سایپا

سایپا

نوع	صنعت خودروسازی
بنا نهاده	۱۳۴۴
بنیانگذاران	آنتوان آیسه کریستین اودس
دفتر مرکزی	تهران، ایران
مدیر عامل	محسن قاسم جهرودی
رئیس هیئت مدیره	علیرضا بادکوبه
محصولات	خودرو موتور
درآمد	▼ ۷۳٫۳۷۰ میلیارد ریال (۱۳۹۱)
مجموع دارایی	▲ ۱۰٫۴۰۰ میلیارد ریال (۱۳۹۱)
مالک	سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (۳۵٫۷۵٪)
کارکنان	۳۹٫۳۰۴ نفر (۱۳۹۱)
وبگاه	www.saipacorp.com

شرکت سایپا در بزرگراه شهید لشگری

سایپا، که سرنام گروه اسمی "شرکت سهامی ایرانی تولید خودرو" (به فرانسوی: Société Anonyme Iranienne de Production Automobile) است، شرکت خودروسازی ایرانی می‌باشد، که در سال ۱۳۹۱ با تولید شمار ۴۷۷٫۸۹۰ دستگاه اتومبیل، معادل ۴۲٪ درصد از سهم بازار خودروی ایران را به خود اختصاص داد و پس از ایران خودرو (با ۴۵٪) به‌عنوان دومین خودروساز ایران، شناخته شد.

تاریخچه

شرکت سایپا در سال ۱۳۴۴ با سرمایه اولیه ۱۶۰ میلیون ریال با نام «شرکت ایرانی تولید اتومبیل سیتروئن ایران» تأسیس گردید. در تاریخ ۱۵ اسفند ماه ۱۳۴۵ به ثبت و دو سال بعد به مرحله بهره‌برداری رسید.

شرکت سهامی ایرانی تولید اتومبیل‌های سیتروئن (Societe Annonyme Iranienne De Production Automobile Citroen) در سال ۱۳۴۵ در زمینی به مساحت ۲۴۰ هزار متر مربع و زیربنای ۲۰ هزار متر مربع با سرمایه اولیه ۱۶۰ میلیون ریال تأسیس شد. زمین یاد شده تا چند سال پیش از آن به ارتش تعلق داشت و تحت نام میدان تیر چیتگر، محل تمرین تیراندازی نظامیان بود و چادرهای نظامیان در آن مستقر بود. در سال ۱۳۳۹ یکی از مؤسسان شرکت سیتروئن در منطقه خاورمیانه به نام کریستین اودس به سبب ازدواج با دختر ارتشبد منوچهر آریانا، زمین مزبور را با سرمایه آنتوان آیسه و برای او از ارتش خریداری کرد. اودس که در گذشته همکلاس آلفرد آیسه فرزند آنتوان بود، پدر دوستش را تشویق به سرمایه‌گذاری و تأسیس این کارخانه کرد و آنتوان زمین را به قیمت هر متر سه ریال از ارتش خریداری نمود. این شرکت هم‌اکنون در زمینی به مساحت ۴۱۵ هزار متر مربع (کارخانه مرکزی) در حال فعالیت است.

نام شرکت در اوایل سال ۱۳۵۴ به شرکت سهامی عام ایرانی تولید اتومبیل با نام انحصاری «سایپا» تغییر یافت. از آذر ماه ۱۳۶۰ تحت سرپرستی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران قرار گرفت و متعاقب آن بر اساس مصوبه ۱۳۶۵٫۲٫۱ هیئت وزیران، کلیه سهام آن به نمایندگی از سوی دولت به نام سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران منتقل گردید. سهام شرکت در اواخر سال ۷۴ در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شد و بعد از آن در دی ماه ۱۳۸۷ به موجب قانون بودجه کشور ۵۱ درصد از سهام آن، در بورس واگذار گردید.

مالک اصلی شرکت آنتوان آیسه یک لبنانی‌الاصل بود که پس از او پسرانش آلفرد، چارلی و امیل تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷، اداره شرکت را به عهده گرفتند.

نخستین خودروهای این شرکت وانت آکا و سواری ژیان نام داشتند. پس از سال ۱۳۵۳ خودروهای ژیان مهاری و ژیان پیکاب در مدل‌های معمولی و دولوکس نیز تولید شد.

در سال ۱۳۵۴، نام شرکت، به فرم کنونی؛ سایپا تغییر پیدا کرد، که مختصر شده «شرکت سهامی ایرانی تولید خودرو» بود.

شرکت سایپا در ۱۶ تیرماه ۱۳۵۸ به مالکیت دولت ایران درآمد و از آذر ماه ۱۳۶۰ تحت سرپرستی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران قرار گرفت.

سهام شرکت در سال ۱۳۷۴ در بورس اوراق بهادار تهران عرضه شد و بعد از آن در دی ماه ۱۳۸۷ به موجب قانون بودجه کشور ۵۱٪ درصد از سهام آن، در بورس واگذار گردید. در حال حاضر سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران با در اختیار داشتن ۳۵٫۷۵٪ درصد از سهام شرکت سایپا، بزرگترین سهام‌دار آن به‌شمار می‌آید.

