محمدتقی مصباح یزدی: تفاوت میان نسخه‌ها

صفحه نیمه‌حفاظت‌شده
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
جز به روز رسانی اطلاعات .
خط ۵۹: خط ۵۹:
'''تقی مصباح'''<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.mehrnews.com/news/3005619/آیت-الله-مصباح-یزدی-کاندیدای-انتخابات-خبرگان-رهبری-شد |عنوان=آیت الله مصباح یزدی کاندیدای انتخابات خبرگان رهبری شد | ناشر =[[خبرگزاری مهر]] |تاریخ =۳۰ آذر ۱۳۹۴ |تاریخ بازبینی=۸ مارس ۲۰۱۶}}</ref> (۱۱ بهمن ۱۳۱۳ – ۱۲ دی ۱۳۹۹)<ref name="ilna-d">{{یادکرد وب|عنوان=آیت‌الله مصباح‌یزدی درگذشت|نشانی=https://www.ilna.news/بخش-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-3/1018489-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D9%85%D8%B5%D8%A8%D8%A7%D8%AD-%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA|وبگاه=خبرگزاری ایلنا|بازبینی=2021-01-01|کد زبان=fa}}</ref> مشهور به '''محمدتقی مصباح یزدی'''، [[مجتهد]]، بنیان‌گذار و رئیس [[مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی|مؤسسه آموزشی و پژوهش امام خمینی]]، نماینده منتخب مردم [[استان خراسان رضوی]] در [[مجلس خبرگان رهبری]]، عضو سابق [[شورای عالی انقلاب فرهنگی]]، عضو [[جامعه مدرسین حوزه علمیه قم]]، رئیس سابق شورای عالی [[مجمع جهانی اهل‌بیت]] و یکی از استادان [[حوزهٔ علمیهٔ قم]] بود. مصباح به عنوان استاد اخلاق و پدر معنوی [[جبهه پایداری]] شناخته می‌شد. با توجه به تفکرات و سخنرانی‌های مصباح یزدی، برخی او را روحانی تندرو<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =https://www.radiofarda.com/a/31028676.html|عنوان = مصباح یزدی، روحانی تندرو، درگذشت| ناشر = رادیو فردا|}}</ref> و همچنین از مروجان خشونت برای حذف مخالفین در جمهوری اسلامی می‌دانند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=مصباح یزدی؛ از قتل‌های محفلی کرمان تا تأسیس جبهه پایداری|نشانی=https://www.darsahn.org/1394/07/10/mesbah-yazdi-ghatlhaye-mahfeli-kerman/|وبگاه=درصحن|تاریخ=2015-10-01|بازبینی=2020-09-22|کد زبان=fa-IR|نام=در|نام خانوادگی=صحن}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=۱۰ سالگی قتل‌های محفلی کرمان؛ حکم اعدام برای قاتلانی که آزادند|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/f7_10_years_after_killing_in_kerman/24403670.html|وبگاه=رادیو فردا|بازبینی=2020-09-22|کد زبان=fa}}</ref><ref name=":0">{{یادکرد وب|عنوان=HAMSHAHRI (Internet Version of Tehran's Persian Daily)|نشانی=https://images.hamshahrionline.ir/hamnews/1378/781225/siasi.htm|وبگاه=images.hamshahrionline.ir|بازبینی=2020-12-01}}</ref>
'''تقی مصباح'''<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.mehrnews.com/news/3005619/آیت-الله-مصباح-یزدی-کاندیدای-انتخابات-خبرگان-رهبری-شد |عنوان=آیت الله مصباح یزدی کاندیدای انتخابات خبرگان رهبری شد | ناشر =[[خبرگزاری مهر]] |تاریخ =۳۰ آذر ۱۳۹۴ |تاریخ بازبینی=۸ مارس ۲۰۱۶}}</ref> (۱۱ بهمن ۱۳۱۳ – ۱۲ دی ۱۳۹۹)<ref name="ilna-d">{{یادکرد وب|عنوان=آیت‌الله مصباح‌یزدی درگذشت|نشانی=https://www.ilna.news/بخش-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-3/1018489-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D9%85%D8%B5%D8%A8%D8%A7%D8%AD-%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA|وبگاه=خبرگزاری ایلنا|بازبینی=2021-01-01|کد زبان=fa}}</ref> مشهور به '''محمدتقی مصباح یزدی'''، [[مجتهد]]، بنیان‌گذار و رئیس [[مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی|مؤسسه آموزشی و پژوهش امام خمینی]]، نماینده منتخب مردم [[استان خراسان رضوی]] در [[مجلس خبرگان رهبری]]، عضو سابق [[شورای عالی انقلاب فرهنگی]]، عضو [[جامعه مدرسین حوزه علمیه قم]]، رئیس سابق شورای عالی [[مجمع جهانی اهل‌بیت]] و یکی از استادان [[حوزهٔ علمیهٔ قم]] بود. مصباح به عنوان استاد اخلاق و پدر معنوی [[جبهه پایداری]] شناخته می‌شد. با توجه به تفکرات و سخنرانی‌های مصباح یزدی، برخی او را روحانی تندرو<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =https://www.radiofarda.com/a/31028676.html|عنوان = مصباح یزدی، روحانی تندرو، درگذشت| ناشر = رادیو فردا|}}</ref> و همچنین از مروجان خشونت برای حذف مخالفین در جمهوری اسلامی می‌دانند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=مصباح یزدی؛ از قتل‌های محفلی کرمان تا تأسیس جبهه پایداری|نشانی=https://www.darsahn.org/1394/07/10/mesbah-yazdi-ghatlhaye-mahfeli-kerman/|وبگاه=درصحن|تاریخ=2015-10-01|بازبینی=2020-09-22|کد زبان=fa-IR|نام=در|نام خانوادگی=صحن}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=۱۰ سالگی قتل‌های محفلی کرمان؛ حکم اعدام برای قاتلانی که آزادند|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/f7_10_years_after_killing_in_kerman/24403670.html|وبگاه=رادیو فردا|بازبینی=2020-09-22|کد زبان=fa}}</ref><ref name=":0">{{یادکرد وب|عنوان=HAMSHAHRI (Internet Version of Tehran's Persian Daily)|نشانی=https://images.hamshahrionline.ir/hamnews/1378/781225/siasi.htm|وبگاه=images.hamshahrionline.ir|بازبینی=2020-12-01}}</ref>


