ولایت دایکندی

ولایت دایکندی
اطلاعات کلی
نام رسمی :	ولایت دایکندی
کشور :	افغانستان
مردم
جمعیت	۴۱۰۸۰۰ (۱۳۹۲)>
زبان‌های گفتاری:	فارسی
جغرافیای طبیعی
مساحت:	۱۸٬۰۸۸ کیلومتر مربع

دایکُندی یکی از ۳۴ ولایت افغانستان است. ولایت جدید التأسیس دایکندی در مرکز افغانستان موقعیت دارد و با ولایات بامیان، غور، غز نی، ارزگان و هلمند متصل می‌باشد. این ولایت، در مدار عرض البلد ۳۳۵۵۰۰ و طول البلد ۲۵۵۵۰۰ واقع است و ۲۴۰۰ متر از سطح بحر ارتفاع دارد. دایکندی پیشتر یکی از ولسوالی‌های ولایت اُرزگان بود ولی در تاریخ ۲۸ مارس ۲۰۰۴ به همراه ولسوالی بزرگ کجران (که الان به ۲ ولسوالی تقسیم شده کجران وکیتی ) با تلاش و همت شهیدحاج امیرمحمد انصاری بلوچ وجناب شاه سلطان عاکفی رئیس سابق کمیسیون اصلاحات انتخاباتی بعنوان یک ولایت جداگانه تشکیل شد.

مرکز این ولایت شهر نیلی است.

جغرافیا

این منطقه دارای آب و هوای متنوع، گرم و سرد، ارتفاعات و پستی‌های اندک و جلگه‌های سر سبز و به طور مجموع کوهستانی است.

دایکندی، دارای مساحت ۱۸٬۰۸۸ کیلومتر مربع و ۲۸۴۶ قریه و تعداد ۴۱۷٫۳۰۰ نفر نفوس می‌باشد و دارای ۱۰ ولسوالی. از لحاظ سیستم اداری و حکومتی این ولایت دارای ۱۰ واحد اداری است؛ یعنی، دارای ۱۰ ولسوالی است که مرکزیت ان در منطقهٔ بادام خیز "نیلی" قرار دارد. ولسوالیهای آن هر یک: نیلی؛ شهرستان، میرآمور، اشترلی، سنگ‌تخت و بندر، کیتی، کجران، خدیر، تمزان، ناوه میش که ولسوالی ناوه میش قبلاً مربوط ولایت هلمند بود اما جدیداً در سال ۱۳۹۵ به ولایت دایکندی واگذار شد و ولسوالی گیزاب که قبلا مربوط ولایت دایکندی بود به ولایت ارزگان واگذار شد که البته تا هنوز ادارات دولتی اکثر نقاط ولایت غیر فعال است.

از لحاظ وضعیت فر هنگی

این ولایت درحال ساخت مکتب، مدرسه و فضای آموزشی است و در دولت محترم فعلی و موسساتی چونDHSA، APEP و غیره هنوز هم صدها دختر و پسر این ولایت از نعمت درس خواندن محروم نیستن. مقاطع تحصیلی متوسطه و لیسه در بعضی جاهای این ولایت موجود است؛ در مرکز ولایت بالاترین مقطع درسی تا صنف ۱۲ فعال است و در دانشگاه‌های این ولایت بالاترین مقطع درسی درجه لیسانس می‌باشد. البته، بهترین منطقه از لحاظ وجود فضای آموزشی در کل ولایت ولسوالی نیل

ی یعنی مرکز این ولایت است.

از لحاظ امکانات فرهنگی

اطلاع رسانی و حضور نهادهای مدنی باید گفت که این ولایت دارای 3رادیوی محلی با موج FM به نامهای رادیو نسیم ۸۹٫۸ اف ام و رادیو دایکندی ۸۸٫۹ اف ام و رادیو آفتاب است که مرکز ولایت و چندین مناطق دیگر از ولسوالیهای دیگر این ولایت را تحت پوشش قرار می‌دهند. حضور ماهنامه، هفته نامه و گاهنامه‌ها هم در این ولایت دیده می‌شود.

با گسترش زیرساخت های انترنت، امروزه در دایکندی چند سایت فعالیت داردکه از آن جمله سایت: روزگارما به نشانی http://www.rozgarma.com/ فعالیت دارد. و سایت دیگر که تحت عنوان شبکه افغانستان قلب آسیا به نشانی http://daikondi.com/

راههای مواصلاتی

از لحاظ راههای مواصلاتی و سرک اکثر قرات، قصبات و ولسوالیها فاقد راههای مواصلاتی است. در طول سال به مدت ۵ ماه راههای مواصلاتی مرکز ولایت به پایتخت و ولسوالیها به مرکز ولایت و بالعکس باز است و سپس به خاطر صعب العبور بودن، برف، نبود پل و پلچک قطع می میگردد. طبی و بهداشتی: درولایت دایکندی درحدود ۴۲ مرکزصحی (بهداشتی و درمانی) فعال وجود دارد که مصروف (مشغول) عرضه خدمات صحی برای شهروندان ان ولایت می‌باشد اما چگونگی فعال بودن این مراکزصحی همه بستگی به کمک‌های خارجی دارد؛ از روزی که کمک‌های خارجی قطع گردد همه این مراکز صحی بسته خواهند شد.

امنیت

ولایت دایکندی در حال حاضر به عنوان یکی از امن ترین ولایات افغانستان یاد میشود. اما گهگاهی در دو ولسوالی آن به نامهای کجران و خدیر درگیری هایی بین مخالفین مسلح دولت و نیروهای امنیتی دولتی صورت میگیرد.

مردم

هزاره‌ها اکثریت این ولایت یعنی ۹۲٪ مردم آن را شامل می‌شوند و به دنبال آنها پشتون‌ها با ۸٪ گروههای قومی را شامل می‌شوند. بر اساس برآورد سال ۲۰۰۸ نرخ باسوادی ۲۸٪ (مردان ۳۸ و زنان ۱۸٪) است و تنها ۲۵٪ به آب لوله‌کشی دسترسی دارند.

ولسوالی‌های ولایت دایکندی

ولسوالی‌های ولایت دایکندی عبارتند از: اَشتَرَلی • خِدیر • سنگِ تخت • شهرستان • کِجران • گیتی • میرامور • نیلی. تمزان.  ناوه میش

جستارهای وابسته

ولایت‌های افغانستان

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «Daykundi Province»، ویکی‌پدیای انگلیسی، دانشنامهٔ آزاد (بازیابی در ۲۳ آوریل ۲۰۰۸).