قطر

برای دیگر کاربردها، قطر (ابهام‌زدایی) را ببینید.

قطر دولة قطر Dawlat Qatar
پرچم نشان
سرود: السلام الأمیری سرود ملی قطر   درود بر امیرم
موقعیت و گستره کشور قطر (سبز تیره) در شبه‌جزیره عربستان
پایتخت	دوحه ۲۵°۱۸′ شمالی ۵۱°۳۱′ شرقی
بزرگترین شهر	پایتخت
زبان(های) رسمی	زبان عربی
زبان	زبان عربی زبان انگلیسی
گروه‌های قومی (۲۰۱۷)	۲۵٪ هندی ۱۷/۳٪ نپالی ۱۲/۱٪ قطری ۱۰/۷٪ بنگلادشی ۱۰٪ فیلیپینی ۵/۶٪ سریلانکایی ۴/۸٪ پاکستانی ۱/۳٪ ایرانی ۱۳/۲٪ دیگر
دین(ها)	اسلام
حکومت	حکومت متمرکز پادشاهی مشروطه
• امیر	تمیم بن حمد بن خلیفه آل ثانی
• ولیعهد	عبدالله بن حمد بن خلیفه آل ثانی
• نخست‌وزیر	خالد بن خلیفه آل ثانی
قوه مقننه	مجلس شورا
بنیان‌گذاری
• روز ملی قطر	۱۸ دسامبر ۱۸۷۸
• اعلام استقلال	۱ سپتامبر ۱۹۷۱
• استقلال از بریتانیا	۳ سپتامبر ۱۹۷۱
مساحت
• کل	۱۱٬۵۸۶ کیلومترمربع (۴۴۷۳ مایل‌مربع) (۱۶۴ام)
• آبها (٪)	۰/۸
جمعیت
• برآورد سال ۲۰۱۶	۲٬۶۷۵٬۵۲۲ (۱۴۲ام)
• سرشماری ۲۰۱۰	۱٬۶۹۹٬۴۳۵ (۱۴۸ام)
• تراکم	۱۷۶ /به ازای هر کیلومترمربع (۴۵۵٫۸ /مایل‌مربع) (۷۶ام)
تولید ناخالص داخلی (GDP)  برابری قدرت خرید (PPP)	برآورد ۲۰۱۷
• کل	۳۵۳٫۱۴۳ میلیارد دلار آمریکا 18 December 2013 (۴۹ام)
• سرانه	۱۴۵٬۸۹۴ دلار آمریکا (نخست)
تولید ناخالص داخلی (GPD) (اسمی)	برآورد ۲۰۱۵
• کل	۱۸۵٫۳۹۵ میلیارد دلار آمریکا
• سرانه	۶۸٬۹۴۰ دلار آمریکا (۴ام)
شاخص جینی (۲۰۰۷)	۴۱٫۱
شاخص توسعه انسانی (۲۰۱۴)	▲ ۰/۸۵۰ ۳۲ام
واحد پول	ریال قطر (QAR)
منطقه زمانی	یوتی‌سی۳+ (ساعت استاندارد عربستان یوتی‌سی ۳:۰۰+)
جهت رانندگی	راست
پیش‌شماره تلفنی	۹۷۴+
دامنه سطح‌بالا	.qa قطر.

قَطَر با نام رسمی دولت قطر کشوری در جنوب غربی قاره آسیا در منطقه خاورمیانه و در شرق شبه‌جزیره عربستان، و در بخش جنوبی خلیج فارس واقع شده‌است. پایتخت آن، دوحه است. قطر مرز مشترک زمینی با عربستان سعودی، و مرز آبی با کشورهای ایران، کویت، عراق، عربستان، بحرین و امارات متحده عربی دارد.

قطر به صورت امارتی مطلقه و ارثی از میانه سده ۱۹ میلادی توسط خاندان آل ثانی فرمانروایی می‌شود. پیش از کشف نفت خام، قطر بیشتر به خاطر شکار مروارید و تجارت دریایی شناخته می‌شد. این کشور تا سال ۱۹۷۱ تحت‌الحمایه بریتانیا بود. پس از استقلال در سال ۱۹۷۱ به سبب درآمدهای سرشار نفتی و گاز طبیعی، این کشور تبدیل به یکی از ثروتمندترین کشورهای منطقه شد. همه موقعیت‌های حساس حکومتی در قطر توسط خاندان آل ثانی یا افراد نزدیک آنان اداره می‌شود. این کشور از سال ۱۹۹۲ روابط نظامی گسترده با ایالات متحده دارد.