وی از منظر دینی به دلیل نوشتارهایش در زمینه [[تفسیر قرآن|تفسیر موضوعی]] [[قرآن]]، و [[فلسفه اسلامی]] - به ویژه یکی از [[کتاب‌های درسی]] [[حوزه]] تحت عنوان «[[آموزش فلسفه (کتاب)|آموزش فلسفه]]» که به زبان‌های [[عربی]]، [[زبان انگلیسی|انگلیسی]] و غیره نیز ترجمه شده است.<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/iran/story/2006/05/printable/060519_v-iran-weeklies.shtml مرور هفته نامه‌های ایران:۲۹ اردیبهشت]، وبگاه ''[[بی‌بی‌سی]] فارسی'' (جمعه ۱۹ مه ۲۰۰۶)</ref><ref>[http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/middleeast/iran/1503479/The-rise-of-Prof-%27Crocodile%27---a-hardliner-to-terrify-hardliners.html مقاله «صعود استاد تمساح، از افراط‌گرایی به ایجاد رعب و وحشت در افراط‌گرایی» در وبگاه «تلگراف» (telegraph.co.uk)]</ref><ref name="independent.co.uk">[http://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/iranian-journalist-accuses-killers-623113.html Iranian journalist accuses 'killers'], Independent.co.uk, Friday, 1 December 2000</ref><ref>[https://www.nytimes.com/2007/01/28/magazine/28iran.t.html?pagewanted=۳&partner=rssnyt&emc=rss ایران] نیویورک تایمز</ref> استاد فلسفه و تفسیر خوانده می‌شد. مصباح که از دوره دوم [[مجلس خبرگان|مجلس خبرگان رهبری]] نماینده استان تهران در آن بود، در [[انتخابات مجلس خبرگان رهبری (۱۳۹۴)|انتخابات دور پنجم در سال ۱۳۹۴]] موفق به کسب رای کافی نشد و از انتخاب مجدد برای ورود به این مجلس بازماند.<ref>{{یادکرد وب | عنوان=پرسابقه‌ترین اعضای مجلس خبرگان را بشناسید/8 چهره‌ای که چهار دوره است عضو هستند و بار دیگر نامزد شدند | وبگاه=صفحه نخست - خبرآنلاین | تاریخ=2016-02-27 | سال=2016 | پیوند=http://www.khabaronline.ir/detail/493840/Politics/parties | کد زبان=fa | تاریخ بازبینی=2016-02-27}}</ref><ref>{{یادکرد وب | عنوان=نتایج نهایی انتخابات «خبرگان» در تهران | وبگاه=ایسنا | تاریخ=2016-02-27 | سال=2016 | پیوند=http://www.isna.ir/fa/news/94120805527/نتایج-نهایی-انتخابات-خبرگان-در-تهران | کد زبان=fa | تاریخ بازبینی=2016-02-27}}</ref><ref>{{یادکرد وب | عنوان=آخرین نتایج تهران: جنتی شانزدهم، یزدی و مصباح حذف شدند | وبگاه=رادیو فردا | تاریخ=2016-02-28 | سال=2016 | پیوند=http://www.radiofarda.com/content/o2-khobregan-reuslt-tehran/27578962.html | کد زبان=fa | تاریخ بازبینی=2016-02-28}}</ref> او در انتخابات میان‌دوره‌ای خبرگان در اسفند ۱۳۹۸ از حوزه استان خراسان رضوی نامزد و نماینده منتخب مردم خراسان رضوی در مجلس خبرگان شد، اما پیش از تحلیف درگذشت.
وی از منظر دینی به دلیل نوشتارهایش در زمینه [[تفسیر قرآن|تفسیر موضوعی]] [[قرآن]]، و [[فلسفه اسلامی]] - به ویژه یکی از [[کتاب‌های درسی]] [[حوزه]] تحت عنوان «[[آموزش فلسفه (کتاب)|آموزش فلسفه]]» که به زبان‌های [[عربی]]، [[زبان انگلیسی|انگلیسی]] و غیره نیز ترجمه شده است.<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/iran/story/2006/05/printable/060519_v-iran-weeklies.shtml مرور هفته نامه‌های ایران:۲۹ اردیبهشت]، وبگاه ''[[بی‌بی‌سی]] فارسی'' (جمعه ۱۹ مه ۲۰۰۶)</ref><ref>[http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/middleeast/iran/1503479/The-rise-of-Prof-%27Crocodile%27---a-hardliner-to-terrify-hardliners.html مقاله «صعود استاد تمساح، از افراط‌گرایی به ایجاد رعب و وحشت در افراط‌گرایی» در وبگاه «تلگراف» (telegraph.co.uk)]</ref><ref name="independent.co.uk">[http://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/iranian-journalist-accuses-killers-623113.html Iranian journalist accuses 'killers'], Independent.co.uk, Friday, 1 December 2000</ref><ref>[https://www.nytimes.com/2007/01/28/magazine/28iran.t.html?pagewanted=۳&partner=rssnyt&emc=rss ایران] نیویورک تایمز</ref> استاد فلسفه و تفسیر خوانده می‌شد. مصباح که از دوره دوم [[مجلس خبرگان|مجلس خبرگان رهبری]] نماینده استان تهران در آن بود، در [[انتخابات مجلس خبرگان رهبری (۱۳۹۴)|انتخابات دور پنجم در سال ۱۳۹۴]] موفق به کسب رای کافی نشد و از انتخاب مجدد برای ورود به این مجلس بازماند.<ref>{{یادکرد وب | عنوان=پرسابقه‌ترین اعضای مجلس خبرگان را بشناسید/8 چهره‌ای که چهار دوره است عضو هستند و بار دیگر نامزد شدند | وبگاه=صفحه نخست - خبرآنلاین | تاریخ=2016-02-27 | سال=2016 | پیوند=http://www.khabaronline.ir/detail/493840/Politics/parties | کد زبان=fa | تاریخ بازبینی=2016-02-27}}</ref><ref>{{یادکرد وب | عنوان=نتایج نهایی انتخابات «خبرگان» در تهران | وبگاه=ایسنا | تاریخ=2016-02-27 | سال=2016 | پیوند=http://www.isna.ir/fa/news/94120805527/نتایج-نهایی-انتخابات-خبرگان-در-تهران | کد زبان=fa | تاریخ بازبینی=2016-02-27}}</ref><ref>{{یادکرد وب | عنوان=آخرین نتایج تهران: جنتی شانزدهم، یزدی و مصباح حذف شدند | وبگاه=رادیو فردا | تاریخ=2016-02-28 | سال=2016 | پیوند=http://www.radiofarda.com/content/o2-khobregan-reuslt-tehran/27578962.html | کد زبان=fa | تاریخ بازبینی=2016-02-28}}</ref> او در انتخابات میان‌دوره‌ای خبرگان در اسفند ۱۳۹۸ از حوزه استان خراسان رضوی نامزد شد و توانست به عنوان نماینده منتخب مردم خراسان رضوی به مجلس خبرگان راه یابد، ولی با اینحال پیش از تحلیف برای نمایندگی خبرگان پنجم درگذشت.


== تحصیلات حوزوی ==
== تحصیلات حوزوی ==

نسخهٔ ‏۱ ژانویهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۹:۳۷

با محمد یزدی اشتباه نشود.
محمدتقی مصباح یزدی
مصباح یزدی
عضو مجلس خبرگان رهبری
دوره مسئولیت
۴ اسفند ۱۳۷۷ – ۳ خرداد ۱۳۹۵
حوزه انتخاباتیاستان تهران
اکثریت۸۷۹٬۸۸۳ (۲۳٫۷۴٪; ۱۳۸۵)[۱]
دوره مسئولیت
۲ اسفند ۱۳۶۹ – ۳ اسفند ۱۳۷۷
حوزه انتخاباتیاستان خوزستان
اطلاعات شخصی
زاده
تقی گیوه‌چی[۲]

۱۱ بهمن ۱۳۱۳
۳۱ ژانویهٔ ۱۹۳۵ ‏(۸۹ سال)
یزد، ایران
درگذشته۱۲ دی‌ماه ۱۳۹۹
بیمارستان خاتم الانبیا تهران
حزب سیاسیجبهه پایداری انقلاب اسلامی (رهبر معنوی)[۳]
دیگر عضویت‌های سیاسیجامعه مدرسین حوزه علمیه قم[۴]
روابطحسین نوری همدانی (خویشاوند سببی)[۲]
فرزندان۲ پسر و ۱ دختر[۲]
پیشهفعالیت سیاسی
سال‌های فعالیت۱۳۴۲–۱۳۴۳[۲]
۱۳۶۸–اکنون[۲]
عضویتشورای عالی انقلاب فرهنگی
مجمع جهانی اهل بیت
امضا
وبگاه
فعالیت علوم الهیات
دیناسلام
مذهبفقیه شیعه دوازده‌امامی شیعه
دورهفلسفه اسلامی معاصر
حوزه علاقه اصلیولایت فقیه، جهاد[۵]
ایده‌های سرشناسمردم‌سالاری اسلامی[۶]
سال‌های فعالیت۱۳۲۶–۱۳۳۹ (دانش آموزی)[۷]
۱۳۴۵–اکنون (تدریس)[۷]
آلما ماترحوزه علمیه قم
مدرسه هندی، نجف (۱۳۲۹)
مدرسه شافعی، یزد (دههٔ ۱۳۲۰)
مدرسه خان، یزد (دههٔ ۱۳۲۰)
تدریس درحوزه علمیه قم
مدرسه حقانی
مدرسه فیضیه
موسسهمؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (۱۳۷۰–اکنون)
موسسه در مسیر خدا (۱۳۵۵–اکنون)[۷]
تاثیر گذاشته بر
تاثیر گرفته از
مناظره تلویزیونی از راست: عبدالکریم سروش و مصباح یزدی در برابر احسان طبری و فرخ نگهدار در سال ۱۳۶۰

