بهجت‌آباد (تهران)

بـِهجَت‌آباد نام محله‌ای در مرکز شهر تهران است که در محدوده شهرداری منطقه۶ قرار دارد. محله بهجت‌آباد به شکل یک سه‌گوش در میان خیابان ولی عصر (پهلوی سابق) و بلوار کریمخان زند و نقطه برخورد آن‌ها در میدان ولی عصر، قرار گرفته‌است. ساختمان‌های مسکونی چندین‌طبقه درون این محله نیز با نام آپارتمان‌های بهجت‌آباد معروفند. آپارتمان‌های بهجت آباد که با نام مجموعه بهجت‌آباد هم شناخته می‌شوند به همراه آپارتمان‌های ساعی جزو نخستین بناهای بلند مسکونی در ایران هستند که بین سال‌های ۱۳۴۳ تا ۱۳۴۹، بین خیابان حافظ و خیابان ولیعصر ساخته شدند. همچنین یک پارک و یک قنات در منطقه، نام بهجت‌آباد بر خود دارند. واژه بهجت به معنی سرور و شادی است.

تاریخچه

آبادی و بنیاد بهجت‌آباد در سال قحطی ۱۲۸۸ قمری به دست میرزایوسف مستوفی‌الممالک آشتیانی، صدر اعظم، صورت گرفته‌است.^∗ بهجت‌آباد به نام یکی از دخترهای میرزایوسف که همسر جلال‌الدوله پسر مسعودمیرزا ظل‌السلطان است خوانده شد. محدوده بهجت‌آباد قدیم در میان جاده تهران به عباس‌آباد، زمین‌های جلالیه، زمین‌های یوسف‌آباد و خندق تهران ناصری قرار داشت. در بخش شمالی، زمین‌های بهجت‌آباد در محدوده میان مجسمه فردوسی تا چهارراه پهلوی (چهارراه انقلاب امروزی) و زمین‌های فیشرآباد قرار داشت.

نصرالله حدادی درباره‌اش در «طهران قدیم» می‌نویسد:

میرزایوسف مستوفی‌الممالک، اراضی بالادست محله سنگلج را تا فاصله بالای آب کرج در تیول خود داشت. او بخشی از آن را به پسرش «حسن مستوفی‌الممالک» بخشید و باغ حسن‌آباد، واقع در همین حوالی میدان حسن‌آباد ساخته شد. در بالادست میدان، یوسف‌آباد شکل گرفت و در انتها به محله بهجت‌آباد که اقلیت ارامنه در آن زندگی می‌کردند، ختم می‌شد که تماماً جزو مایملک میرزا یوسف مستوفی الممالک بود.

نخست، زمین‌های بهجت‌آباد به عنوان محل ساخت دانشگاه تهران در نظر گرفته شده‌بود ولی به خاطر سیل‌گیر بودن زمین‌های آن و عرصه کم محدوده‌اش، به دستور رضاشاه دانشگاه تهران را در زمین‌های باغ جلالیه ساختند.^∗در قدیم شرکت اتوبوسرانی تی‌بی‌تی گاراژی هم در بهجت‌آباد داشت. در سال ۱۳۰۷ خورشیدی، کالج آمریکایی تهران از ساختمان قدیمی خود در خیابان قوام‌السلطنه به ساختمانی نوساز در اراضی بهجت‌آباد کوچید.

اماکن مهم

• پارک بهجت‌آباد (ابن سینا)
• شهرداری تهران
• سازمان صنایع دستی
• دانشگاه آزاد
• فروشگاه زنجیره‌ای قدس (کوروش پیشین)
• بازار بهجت‌آباد
• پارکینگ طبقاتی بهجت‌آباد
• شرکت آب و فاضلاب
• مرکز تلفن رجایی
• بنیاد شهید
• نمایشگاه کتاب پارک پزشک

خیابان‌های مهم

• خیابان ولیعصر
• خیابان حافظ
• خیابان نجات اللهی
• خیابان کریم خان زند
• خیابان استاد مطهری
• خیابان میرزای شیرازی
• خیابان زرتشت
• خیابان لارستان
• خیابان سربداران
• خیابان شهید دکتر عضدی

منابع

• ستوده، منوچهر، جغرافیای تاریخی شمیران، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ۱۲۶۹ صفحه، چاپ اول، ۱۳۷۴. صص۱۵۸–۱۵۹.
• راه خودرو، نقشه ویژه ترافیکی تهران (مخصوص خودرو)، تهران: ۱۳۸۳خ، ص۳۳.
• اطلس کامل تهران. تهران: مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی، ۱۳۸۵.ISBN 964-342-181-3

پانویس

• ^ محمد حسن‌خان اعتمادالسلطنه در رجال ایران، جلد چهارم، ص۴۹.
• ^ تاریخچه دانشگاه تهران

پیوند به بیرون

• وقتی قرار بود بهجت‌آباد محل دانشگاه تهران باشد.

---