قطر دارای ذخایر گسترده گاز طبیعی است. مجله فوربز قطر را ثروتمندترین کشور جهان معرفی کرده‌است. قطر بالاترین شاخص توسعه انسانی بین کشورهای جهان عرب را دارا است. این کشور بالاترین درآمد سرانه را در جهان دارد.

زبان رسمی این کشور زبان عربی است و از زبان انگلیسی معمولاً به عنوان زبان دوم استفاده می‌شود. دین رسمی آن اسلام، واحد پول آن ریال و مساحت آن ۱۱٬۴۹۳ کیلومتر مربع است.

در سال ۲۰۱۷ جمعیت قطر ۲٫۶ میلیون نفر بوده‌است، ۳۱۳٬۰۰۰ شهروند قطر و ۲٫۳ میلیون تبعه خارجی. به دلیل حضور زیاد کارگران مهاجر مرد، تنها حدود یک‌چهارم جمعیت این کشور را زنان تشکیل می‌دهند. براساس یادداشت تفاهمی که بین سازمان ملل و قطر امضاء شد، قطر مقر دفتر ضد ترور سازمان ملل می‌شود. این کشور همچنین با ثبت شاخص ۰٫۷۴٪ بر پایه آخرین رتبه‌بندی بلایای طبیعی دانشگاه سازمان ملل، کم‌ریسک‌ترین کشور دنیا است.

جغرافیا

نگاره ماهواره‌ای قطر

نوشتار اصلی: جغرافیای قطر

شبه جزیره قطر از شمال شرق عربستان به طول ۱۶۰ کیلومتر به داخل خلیج فارس گسترده شده‌است. قطر میان عرض‌های ۲۴° و۲۷° شمالی و طول ۵۰° و۵۲° شرقی جای گرفته‌است. خاک این کشور، مسطح بوده و از یک صحرای خشک ماسه‌ای و شنی تشکیل شده‌است. در جنوب خاوری خاک قطر خلیج فارس از طریق باریکه‌ای وارد خاک شبه‌جزیره شده و دریاچه‌مانند کوچکی را پدیدآورده که خور العُدَید یا «دریای درونی» نامیده می‌شود. پیرامون این خور را تپه‌ماهورهایی از شن‌های روان دربر گرفته‌است.

بلندترین نقطه قطر «قُرَین ابوالبول» است به بلندای ۱۰۳ متر (۳۳۸ فوت) در جبل دُخان (کوه دود). جبل دخان رشته‌ای از برون‌زدهای کم‌ارتفاع از جنس سنگ آهک در غرب قطر است. جبل دخان از شمال به جنوب امتداد دارد و از زیکریت از طریق ام باب تا مرز جنوبی قطر ادامه می‌یابد. میدان‌های اصلی نفت داخل خشکی قطر در منطقه جبل دخان واقع شده اما میدان‌های گاز طبیعی این کشور در آب‌های شمال غرب شبه جزیره قرار دارند.

آب و هوای قطر بیابانی است. در این کشور زمستان، هوایی خنک دارد. در زمستان در اثر توده هوایی سودانی باران‌های سیل آسایی در این کشور می‌بارد که خسارت به بار می‌آورد؛ ولی تابستان هوایی شرجی و گرم دارد.

شهرهای قطر عبارت‌اند از وکره، خور، دخان، زباره، شمال، مسیعید، راس لفان. شهر جدیدی به نام لوسیل و شهرکی جزیره‌ای به نام مروارید قطر نیز در این کشور در دست ساخت هستند.

تاریخ

نوشتار اصلی: تاریخ قطر

قطر یکی از چندین شیخ‌نشین نوبنیاد واقع در شبه‌جزیره عربستان است. منطقه قطر از دیرباز بخشی از منطقه تحت فرمان شاهنشاهی ساسانی بوده‌است. در بسیاری از دوره‌های باستانی همه کرانه جنوبی خلیج فارس بخشی از دولت ساسانی بوده و توسط ساتراپ‌های ساسانی اداره می‌شد. به نوشته دانشنامه بریتانیکا «پیش از تصرف توسط امپراتوری عثمانی، قطر برای سال‌های طولانی تحت حاکمیت حکومت ایران بوده و هر سال سه هزار روپیه برای حق ماهی‌گیری و صید مروارید، مالیات پرداخت می‌کرده‌است».