تقی مصباح[۸] (۱۱ بهمن ۱۳۱۳ – ۱۲ دی ۱۳۹۹)[۹] مشهور به محمدتقی مصباح یزدی، مجتهد، بنیان‌گذار و رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهش امام خمینی، نماینده منتخب مردم استان خراسان رضوی در مجلس خبرگان رهبری، عضو سابق شورای عالی انقلاب فرهنگی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، رئیس سابق شورای عالی مجمع جهانی اهل‌بیت و یکی از استادان حوزهٔ علمیهٔ قم بود. مصباح به عنوان استاد اخلاق و پدر معنوی جبهه پایداری شناخته می‌شد. با توجه به تفکرات و سخنرانی‌های مصباح یزدی، برخی او را روحانی تندرو[۱۰] و همچنین از مروجان خشونت برای حذف مخالفین در جمهوری اسلامی می‌دانند.[۱۱][۱۲][۱۳]

وی از منظر دینی به دلیل نوشتارهایش در زمینه تفسیر موضوعی قرآن، و فلسفه اسلامی - به ویژه یکی از کتاب‌های درسی حوزه تحت عنوان «آموزش فلسفه» که به زبان‌های عربی، انگلیسی و غیره نیز ترجمه شده است.[۱۴][۱۵][۱۶][۱۷] استاد فلسفه و تفسیر خوانده می‌شد. مصباح که از دوره دوم مجلس خبرگان رهبری نماینده استان تهران در آن بود، در انتخابات دور پنجم در سال ۱۳۹۴ موفق به کسب رای کافی نشد و از انتخاب مجدد برای ورود به این مجلس بازماند.[۱۸][۱۹][۲۰] او در انتخابات میان‌دوره‌ای خبرگان در اسفند ۱۳۹۸ از حوزه استان خراسان رضوی نامزد شد و توانست به عنوان نماینده منتخب مردم خراسان رضوی به مجلس خبرگان راه یابد، ولی با اینحال پیش از تحلیف برای نمایندگی خبرگان پنجم درگذشت.

تحصیلات حوزوی

تحصیلات ابتدایی خود را در هفت سالگی آغاز کرد. سپس وارد حوزهٔ علمیهٔ یزد شد و دورهٔ مقدمات و سطح را همان جا به اتمام رساند، سپس در سال ۱۳۷۱ ه‍.ق عازم نجف شد، و پس از یک سال برای ادامهٔ تحصیل به قم هجرت کرد و حدود ۸ سال به‌طور مداوم در درس فقه حسین طباطبایی بروجردی شرکت کرد. وی در سن ۲۵ سالگی به درجهٔ اجتهاد رسید؛[۲۱] اما با این حال تا ۸ سال در دروس فقه و اصول روح‌الله خمینی و تا ۱۵ سال در درس فقه محمد تقی بهجت و تا ۲ سال در درس محمد علی اراکی شرکت می‌کرد. وی از شاگردان درس تفسیر و فلسفهٔ محمدحسین طباطبایی نیز به‌شمار می‌رود و با پایه‌گذاری مدرسه حقانی توسط علی قدوسی و محمد حسینی بهشتی استاد و عضو هیئت مدیره این مدرسه می‌شود.[۲۲] اما بعدها به دلیل اختلافات شدیدش با علی شریعتی از این سمت کناره گرفته و به مؤسسه «در راه حق» می‌پیوندد[۲۳]

فعالیت‌های علمی فرهنگی

پس از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ ایران او در تأسیس دفتر همکاری حوزه و دانشگاه و در جهت تحول و بازسازی نظام حوزه نقش فعالی ایفا کرد. او بنیاد علمی پژوهشی باقرالعلوم و سپس مؤسسهٔ آموزشی پژوهشی امام خمینی را در قم پایه‌گذاری کرد. وی هم‌اکنون رئیس مؤسسهٔ علمی پژوهشی امام خمینی و همچنین رئیس شورای عالی مجمع جهانی اهل‌بیت و عضو جامعهٔ مدرسین حوزهٔ علمیهٔ قم می‌باشد.

فعالیت‌های سیاسی

در سال ۴۸ به جلسه‌ای در حضور علی خامنه‌ای، هاشمی رفسنجانی و مصباح یزدی در منزل قدوسی برگزار می‌شود و از مصباح یزدی خواسته‌می‌شود که به انقلابیون بپیوندد، اما او مخالف می‌کند. هاشمی رفسنجانی در این مورد می‌گوید که مصباح یزدی ضمن حرام دانستن مبارزه، اعلام داشته که می خواهد به کار علمی و فرهنگی بپردازد. شخص مصباح یزدی می‌گوید که به علت عدم شناخت از مخالفان، در این جلسه اعلام کرده است که با آنها همکاری نمی‌کند.[۲۴][۲۵]

مصباح یزدی در واکنش به رویدادهای پس از انتخابات سال ۱۳۸۸ گفت: «سلسله جنبان این قضایا هر که بود درصدد حذف ولایت فقیه از نظام سیاسی کشور بود.» وی «ولایت فقیه را روح انقلاب و مشخصه این حکومت» دانسته و گفت: «دشمنان می‌خواستند یا این رکن اساسی را حذف یا تضعیف و کمرنگ کنند که در این جریان برخی آگاهانه و برخی فریب خورده اقدام به این امر نمودند».[۲۶] او همچنین در ۲۱ مرداد ۱۳۸۸ در جمع گروهی از هنرمندان بسیجی در مؤسسه آموزشی امام خمینی در قم این‌گونه استدلال کرد که وقتی رئیس‌جمهوری از جانب رهبری نصب و تأیید می‌شود به عامل او تبدیل شده و از این پرتو نور بر او نیز تابیده می‌شود و لذا «وقتی ریاست جمهوری حکم ولی فقیه را دریافت کرد اطاعت از او نیز مثل اطاعت از خداست.»[۲۷][۲۸][۲۹][۳۰][۳۱][۳۲][۳۳] وی همچنین از رهبران جبهه پایداری انقلاب اسلامی است که طی سال‌های اخیر به عنوان یک گروه سیاسی ظهور و بروز کرده‌است. مؤسسه مطالعاتی امریکن اینترپرایز نیز در تحلیلی اظهار داشت که محمد تقی مصباح یزدی و عزیز خوشوقت از نزدیکان سید علی خامنه‌ای هستند.

انتخابات مجلس شورای اسلامی دهم

در زمان دولت یازدهم ایران، مصباح از مخالفان این دولت محسوب می‌شد و از برنامه انفرادی خود و اعضای جبهه پایداری برای در دست‌گرفتن اکثریت اعضای دوره دهم مجلس شورای اسلامی صحبت کرده‌است. وی در جلسات خود با نمایندگان دوره نهم مجلس شورای اسلامی که عضو جبهه پایداری هستند، از سعید جلیلی و باقری لنکرانی، به عنوان بهترین گزینه‌ها برای در دست گرفتن ریاست دوره نهم مجلس شورای اسلامی سخن گفته‌است.

انتخابات خبرگان ۱۳۹۴

مصباح که از دور دوم مجلس خبرگان رهبری نمایندگی استان تهران در آن را برعهده داشته‌است از کسب آرای کافی برای انتخاب مجدد در انتخابات ۷ اسفند ۱۳۹۴ بازماند. وی نوزدهم شد و نتوانست در بین شانزده نماینده منتخب جای بگیرد. بسیاری از شاگردان و نزدیکان او نیز در انتخاب شدن ناکام ماندند.[۳۴] در ۲۰ اسفند ۱۳۹۴، سید علی خامنه ای، رهبر ایران که پیش از انتخابات نیز دربارهٔ برنامه‌ریزی برای حذف برخی چهره‌ها از مجلس خبرگان هشدار داده بود، در حمایتی آشکار از رأی نیاوردن محمد یزدی و محمدتقی مصباح ابراز نارضایتی کرده و نبودن آن‌ها در مجلس خبرگان پنجم را مایهٔ خسارت دانست.[۳۵]

انتخابات میاندوره‌ای خبرگان ۱۳۹۸

تقی مصباح در انتخابات میاندوره‌ای خبرگان در اسفند ۱۳۹۸ از حوزه استان خراسان رضوی نامزد شد و توانست به عنوان نماینده منتخب این استان به مجلس خبرگان راه یابد اما قبل از مراسم تحلیف و پیوستن رسمی به این مجلس درگذشت.

