌دهند. حضور ماهنامه، هفته‌نامه و گاهنامه‌ها هم در این ولایت دیده می‌شود. اولین جریده یا نشریهٔ چاپی به نام «هفته‌نامه صبح دایکندی» به مدیر مسئولی علی پیام در نیلی مرکز ولایت دایکندی در سال ۱۳۸۵ راه‌اندازی گردید که بعد از سیزده شماره متوقف شد. سپس طی همان سال‌های اولیه تأسیس ولایت تازه تأسیس دایکندی نیز در نیلی اتفاق افتاد که کاپی بوده‌است. سال‌های بعد نشریات چاپی در قالب هفته‌نامه و گاهنامه نشر گردید. همچنین در این ولایت نهاد «انجمن ژورنالیستان دایکندی» نیز شروع به کار کرد.
با گسترش زیرساخت‌های انترنت، امروزه در دایکندی چند سایت فعالیت دارد که از آن جمله سایت «روزگار ما»[۱] و سایت دیگر تحت عنوان «شبکه افغانستان قلب آسیا»[۲] فعالیت دارد.
راه‌های مواصلاتی[ویرایش]
از لحاظ راه‌های مواصلاتی و سرک اکثر قرات، قصبات و ولسوالیها فاقد راه‌های مواصلاتی است. در طول سال به مدت ۵ ماه راه‌های مواصلاتی مرکز ولایت به پایتخت و ولسوالیها به مرکز ولایت و بالعکس باز است و سپس به خاطر صعب‌العبور بودن، برف، نبود پل و پلچک قطع می‌گردد. طبی و بهداشتی: در ولایت دایکندی درحدود ۴۲ مرکز صحی (بهداشتی و درمانی) فعال وجود دارد که مصروف (مشغول) عرضه خدمات صحی برای شهروندان ان ولایت می‌باشد اما چگونگی فعال بودن این مراکز صحی همه بستگی به کمک‌های خارجی دارد؛ از روزی که کمک‌های خارجی قطع گردد همه این مراکز صحی بسته خواهند شد.
امنیت[ویرایش]
مردم[ویرایش]
هزاره‌ها اکثریت این ولایت یعنی ۹۲٪ مردم آن را شامل می‌شوند و به دنبال آن‌ها بلوچ هابا ۸٪ گروه‌های قومی را شامل می‌شوند. بر اساس برآورد سال ۲۰۰۸ نرخ باسوادی ۲۸٪ (مردان ۳۸٪ و زنان ۱۸٪) است و تنها ۲۵٪ به آب لوله‌کشی دسترسی دارند.[۳]
ولسوالی‌های ولایت دایکندی[ویرایش]
- نیلی • مرکز ولایت.
- اَشتَرلَی • به مرکزیت شیخمیران.
- خِدیر • به مرکزیت خدیر.
- سنگتخت و بندر • به مرکزیت «دهن سیلبیتو» ی بندر.
- شهرستان • به مرکزیت القان.
- کِجران • به مرکزیت کجران.
- کیتی به مرکزیت کیتی.
- میرامور به مرکزیت میرامور
- گیزاب به مرکزیت گیزاب
- ناوه‌میش • از جزء ساختار تشکیلاتی هلمند است اکنون تمامی امور اداری‌اش را دایکندی پیش می‌برد.
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Daykundi Province». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۳ آوریل ۲۰۰۸.
پانویس[ویرایش]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ «روزگار ما - وب سایت روزگار ما رسانه آزاد و مستقل است که در حوزه سیاست، فرهنگ و اقتصاد، فعالیت می‌کند.». بازبینی‌شده در 2017-07-15.
- ↑ «صفحه اصلی - شبکه افغانستان قلب آسیا». بازبینی‌شده در 2017-07-15.
- ↑ DaiKundi Province Overview
پیوند به بیرون[ویرایش]
 |  | ||
ولسوالی‌های ولایت دایکندی، افغانستان | |||
|---|---|---|---|
|  | ||
 |
ویکی‌سفر یک راهنمای سفر برای ولایت دایکندی دارد. |
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ ولایت دایکندی موجود است. |
