ولایت نورستان
مختصات: ۳۵°۱۵′شمالی ۷۰°۴۵′شرقی / ۳۵٫۲۵°شمالی ۷۰٫۷۵°شرقی
| ولایت نورستان | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات کلی | |
| نام رسمی : | ولایت نورستان |
| کشور : | افغانستان  |
| سال ولایت شدن : | ۱۳۸۲ |
| مردم | |
| جمعیت | ۱۳۴٬۱۰۰ (۲۰۰۹)[۱] |
| زبان‌های گفتاری: | نورستانی، پشه‌ای، پامیری |
| جغرافیای طبیعی | |
| مساحت: | ۹٬۲۶۷ کیلومتر مربع |
نورستان یکی از ۳۴ ولایت افغانستان است و در خاور این کشور قرار گرفته‌است. مرکز این ولایت شهر پارون[۲] است.
نورستان یا کالاشستان پیشین در تمام تاریخ خود تا سال ۱۸۹۶ که سپاهیان امیر عبدالرحمن فرماندهٔ افغانستان آن را با کشتار تاریخی تصرف کردند منطقهٔ مستقلی بود و به‌دلیل آن که مردم آن پیرو مذاهب باستانی نیاهندوایرانی دین ودایی بودند میان مسلمانان به اشتباه به کافرستان معروف بودند در حالی که به خدای یکتای دیزاو ایمان داشتند، سرانجام اهالی میان مرگ یا کوچ یا تشرف به اسلام وادار به انتخاب تاریخی شدند.[۳]
جغرافیا[ویرایش]
قسمت‌های شمالی نورستان از غرب به شرق شامل مناطق رمگل، دره پیج، وایگل و باشگل می‌شود. نورستان از شمار زیادی درهٔ دالان مانند و کم‌پهنا تشکیل شده که شیب همه این دره‌ها از شمال به جنوب است. دره پیچ یا نورستان مرکزی از نظر ارتباط با دیگر نقاط نورستان اهمیت ویژه‌ای دارد زیرا توسط دره‌های فرعی با قسمت‌های باختری و خاوری نورستان ارتباط دارد.[۴] مناطق پردرخت نورستان تا ارتفاعات ۴۰۰۰ متری ادامه دارد و بالاتر از آن تنها درخت‌زارهای بید و بته‌زارها دیده می‌شوند. این ولایت دارای هشت ولسوالی/شهرستان بنام‌های نورگرام، دوآب، مندول، وایگل، واما، کامدیش، برگمتال و پارون (مرکز نورستان) است. در تقسیمات اداری نورستان، چندین دره مردم پشه‌ای چون ملیل و مشپه، وده وو، شاما، ژونیا، پیار و ننگراج جا داده شده‌است که از نگاه فرهنگی و تاریخی روابط بسیار نزدیکی با هم دارند. مردم نورستان تنها در چند صدسال اخیر توسط میرویس خان هوتک و لشکرکشی او مسلمان شدند. نورستان مجموعاً ۷۵ هزار هکتار علف‌چر و ۲۵۱٬۵۰۴ هکتار جنگل دارد که یک پنجم تمام جنگلات افغانستان را تشکیل می‌دهد که با درختان ارچه، جلغوزه، نشتر، بلوط، اوبخت، سیروب و درختان کوهی باثمری چون بادام، تاک، انجیر و زیتون کوهی پوشیده شده‌است. نورستان سه دریای بزرگ؛ باشگل، وایگل (پارون) و رمگل و ده‌ها دریاچه کوچک دارد که تمام سال آب دارند. گوشه‌ای از نورستان نیست که آب زلال چشمه در آن روان نباشد و هوای معتدل و پاکیزه دارد.
زبان[ویرایش]
در نورستان شش قبیله به‌نام‌های کته، کام، کلشه، پرسون، اشکون و گوَر زندگی دارند و به پنج زبان مختلف یعنی (کته ویری، واسیو ویری، کلشه الا، تریگامی و اشکونی) گپ می‌زنند. زبان مادری ۹۰٪ مردم نورستان نورستانی است.[۵][۶] زبان پشه‌ای نیز توسط ۱۰٪ از مردم سخن گفته می‌شود.[۷] زبان پشتو زبان مکتب‌ها، مدرسه‌ها و اداری این ولایت بوده و به حیث زبان دوم توسط بیشتر مردم این ولایت گفته و شنیده می‌شود.[۸]
مردم[ویرایش]
نفوس این ولایت مشتمل بر ۱۳۴٬۱۰۰ نفر است[۹] که ۹۹٫۳٪ از آن‌ها نورستانی، ۰٫۶٪ گجری و ۰٫۱٪ تاجیک هستند.[۵][۶] پنج قبیله در نورستان که به گویش کاتی سخن می‌گویند به نام سیاه‌پوش معروفند و به مردم قبیله‌های پرَسون‌گِلی، وَنگِلی، وامایس و اَشکون اصطلاح سفیدپوش را به‌کار می‌برند.[۱۰]
مردم نورستانی از نظر جمجمه‌شناسی بیشتر سر دراز و موهای پرپشتِ سیاه دارند. چشمان آبی نیز در این منطقه زیاد دیده می‌شود.[۱۰]
تقسیمات[ویرایش]
نورستان در تقسیمات کشوری کنونی افغانستان به ۸ ولسوالی/شهرستان تقسیم می‌شود:
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
 |
ویکی‌سفر یک راهنمای سفر برای ولایت نورستان دارد. |
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ ولایت نورستان موجود است. |
* ویکی‌پدیای انگلیسی، نسخهٔ ۸ نوامبر ۲۰۰۶.
- ↑ Central Statistics Office of Afghanistan. "Settled Population of country by Provinces and sex for 2006-2009 years". Archived from the original on 28 January 2010. Retrieved 2009-11-30.
- ↑ وبگاه وزارت احیاء و انکشاف دهات افغانستان، زبان: انگلیسی، بازیابی در ۵ سپتامبر ۲۰۰۹
- ↑ 1911 Encyclopedia Britannica. Volume 15, Page 634[پیوند مرده]
- ↑ مطالب بخش جغرافیا بر پایهٔ: نورستانی، سمیع‌الله (تازه)، ریشه‌های تاریخی و فرهنگی نورستان، (کابل): وزارت اطلاعات و کلتور، ۱۳۶۷.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ Nuristan Province on nps.edu
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ Nuristan Tribal Map on nps.edu
- ↑ «Nuristan provincial profile» (PDF). بایگانی‌شده (PDF) از روی نسخه اصلی در ۳ ژوئیه ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۳ ژوئیه ۲۰۰۹.
- ↑ Nuristan provincial profile profile compiled by the National Area-Based Development Programme (NABDP) of the Ministry of Rural Rehabilitation and Development (MRRD)
- ↑ Provinces of Afghanistan on Statoids.
- ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ Bosworth, C.E. "Kāfiristān." Encyclopaedia of Islam. Edited by: P. Bearman , Th. Bianquis , C.E. Bosworth , E. van Donzel and W.P. Heinrichs. Brill, 2008. Brill Online. UNIVERSITEITSBIBLIOTHEEK LEIDEN. 22 February 2008
پیوند به بیرون[ویرایش]
- Nuristan: Hidden Land of the Hindu Kush
- نورستان، سرزمین رنج و مبارزه نوشته تیمور در وبگاه حزب همبستگی ملی افغانستان در ۳ قسمت
|  | ||
ولسوالی‌های ولایت نورستان، افغانستان | |||
|---|---|---|---|
|  | ||