در سال ۱۷۰۰ میلادی، مهاجران در حدود مرزهای کنونی قطر، شهرک‌هایی ساختند و به صید مروارید، ماهی و تجارت مشغول شدند.

از سال ۱۸۷۱ تا ۱۹۱۳ قطر در تصرف امپراتوری عثمانی بود. در ۲۹ ژوئیه ۱۹۱۳ قراردادی بین دولت بریتانیا و دولت عثمانی به امضاء رسید که به موجب یکی از بندهای آن دولت عثمانی از حاکمیت بر قطر صرف نظر کرد. پس از جنگ جهانی اول بسیاری از امیرنشین‌های منطقه، جذب عربستان سعودی یا امارات متحده عربی شدند ولی قطر از این روند جدا ماند.

با خروج نیروهای عثمانی، دولت بریتانیا حکومت «شیخ عبدالله بن جامع» حاکم قطر را به رسمیت شناخت و در سال ۱۹۱۶ قراردادی همچون دیگر قراردادهای خود با شیوخ امارات خلیج فارس با این شیخ به امضاء رساند. از این تاریخ، قطر تا زمان استقلال خود در سال ۱۹۷۱، تحت‌الحمایه بریتانیا بود. در عوض تحت‌الحمایه بودن، بریتانیا امنیت این کشور را تضمین می‌کرد.

در ۱۹۳۵ میلادی طایفه‌ای از اعراب بنی یاس مقیم ابوظبی به علت نارضایتی بودن از «شخبوط بن سلطان آل نهیان» حاکم ابوظبی به جنوب کوچیده و در منتهی‌الیه کرانه باختری ابوظبی یعنی خور العدید اقامت گزیدند. این مسئله سرآغاز اختلاف جدی میان ابوظبی و قطر شد.

در ۱۹۳۹ میلادی نخستین منابع نفت خام قطر کشف شد. اما استخراج آن به خاطر جنگ جهانی دوم به تأخیر افتاد. به این ترتیب، نفت به عنوان منبع درآمد اصلی کشور، جای صید ماهی و مروارید را گرفت.

اختلاف‌های مرزی

قطر در نقشه ایران و توران در دوره قاجاریه

پیشینه اختلاف‌های مرزی و سرزمینی عربستان سعودی با قطر به میانه‌های سده نوزدهم میلادی باز می‌شود. اختلافات مرزی و سرزمینی عربستان سعودی و قطر شامل باریکه‌ای از زمین‌های جنوبی قطر می‌شود. عربستان سعودی مدعی مالکیت ۳۷ کیلومتر از سواحل جنوب شرقی قطر است و دو کشور در مورد مرزهای جنوب غربی و خلیج سلوا نیز با یکدیگر اختلافات ارضی دارند؛ بنابراین، اختلافات مرزی و سرزمینی میان دو کشور از خلیج سلوا واقع در جنوب باختری قطر آغاز و تا خور العدید واقع در جنوب خاوری قطر امتداد می‌یابد. ابوظبی نیز نسبت به اراضی جنوب شرقی قطر ادعاهایی دارد.

در سپتامبر ۱۹۹۲ نیروهای نظامی عربستان سعودی به قطر تجاوز کردند و بخش‌هایی از خاک این کشور را به تصرف درآوردند. به دنبال آن، قطر اجرای قرارداد مرزی ۱۹۶۵ با عربستان سعودی را به حال تعلیق درآورد و به عنوان اعتراض از شرکت در نشست‌های شورای همکاری خلیج فارس خودداری کرد. پس از ۳ ماه کشمکش، سرانجام با میانجی‌گری مصر، دو کشور موافقت‌نامه‌ای برای حل و فصل اختلافات مرزی‌شان منعقد کردند.

مردم

دولت قطر به دلیل رفتار «غیرانسانی» کارفرماها با کارگران مهاجر، از سوی سازمان‌های مدافع حقوق بشر، بارها مورد انتقاد قرار گرفته‌است. ۸۸/۴ درصد جمعیت قطر مهاجر و ۱۱/۶ درصد جمعیت آن بومی هستند.

امید به زندگی در این کشور ۷۸/۷ سال است. غالب قطری‌ها مسلمان و بیشتر آن‌ها سنی سلفی هستند. حدوداً ۵ تا ۱۵ درصد از شهروندان این کشور را نیز شیعیان تشکیل می‌دهند.

