ولایت نیمروز

ولایت نیمروز
اطلاعات کلی
نام رسمی :	ولایت نیمروز
کشور :	افغانستان
مردم
جمعیت	۱۴۹٫۰۰۰ برآورد سال (۲۰۰۹)
زبان‌های گفتاری:	فارسی دری، و زبان بلوچی
جغرافیای طبیعی
مساحت:	۴۱٬۰۰۵ کیلومتر مربع
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه:	۴۵ درجه سانتی ګراد

ولایت نیمروز نام ولایتی (استان) در جنوب باختری افغانستان است که در همسایگی کشورهای ایران و پاکستان قرار دارد. ولایت نیمروز از جانب شمال به ولایت فراه و جنوب غرب به خط سرحدی و از طرف شرق به ولایت هلمند محدود است. مرکز آن شهر زرنج است. این ولایت از کم‌جمعیت‌ترین ولایت‌های افغانستان است. مساحت این ولایت ۴۱۰۰۵ کیلومتر مربع است. بیشتر باشندگان این ولایت از قوم بلوچ هستند؛ اما اقوام پشتون، تاجک او ازبک نیز در آن سکونت دارند. بر اساس آمار غیررسمی ۶۳ درصد باشندگان این ولایت بلوچ، ۲۷ درصد آن پشتون و ۱۰ درصد دیگر از اقوم تاجک و ازبک تشکیل گردیده‌است.

رود هیرمند و دنبالهٔ آن به نام خاش‌رود به علاوهٔ شاخه‌های هیرمند به نام‌های رام‌رود و سنارود در این ولایت جریان دارند. بیابانی به نام دشت مارگو بیشتر سطح این ولایت را دربر گرفته و هامون گودزره نیز در این ولایت قرار دارد.

سه شهر زرنج، چخانسور و چهاربرجک شهرهای اصلی این ولایت هستند و از آبادی‌های مهم آن می‌توان کرودی، میرآباد، قلعه فتح، دشت مارگو، کده، کرکی، و شند را نام برد.

جغرافیا

نیمروز ولایتی پهناور است با جمعیت کم و طبیعتی خشن و فقیر که از دشت‌ها و بیابان‌های وسیع و خشک تشکیل شده‌است. تنها نقاطی از این ولایت مسکونی بوده و جمعیت‌هایی را در خود جای داده‌است که در مسیر رود هلمند در جنوب و خاشرود در شمال قرار گرفته‌اند. مراکز سه ولسوالی این ولایت یعنی چهار برجک، چخانسور و خاشرود در حقیقت آبادی‌هایی هستند که اولی در مسیر رود هلمند و دوتای دیگر در مسیر خاشرود واقع شده‌اند.

شهر زرنج مرکز ولایت نیمروز شهری مرزی است و درست در جایی قرار گرفته که هلمند مرز مشترک ایران و افغانستان محسوب می‌گردد و همچنان نقطهٔ نهایی جریان هلمند یعنی جایی است که ریگستان‌های عظیم، هلمند را در خود می‌بلعد و در فصلهای خشک آب هلمند حتی به این مناطق هم نمی‌رسد.

اقتصاد نیمروز متکی به دادوستدهای مرزی است و در این میان تجارت کالا و ترانزیت آن، قاچاق مواد مخدر و کالا و نیز قاچاق انسان درآمدهای زیادی را به این ولایت وارد می‌کند. خیل مهاجرین اقتصادی افغانستان نیز از طریق نیمروز وارد ایران می‌شوند.

زرنج مرکز نیمروز بلوچ‌نشین است. ولی اقلیت‌های پشتون، تاجیک و ازبک در شهر زرنج دیده می‌شوند. اکثر مهاجرت‌ها دلایل اقتصادی دارد و سرمایه‌گذاری‌های آنان در این شهر به رونق آن افزوده‌است. جز شهر زرنج در بقیهٔ نقاط ولایت محرومیت زیادی دیده می‌شود اما در شهر زرنج به نسبت اوضاع بهتری حکم‌فرما است. شهر به‌طور کلی در حال توسعه و ساخت است. بیشتر خیابان‌ها و کوچه‌های داخلی آن آسفالت شده‌اند و اکثراً منظم به نظر می‌رسند. برق شهر توسط ایران تأمین می‌گردد و خدمات شهری کمابیش توسط نهادهای دولتی ارائه می‌شود.

منطقهٔ دلارام و مسیر شاهراه کابل- هرات و دلارام به زرنج گاه دچار ناامنی است.

