پالمیتیک اسید
| پالمیتیک اسید[۱] | |
|---|---|
| |
| |
hexadecanoic acid | |
دیگر نام‌ها C16:0 (اسید چرب) palmic acid | |
| شناساگرها | |
| شماره ثبت سی‌ای‌اس | ۵۷-۱۰-۳ 
|
| پاب‌کم | 985 |
| ChEMBL | CHEMBL۸۲۲۹۳ 
|
| IUPHAR ligand | 1055 |
| جی‌مول-تصاویر سه بعدی | Image 1 |
| |
| خصوصیات | |
| فرمول مولکولی | C16H32O2 |
| جرم مولی | 256.42 g/mol |
| شکل ظاهری | White crystals |
| چگالی | 0.853 g/cm3 at 62 °C |
| دمای ذوب | 62.9 °C[۲] |
| دمای جوش | 351-352 °C[۳] 215 °C at 15 mmHg |
| انحلال‌پذیری در آب | Insoluble |
| به استثنای جایی که اشاره شده‌است در غیر این صورت، داده‌ها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شده‌اند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa) | |
 (بررسی) (چیست:  / ؟)
| |
| Infobox references | |
|
| |
پالمیتیک اسید (به انگلیسی: Palmitic acid) با فرمول شیمیایی C۱۶H۳۲O۲ یک اسید چرب اشباع شده با شناسه پاب‌کم ۹۸۵ است که جرم مولی آن ۲۵۶٫۴۲ g/mol می‌باشد.
این اسید رایج‌ترین اسید چرب اشباع‌شده موجود در حیوانات، گیاهان و میکروارگانیسم‌هاست.[۴] شکل ظاهری این ترکیب، بلورهای سفید است. نام پالمیتیک از پالم (نخل) مشتق شده است هرچند این ترکیب در بسیاری از جانوران ، گیاهان و باکتریها نیز یافت می‌شود . این اسید جزء اصلی روغن میوه نخل‌های روغنی (روغن نخل) است که تا ۴۴ درصد کل چربی های آن را تشکیل می دهد. گوشت، پنیر، کره و سایر محصولات لبنی نیز دارای اسید پالمیتیک هستند که ۵۰ تا ۶۰ درصد کل چربی آنها را تشکیل می دهد.[۵]
کاربردها[ویرایش]
سورفاکتانتها[ویرایش]
از اسید پالمیتیک برای تولید صابون، لوازم آرایشی و مواد رهاسازی کپک صنعتی استفاده می‌شود. در این کاربردها از پالمیتات سدیم استفاده می شود که معمولاً از صابون‌سازی روغن پالم به دست می‌آید. برای این منظور، روغن نخل تهیه‌شده از درخت خرما (گونه Elaeis guineensis)، با هیدروکسید‌سدیم (به شکل سود سوزآور) ترکیب می شود که باعث هیدرولیز گروه‌های استر و تولید گلیسرول و پالمیتات‌سدیم می شود.
هیدروژنه شدن اسید‌پالمیتیک باعث تولید ستیل‌الکل می‌شود که برای تولید مواد شوینده و لوازم آرایشی استفاده می شود.
کاربردهای خوراکی[ویرایش]
از آنجا که این ماده ارزان است و به غذاهای فرآوری شده (غذاهای راحت) بافت و طعم می بخشد، اسید پالمیتیک و نمک سدیم آن در مواد غذایی کاربرد فراوانی دارند. سدیم‌پالمیتات به عنوان یک افزودنی طبیعی در محصولات ارگانیک مجاز است.[۶]
کاربردهای نظامی[ویرایش]
نمک‌های آلومینیوم پالمیتیک اسید و نفتنیک اسید عوامل ژل‌کننده‌ای بودند که با مواد پتروشیمی فرار در طول جنگ جهانی دوم برای تولید ناپالم استفاده می‌شدند. کلمه ناپالم از دو کلمه نفتنیک اسید و پالمیتیک اسید گرفته شده است.[۷]
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ Merck Index, 12th Edition, 7128.
- ↑ Beare-Rogers, J.; Dieffenbacher, A.; Holm, J.V. (2001). "Lexicon of lipid nutrition (IUPAC Technical Report)". Pure and Applied Chemistry. 73 (4): 685–744. doi:10.1351/pac200173040685.
- ↑ Palmitic acid at Inchem.org
- ↑ Gunstone, F. D., John L. Harwood, and Albert J. Dijkstra. The Lipid Handbook, 3rd ed. Boca Raton: CRC Press, 2007. ISBN 0849396883 | ISBN 978-0849396885
- ↑ Gianfranca Carta; Elisabetta Murru; Sebastiano Banni; Claudia Manca (8 November 2017). "Palmitic Acid: Physiological Role, Metabolism and Nutritional Implications". Frontiers in Physiology. 8: 902. doi:10.3389/FPHYS.2017.00902. ISSN 1664-042X. PMC 5682332. PMID 29167646. Wikidata Q46799280.
- ↑ US Soil Association standard 50.5.3
- ↑ https://pubs.acs.org/doi/pdf/10.1021/ie50475a033
- «IUPAC GOLD BOOK». دریافت‌شده در ۱۸ مارس ۲۰۱۲.
 | این یک مقالهٔ خرد شیمی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |