نیاوران

۳۵°۴۸′۴۶.۴″ شمالی ۵۱°۲۷′۴.۵۷″ شرقی

محوطه کاخ نیاوران

نیاوران نام یکی از مناطق اعیان‌نشین شمال تهران است که در دامنه‌های جنوبی رشتهٔ کوه البرز قرار دارد. این منطقه از غرب با دربند، از جنوب با فرمانیه و از شرق با دارآباد هم‌مرز است.

نام

نیاوران از دو بخش نی و آوران تشکیل شده و از آنجا که منطقه‌ای دارای نیزار بوده اینگونه نامیده شده است. بنا به نظر دیگری نیاوران از نام نارون آمده است که به معنی (محلی که در آن درخت انار می‌روید) می‌باشد.

همچنین ادعا شده است که این منطقه در ابتدا گردوی خوانده می‌شده و در زمان ناصرالدین شاه این نام به نیاوران به معنی کاخ دارای عظمت تغییر کرده است.

اماکن مذهبی، فرهنگی، ورزشی

مجموعه‌هایی چون کاخ نیاوران، پارک نیاوران، شهر کتاب نیاوران و فرهنگسرای نیاوران که در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است، همچنین تکیه نیاوارن که از قدیمی‌ترین و مشهورترین تکیه‌های تهران است، در این منطقه واقع شده‌اند. ساختمان اصلی پژوهشگاه دانش‌های بنیادی که در گذشته دفتر کار فرح پهلوی بوده است، در حاشیه میدان نیاوران قرار دارد.

شهرداری منطقه یک تهران نیز در انتهای خیابان شهید باهنر قرار دارد.

• قبرستان ظهیرالدوله که مدفن بسیاری از سیاست‌مداران دوره قاجار و پهلوی و برخی از هنرمندان معاصر است.
• ورزشگاه شهدای نیاوران
• سالن ورزشی شهید مسجدی
• مجموعه ورزشی بانوان صدف
• مجموعه ورزشی فرهنگیان

جغرافیای شهری

به خاطر شیب موجود در منطقه، ساختار معماری ویژه‌ای در آن به چشم می‌خورد. همچنین واقع شدن در ارتفاع ۱۷۰۰ متری از سطح دریا، آب و هوایی سرد تر از دیگر نقاط تهران را باعث شده است.

خیابان‌های اصلی

خیابان نیاوران که در حال حاضر به نام خیابان شهید باهنر شناخته می‌شود، بزرگترین خیابان اصلی این محله است که میدان شهید باهنر (نیاوران) را به میدان قدس متصل می‌کند.

محلات

• امیر
• سازمان آب
• جمال آباد
• منظریه
• جماران
• نخجوان
• دزاشیب
• حصاربوعلی
• کامرانیه
• گل سنگ
• جمشیدیه
• صاحب‌قرانیه

محله نخجوان

نخجوان نام یکی از محله‌های شمیرانات واقع در منطقه یک تهران است که در شمال نیاوران قرار دارد، محله نخجوان از شرق به جماران، از جنوب به خیابان باهنر (نیاوران)، از غرب به امامزاده قاسم، ظهیرالدوله و خیابان دربند منتهی می‌شود و در شمالی‌ترین قسمت آن خیابان کوهسار در دامنه جنوبی رشته کوه البرز قرار دارد.

از خیابان‌های اصلی محله نخجوان:

• خیابان احمدی زمانی
• خیابان مژده (مقدسی)
• خیابان صادقی قمی
• خیابان همایون
• خیابان مرجان

سفارت خانه‌ها:

• سفارت خانه اتریش

جستارهای وابسته

• مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران
• کاخ نیاوران