دکترین

دکترین (به لاتین: Doctrina) یا رهنامه مجموعه‌ای از باورها، رهنمودها و آموزه‌های توصیفی است به شرط آنکه برای مقصودی عملیاتی سازمان یابند و نقش راهنما و چهارچوب را بازی کنند. دکترین، فراتر از راهبرد و بنابراین فراتر از سیاست و خط مشی است. دکترین‌ها به ناچار دیر یا زود از ایدئولوژی‌ها زاده می‌شوند.

پیروان دکترین

به کسی که از دکترین معینی سخت و یک جانبه پیروی می‌کند دکترینِر (به انگلیسی: Doctrinaire) گفته می‌شود که عموماً در بسیاری جوامع صفت مثبتی محسوب نمی‌شود.

دکترین سیاسی

دکترین سیاسی نوعی از جهان‌بینی ساخته و پرداخته شخص یا گروهی است که برنامه‌های سیاسی ایشان بر اساس آن پایه و بنیاد گرفته باشد. دکترین سیاسی عبارت از تنظیم یک جانبه اصولی است که بر طبق آن دولت‌ها مشی خود را، به ویژه در روابط بین‌المللی، یک جانبه تعیین می‌کنند.

چند نمونه از دکترین‌های معروف

• دکترین برژنف
• دکترین نظامی
• دکترین ترومن
• دکترین مونرو
• دکترین شوک
• دکترین ضاحیه
• دکترین یوشیدا
• دکترین سیناترا
• دکترین پیرامون
• دکترین نظامی

ابهام زدایی معنی و گویش

کلمه‌های دکترین و دکتر (عنوان) که لقبی دانشگاهی است، با اینکه ریشه بسیار دور و مشترک در زبان لاتین دارا هستند، در معنای علمی یا مصرف عمومی در زبان‌ها، هیج ربطی با یکدیگر ندارند. به این خاطر گویش رایج «دوکتُرین» در فارسی اشتباه است.

جستارهای وابسته

• جزم‌باوری (دگماتیسم)
• دکترین نظامی

منابع

• لغت‌نامه آلمانی دودِن: Doktrin
• تعریف دکترین در wordiq.com
• تعریف دکترین سیاسی در: eionet.europa.eu