ولایت نیمروز

ولایت نیمروز
اطلاعات کلی
نام رسمی :	ولایت نیمروز
کشور :	افغانستان
مردم
جمعیت	۱۴۹٫۰۰۰ برآورد سال (۲۰۰۹)
زبان‌های گفتاری:	فارسی، بلوچی، پشتو
جغرافیای طبیعی
مساحت:	۴۱٬۰۰۵ کیلومتر مربع
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه:	۴۵ درجۀ سانتی‌گراد

ولایت نیمروز نام ولایتی در جنوب باختری افغانستان است که در همسایگی کشورهای ایران و پاکستان قرار دارد. ولایت نیمروز از جانب شمال به ولایت فراه و جنوب غرب به خط مرزی و از طرف شرق به ولایت هلمند محدود است. مرکز آن شهر زرنج است. این ولایت از کم‌جمعیت‌ترین ولایت‌های افغانستان است. مساحت این ولایت ۴۱٬۰۰۵ کیلومتر مربع است. بیشتر باشندگان این ولایت از اقوام تاجیک‌ها و بلوچ‌ها هستند. براساس آمار غیررسمی ۵۵ درصد باشندگان این ولایت تاجیک‌ها، ۲۵ درصد آن بلوچ‌ها و ۲۰ درصد دیگر از اقومی چون پشتون‌ها و قزلباش‌ها است. [۱]

رود هیرمند و دنبالهٔ آن به نام خاش‌رود به علاوهٔ شاخه‌های هیرمند به نام‌های رام‌رود و سنارود در این ولایت جریان دارند. بیابانی به نام دشت مارگو بیشتر سطح این ولایت را دربر گرفته و هامون گودزره نیز در این ولایت قرار دارد.

سه شهر زرنج، چخانسور و چهاربرجک شهرهای اصلی این ولایت هستند و از آبادی‌های مهم آن می‌توان کرودی، میرآباد، قلعهٔ فتح، دشت مارگو، کده، کرکی، و شند را نام برد.

جغرافیا

نیمروز ولایتی پهناور است با جمعیت کم و طبیعتی خشن و فقیر که از دشت‌ها و بیابان‌های وسیع و خشک تشکیل شده‌است. تنها نقاطی از این ولایت مسکونی بوده و جمعیت‌هایی را در خود جای داده‌است که در مسیر رود هلمند در جنوب و خاشرود در شمال قرار گرفته‌اند. مراکز سه ولسوالی این ولایت یعنی چهار برجک، چخانسور و خاشرود در حقیقت آبادی‌هایی هستند که اولی در مسیر رود هلمند و دوتای دیگر در مسیر خاشرود واقع شده‌اند.

شهر زرنج مرکز ولایت نیمروز شهری مرزی است و درست در جایی قرار گرفته که هلمند مرز مشترک ایران و افغانستان محسوب می‌گردد و همچنان نقطهٔ نهایی جریان هلمند یعنی جایی است که ریگستان‌های عظیم، هلمند را در خود می‌بلعد و در فصل‌های خشک آب هلمند حتی به این مناطق هم نمی‌رسد.

اقتصاد نیمروز متکی به دادوستدهای مرزی است و در این میان تجارت کالا و ترانزیت آن، قاچاق مواد مخدر و کالا و نیز قاچاق انسان درآمدهای زیادی را به این ولایت وارد می‌کند. خیل مهاجرین اقتصادی افغانستان نیز از طریق نیمروز وارد ایران می‌شوند.

زرنج مرکز نیمروز تاجیک‌نشین است. ولی اقلیت‌های پشتون، بلوچ هم در شهر زرنج دیده می‌شوند. اکثر مهاجرت‌ها دلایل اقتصادی دارد و سرمایه‌گذاری‌های آنان در این شهر به رونق آن افزوده‌است. جز شهر زرنج در بقیهٔ نقاط ولایت محرومیت زیادی دیده می‌شود اما در شهر زرنج به نسبت اوضاع بهتری حکمفرماست. شهر به‌طور کلی در حال توسعه و ساخت است. بیشتر خیابان‌ها و کوچه‌های داخلی آن آسفالت شده‌اند و اکثراً منظم به نظر می‌رسند. برق شهر توسط ایران تأمین می‌گردد و خدمات شهری کمابیش توسط نهادهای دولتی ارائه می‌شود. دومین شهر مهم ولایت نیمروز شهر چهاربرجکمی‌باشد که کاملاً بلوچ‌نشین است.

منطقهٔ دلارام و مسیر شاهراه کابل- هرات و دلارام به زرنج گاه دچار ناامنی است.