سهام‌داران

سرمایه شرکت سایپا در بدو تأسیس ۱۶۰ میلیون ریال بوده، که طی چند مرحله افزایش سرمایه، به مبلغ ۱۰٫۴۰۰ میلیارد ریال در پایان سال ۱۳۹۱ افزایش یافته‌است.

در سال ۱۳۸۹ با تصویب مجمع فوق‌العاده اکثریت هیئت‌مدیره آن در دستان بخش خصوصی جا گرفت. در این مجمع ترکیب سهام‌داران عمدهٔ سایپا تغییر کرد و تعداد نمایندگان دولتی در هیئت مدیره از اکثریت افتاد.

سهام‌دار	درصد مالکیت
سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران	۳۵٫۷۵٪
گروه صنعتی رنا	۱۵٪
شرکت ستاره تابان	۱۰٪
شرکت توسعه سرمایه رادین	۶٫۵۹٪
سرمایه‌گذاری صبا تأمین	۴٫۷٪
شرکت سرمایه‌گذاری سایپا	۳٫۶٪
شرکت تجارت تابان	۲٫۸٪
سایر سهام‌داران	۲۱٫۵۶٪

سال‌نما

• ۱۳۴۴: تأسیس شرکت به نام شرکت سهامی تولید اتومبیل سیتروئن ایران
• ۱۳۴۷: بهره‌برداری و شروع فعالیت با تولید انواع مدل‌های خودرو ژیان (۱۳۵۹–۱۳۴۷)
• ۱۳۵۴: تغییر نام شرکت به «شرکت سهامی ایرانی تولید اتومبیل» و تبدیل شدن به شرکت سهامی عام
• ۱۳۵۵: تولید رنو ۵ در مدل‌های سه در و ۵ در (۱۳۷۲–۱۳۵۵)
• ۱۳۶۲: تولید «وانت نیسان» زامیاد
• ۱۳۷۱: تولید رنو ۲۱
• ۱۳۷۲: تولید پراید
• ۱۳۸۰: تولید زانتیا
• ۱۳۸۳: تولید ریو توقف تولید در سال ۱۳۸۸
• ۱۳۸۹: تولید تیبا
• ۱۳۸۹: تولید محصولات پراید با پلتفرم X۱۰۰ (سایپا ۱۴۱٬۱۳۲٬۱۳۱٬۱۱۱)
• ۱۳۹۱: تولید سایپا ۱۵۱ (کارا)
• ۱۳۹۳: تولید تیبا ۲
• ۱۳۹۴: تولید ساینا
• ۱۳۹۵: تولید CS35

محصولات شرکت سایپا

- محصولاتی که سایپا به‌تنهایی و انحصاراً تولید کرده‌است:

• تیبا (سدان)
• تیبا ۲ (هاچبک)
• ساینا (سدان)
• کوییک (هاچبک کراس)

محصولات

پراید

تیبا نخستین خودروی تولیدی شرکت سایپا

خودروی سواری

• ژیان ^{دیگر تولید نمی‌شود}
• رنو ۵، رنو ۲۱ ^{دیگر تولید نمی‌شود}
• نیسان ۲۴ ^{دیگر تولید نمی‌شود}
• کاروان ^{دیگر تولید نمی‌شود}
• زانتیا سی ۵ ^{دیگر تولید نمی‌شود}
• ریو^{دیگر تولید نمی‌شود}
• فیات
• V5 با همکاری برلیانس آتو
• برلیانس اچ ۲۳۰
• سراتو
• چانگان CS35
• چانگان ایدو

پلت فرم X100 پراید

• پرایدصبا^{دیگر تولید نمی‌شود}
• پراید نسیم^{دیگر تولید نمی‌شود}
• سایپا ۱۴۱،^{دیگر تولید نمی‌شود}
• سایپا ۱۳۲،
• سایپا ۱۱۱،^{دیگر تولید نمی‌شود}
• سایپا ۱۳۱،
• سایپا ۱۵۱، (وانت)

تیبا ۲

پلت فرم X200

• تیبا،
• تیبا ۲،
• ساینا،
• کوییک

پارس خودرو

نوشتار اصلی: پارس خودرو

• سپند
• نیسان: نیسان پاترول، پیکاپ، سرانزا، ماکسیما
• رنو: رنو مگان، داچیا ساندرو، داچیا لوگان (داچیا رومانی: زیرمجموعه رنو فرانسه)

کامیون‌ها

• ماک
• ولوو: ان۱۰، اف۱۲، اف‌اچ۱۲(اف هاش ۱۲)، اف‌اچ۱۶، اف‌ام۹، ان‌ال۱۲، ان‌اچ۱۲
• بادسان
• رنو میدلام
• ایوکو

