بلوچ‌های خراسان
بّلوچ‌های خُراسان(به بلوچی: خراسانی بلوچ) گروهی از مردم بلوچ می باشند که در خراسان سکنی گزیده اند. این گروه از بلوچستان به خراسان مهاجرت کرده‌اند و عمدتاً در شهرستان‌های بیرجند، سبزوار،[۱] قوچان، نیشابور، سرخس و سایر شهرستان های خراسان ساکن شده اند. بلوچ‌های ساکن استان گلستان در ایران نیز از مهاجران بلوچ از خراسان‌اند. فرهنگ و زبان بلوچ‌های خراسان همانند بلوچ‌های دیگر می‌باشد. [۲][۳][۴]
پیشینه[ویرایش]
بلوچها از زمان صفویه به قصد جلوگیری از حمله افغان‌ها بدین خطه آمده اندو چون شغل عمده آنها دامداری بود ییلاق و قشلاق داشتند. ساخت خانه‌های گلی از حدود سال‌های ۱۳۱۳ رواج یافت ویکجانشین شدند. پس از اصلاحات ارضی با خرید اراضی یکجانشینی رواج یافت. بلوچ‌های قاینات، شامل طوایف، نوتانی،کلندرزهی(قلندرزهی)، بهرام بلوچ و براهوئی می‌باشند. همچنین بلوچ‌های قاینات مردمی مسلمان، متدین واکثراً اهل تسنن‌اند. بلوچ های مه‌ولات اما شیعه مذهب و به صورت پراکنده در مناطقی چون شادمهر ، زرمهر ، علی آباد و ... مستقرند. خاندان بلوچ اصالتا ریشه ایرانی دارند و تعداد آنها در ایران حدود ۲ میلیون نفر تخمین زده میشود.
فرهنگ[ویرایش]
گروهی متمایز از قالی‌ها و فرش هایی که توسط اقوام بلوچ در منطقه خراسان در ایران بافته می‌شوند به فرش بلوچی معروف هستند.[۵][۶]
گروه‌ها و قبیله‌ها[ویرایش]
| قبیله (در خراسان) | شهرستان |
|---|---|
| عطا خانی، بخشی‌زایی، عطایی، امام دادزایی[۷][۸] | شهرستان سبزوار |
| بایزیدی | شهرستان تربت حیدریه، شهرستان قائن، شهرستان مه ولات، جلگه رخ |
| کلندرزهی(قلندرزهی) | شهرستان تربت جام، شهرستان سربیشه، شهرستان خواف، شهرستان تایباد |
| حسن زایی | شهرستان سبزوار و شهرستان نیشابور |
| جان میرزایی و براهویی | شهرستان تربت حیدریه |
| رحیم خانی | شهرستان تربت حیدریه و شهرستان سرخس |
| کورخیلی ( سالار خانی ) | شهرستان خواف، شهرستان تربت حیدریه، فریمان و توابع |
| جان بیگی | شهرستان رشتخوار و شهرستان تربت حیدریه |
| زائی، گرگ زائی و اسماعیل زائی | شهرستان کاشمر |
مراکز[ویرایش]
در خراسان جنوبی بلوچها به صورت عشایر و در شهرهای خراسان جنوبی به صورت گروهی زندگی می‌کنند در بیرجند قائن نهبندان و تربت جام مناطق بلوچ‌نشین هست که به صورت متراکم در کنار دیگر اقوام زندگی می‌کنند.
منابع[ویرایش]
- KHORASAN i. ETHNIC GROUPS
- ویکی‌پدیای انگلیسی مدخل «Baloch people» و «Baloch diaspora»
| شهرهای مهم خراسان |    | |
|---|---|---|
| رَبع‌های خراسان | ||
| پیشینه | ||
| در تقسیمات سیاسی معاصر | ||
| زبان | ||
| هنر | ||
| مردمان خراسان برپایهٔ زبان | ||
- ↑ عبدالله زاده ثانی، محمد، روداب رویشی در کویر، انتشارات امید مهر، ۱۳۸۳
- ↑ "The Balochi Language Project". دانشگاه اوپسالا.
- ↑ Sir Charles Yate, 1st Baronet. "A travelogue of Khorasan and Sistan". دانشگاه صنعتی شریف. Iran. Retrieved 19 January 2024.
- ↑ An introduction to the knowledge of tribes, nomads and nomadic clans of Iran. دانشگاه صنعتی شریف. Iran. 1367. Retrieved 19 January 2024.
- ↑ "Baluchi rug". Encyclopædia Britannica.
- ↑ "Carpets Design and Map Investigation of Baluch of Khorasan".
- ↑ «تولید ۱۶ درصد گوشت قرمز منطقه توسط عشایر سبزوار بزرگ». اسرارنامه. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ اوت ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۰۶.
- ↑ عبدالله زاده ثانی، محمد، روداب رویشی در کویر، انتشارات امید مهر، ۱۳۸۳
- ↑ عبدالله زاده ثانی، محمد، روداب رویشی در کویر، انتشارات امید مهر، ۱۳۸۳
- ↑ عبدالله زاده ثانی، محمد، روداب رویشی در کویر، انتشارات امید مهر، ۱۳۸۳