قومیت: ۲۳٪ هندی، ۱۵/۳٪ نپالی، ۱۲/۸٪ بلوچ، ۱۲/۱٪ قطری، ۸/۷٪ بنگلادشی، ۱۰٪ فیلیپینی، ۵/۶٪ سریلانکایی، ۱/۳٪ ایرانی و ۱۱/۲٪ دیگر قومیت‌ها

اقتصاد

اقتصاد قطر یک اقتصاد کاملاً وابسته به گاز محسوب می‌شود. این کشور بزرگ‌ترین صادرکننده گاز طبیعی مایع (ال‌ان‌جی) در جهان است. درآمد خالص قطر از صادرات نفت و گاز در سال ۲۰۱۴ میلادی حدود ۳۸ میلیارد دلار برآورد شده‌است. قطر به علت پیش‌دستی در بهره‌برداری از میدان گازی پارس جنوبی (که قطر آن را «میدان شمالی» می‌نامد) توانسته‌است بیش از ایران از این میدان گازی مشترک، گاز طبیعی استخراج کند و به رشد سریع اقتصادی دست یابد. درآمد بالای گاز و جمعیت کم در این کشور یک ساختار رفاهی بی کم‌وکاست برای شهروندان قطری ایجاد کرده‌است. درآمد سرانه این کشور است این کشور با حدود ۱۳۰ هزار دلار آمریکا درآمد سرانه در سال، بالاترین را در جهان دارد.

قطر عضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و سومین کشور دارنده ذخایر گاز پس از ایران و روسیه است. ذخیره گاز آن، برای ۲۰۰ سال آینده کافی تخمین زده شده‌است. اگر چه این کشور درآمدهای دیگر نظیر گردشگری دارد.

منابع گاز قطر

این کشور تولید نفت کم و روزی نیم میلیون بشکه است. بیشتر مشتری‌های نفت و مواد پتروشیمی قطر، کشورهای آسیایی مانند ژاپن هستند.

قطر کشوری وابسته به واردات است. حدود نیمی از مواد خوراکی مصرفی از مرز زمینی با عربستان وارد می‌شود.

واحد پول این کشور ریال قطر است. منبع درآمد ارزی کشور، صادرات نفت خام و گاز طبیعی است. تولید ناخالص داخلی این کشور ۳۵۳ میلیارد دلار است.

درآمد

منبع درآمد ارزی این کشور، صادرات نفت و گاز می‌باشد. قطر سومین کشور دارنده ذخایر گاز پس از روسیه و ایران است و ذخیره گاز آن برای ۲۰۰ سال آینده کافی تخمین زده شده‌است. قطر عضو سازمان اوپک نیز است.

ثروت

اقتصاد قطر یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان بر اساس سرانه تولید ناخالص داخلی است که در بین داده‌های سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ در رده‌های پنجم و هفتم جهانی قرار دارد که توسط بانک جهانی، سازمان ملل و صندوق بین‌المللی پول جمع‌آوری شده‌است.

نفت و گاز طبیعی سنگ بنای اقتصاد قطر است و بیش از ۷۰٪ از کل درآمد دولت، بیش از ۶۰٪ تولید ناخالص داخلی و تقریباً ۸۵٪ درآمد صادراتی را به خود اختصاص می‌دهد. قطر دارای سومین ذخیره بزرگ گاز طبیعی اثبات شده در جهان است و دومین صادر کننده گاز طبیعی است.

تورم

یکی از مهم‌ترین نکاتی که افراد برای مهاجرت به قطر مورد بررسی قرار می‌دهند، نرخ تورم است. با توجه به اینکه شرایط زندگی در قطر و همچنین هزینه‌های وابسته به‌آن درطی سال‌های اخیر دستخوش تغییرات زیادی شده می‌توان با اطمینان گفت کشور قطر با هیچگونه تورم آسیب‌پذیری روبرو نیست. درواقع در حال حاضر نرخ تورم به چیزی حدود ۰٫۴۰-% رسیده‌است. این درحالی‌ست که قیمت مصرف‌کننده سی پی آی در کشور قطر به‌طور کلی بر اساس نقاط شاخص ۱۰۸٫۳۹ ارزیابی شده‌است که این مسئله تأثیر بسیار زیادی بر میزان حقوق دریافتی افراد در کشور قطر داشته‌است.

نظام سیاسی

امیر

قطر کشوری با نظام سیاسی حکومت متمرکز پادشاهی مشروطه است. مجلس الشورای این کشور ۳۵ کرسی دارد که نمایندگان آن را امیر تعیین می‌کند.