دیدگاه‌ها

مصباح یزدی از حامیان اسلام بنیادگرایانه و طیف اصولگرا بود. او علی‌رغم باور به ریشه‌داشتن اصلاح‌طلبی در «نظام ارزشی اسلام»،[۳۶] از مخالفان جدی جریان اصلاح‌طلبی رایج در ایران بود، چنان‌که در حسینیه شهدای قم اصلاح‌طلبان را «احیاکنندگان سنت کفار ۲۵۰۰ سال پیش ایران» نامید.[۳۶] وی همچنین اصلاح‌طلبی با معیارهای مطرح شده از سوی رهبر ایران را، مطلوب دانسته و بیان کرد که «این اصلاح‌طلبی را می‌خواهیم».[۳۶]

ارهاب و خشونت

سال 54 مصباح یزدی در مدرسه حقانی با وارد کردن انتقادات تندی به علی شریعتی اعلام می‌کند که باید با او برخوردی متناسب با منکر ضروریات دین شود. در همان زمان، سید محمد بهشتی با واکنش تندی به این درخواست مصباح می‌گوید « اگر قرار باشد فکر هر کسی را نپسندیم فرمان قتل آن را دهیم ربطی به اسلام ندارد.»[۳۷] همچنین بهشتی اعلام می‌کند که «من مکرر به جناب آقای مصباح هم گفته‌ام. گفته‌ام دوست عزیز، چرا این بحث‌هایی که احتیاج به رسیدگی بیشتر دارد، باید این‌طور مطرح شود؟ ... بحث من در اینجا بحث جناب آقای مصباح نیست. بحث من در اینجا با شما طلاب است. به ایشان هم در این ١٠، ١٥روز قبل عرض کردم. گفتم آقا! بحث، بحث روش تربیتی مدرسه است... شما طلاب مدرسه نمی‌توانید با این اسلوب بار بیایید وگرنه لااقل بنده نمی‌توانم در چنین مدرسه‌ای ذره‌ای در کارها سهیم باشم. مدرسه‌ای که بخواهد یک مشت انسان لجوج، پرخاشگر بیجا و متعصب تربیت کند، نتوانند با هم دو کلمه حرف بزنند، چه ارزشی دارد؟ در این صورت چه خدمتی به اسلام و به حق کرده‌اند؟ به چه انگیزه‌ای؟ ... اگر قرار است در روحانیت کسی به‌عنوان صاحب نظر در مسائل مربوط به نسل جوانِ درس‌خوانده در ارتباط با مذهب نام برده شود، لااقل من که یکی از آنها هستم. عمرم را در این راه گذراندم. من به‌عنوان کارشناس صاحب‌نظر این فن می‌گویم این «اتمام حجت» های شما خطرناک است. «اتمام حجت» چیست؟! می‌گویم این، تمام رشته‌های این ٣٠، ٤٠ سال را پنبه می‌کند.» [۳۸]

مصباح یزدی، در سخنرانی پیش از خطبه‌های نماز جمعه تهران در خرداد سال ۷۸ می‌گوید: «مردم اگر با دلایل قطعی برای شان ثابت شود که توطئه علیه نظام در کار است و می‌خواهند نظام را براندازند، دیگران به هر دلیلی توجه ندارند یا صلاح خودشان نمی‌دانند، اگر مردم قطع پیدا کردند، خودشان باید اقدام کنند. این هم از مواردی است که تمسک به خشونت جایز است.»[۳۹][۴۰] همچنین او در سخنرانی پیش از خطبه‌های نماز جمعه تهران در تاریخ ۱۵/۵/۷۸ می‌گوید: «ما در قرآن دستور ارهاب داریم و افرادی که با ادبیات عرب آشنا هستند بروند معادل ارهاب را پیدا کنند. حالا اگر من الان بگویم معنایش چیست فردا روزنامه‌ها تیتر می‌کنند که فلانی طرفدار تروریسم است.»[۴۱][۱۳] این سخنان باعث شد که برخی مصباح یزدی را از مروجان و نظریه‌پردازان خشونت برای حذف مخالفان در ایران بنامند. همچنین برخی تفسیر مصباح‌یزدی از «ترهبون» که معادل «ترور» مخالفان گرفته شده‌است را اشتباه می‌دانستند.[۱۳][۴۲] اکبر گنجی، در کتاب‌هایی که در مورد شیوهٔ قتل‌های زنجیره‌ای انتشار داد، محمدتقی مصباح یزدی را صادرکنندهٔ فتوای قتل‌ها یا همان، «مراد عالیجنابان خاکستری» خواند.[۴۳]

مصباح یزدی دهه هشتاد در سخنان خود در یکی از مساجد کرمان می‌گوید که «اگر کسی خلاف شرعی مرتکب شود مؤمنان وظیفه دارند به او تذکر دهند، در مرحله بعد وظیفه دارند که به پلیس معرفی اش کنند، و اگر بعد از چند بار به این نتیجه رسیدند که پلیس و دستگاه قضایی نیز این افراد را مجازات نمی‌کنند، خودشان می‌توانند دست به کار شده و خاطیان را به سزای اعمال خود برسانند.» تحت تأثیر این گفته‌ها، در خلال قتل‌های محفلی کرمان، چند نفر از بسیجیان کرمانی، پنج نفر از شهروندان کرمانی را که به ظن شان گناه‌کار بودند را به شکل فجیعی به قتل رساندند. مصباح یزدی با فرستادن نامه‌ای به دادگاه صدور فتوا را تکذیب نمود. اما گفت تمام سخنانش در کرمان «استنساخ از منابع معتبر فقهی بوده‌است.»[۴۴]

حمایت از محمود احمدی‌نژاد

مصباح یزدی از حامیان اصلی محمود احمدی نژاد در انتخابات سال ۸۴ بود و از او در مقابل دیگر جریان‌های سیاسی دفاع می‌کرد.[۴۵] پس از پیروزی احمدی‌نژاد او درباره وی گفت: «آیندگان به این نتیجه خواهند رسید که انتخاب، مشحون به کرامات و معجزات بود و ازاین‌رو توفیق شکر این نعمت را از خداوند خواستاریم. عنایات حضرت ولی‌عصر(عج) یار ملت ایران بود که به چنین موفقیتی دست یافت.»[۴۶] وی همچنین در سخنانی گفت که در خواب «یکی از علمای اهواز ندا آمده که برخیز و برای احمدی‌نژاد دعا کن، زیرا امام زمان نیز در حال دعا برای رای آوردن احمدی‌نژاد است.».[۴۵] او گفته بود که «احمدی‌نژاد ذخیره خداوند برای امروز ماست» و «وجود مقدس‌ ولی‌عصربرای‌ احمدی‌نژاد دعا می‌کنند».[۴۷] مصباح یزدی در ۲۱ مرداد ۱۳۸۸ در جمع گروهی از هنرمندان بسیجی در مؤسسه آموزشی امام خمینی در قم این‌گونه استدلال کرد که وقتی رئیس‌جمهوری از جانب رهبری نصب و تأیید می‌شود به عامل او تبدیل شده و از این پرتو نور بر او نیز تابیده می‌شود و لذا «وقتی ریاست جمهوری حکم ولی فقیه را دریافت کرد اطاعت از او نیز مثل اطاعت از خداست.»[۴۸][۴۹][۵۰][۵۱][۵۲][۵۳][۵۴]

دو سال بعد، مصباح یزدی در سخنانی که هفته‌نامه شما وابسته به حزب موتلفه اسلامی به نقل از او انتشار داد، گفت که بیش از ۹۰ درصد احتمال می‌دهد که احمدی‌نژاد را شخصی (مشایی) سحر کرده باشد.[۵۵][۵۶] وی بعداً نیز اعلام کرد که «اقدامات احمدی‌نژاد را تأیید نمی‌کنم و در او یک حالت انحرافی می بینم.»[۵۷]

شهادت به نفع باقری لنکرانی

در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری ایران در سال ۱۳۹۲ به دنبال نام‌نویسی کامران باقری لنکرانی برای نامزدی یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، مصباح یزدی در اظهار نظری گفت: «بینی و بین الله شهادت می‌دهم که روی زمین و زیر این آسمان کسی اصلحتر از آقای لنکرانی نمی‌شناسم حتی یک مورد خلاف شرع و خلاف قانون از او مشاهده نشده و امیدوارم که این شهادت برگ زرینی در کارنامه ۸۰ ساله من باشد.»

وی با اشاره به شناخت دیرینه خود از باقری لنکرانی گفت: «من از شش تا هفت سال پیش فکرش را کردم و به این نکته رسیده بودم و به کسی اعلام نکرده بودم و مطمئنم همه حوادث عالم در اراده من سر سوزنی اثر نداشته‌است.»[۵۸][۵۹]

اما به دنبال انصراف باقری لنکرانی از نامزدی درست قبل از اعلام احراز صلاحیت کاندیدا ریاست جمهوری توسط شورای نگهبان، مصباح یزدی در مورد سعید جلیلی اظهار داشت که علی خامنه‌ای «به‌دلیل نبوغ ذاتی و بیش از سی سال حضور در مدیریت کلان نظام اسلامی، بسیاری از مسائل نظام را بهتر از دیگران درک» می کند و خامنه‌ای «بر چند مسئله از جمله استکبار ستیزی و حفظ عزت اسلامی تأکید» کرده است. او در ادامه گفت که «سعید جلیلی در اصول و مبانی ضعف ندارد و در مواردی مانند پایبندی به دین، عشق به ولایت، جدیت در اجرای احکام و اهتمام به ارزشهای اسلامی، بیش از حد نصاب را دارد.»[۶۰]

رهبری فراتر از لیاقت مردم

وی در آذر ۱۳۹۳ گفت: رهبر جمهوری اسلامی (سیدعلی خامنه‌ای) فراتر از لیاقت مردم ایران است.[۶۱] روزنامه جمهوری اسلامی در سرمقاله‌ای با تیتر «دفاع بد چرا؟» اظهارات محمدتقی مصباح یزدی را «دفاع بد از رهبری» با «بی مهری به مردم» توصیف کرد و نوشته: سخنان مصباح یزدی «یکی از مصادیق بارز فعالیت برای تضعیف ولایت است.» روزنامه ابرار نیز در تیتر یک شماره خود به شدت «سخنان عجیب» وی را مورد انتقاد قرار داد و با اشاره به بودجه ۱۲ میلیارد تومانی و دیگر امکاناتی که در بودجه سالانه ایران برای وی در نظر گرفته می‌شود، خطاب به محمدتقی مصباح یزدی نوشت: «آیت الله مصباح در حالی مردم ایران را فاقد شایستگی می‌داند که همین موقعیت و جایگاه در جمهوری اسلامی و خاصه ۱۲ میلیارد تومانی را که در بودجه سالانه کشور به مؤسسه او اختصاص می‌یابد مرهون همین مردم است؛ پولی که از مالیات حاصل از عرق جبین همین مردم تأمین می‌شود.»

شرک دانستن مخالفت با ولایت

او معتقد بود که مخالفت با ولی امر مسلمین یعنی علی خامنه‌ای «به نوعی شرک است» و این مخالفت را مخالفت با خدا و اهل بیت می دانست.[۶۲]

نعمت دانستن جمهوری اسلامی

در ۹ دی ۱۳۹۸ او جمهوری اسلامی را «بزرگترین نعمت خدا» توصیف کرد و گفت «این گرانی‌ها و بیکاری‌ها یک امتحان الهی بوده» است.[۶۳]

مذهبی

دموکراسی و ولایت فقیه

مصباح از منتقدان جمهوریت است و به رأی گذاشتن نظام توسط روح‌الله خمینی را به معنای اعتقاد او به جمهوریت و حاکمیت رأی مردم نمی‌داند. او در سخنانی گفت: «مردم، ناصر (کمک‌کننده) ولی فقیه هستند، نه ناصب (منصوب‌کننده) و مشرع (مشروعیت دهنده) او». از دیدگاه وی فقها در دوران غیبت نایب عام حجت بن الحسن (مهدی موعود به اعتقاد اهل تشیع دوازده‌امامی) حاکم هستند و نتیجتاً انتخاب حاکم توسط مردم فاقد اعتبار است.[۶۴][۶۵][۶۶] این اظهارات وی مورد مخالفت بسیاری حتی بخشی از جناح راست و اصولگرا قرار گرفت، چنان‌که روزنامه جمهوری اسلامی در جریان انتخابات شوراها در سال ۱۳۸۵ با موضع‌گیری در برابر مصباح یزدی، مواضع وی در باب ولایت فقیه را متفاوت با نظرات رهبری دانست و در مقاله‌ای با عنوان «مخالفت رهبری با عملکرد مصباح یزدی» نوشت: «احدی از آحاد ملت حق ندارد از رهبری جلو بیفتد، آیا رهبری از عملکرد و موضع‌گیری‌های شما راضی است؟ ما قرائتی داریم که نه، شما اگر دلیلی بر رضایت ایشان از عملکرد خودتان دارید، ذکر فرمایید، البته اینکه ایشان به مؤسسه شما کمک مالی بکنند یا شما در دفتر ایشان سخنرانی کنید دلیل نمی‌شود».[۶۷] مصباح یزدی بارها تأکید کرده که ملاک دانستن رأی مردم خلاف احکام اسلامی است. او گفت: «متأسفانه برخی باورشان این نیست که حکم اسلامی مقدم بر رأی مردم است.»[۶۸]

بنا به ادعای وی ضدیّت با ولایت فقیه به معنی شرک به خداست.[۶۹]

ارتداد و مجازات قتل

مصباح در سخنرانی‌های خود بارها صراحتاً از اجرای حکم اعدام برای افرادی که مرتد شده‌اند دفاع کرده‌است، چنان‌که یکبار خواستار حکم اعدام برای هاشم آغاجری به اتهام اهانت به امامان شیعه و مراجع تقلید شیعه و همچنین اهانت به محمد شد.[۷۰] همچنین احمد قابل در نامه‌ای به علی خامنه‌ای، ضمن اشاره به اصرار و شهادت مصباح یزدی، مبنی بر کفرآمیز بودن مطالب و مرتد بودن حبیب‌الله آشوری به جرم انتشار کتاب «توحید» که منجر به اعدام وی شد، از وی انتقاد کرد.[۷۱]

وجود امدادهای غیبی در جنگ ۳۳ روزه حزب‌الله لبنان با اسرائیل

مصباح یزدی اظهار کرده‌است: در جنگ ۳۳ روزه اتفاقاتی افتاد که جز به صورت امداد غیبی قابل تفسیر نیست، من از شخص سید حسن نصرالله شنیدم که گفت اسرائیلی‌ها به نیروهای حزب‌الله حمله می‌کردند، ولی پس از عقب‌نشینی نیروهای حزب‌الله نیروهای اسرائیلی پیشروی نمی‌کردند، دلیل را که از سربازان اسرائیلی جویا شدند، آن‌ها گفتند که مردانی با لباس‌های سفید با شمشیر با ما می‌جنگند. وی اضافه کرد: سربازان اسرائیلی قضیه جنگیدن مردانی با لباس‌های سفید به همراه شمشیر را در مصاحبه با شبکه‌های اسرائیلی گفتند و در جنگ ۳۳ روزه داستان‌های عجیبی اتفاق افتاد که مصادیق امداد غیبی زنده شد.[۷۲]

انکار حقوق شهروندی برابر

وی معتقد است نباید به بهانه حقوق شهروندی منکر فرق میان پیروان ادیان مختلف شد. به گفته وی «نباید با بهانه حقوق شهروندی بگوییم بهایی، یهودی و مسلمان هیچ فرقی باهم ندارند چون احکام ذمه در اسلام برای چنین مواردی بیان شده‌است. غرب از آزادی بتی ساخته که باید آن را "شکست و قدم در راه صحیح گذاشت.» وی نه تنها برای غیر مسلمانان حقوق شهروندی برابر قائل نیست، که اهل سنت را نیز معتقدان به «دین ناحق» می‌داند. وی با بیان این که مسلمانان به‌طور یکسان از نعمت دین بهره‌مند نیستند خواستار ترویج کتاب‌های شیعه در بین اهل تسنن شد تا "کسانی که تعصب کمتری دارند، زودتر به دین حق دست پیدا کنند." مصباح یزدی همچنین از تدوین منشور حقوق شهروندی توسط حسن روحانی انتقاد کرد، زیرا به زعم او در این منشور "بهائی و مسلمان، انقلابی و ضدانقلاب برابرند."[۶۸]

منظور از"اهل ذمه" غیرمسلمانان اهل کتاب (یهودیان، مسیحیان و زرتشتیان) هستند که از میان سه گزینه ""پذیرش اسلام، جنگ یا التزام به شرایط ذمه" راه سوم را انتخاب کرده‌اند و به دولت اسلامی جزیه می‌پردازند.[۷۳]