مردم

۵۵٪ مردم این منطقه را قوم تاجیک‌ها تشکیل می‌دهند. بلوچ‌ها ٪۲۵ از جمعیت این ولایت را شامل می‌شوند. پشتون‌ها و دیگر اقوام هم ٪۲۰ از جمعیت این ولایت را تشکیل می‌دهند. البته از زمان جداشدن افغانستان تا یکصد سال بعد افغانستان به سبب اختلافات خود با ایران بر سر استفاده از آب رودخانۀ هیرمند، هیچگونه پروژۀ زراعتی در این ساحه روی دست نگرفت و سرانجام بخش‌های بیشتری از زمین‌های زراعتی خاره گردید و مردم بومی بسیاری از نیمروز مجبور به مهاجرت به ایران در منطقۀ ترکمن‌صحرا (استان گلستان ایران) شدند و با عرضۀ نیروی کار خود صحراها و باتلاق‌های شمال ایران را به کشتزارهای سرسبز و پنبه‌زارهای شگفتی آور مبدل کرده‌اند. نخستین زبان پرگویشور در ولایت نیمروز فارسی می‌باشد که توسط ۶۳٪ از مردم مورد استفاده قرار می‌گیرد. دومین زبان پرگویشور زبان بلوچی است. ۲۷٪ مردم را بلوچ‌ها شامل می‌شوند که در ۳۹٪ روستاها صحبت می‌شود. پشتو نیز توسط حدود ۱۰ درصد از مردم تکلم می‌شوند.

همچنین جمعیت قابل توجهی کوچی در این ولایت زندگی می‌کنند که شمار آن‌ها در فصل‌های مختلف سال متفاوت است.

فرهنگ

فعالیت‌های فرهنگی نیز در این ولایت دیده می‌شود، با آنکه هیچ روزنامه‌ای در ولایت نیمروز وجود ندارد، اما رسانه‌های دیگری فعال هستند. رادیو تلویزیون ملی در این ولایت فعالیت دارد و علاوه بر آن برنامه‌های تعدادی رسانه‌های دیگر شنیده می‌شود.

علاوه بر تلویزیون ملی، برنامه‌های تلویزیون‌های شمشاد، طلوع، لمر و آریانا نیز در این ولایت دیده می‌شود. همچنان برنامه‌های رادیوی آرمان، آریانا و نوا در این ولایت قابل شنیدن است و یک رادیو محلی به نام دوستی غر در این ولایت فعال است. یک تعداد نهادهای اجتماعی نیز در این ولایت فعالیت دارد که نشست‌های فرهنگی دارد.

از این جمله به نام‌های اتحادیۀ شعرا و نوسیندگان جوان نیمروز، انجمن فرهنگی خانۀ بلوچ می‌باشد. مراسم میلاد النبی، سال نو و نوروز، مشاعره‌های مناسبتی در این ولایت تجلیل می‌شود.همچنان تعدادی رسانه‌های چاپی چون صدای نیمروز، نیمروز و مجلهٔ مذهبی موسوم به علم و بیان نیز چاپ می‌شود.

آموزش و پرورش

به اساس معلومات (آمار) ریاست معارف (آموزش و پرورش) نیمروز، دراین ولایت ۸۶ هزار تن شاگرد در ۲۵۰ مکتب درس می‌خوانند. افزون بر مکتب‌های این ولایت، ۵ لیسۀ زراعتی (کارودانش کشاورزی) و تخنیکی (فنی و حرفه ای) نیز در مرکز و ولسوالی‌های نیمروز فعالیت دارند. شمار مدارس دینی خصوصی این ولایت به ۲۰ باب می‌رسد که شاگردان دختر و پسر مشغول فراگیری آموزش‌های دینی در آن می‌باشند.

مشاهیر

یعقوب‌ لیث ‌صفاری، وکیل دوست محمد خان، حاجی شیرجان ارباب ،حاجی علیم خان شورو، حاجی رئیس غلام رسول ایوبی، داکتر غلام محمد لعلزاد بلوچ، فرخی سیستانی، ابوداوود سجستانی، کاندید اکادمیسن محمد اعظم سیستانی، عبدالبصیر بلوچ، استاد غلام دستگیری (پیام)، عبدالغفور مراد، عبدالرحمن پهوال و عبدالکریم براهوی در جمله مشاهیر این ولایت شمرده می‌شود.

تقسیمات اداری

ولسوالی‌های نیمروز

• چَخانسور
• چهاربُرجک
• خاش‌رود
• زَرَنج
• کَنگ

جستارهای وابسته

ولایت‌های افغانستان

منابع

• Wikipedia contributors, "Nimruz Province," Wikipedia, The Free Encyclopedia, (accessed March ۷, ۲۰۰۸).

پیوند به بیرون

• ناگفته‌های نیمروز در چهار قسمت از وبگاه بی‌بی‌سی فارسی (یک، دو، سه، چهار)