قرچک

قرچک
کشور	ایران
استان	تهران
شهرستان	قرچک
نام(های) پیشین	قریه چک/ قلعه کوچک
مردم
جمعیت	۲۳۱٬۰۷۵ نفر (سرشماری ۱۳۹۵)
رشد جمعیت	۳٫۱۷٪
تراکم جمعیت	۲۹۹۰ نفر بر کیلومتر مربع
جغرافیای طبیعی
مساحت	۹۰٫۲ کیلومتر مربع
ارتفاع	۹۴۵ متر
آب‌وهوا
میانگین بارش سالانه	۲۲۰ میلی‌متر
روزهای یخبندان سالانه	۴۸ روز
اطلاعات شهری
شهردار	محسن خرمی شریف
تأسیس شهرداری	۱۳۵۵
پیش‌شمارهٔ تلفن	۰۲۱
شناسهٔ ملی خودرو	۲۱س-۲۱م-۷۸س-۳۸ص-۳۰ط
قرچک روی نقشه ایران ۳۵٫۴۴°شمالی ۵۱٫۵۷°شرقی / 35.44; 51.57

قَرچَک، مرکز شهرستان قرچک در جنوب شرق استان تهران است که در ۲۰ کیلومتری تهران واقع شده‌است. این شهرستان از سمت شمال شرق به شهرستان پاکدشت، از شرق و جنوب به شهرستان ورامین و از غرب نیز به شهرستان ری محدود می‌باشد. این شهر به دلیل نزدیکی به تهران، سرریز جمعیت پایتخت را به‌ خود جذب می‌کند که علت اصلی آن ارزان‌ بودن مسکن در قرچک نسبت به تهران است.

تاریخچه

یکی از کوره‌های آجرپزی در قرچک

دلیل اصلی شکل‌گیری قرچک، کوره پزی های آن است. قرچک در سال ۱۳۵۵ به شهر تبدیل شد که علت اصلی توسعه آن، وجود کوره‌پزخانه‌های زیادی بود که در این منطقه وجود دارد.قرچک به دلیل خاک مرغوب همیشه مورد توجه صنعت تولید آجر و سفال بوده و به دلیل حفاری‌های انجام شده به همین منظور در شمال این شهر چاله‌های عظیمی وجود دارد.

بیش از ۹۸ درصد جمعیت این شهر مهاجرانی همچون آذری‌ها، لرها، کردها، کرمانج‌های خراسان، خراسانی‌ها و مردمان شمال ایران هستند.

در دوران جنگ ایران و عراق نیز محله‌هایی از این شهر میزبان شیعیان عراقی بود که به ایران مهاجرت کرده بودند. در قرچک مهاجران محله خاص خود را دارند که ذیل اسم مسجد، نام منطقه‌ای که مردم آن محله از آنجا مهاجرت نموده‌اند، نوشته شده‌است.

راه آهن سراسری تهران-مشهد، جنوب این شهر را به صورت کلی طی می‌کند و مانع پیشروی این شهر به سمت جنوب شده‌است.

تپه باستانی پردیس

در دو کیلومتری شمال شهرستان قرچک و در نزدیکی روستای پردیس و همجوار با کوره های آجرپزی ، تپه ای هفت هزار ساله خودنمایی می کند که تاریخ تمدن عصر آهن را در خود جای داده است.

به گفته بسیاری از باستان شناسان و محققانی که در تپه پردیس فعالیت کرده اند، این منطقه یکی از قدیمی ترین آثار تاریخی است که تمدن بشری را در عصری نشان می دهد که انسان با درک صحیح از زندگی گروهی ، به ساخت ابزارهای زندگی متمدن روی آورده است.

قدمت تپه پردیس را با تپه سیلک کاشان سنجیده اند و در اصل آثار کشف شده در این مکان تاریخی، هویتی جدید به دشت ورامین و حتی تهران بخشیده است .

در نخستین کاوش های صورت گرفته در سال ۱۳۸۳ آثاری از هزاره های چهارم، پنجم و ششم قبل از میلاد کشف شد، آثاری از جمله سفال های زیبا و متنوع که بسیاری از این آثار موزه های ایران و جهان خودنمایی می کند.

کاوش هایی که در این تپه صورت گرفت مشخص شده که تپه باستانی پردیس قرچک متعلق به هزاره های پنجم و ششم پیش از میلاد بوده که آثاری از تمدن عصر آهن در آن یافت شده است.

کشف کوره های متعدد تولید سفال و نیز پیدا شدن چرخ سفالگری با استوانه ای از شاخ حیوانات در تپه پردیس قرچک متعلق به دوره سیلک دو، هزاره پنجم پیش از میلاد جامعه باستان شناسی فلات مرکزی را با اسرار بسیاری از زندگی آن دوران روبرو کرد.

تپه باستانی پردیس از دو قسمت تپه مرکزی و گورستان عصر آهن تشکیل شده که این گورستان به هزاره قبل از میلاد تعلق دارد.

هرچند که در ابتدای اجرای عملیات کاوش در این تپه باستانی تصور می شد که این منطقه به یکی از مهمترین آثار و جاذبه های گردشگری و تاریخی استان تهران و کشور تبدیل شود و در ابتدا نیز اقداماتی در حفاظت و حراست از آن صورت گرفت ولی درسال های اخیرتوجه ویژه ای به آن صورت نگرفته و حضور گردشگران نوروزی می تواند رونق را بار دیگر به این منطقه باز گرداند.

