هارمونی

برای دیگر کاربردها، هارمونی (ابهام‌زدایی) را ببینید.

هارمونی به چگونگی فاصله‌های موسیقیایی خوشایند در اجرای همزمان نت‌ها گفته می‌شود که خصوصاً در آکوردها کاربرد دارد، بر خلاف ملودی‌ها که به خوشایندی نواختن نت‌های متوالی (و نه همزمان) می‌پردازد. هارمونی سبب ژرفا بخشیدن و غنای ملودی می‌شود. یک آفریننده موسیقی عامیانه (مانند یک خواننده که از گیتار استفاده می‌کند)، با آزمایش آکوردهای گوناگون، هم‌خوان‌ترین آکوردها با حالت ملودی را برمی‌گزیند. در موسیقی کلاسیک غربی، موسیقیدان همزمان به خلق ملودی و هارمونی می‌پردازد. در برخی از انواع موسیقی‌های بداهه‌پردازانه مانند جاز نوازندگان بر مبنای چینش مشخصی از آکوردها، به آفرینش ملودی می‌پردازند. ریتم، ملودی و هارمونی سه بخش اصلی خلق یک اثر موسیقی را تشکیل میدهد.

کنسیونانس و دیسیونانس

کنسیونانس فاصله‌ای در آکورد است که تأثیری قابل قبول و مطبوع بر شنونده دارد.

دیسیونانس فاصله‌ای در آکورد است که عکس تأثیر کنسیونانس را ایجاد می‌کند. یعنی چیزی شبیه به حالت نامطبوعیت و تنش. موسیقی بدون دیسیونانس مانند زندگی بدون دردسر و ناراحتی، رنگ خود را باخته و از هیجان تهی می‌شود.

خصیصه مشترک در تمام دیسیونانس‌ها این است که ناپایدارند و به یک صدا (درجه) بالاتر یا پایین‌تر از خود گرایش دارند، که به این حالت «حل شدن» می‌گویند. با حل شدن نت نامطبوع به یک درجه بالاتر یا پایین‌تر از خود به فاصله‌ای مطبوع می‌رسیم. به طور کلی، هرچقدر تعداد هارمونیک‌های مشترک تشدید شده بیشتر باشد، آن دو نت حالت کنسونانس بیشتری خواهند داشت و نسبت به یکدیگر مطبوع ترند.

تریاد

به معنی سه تایی است. به منظور اشاره به سه تایی‌های با فاصله سوم است که باهم نواختن آنها تشکیل آکورد و منفک (جدا) نواختن و پشت سر هم نواختن آنها تشکیل آرپژ می‌دهد؛ مثلاً در آکورد C (دو ماژور) سه صدا داریم دو Do - می Mi - سل sol (فواصل اول (تونیک tonic) - سوم و پنجم). تریادهایی که باهم سه تا سه تا از نظر فاصله اختلاف دارند و سه تا هم هستند. تریاد در مورد کلیهٔ آکوردهای سه تایی از جمله مینور - ماژور و کاسته (Dim) و افزوده (aug) صدق می‌کند.

آرپژ

هر گاه در موسیقی یا نوازندگی، نت‌های یک آکورد به صورت جدا و پشت سر هم در یک ریتم مشخص نواخته شوند، به این عمل اجرای آرپژی آکورد یا همان آرپژ می‌گوییم.

منابع

کیمی ین، راجر، درک و دریافت موسیقی صص ۱۰۸–۱۰۴، مترجم: حسین یاسینی، نشر چشمه، شابک ۶–۴۸-۶۱۹۴–۹۶۴