واکنش نسبت به سخنان حسن روحانی

مصباح یزدی در خرداد ۱۳۹۳ در سالروز درگذشت خمینی در جمع اعضای کاروان پیادهٔ عازم حرم وی در پاسخ به سخنان حسن روحانی که گفته بود برخی دچار توهم هستند و مدام غصه دین مردم را می‌خورند در حالی که نه دین را می‌شناسند و نه آخرت را، گفت:

حتی برخی از افراد عمامه به سر که دارای مسئولیت هستند، در واکنش به اجتماع مردم در خصوص بدحجابی و نگرانی علما از وضع دین و فرهنگ و تجمع روحانیت در فیضیه، آن‌ها را کسانی معرفی می‌کنند که اسلام را نشناخته‌اند و آن‌ها را متهم به توهم می‌کنند. باید از وی پرسید مگر خود تو دینت را از کجا یادگرفته‌ای؟ از فیضیه یا از انگلستان؟
تقریباً همه مسئولین ما در دوره‌های مختلف در ته دلشان باور نداشتند که بتوان حریف آمریکا شد و معتقدند که ایران در علم، تکنولوژی، صنعت و نظایر اینها به آمریکا نیازمند است و چاره‌ای جز رابطه با آمریکا وجود ندارد و البته این رابطه، هزینه‌ای هم دارد که طبیعتاً باید پرداخت شود. یعنی از یک طرف عامل فکری و از طرف دیگر عامل روانی که راحت طلبی و رفاه طلبی است سبب شده تا این افراد، رابطه با آمریکا را مصلحت بدانند!
جدایی دین از سیاست و بیان این مطلب که دین وظیفه روحانیت است، نه دولت، همان شعار جبهه ملی است که متأسفانه امروز از سوی برخی مسئولین عمامه به سر مطرح می‌شود.[۷۴]

مصباح یزدی در دیدار با اعضای شورای مرکزی حزب مؤتلفه اسلامی گفت: مهم‌ترین معضل و مسئله در کشور ما، اقتصاد و مادیات نیست، بلکه همان هدفی است که به خاطر آن، انقلاب شد. اگر قرار بود مشکل اصلی ما، اقتصاد و مادیات باشد، که در این صورت اگر انقلاب نمی‌کردیم، بهتر بود؛ چراکه در آن زمان نه تحریمی دامن‌گیر ملت ایران بود و نه مشکل انرژی هسته‌ای داشتیم[۷۵][۷۶]

واکنش‌ها

در پی سخنان مصباح یزدی، علی مطهری و سید مهدی طباطبایی از وی انتقاد کردند.

سید مهدی طباطبایی در واکنش به سخنان وی گفت:

آقای مصباح بهتر است به درس و بحث و کار علمی‌شان بپردازند.[۷۷]

علی مطهری نیز در پاسخ به وی گفت:

چرا در دولت قبلی که انحرافات فرهنگی بیشتر از امروز بود و رئیس‌جمهور سابق و آقای مشایی افکار ویژه مخالف مبانی و آرمان‌های انقلاب اسلامی را مطرح می‌کردند از قبیل مکتب ایران، وحدت ادیان و بیداری انسانی به جای بیداری اسلامی، فقط گاهی به اشاراتی اکتفا می‌کردید؟
یک جمله رئیس‌جمهور را که قابل تاویل است به سکولاریسم تفسیر می‌کنند و با تندی به وی حمله می‌کنند، لذا این شائبه ایجاد می‌شود که حب و بغض‌ها در اینگونه قضاوت‌ها دخالت دارد.[۷۸]

مرگ

محمدتقی مصباح یزدی چند ‌روز پس از بستری شدن در بیمارستان و درپی مشکلات حاد گوارشی، در عصر جمعه١٢ دی‌ماه ١٣٩٩ درگذشت.[۹][۷۹]

کتاب‌شناسی

وی دارای تألیفات و آثار متعددی در زمینه‌های فلسفهٔ اسلامی، الهیات، اخلاق و عقاید می‌باشد؛ از جمله[نیازمند منبع]:

  • اخلاق در قرآن (۳ جلد)
  • آذرخشی دیگر از آسمان کربلا
  • اصلاحات، ریشه‌ها و تیشه‌ها
  • آفتاب ولایت
  • آموزش عقاید (۳ جلد)
  • آموزش فلسفه (۲ جلد)
  • انسان‌شناسی در قرآن
  • انقلاب اسلامی، جهشی در فرایند تحولات بین‌الملل
  • ایدئولوژی تطبیقی
  • بر درگاه دوست
  • به سوی او
  • به سوی خودسازی
  • پاسخ‌های استاد به جوانان پرسشگر
  • پاسداری از سنگرهای ایدئولوژیک (۶ جلد)
  • پرتویی از امامت و ولایت در قرآن کریم
  • پرسش‌ها و پاسخ‌ها (۵ جلد)
  • پند جاوید (۲ جلد)
  • پندهای امام صادق (ع) به رهجویان صادق
  • پیش‌نیازهای مدیریت اسلامی
  • تعدد قرائت‌ها

تفسیر معارف القران

  • تهاجم فرهنگی
  • توحید در نظام عقیدتی اسلام
  • جامعه و تاریخ در قرآن
  • جامعیت قرآن
  • جامی از زلال کوثر (شخصیت حضرت فاطمه زهرا)
  • جنگ و جهاد در قرآن (۲ جلد)
  • جهان‌شناسی در قرآن
  • جوانان و مشکلات فکری
  • چکیدهٔ چند بحث فلسفی
  • چکیده‌ای از اندیشه‌های بنیادین اسلامی
  • حقوق و سیاست در قرآن
  • خداشناسی در قرآن
  • خودشناسی برای خودسازی
  • در پرتو آذرخش
  • در پرتو ولایت
  • دروس فلسفه
  • دروس فلسفه اخلاق
  • دین و آزادی
  • راه‌شناسی در قرآن
  • راهنماشناسی در قرآن
  • راهیان کوی دوست
  • ره‌توشه (۲ جلد)
  • زن، نیمی از پیکر اجتماع
  • سلسه مباحث اسلام، سیاست و حکومت
  • شرح الهیات شفاء (۲ جلد)
  • شرح برهان شفاء (۴ جلد)
  • شرح جلد اول اسفار اربعه (۲ جلد)
  • شرح جلد هشتم اسفار اربعه (۲ جلد)
  • شرح نهایة الحکمه (۲ جلد)
  • شکوه نجوا
  • عبرت‌های خرداد
  • فلسفه اخلاق
  • قرآن در آینه نهج‌البلاغه
  • قرآن‌شناسی (۲ جلد)
  • قلمرو دین
  • کاوش‌ها و چالش‌ها (۲ جلد)
  • گفتمان روشنگر
  • مباحثی پیرامون حوزه
  • مباحثی پیرامون عرفان
  • معرفت‌شناسی انتقادی
  • نجوای عاشقانه
  • نظریه حقوقی اسلام (۲ جلد)
  • نظریه سیاسی اسلام (۲ جلد)
  • نقد و بررسی مکاتب اخلاقی
  • نقدی فشرده بر اصول مارکسیسم
  • نقش تقلید در زندگی انسان
  • نگاهی گذرا به نظریه ولایت فقیه
  • یاد او (ذکر و ذاکران در کلام امیر مؤمنان)
  • یاد تو

شاگردان

وی در طول سالیان تدریس خود تعداد بسیاری از شاگردان را تربیت کرده‌است که اکثر آنان هم‌اکنون از استادان حوزه و دانشگاه هستند از جمله:[۸۰]