تپه باستانی پردیس قرچک به شماره ۹۴۹۱ جزو آثار تاریخی کشور به ثبت رسیده است.

جمعیت

در سرشماری سال ۱۳۹۰ جمعیت شهری: ۱۹۱۵۸۸ نفر زنان: ۹۳۹۱۰ نفر مردان: ۹۷۶۷۸ نفر

و در آخرین سرشماری در سال ۱۳۹۵ کل جمعیت شهرستان قرچک ۲۶۹۱۳۸ نفر که ۱۳۸٬۲۴۹ را مردان و تعداد ۱۳۰٬۸۸۹ را زنان تشکیل می‌دهد. همچنین این شهرستان دارای ۷۹٬۸۵۳ خانوار می‌باشد.

موقعیت

شهرستان قرچک در ۲۰ کیلومتری جنوب شرق تهران واقع شده‌است. این شهرستان از سمت شمال شرق به شهرستان پاکدشت، از شرق، جنوب شرق و جنوب به شهرستان ورامین، از جنوب غربی، غرب و شمال غربی نیز به شهرستان ری محدود می‌باشد.

بخش‌ها

• بخش قرچک:

شهرها

• قرچک
• باقرآباد
• زیباشهر
• شهرک‌ها

▪شهرک طلاییه

▪شهرک الحدید

▪شهرک گلها

▪شهرک کارگر

▪شهرک فرهنگیان

▪شهرک امام حسن

▪شهرک زیتون

▪شهرک امام علی

• دهستان:
• دهستان محمدآباد
• دهستان ولی آباد
• شاه آبادی
• داود آباد

روستاها

• فردیس
• قشلاق جیتو
• قشلاق مشهدی ابوالحسن
• قشلاق مشهدی محمد
• قشلاق داود آباد
• امین آباد
• صالح آباد

اماکن

• مسجد جامع شهر قرچک
• این شهر دارای یک واحد دانشگاه پیام نور، یک واحد دانشگاه آزاد اسلامی و علمی کاربردی می‌باشد.
• پایانه مسافر بری قرچک
• پارک ولی عصر
• امامزاده عبدالله داود آباد
• پارک جنگلی زیباشهر
• بلوار طلائیه
• میدان‌های شهید ستاری و امام خمینی
• امامزاده بی بی زبیده
• امامزاده ابراهیم علیه السلام
• زورخانه علی بن ابی الطالب
• بیمارستان شهید ستاری

اماکن باستانی و تاریخی

• تپه هفت هزار سالهٔ فردیس
• تپه میل پوئینک
• روستای تاریخی داودآباد
• پل باقرآباد: این پل بر روی رودخانه جاجرود واقع شده‌است. کفن پوشان ورامین در سال ۱۳۴۲ نزدیک این پل کشته شدند. در نزدیکی این پل، کانالی با خشت و گل وجود دارد که توسط آن کانال آب را از زیر رودخانه عبور داده‌اند.

محله‌ها

محله‌های قدیمی: باقرآباد، داودآباد، روستای محمدآباد اعلاء، محمدآباد، منبع آب، مخابرات، فردیس، قشلاق فردیس، زیباشهر، باهنر و امین آباد

محله‌های جدید: شهرک طلائیه، فرهنگیان، الحدید، یاس سفید، آریاشهر، کارگر، گلها، امام علی، امام حسن و زیتون، شهرک الهیه و شهرک کمیل

ورزش

باشگاه‌های قرچک

• باشگاه فوتسال شهید منصوری قرچک: یکی از باشگاه‌های فعال فوتسال در کشور ایران است که هم‌اکنون در لیگ برتر فوتسال ایران که بالاترین سطح فوتسال در ایران می‌باشد، به رقابت با دیگر تیم‌ها می‌پردازد. بازی‌های خانگی شهید منصوری و تمرین‌های تیمی در سالن ۷ تیر قرچک که متعلق به اداره ورزش و جوانان شهرستان قرچک می‌باشد برگزار می‌شود و در سال ۱۳۹۵ توسط مدیر عامل باشگاه به دانشگاه آزاد فروخته شد و از صحنه رقابت‌های ورزشی خارج شدند - باشگاه مقاومت قرچک که در رده بزرگسالان و امید در لیگ دسته دو کشور فعالیت می‌نماید و از سال ۱۳۹۲ به جمع خانواده ورزش شهرستان وارد شده‌است در سال ۱۳۹۵ به لیگ دسته یک کشور صعود نمودند و در سال ۹۶ به لیگ برتر فوتسال ایران صعود کردند.
• باشگاه فوتسال مقاومت قرچک: از سال ۱۳۹۲ فعالیت خود را شروع نمود و در سال ۱۳۹۶ به لیگ برتر صعود کرد.

مشاهیر قرچک

شهید سرتیپ منصور ستاری زاده روستای ولی‌آباد قرچک است.

جستارهای وابسته

• زیباشهر
• منصور ستاری
• شهرستان قرچک

منابع

• اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: ۱۳۸۳ خ. (همچنین منبع جمعیت)
• مختصات و ارتفاع از فالینگ‌رین.
• سایت شهرداری قرچک http://www.gharchak.ir/ShowPage.aspx?page_=form&order=show&lang=1&sub=0&PageId=189&codeV=1&tempname=Template5 بایگانی‌شده در ۲۳ سپتامبر ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine