عبدالله انوار

عبدالله انوار
زادروز	۱۳۰۳ خورشیدی تهران
ملیت	ایران
پیشه	مترجم، محقق، نسخه‌شناس، نسخه‌پژوه، فهرست‌نویس و ریاضی‌دان
والدین	سید یعقوب انوار

سید عبدالله انوار (زادهٔ ۱۳۰۳ خورشیدی) از مترجمان ایرانی و از پیش‌کسوتان معاصر نسخه‌شناسی در ایران است. وی نسخه‌پژوه، نسخه‌شناس، فهرست‌نویس، ریاضی‌دان و متخصص متون کهن ریاضی نیز هست. وی بیش از ۲۰ سال رئیس بخش نسخ خطی کتابخانه ملی ایران بود و در طول دوران کاری خود حدود ۱۰ جلد فهرست نسخه‌های خطی به فارسی و عربی را تدوین کرد. وی یکی از حروف (مجلدات) لغت‌نامه دهخدا را نیز تدوین کرده‌است. او اکنون مشغول ترجمه نقد خرد ناب از روی برگردان انگلیسی آن به قلم کمپ اسمیت است. عبدالله انوار، دارای تصحیحات بسیاری است که از مهم‌ترین و مشهورترین آن‌ها می‌توان به جهانگشای نادری اشاره کرد.

زندگی

اوان زندگی

سید عبدالله انوار در سال ۱۳۰۳ خورشیدی در تهران متولد شد. پدرش سید یعقوب انوار شیرازی از فعالان مشروطه خواه و نماینده مجلس بود و در حوزه علمیه نیز تدریس می‌کرد. نسب خانواده انوار به فقیه نامدار عصر صفوی سید نعمت‌الله جزایری می‌رسید و نام خانوادگی انوار نیز از کتاب وی انوار نعمانیه گرفته شده است. مادرش دختر عموی امین‌الدوله بود.

دانشگاه

انوار در سال ۱۳۲۱ وارد دانشگاه شد. سال ششم دبیرستان بود که همزمان در سال اول رشته حقوق نیز درس می‌خواند. در آن سال‌ها حضور در کلاس درس در سال ششم دبیرستان رفتن به کلاس‌ها اختیاری بود و حضور و غیابی انجام نمی‌شد. در ایران آن زمان تنها یک مدرسه حقوق وجود داشت و فقط چهل دانشجو می‌گرفت. این دانشگاه یگانه دانشگاه ایران بود که کنکور داشت و کنکور آن هم سه زبانه بود؛ یعنی آزمون آن به زبان‌های فارسی، انگلیسی یا فرانسوی و عربی برگزار می‌شد؛ و دانشجویان باید این سه زبان را می‌دانستند تا بتوانند به سؤالات پاسخ دهند.
خود وی برگزیدن رشته حقوق را به صرف دانشگاه رفتن می‌داند. به هر روی پدر با ادامه تحصیل وی در رشته حقوق مخالفت کرد. وی دلیل مخالفت پدر را چنین بیان می‌کند.

این جمله او را به خوبی به خاطر می‌آورم که در اعتراض به قبول شدنم در دانشگاه حقوق می‌گفت: «انسان امور اعتباری را جایگزین امور عقلی نمی‌کند، تا امر عقلی هست به امر اعتباری نباید پرداخت؛ لذا به جای اینکه بیایی فلسفه یا ریاضی بخوانی چرا به مدرسه حقوق می‌روی که بیشتر مباحثش امور اعتباری است؟»

بنابراین به امر پدر به دانشسرای عالی رفت و در رشته ریاضی شروع به تحصیل کرد و توانست از استادانی هم‌چون دکتر هشترودی و استادانی که تازه از پاریس برگشته بودند، استفاده کند.

تدریس

انوار پس از فارغ‌التحصیلی و انجام خدمت سربازی در وزارت فرهنگ و هنر استخدام شد و به مدت پنج سال در مدارس متوسطه انگلیسی تدریس کرد.

آثار

• شرح و ترجمه ۲۲ جلد کتاب شفای بوعلی‌سینا (هیچ ناشری به دلیل گستردگی کار حاضر به انتشار آن نشده است)
• شرح و ترجمه «شرح اشارات» خواجه نصیر
• تعلیقه مفصل بر دانشنامه علایی ابن سینا
• ترجمه مقاصدالفلاسفه غزالی
• ترجمه شرح تلویحات شیخ اشراق
• ترجمه و شرح منطق‌المخلص امام فخر رازی
• شرح و تعلیقه دره‌التاج علامه قطب‌الدین شیرازی
• شرح و تعلیقه بر مصنفات بابا افضل کاشی نوش‌آبادی
• شرح موسیقی‌الکبیر فارابی
• شرح فرائدالاصول شیخ مرتضی انصاری
• شرح متافیزیک ارسطو
• ترجمه جستارهای فلسفی ویتگنشتاین
• ترجمه تطور حیات، برگسون
• ترجمهٔ حکومت الهی اثر سنت توماس آگوستین
• ترجمه سمبولیسم در دین
• متن و تعلیقات اساس الاقتباس خواجه نصیر الدین طوسی
• تصحیح تاریخ جهانگشای نادری

منابع

• بر پایهٔ خبرگزاری کتاب ایران، نکوداشت عبدالله انوار در مرکز هنرپژوهی نقش جهان، ۹ خرداد ۱۳۸۸. بازدید: ژوئن ۲۰۰۹.
• تجلیل از عبدالله انوار
• سال‌های دانشجویی من در گفت وگو با روزنامه ایران