مردم

۶۱٪ مردم این منطقه را قوم بلوچ تشکیل می‌دهند که در ۸۳٪ از روستاها صحبت می‌شود. البته از زمان تقسیم سیستان (نیمروز) تا یکصد سال بعد افغانستان به سبب اختلافات خود با ایران بر سر استفاده از آب رودخانه هیرمند، هیچگونه پروژه زراعتی در این ساحه روی دست نگرفت و بالنتیجه بخش‌های بیشتری از زمین‌های زراعتی خاره گردید و مردم سیستانی (بومی) بسیاری از سیستان (نیمروز) مجبور به مهاجرت به ایران در منطقه ترکمن صحرا (استان گلستان ایران) شدند و با عرضه نیروی کار خود صحراها و باتلاق‌های شمال ایران را به کشتزارهای سرسبز و پنبه زارهای شگفتی آور مبدل کرده‌اند. دوّمین زبان پرگویشور زبان پشتو است. ۲۷٪ مردم را پشتون‌ها شامل می‌شوند که در ۳۹٪ روستاها صحبت می‌شود. فارسی و ازبکی نیز هریک توسط حدود ۱۰ درصد از مردم تکلم می‌شوند.

همچنین جمعیت قابل توجهی کوچی در این ولایت زندگی می‌کنند که شمار آن‌ها در فصل‌های مختلف سال متفاوت است.

فرهنگ

فعالیت‌های فرهنگی نیز در این ولایت دیده می‌شود، با آنکه هیچ روزنامه ای در ولایت نیمروز وجود ندارد؛ اما رسانه‌های دیگر فعال است، رادیو تلویزیون ملی در این ولایت فعالیت دارد و علاوه بر آن برنامه‌های تعدادی رسانه‌های دیگر شینده می‌شود.

علاوه بر تلویزیون ملی، برنامه‌های تلویزیون‌های شمشاد، طلوع، لمر و آریانا نیز در این ولایت دیده می‌شود. همچنان برنامه‌های رادیوی آرمان، آریانا و نوا در این ولایت قابل شنیدن است و یک رادیو محلی به نام دوستی غږ در این ولایت فعال است.

یک تعداد نهادهای اجتماعی نیز در این ولایت فعالیت دارد که نشست‌های فرهنگی دارد.

از این جمله به نام‌های اتحادیۀ شعرا و نوسیندگان جوان نیمروز، انجمن فرهنگی خانۀ بلوچ می‌باشد. مراسم میلاد النبی، سال جدید و مشاعره‌های مناسبتی در این ولایت تجلیل می‌شود.

همچنان تعدادی رسانه‌های چاپی چون صدای نیمروز، نیمروز و مجلهٔ مذهبی موسوم به علم و بیان نیز چاپ می‌شود.

معارف (آموزش)

به اساس معلومات (آمار) ریاست معارفآموزش و پرورش) نیمروز، دراین ولایت ۸۶ هزار تن شاگرد در ۲۵۰ مکتب (مدرسه) درس می‌خواند. علاوه بر مکاتب (مدارس) این ولایت، ۵ لیسه زراعتی (کارودانش کشاورزی) و تخنیکی (فنی و حرفه ای) نیز در مرکز و ولسوالی‌های (شهرستان‌های) نیمروز فعالیت دارد. تعداد مدارسی دینی خصوصی این ولایت به ۲۰ باب می‌رسد که شاگرداندختر و پسر مشغول فراگیری تعلیمات دینی در آن می‌باشند.

مشاهیر

وکیل دوست محمد خان، حاجی شیرجان ارباب ،حاجی علیم خان شورو، حاجی رئیس غلام رسول ایوبی، داکتر غلام محمد لعلزاد بلوچ، فرخی سیستانی، ابوداوود سجستانی، کاندید اکادمیسن محمد اعظم سیستانی، عبدالبصیر بلوچ، استاد غلام دستگیری (پیام)، عبدالغفور مراد، عبدالرحمن پهوال و عبدالکریم براهوی در جمله مشاهیر این ولایت شمرده می‌شود.

تقسیمات اداری

ولسوالی‌های نیمروز

• چَخانسور
• چهاربُرجک
• خاش‌رود
• زَرَنج
• کَنگ

جستارهای وابسته

ولایت‌های افغانستان

منابع

• Wikipedia contributors, "Nimruz Province," Wikipedia, The Free Encyclopedia, (accessed March ۷, ۲۰۰۸).

پیوند به بیرون

• ناگفته‌های نیمروز در چهار قسمت از وبگاه بی‌بی‌سی فارسی (یک، دو، سه، چهار)