  1. غلامرضا فیاضی (عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و استاد مؤسسه امام خمینی)
  2. علیرضا اعرافی (عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور)
  3. محمود رجبی (عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و قائم مقام مؤسسه امام خمینی)
  4. محمود محمدی عراقی (داماد مصباح یزدی)
  5. مصطفی ملکیان (استاد دانشگاه)
  6. سید محمدرضا طباطبایی (مدیر جامعة الزهرا)
  7. کاظم صدیقی (امام جمعه موقت تهران، مدیر مدرسه علمیه امام خمینی ازگل)
  8. مرتضی آقاتهرانی (استاد درس خارج و اخلاق، مؤسس مؤسسه اسلامی نیویورک و رهبر جامعه شیعیان آمریکای شمالی، دبیرکل جبهه پایداری)
  9. سید یدالله یزدانپناه (عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی)
  10. یحیی صالح نیا (نماینده ولی فقیه و امام جمعه غرب تهران)
  11. محمد فنایی اشکوری (دانشیار مؤسسه آموزشی امام خمینی)
  12. سید محمود نبویان (عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی)
  13. پرویز داوودی (معاون اول دولت نهم)
  14. منوچهر محمدی (معاون وزیر امور خارجه)
  15. عباسعلی کدخدایی (سخنگوی شورای نگهبان)
  16. غلامحسین الهام (عضو شورای نگهبان، سخنگوی سابق دولت و وزیر سابق دادگستری)
  17. علی مبشری (رئیس دادگاه‌های انقلاب اسلامی تهران)
  18. سید ابوالحسن نواب (رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب)

جستارهای وابسته

پانویس

  1. ↑ "نتایج چهارمین دوره انتخابات خبرگان رهبری". وزارت کشور (ایران). Retrieved March 10, 2016.
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ Nikpour, Abbas (March 2002) [Esfand 1380–Farvardin 1381], "Ayatollah Mesbah, From Margins to the Middle of the Text", Gozaresh (به فارسی), no. 132–133, pp. 47–52, ISSN 1021-450X
  3. ↑ Bozorgmehr, Najmeh (February 23, 2012). "Hardline group emerges as Iran poll threat". Financial Times. Retrieved March 10, 2015.
  4. ↑ "Iran: Qom divided over presidential candidates". الشرق الاوسط. July 3, 2013. Retrieved March 10, 2015.
  5. ↑ Rahnema, Ali (2011). Superstition as Ideology in Iranian Politics: From Majlesi to Ahmadinejad. Cambridge University Press. pp. 94–95. ISBN 978-1-139-49562-2.
  6. ↑ Ashraf, Ahmad (April 5, 2012) [December 15, 2007]. "ISLAM IN IRAN xiii. ISLAMIC POLITICAL MOVEMENTS IN 20TH CENTURY IRAN". In Yarshater, Ehsan (ed.). دانشنامه ایرانیکا. 2. Vol. XIV. New York City: Bibliotheca Persica Press. pp. 157–172. Retrieved March 15, 2016.
  7. ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ ۷٫۳ Muhammad Sahimi (29 Sep 2010). "Hojjatiyeh, Mesbahiyeh, and Ahmadinejad". Tehran Bureau.
  8. ↑ «آیت الله مصباح یزدی کاندیدای انتخابات خبرگان رهبری شد». خبرگزاری مهر. ۳۰ آذر ۱۳۹۴. دریافت‌شده در ۸ مارس ۲۰۱۶.
  9. ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ «آیت‌الله مصباح‌یزدی درگذشت». خبرگزاری ایلنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۰۱.
  10. ↑ «مصباح یزدی، روحانی تندرو، درگذشت». رادیو فردا.
  11. ↑ صحن، در (۲۰۱۵-۱۰-۰۱). «مصباح یزدی؛ از قتل‌های محفلی کرمان تا تأسیس جبهه پایداری». درصحن. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۲۲.
  12. ↑ «۱۰ سالگی قتل‌های محفلی کرمان؛ حکم اعدام برای قاتلانی که آزادند». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۲۲.
  13. ↑ ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ ۱۳٫۲ «HAMSHAHRI (Internet Version of Tehran's Persian Daily)». images.hamshahrionline.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۰۱.
  14. ↑ مرور هفته نامه‌های ایران:۲۹ اردیبهشت، وبگاه بی‌بی‌سی فارسی (جمعه ۱۹ مه ۲۰۰۶)
  15. ↑ مقاله «صعود استاد تمساح، از افراط‌گرایی به ایجاد رعب و وحشت در افراط‌گرایی» در وبگاه «تلگراف» (telegraph.co.uk)
  16. ↑ Iranian journalist accuses 'killers', Independent.co.uk, Friday, 1 December 2000
  17. ↑ ایران نیویورک تایمز
  18. ↑ «پرسابقه‌ترین اعضای مجلس خبرگان را بشناسید/8 چهره‌ای که چهار دوره است عضو هستند و بار دیگر نامزد شدند». صفحه نخست - خبرآنلاین. ۲۰۱۶-۰۲-۲۷. دریافت‌شده در ۲۰۱۶-۰۲-۲۷.
  19. ↑ «نتایج نهایی انتخابات «خبرگان» در تهران». ایسنا. ۲۰۱۶-۰۲-۲۷. دریافت‌شده در ۲۰۱۶-۰۲-۲۷.
  20. ↑ «آخرین نتایج تهران: جنتی شانزدهم، یزدی و مصباح حذف شدند». رادیو فردا. ۲۰۱۶-۰۲-۲۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۶-۰۲-۲۸.
  21. ↑ «خوابی که مادر مصباح دیده بود». ایسنا. ۲۱ شهریور ۱۳۹۴. دریافت‌شده در ۱۲ ژوئن ۲۰۱۸.
  22. ↑ «حاج شیخ محمد تقی مصباح یزدی «دام ظله»». مرکز جهانی اطلاع‌رسانی آل البیت. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ ژانویه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۵ خرداد ۱۳۸۸.
  23. ↑ رضا خجسته رحیمی. «از مدرسه حقانی تا حلقه حقانی، شاگردانی که نام قدوسی را به‌دنبال خود می‌کشند». هفته‌نامه شهروند امروز. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ مه ۲۰۰۹.
  24. ↑ «حاشیه ای بر ۲ خاطره».
  25. ↑ ««مخالفت مصباح يزدی با مبارزه عليه حکومت پهلوی»». رادیو زمانه. ۲۰۱۴-۰۹-۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۰۲.
  26. ↑ «مصباح یزدی: اطاعت از رئیس‌جمهور مثل اطاعت از خدا است». رادیو فردا. ۲۱ مرداد ۱۳۸۸. دریافت‌شده در ۲۱ مرداد ۱۳۸۸.
  27. ↑ «مصباح‌یزدی:اطاعت از رئیس‌جمهور، مثل اطاعت از خداست». پارلمان‌نیوز. ۲۱ مرداد ۱۳۸۸. دریافت‌شده در ۲۱ مرداد ۱۳۸۸.[پیوند مرده]
  28. ↑ «مصباح:اطاعت ازاحمدی نژاد، مثل اطاعت ازخداست!». آینده نیوز. ۲۱ مرداد ۱۳۸۸. دریافت‌شده در ۲۱ مرداد ۱۳۸۸.
  29. ↑ «مصباح یزدی: اطاعت از رئیس‌جمهور شبیه اطاعت از خدا است». رادیو فردا. ۲۱ مرداد ۱۳۸۸. دریافت‌شده در ۲۱ مرداد ۱۳۸۸.
  30. ↑ «مصباح: اطاعت از رئیس‌جمهور، شبیه اطاعت از خداست». فردانیوز. ۲۱ مرداد ۱۳۸۸. دریافت‌شده در ۲۱ مرداد ۱۳۸۸.
  31. ↑ ««اطاعت از رئیس‌جمهور، شبیه اطاعت از خداست»». رادیو زمانه. ۲۱ مرداد ۱۳۸۸. دریافت‌شده در ۲۱ مرداد ۱۳۸۸.
  32. ↑ «اطاعت از احمدی‌نژاد شبیه اطاعت از خداست!». شیعه‌آنلاین. ۲۱ مرداد ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۱ مرداد ۱۳۸۸.
  33. ↑ «مصباح یزدی: اطاعت از رئیس‌جمهور شبیه اطاعت از خداست». بایگانی‌شده از اصلی در ۳ اکتبر ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱۷ دسامبر ۲۰۰۹.
  34. ↑ «جبهه پایداری؛ چراییِ یک شکست تمام‌عیار». رادیو فردا. ۲۰۱۶-۰۲-۲۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۶-۰۲-۲۹.
  35. ↑ «نبودن آقایان مصباح و یزدی برای خبرگان خسارت است / کسانی که رای نیاوردند، رفتار کاملاً نجیبانه‌ای داشتند / هرگونه تخریب شورای نگهبان غیرقانونی و غیرشرعی است / رفت‌وآمد غربی‌ها به ایران تاکنون هیچ اثر مثبتی نداشته‌است». خبرگزاری انتخاب.
  36. ↑ ۳۶٫۰ ۳۶٫۱ ۳۶٫۲ مصباح یزدی: برخی به‌دنبال احیا سنت کفار ۲۵۰۰ سال پیش در ایران هستند، وبگاه روزنامه همشهری شماره ۲۰۹۵
  37. ↑ «خاطرات فرشاد مؤمنی از موضع شهید بهشتی پیرامون نظر آیت الله مصباح درباره دکتر شریعتی/ شهید بهشتی در مورد رجوی چه می گفت؟». پایگاه خبری جماران. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۰۱.
  38. ↑ «سخنان شهیدبهشتی خطاب به آیت الله مصباح/ به‌عنوان یک صاحب‌نظرمی‌گویم این اتمام حجت های شماخطرناک است». خبرآنلاین. ۲۰۱۵-۰۶-۲۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۰۱.
  39. ↑ روزنامه خرداد، 30 خرداد 1378.
  40. ↑ ماهنامه نسیم بیداری، پیاپی ۵۳ (آبان ۱۳۹۳)، مهدی قدیمی، نگاهی به آرا و اهداف مصباح یزدی در عرصه حاکمیت: علامه چه می‌خواهد؟ صفحه 38-41.
  41. ↑ روزنامه خرداد، 16 مرداد 1378.
  42. ↑ «توضیحات حجاریان در مورد ترورش: م-ی گفت که «ترهبون» در قرآن یعنی ترور!». www.entekhab.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۰۲.
  43. ↑ «قتل‌های زنجیره‌ای؛ پرونده‌ای بسته‌شده برای متهمان، در جریان برای وکلا». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۰۱.
  44. ↑ «آزادی تعدادی از محکومان قتلهای محفلی کرمان». بی‌بی‌سی فارسی. دریافت‌شده در ۲۵ آبان ۱۳۸۹.
  45. ↑ ۴۵٫۰ ۴۵٫۱ نیوز، نامه (۱۳۹۴/۰۴/۰۲ - ۰۷:۳۰). «کدام روحانیون احمدی نژاد را مقدس کردند؟/ وقتی امام زمان احمدی نژاد را دعا می‌کند». fa. دریافت‌شده در 2020-12-02. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  46. ↑ نیوز، اخبار روز ایران و جهان | آفتاب (۱۳۹۶/۰۹/۱۳ - ۱۲:۳۰). «داستان « مصباح» و «محمود احمدی‌نژاد»/سخن و حمایتی که گران تمام شد». fa. دریافت‌شده در 2020-12-02. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  47. ↑ «مصباح‌یزدی؛ از مناظره‌های اول انقلاب تا تشکیل حکومت اسلامی». بی بی سی فارسی. ۱۲ دی ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۱۲ دی ۱۳۹۹.
  48. ↑ «مصباح‌یزدی:اطاعت از رئیس‌جمهور، مثل اطاعت از خداست». پارلمان‌نیوز. ۲۱ مرداد ۱۳۸۸. دریافت‌شده در ۲۱ مرداد ۱۳۸۸.[پیوند مرده]
  49. ↑ «مصباح:اطاعت ازاحمدی نژاد، مثل اطاعت ازخداست!». آینده نیوز. ۲۱ مرداد ۱۳۸۸. دریافت‌شده در ۲۱ مرداد ۱۳۸۸.
  50. ↑ «مصباح یزدی: اطاعت از رئیس‌جمهور شبیه اطاعت از خدا است». رادیو فردا. ۲۱ مرداد ۱۳۸۸. دریافت‌شده در ۲۱ مرداد ۱۳۸۸.
  51. ↑ «آیت‌الله مصباح: اطاعت از رئیس‌جمهور، شبیه اطاعت از خداست». فردانیوز. ۲۱ مرداد ۱۳۸۸. دریافت‌شده در ۲۱ مرداد ۱۳۸۸.
  52. ↑ ««اطاعت از رئیس‌جمهور، شبیه اطاعت از خداست»». رادیو زمانه. ۲۱ مرداد ۱۳۸۸. دریافت‌شده در ۲۱ مرداد ۱۳۸۸.
  53. ↑ «اطاعت از احمدی‌نژاد شبیه اطاعت از خداست!». شیعه‌آنلاین. ۲۱ مرداد ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۱ مرداد ۱۳۸۸.
  54. ↑ «مصباح یزدی: اطاعت از رئیس‌جمهور شبیه اطاعت از خداست». بایگانی‌شده از اصلی در ۳ اکتبر ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱۷ دسامبر ۲۰۰۹.
  55. ↑ پایگاه خبری جوان: مصباح:شخص مسئله‌دار احمدی‌نژاد را سحر کرده‌است[پیوند مرده]
  56. ↑ «Ø§Ù„Ù - شخص مسئله‌دار اØمدي‌نژاد را سØر کرده است». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ مه ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۵ مه ۲۰۱۱.
  57. ↑ نیوز، اخبار روز ایران و جهان | آفتاب (۱۳۹۶/۰۹/۱۳ - ۱۲:۳۰). «داستان « مصباح» و «محمود احمدی‌نژاد»/سخن و حمایتی که گران تمام شد». fa. دریافت‌شده در 2020-12-02. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  58. ↑ سوگند مصباح یزدی در مورد باقری لنکرانی
  59. ↑ نظر مصباح یزدی درباره باقری لنکرانی
  60. ↑ نظر مصباح یزدی درباره جلیلی: به نظر می‌رسد که ایشان در اصول و مبانی ضعف ندارد
  61. ↑ انتقاد از «توهین مصباح یزدی به مردم» رادیو فردا
  62. ↑ «مخالفت با ولی امر مسلمین نوعی شرک است».
  63. ↑ «مصباح یزدی: جمهوری اسلامی بزرگترین نعمت خداست، گرانی و بیکاری امتحان الهی است». رادیو زمانه. ۳۱ دسامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۹ سپتامبر ۲۰۲۰.
  64. ↑ روزنامه آسیا مردم در تشکیل حکومت ناصر هستند نه ناصب[پیوند مرده]
  65. ↑ ISNA - ۰۲-۱۷-۲۰۰۶ - ۸۴/۱۱/۲۸ - سرویس: / سیاسی / شماره خبر: ۶۶۸۶۲۷[پیوند مرده]
  66. ↑ «روزنامه ابتکار - سرفصل». بایگانی‌شده از اصلی در ۷ نوامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۷ دسامبر ۲۰۰۹.
  67. ↑ تحولات درونی جناح‌ها در برابر انتخابات، وبگاه روزنامه همشهری، ۱۶ آبان ۱۳۸۵
  68. ↑ ۶۸٫۰ ۶۸٫۱ مصباح یزدی: نگوییم بهایی و یهودی و مسلمان فرقی ندارند دویچه‌وله فارسی
  69. ↑ ISNA - 07-27-2002 - 81/5/5 - سرویس: / سیاسی / شماره خبر: 144127[پیوند مرده]
  70. ↑ بند دال، وبگاه روزنامه همشهری، شماره ۲۹۳۰
  71. ↑ BBCPersian.com
  72. ↑ مردانی با لباس سفید و شمشیر به کمک حزب‌الله آمدند
  73. ↑ رفتار اخلاقی پیامبر خدا صلی الله علیه و آله با غیر مسلمانان پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه
  74. ↑ سخنان جنجالی مصباح درباره امام و روحانی
  75. ↑ سخنان مصباح خطاب به روحانی
  76. ↑ سخنان جنجالی مصباح، ایسنا
  77. ↑ واکنش صریح استاد اخلاق به سخنان مصباح
  78. ↑ واکنش علی مطهری به اظهارات مصباح یزدی
  79. ↑ «آیت الله مصباح یزدی دار فانی را وداع گفت». فارس نیوز. ١٢ دی ١٣٩٩.
  80. ↑ چرا از مصباح و شاگردانش می‌ترسند؟ بایگانی‌شده در ۱۲ دسامبر ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine رجانیوز

منابع

  • کتاب «زندگی‌نامه حضرت محمدتقی مصباح یزدی»، تألیف: اسلامی، محمدتقی، ۱۳۸۲، چاپ نخست، رقعی، شومیز، ۲۸۸ص، با اختصار و ویرایش جدید.

پیوند به بیرون

گفتاوردها
موارد مرتبط
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=محمدتقی_مصباح_یزدی&oldid=30774184»