از سال ۲۰۱۳ تمیم بن حمد بن خلیفه آل ثانی جانشین پدر خود حمد بن خلیفه آل ثانی شده و قدرت را به دست گرفته‌است. وی مانند پدرش در بریتانیا تحصیل کرده‌است. او در مدرسه شربورن در دورست درس خوانده و از آکادمی نظامی ارتش بریتانیا (مدرسه نظامی سلطنتی سندهرست) فارغ‌التحصیل شده‌است.

او پیش از به دست گرفتن قدرت، جانشین فرمانده ارتش و رئیس کمیته المپیک قطر بوده‌است. او توجه زیادی به سرمایه‌گذاری در ورزش دارد. تلاش‌های او بود که باعث شد تا قطر در رقابتی میزبان جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲ شود. تمیم بن حمد بن خلیفه آل ثانی رئیس هیئت مدیره سازمان سرمایه‌گذاری قطر است. سازمان سرمایه‌گذاری قطر، شرکت سرمایه‌گذاری و صندوق ذخیره ارزی دولت قطر است که در زمینه مدیریت سرمایه‌گذاری و سرمایه‌گذاری خارجی فعالیت می‌کند که در سال ۲۰۰۵ توسط دولت قطر تأسیس شد.

در سال ۱۳۸۴ خورشیدی (۲۰۰۵ میلادی) نخستین قانون اساسی مکتوب کشور ابلاغ شد. در این قانون اصلاحاتی در مسائل داخلی کشور در نظر گرفته شده بود.

سیاست خارجی

قطر از نخستین اعضای اوپک و عضو هیئت مؤسس شورای همکاری کشورهای عرب خلیج فارس و همچنین عضو اتحادیه کشورهای عرب است.

سیاست درهای باز

قطر به‌طور تاریخی پیرو سیاست درهای باز بوده‌است که باعث قدرت و نفوذ آن شده‌است. این سیاست با فراهم‌سازی «قدرت ظریف» (subtle power) به این کشور امکان می‌دهد که گروه‌ها و کشورها با منافع متضاد را در یک جا گرد هم آورد و از عوامل و پدیده‌هایی که به ظاهر در عرض یکدیگر قرار دارند برای تولید و گسترش نفوذش در جامعه بین‌الملل بهره‌برداری کند.

قطر از یکسو میزبان دفتر نمایندگی طالبان است و همزمان بزرگترین پایگاه نظامی آمریکا در منطقه خلیج فارس را در خاک خود دارد. در هنگام حمایت از گروه‌های اسلامگرای مخالف بشار اسد، روابط نسبتاً نزدیکی با ایران و حزب‌الله لبنان دارد. روابط گسترده‌ای با عربستان و مصر دارد و در همان حال، به مخالفان سیاسی این حکومت‌ها پناه می‌دهد. از حماس حمایت می‌کند و همزمان با اسرائیل روابط سیاسی-امنیتی پنهانی دارد. همین سیاست درهای باز و قدرت و نفوذ حاصل از آن باعث حسادت و عصبانیت همسایگان سنتی‌تر قطر مانند عربستان و امارات شده‌است.

این کشور روابط دوجانبه با کشورهای مختلف دارد. از جمله میزبان یک پایگاه هوایی مشترک آمریکایی-بریتانیایی به نام پایگاه هوایی العدید است. قطر در مذاکرات صلح افغانستان درگیر است و به طالبان اجازه تأسیس دفتر سیاسی در دوحه داده‌است.

قطر به نسبت برخی دیگر از کشورهای عربی روابط گرم‌تری با ایران دارد. دو کشور در سال ۲۰۱۰ قرارداد همکاری دفاعی امضا کردند.

در سال ۲۰۱۴ روابط قطر با بحرین، عربستان سعودی و امارات بر سر حمایت قطر از گروه اخوان المسلمین و گروه‌های پیکارجوی افراطی در جنگ داخلی سوریه به تیرگی کشید. در نتیجه، در ماه مارس ۲۰۱۴ این سه کشور در اقدامی هماهنگ سفرای خود را از دوحه فراخواندند. هر چند این اختلافات چند ماه بعد از طریق مذاکرات بین کشورهای عضو شورای همکاری کشورهای عرب خلیج فارس فروکش کرد.