زامیاد

نوشتار‌های اصلی: زامیاد و سایپا دیزل

• وانت زامیاد
• وانت لوکس زامیاد (شوکا)

شرکت‌های تابعه

زیرمجموعه‌های بورسی

شرکتهای بورسی سایپا

شرکت	درصد مالکیت
سرمایه‌گذاری سایپا	۷۹٫۲۸٪
پلاسکوکار سایپا	۷۵٫۶۵٪
کمک‌فنر ایندامین	۷۱٫۹٪
سایپا شیشه	۶۱٫۹۹٪
سایپا آذین	۵۹٫۳۵٪
رایان سایپا	۵۴٫۱۳٪
زامیاد	۴۳٫۵۹٪
پارس خودرو	۳۹٫۶۹٪
سایپا دیزل	۳۷٫۱۸٪
تراکتورسازی ایران	۲۴٫۰۹٪
رادیاتور ایران	۱۸٫۰۱٪
فنرسازی زر	۷٫۹۹٪

شرکت‌های زیرمجموعه

• ایران کاوه
• پارس خودرو
• پلاسکوکار سایپا
• سایپا کاشان
• سازه گستر سایپا
• مگا موتور
• مالیبل سایپا
• لیزینگ رایان سایپا
• بیمه رایان سایپا
• تهیه و توزیع مواد ریخته‌گری وقطعات صنعتی ایران( سودیکو)
• سایپا پرس
• سایپا یدک
• مهندسی توسعه سایپا (سیکو)
• مهندسی بازرگانی خودرو سایپا (ستکو)
• امداد خودرو سایپا
• مرکز تحقیقات و نوآوری سایپا
• قالب‌های بزرگ صنعتی
• اروند خودرو
• ستاره سفیران آینده
• سایپا لجستیک
• توسعه صنایع خودرو ( ایدکو)
• سرمایه‌گذاری کارکنان سایپا
• شرکت بن‌رو

همکاران سایپا

• سیتروئن (بعد از برجام محصولات مختلفی چون سیتروئن C4 تحت شرکت سایپا-سیتروئن روی خط تولید سایپا رفت[۱])
• رنو
• نیسان
• کیا موتورز
• برلیانس آتو
• چانگان موتورز

ریشه‌یابی واژه سایپا

نام شرکت در سال ۱۳۴۵ «شرکت سهامی تولید اتومبیل سیتروئن ایران» بود. این شرکت در اوایل سال ۱۳۵۴ به «شرکت سهامی ایرانی تولید اتومبیل» برگرفته از عبارت Société Annonyme Iranienne de Production Automobile تغییر نام داد. البته در سر در این شرکت به جای واژهSociété واژه Société نقش بسته‌است. در کتاب «آخرین سفر شاه» نوشته ویلیام شوکراس با اشاره به اشرف نوشته شده‌است: «در محافل درباری به او «سایپا» لقب داده بودند که در زبان فرانسه حروف نخست عنوان رسمی او «والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی» -Son Altesse Impériale La Princesse Ashraf- است».

اتهام فساد مالی

در مهرماه ۱۳۹۰ نادر قاضی پور، رئیس هیئت تحقیق و تفحص از گروه خودرو سازی سایپا در مجلس شورای اسلامی، در نامه‌ای به دادستان تهران خواستار ممنوع‌الخروج شدن رئیس و اعضای هیئت مدیره این شرکت شد و اعلام نمود که هیچ نظارت دقیقی بر گردش مالی ۱۰ هزار میلیارد تومانی سایپا وجود ندارد، بنابراین پرونده اختلاس در سایپا اگر مهم‌تر از اختلاس ۳ هزار میلیارد تومانی در ایران نباشد، کمتر نیست.

برند سایپا

برند سایپا در سال ۱۳۹۲ در دهمین جشنواره ملی قهرمانان صنعت ایران به عنوان یکی از ۱۰۰ برند برتر ایران شناخته شد.

عذرخواهی مدیرعامل از مردم

نوشتار(های) وابسته: کمپین خرید خودروی صفر ممنوع

در تاریخ ۱۶ شهریور سال نود چهار، مدیرعامل سایپا از خریداران خودروهای این کارخانه به خاطر کیفیت پایین محصولات شرکتش عذرخواهی کرد و وعده بهبود کیفیت محصولات این شرکت در آینده را داد. این عذرخواهی واکنشی بود به بی رغبتی مردم برای خرید محصولات سایپا.

جزئیات فروش پراید توسط سایپا

شرکت سایپا تولید خودروی پراید که از سال ۱۳۷۲ در ایران تولید می‌شد را بیش از ۲۰ سال ادامه داد به نحوی که در تاریخ سه شنبه ۷ شهریور ۱۳۹۶ جزئیات جدیدی از نحوه فروش این خودرو توسط سایپا اعلام شد.

جستارهای وابسته

• ایران خودرو
• پارس خودرو
• تیسکو

منابع

• وبگاه رسمی شرکت سایپا

پیوند به بیرون

• وبگاه شرکت سایپا