محمودیه (تهران)

محمودیه به محله‌ای مرفه‌نشین در شمال شهر تهران گفته می‌شود که از شمال به محله زعفرانیه، از جنوب به بزرگراه چمران و چهارراه پارک وی، از شرق به خیابان ولی‌عصر و اراضی حاج محمود کشتکار و از غرب به محله اوینسعادت آباد محدود می‌شود. محلهٔ محمودیه تا حدودی به تجریش نزدیک است. این محله نسبتاً مرتفع است و در بلندی ۱۶۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد. محمودیه از ثروتمندترین محلات تهران می‌باشد که بسیاری از رجال سیاسی و ثروتمندان تهران در آن ساکنند.

محمودیه از اولین مناطق شمیرانات بود که در دههٔ ۵۰ میلادی توسط افراد ثروتمند و با نفوذ برای زندگی انتخاب شد. اگرچه این محله از دیرباز محل سکونت افراد ثروتمند بوده، اما بافت این محله هیچ وقت پر زرق و برق نبوده است. بعضی افراد سرمایه‌دار که ترجیح می‌دادند سرمایهٔ خود را جهت خودنمایی به کار نبرند در این منطقه ساکن می‌شدند. به همین دلیل است که در این ناحیه خانه‌هایی در زمین‌های پهناور و وسیع با باغ‌هایی زیبا، آمیخته با معماریِ غنی به چشم می‌خورد و این محله در مقایسه با محله‌های مرفه‌نشینِ مشابه مانند الهیه و نیاوران، دارای کم‌تر خانه‌هایی با چشم‌انداز مدرن و پر زرق و برق است و بسیاری از خانه‌های این محله دارای نماهای اغراق‌آمیز نمی‌باشند. می‌توان گفت که در این محله ماهیتِ سرمایه و ثروت در قالب ویلاهای مدرن و ساختمان‌هایی با نماهای بُرُنز و مرمر نمود پیدا نمی‌کند؛ بلکه در محمودیه از قدیم عمارت‌های باغ‌مانند و سرسبز مورد توجه بوده است.

به همان دلایل ذکر شده در بالا، محلهٔ محمودیه در گذشته به عنوان یک مکانِ شیک بین محله‌های متمولِ تهران مطرح نبوده و خوشبختانه از موجِ ساخت و سازهای بی‌رویه و گران‌قیمت در شمال تهران در دههٔ ۹۰ در امان بوده است و کم‌تر آسیب دیده است. اگرچه این الگو در چند سال اخیر تغییر نموده است و این بافتِ سنتی و سرسبز و ویلاهای درون آن آرام‌آرام جای خود را به برج‌های مسکونی پر زرق و برق می‌دهند.

گلی ترقی نویسندهٔ شهیر ایرانی در این محله بزرگ شده است و بازتاب خاطرات خود در این محله را در بعضی کارهای خود ارائه داده است.

تاریخچه

محمودیه در گذشته شامل آبادی و باغ‌هایی بوده است که در دو کیلومتری جنوب غربی تجریش واقع بوده است.

در خصوص زمان شکل‌گیری و وجه تسمیهٔ این محله دو عقیده وجود دارد:

۱-این محله در زمان رضاشاه پهلوی به وجود آمده است و شخصی به نام محمودیه ساکن قدیمی این محله بوده که در زمان شکل‌گیری این محل زحمات بسیار زیادی برای این محله کشیده است.

۲-در زمان محمد شاه قاجار، پدر ناصرالدین شاه، در محمودیه قصری برای شاه ساخته شد که نامش را محمودیه گذاشتند. اما این قصر به شاه وفا نکرد و به محض اینکه شاه وارد قصر جدیدش شد دار فانی را وداع گفت و قصر محمودیه متروکه ماند. این محدوده قبل از آنکه به نام محمودیه نامگذاری شود عباسیه نام داشت و دلیلش آن بود که به وزیر محمد شاه به نام حاج میرزا آقاسی که نام کوچکش عباس بود تعلق داشت. بعدها اعلاء الدوله باغ عباسیه را خرید و به نام پسرش محمود خان علامیه احتشام السلطنه آنجا را محمودیه نامید و بعد از آن نیز بخش‌هایی از زمینهای محمودیه را حاج امین الضرب، تاجر ثروتمند عصر ناصرالدین شاه خریداری کرد و در سال ۱۳۷۹ اولین کارخانه مولد برق جهت روشنایی محمودیه در چهار راه دکتر حسابی توسط حاج محمود کشتکار تأسیس گردید.

این محله در گذشته یک میدان‌گاه به نام توتستان کشتکار و همچنین یک یخچال طبیعی به نام یخچال کشتکار داشته است که متأسفانه از آن‌ها هیچ اثری باقی نمانده است.

اماکن مهم

محمودیه شامل فروشگاه‌ها و پاساژهای لوکس مختلفی است که از گران‌ترین مراکز خرید تهران به شمار می‌آیند. مشهورترین پاساژ این محله، پاساژ محمودیه می‌باشد که گران‌ترین مرکز خرید ساعت در شهر تهران و قطب ساعت‌های لوکس این شهر است.پالادیوم مال هم از مراکز خرید گران و بزرگ تهران است.

سفارت کشور مالزی در این محله و در کوچهٔ چنگیزی واقع شده است. هم‌چنین سفارت کشور زیمبابوه و سفارت کشور اسلوواکی در این محله و در خیابان مقدس اردبیلی واقع شده‌اند.

خیابان‌های مهم

از خیابان‌های مهم این محله می‌توان به خیابان محمودیه، خیابان مقدس اردبیلی (پیراسته)، الف، ب و جیم نام برد.

بانک‌ها

بانک‌های مختلفی نظیر بانک ملی،بانک شهر،بانک ملت،بانک آینده،بانک صادرات،بانک تجارت،بانک سپه،بانک پاسارگاد و بانک پارسیان در این محله دارای شعبه هستند.

گسل محمودیه

محلهٔ محمودیه بر روی گسلی به همان نام قرار گرفته است. گسل محمودیه به طول حداقل ۱۱ کیلومتر و امتداد شرقی-غربی، در گستره محمودیه تا پایان بزرگراه چمران و شمال هتل استقلال دیده می‌شود. این گسل به همراه گسل‌های نیاوران و گسل شمال تهران (که تجریش، زعفرانیه، الهیه و فرمانیه را در بر می‌گیرد) منطقهٔ شمیرانات و به طور کلی شمال تهران را به یکی از حساس‌ترین نقاط این شهر به هنگام زلزله بدل کرده است.

نام محمودیه در اسناد ویکی لیکس

در گزارشی که از اسناد ویکی لیکس منتشر شده، نام محمودیه به همراه الهیه و فرمانیه به عنوان یکی از گران‌قیمت‌ترین مناطق شمیرانات ذکر شده است. در این گزارش ذکر شده که این مناطق شیکترین و ثروتمندترین مناطق تهران هستند که در چند سال گذشته پیشرفت و توسعهٔ زیادی داشته‌اند.