در جنگ داخلی سوریه، قطر، عربستان سعودی و ترکیه آشکارا از جیش‌الفتح، ائتلافی از گروه‌های پیکارجوی سلفی و سنی از جمله جبهة النصره و احرارالشام حمایت می‌کرد، هرچند بعدها این ائتلاف فروپاشید.

قطر تا پیش از کودتای نظامی مصر که به سرنگونی رئیس‌جمهور منتخب محمد مرسی منجر شد، از طریق دیپلماتیک و همچنین از طریق شبکه دولتی الجزیره از او حمایت کرد. همچنین در دوره کوتاه زمامداری محمد مرسی، قطر پیشنهاد وام هفت و نیم میلیارد دلاری به مصر داد.

پشتیبانی قطر از حماس نخستین بار در سال ۲۰۱۲ گزارش شد که با انتقاد اسرائیل، آمریکا، عربستان سعودی و مصر همراه شد. این کشورها قطر را متهم کردند که با حمایت از حماس باعث به خطر انداختن ثبات منطقه می‌شود. وزیر خارجه قطر اتهام حمایت از حماس را رد کرد و گفت «ما از فلسطینی‌ها حمایت می‌کنیم».

بحران روابط سیاسی ۲۰۱۷

نوشتار اصلی: بحران روابط سیاسی ۲۰۱۷ قطر

در ۵ ژوئن سال ۲۰۱۷ عربستان سعودی، امارات متحده عربی، بحرین و مصر ارتباط دیپلماتیک خود را با قطر قطع کردند. این واقعه به بهانه حمایت قطر از افراطی‌گری و تروریسم رخ داد.

در ادامه قطع روابط دیپلماتیک، لیبی، دولت در تبعید یمن و مجمع‌الجزایر مالدیو نیز به جمع کشورهایی پیوست که روابط دیپلماتیک خود را با قطر قطع کرده‌اند. در پی این واقعه، نیروهای نظامی قطری از ائتلاف نظامی عربستان علیه یمن اخراج شد. همه بندرهای عربستان هم به روی کشتی‌های قطری، کشتی‌هایی که پرچم قطر را حمل می‌کنند و حتی کشتی‌هایی که متعلق به شرکت‌ها یا افراد حقیقی قطری هستند بسته شدند. امارات متحده عربی هم، ورود کشتی‌های قطری را به بندر فجیره ممنوع کرد. همچنین عربستان دفتر محلی شبکه الجزیره را که متعلق به حکومت قطر است تعطیل و مجوز آن را لغو کرد. امارات هم شبکه بین اسپورت، متعلق به الجزیره را تعطیل کرد. محدودیت‌ها از قطع رابطه با قطر فراتر رفته و شهروندان عربستان، مصر، بحرین، امارات، لیبی و یمن از سفر، زندگی یا عبور از مرزهای قطر منع شده‌اند. کسانی که شامل این محدودیت می‌شوند ۱۴ روز فرصت دارند تا خاک قطر را ترک کنند. شهروندان قطر هم همین اندازه فرصت دارند تا عربستان، امارات و بحرین را ترک کنند. در پی این تحریم‌ها، ایران مرز هوایی خود به روی قطر را باز کرده و پیشنهاد تأمین نیازهای خوراکی و همکاری گسترده با قطر را داده‌است.

دورنما وست بی کرنیش دوحه

مروارید قطر

پیشرفت

کشور قطر در زمینه ساخت و ساز پیشرفت زیادی داشته‌است، به طوری که سیستم مسکن در کشور قطر در سال‌های اخیر بخش مهمی از گردش اقتصادی محسوب می‌شود و دارای رویکرد اقتصادی مشخصی است. این کشور در زمینه شاخص ترابری نیز بسیار عالی عمل کرده‌است به طوری که سامانه‌های ترابری در کشور قطر در سال ۲۰۱۹ به صورت پیشرفته تری به کار گرفته شده‌اند، کنترل دولت بر روی نرخ تورم یکی دیگر از پیشرفت‌های ارزشمند قطر است. قیمت ریال کشور قطر نیز نسبت به پیش بیشتر شده‌است. دولت این کشور تورم در زمینه مواد غذایی را به طرز عجیبی کنترل کرده‌است و مشخصا رویکردهای اقتصادی که در این زمینه دیده می‌شود در سال‌های اخیر به‌طور دقیقی پیش رفته‌است. خدمات رفاهی در کشور قطر از دیگر بخش‌های پیشرفتی این کشور است که با رضایت بالای شهروندان قطری ارزیابی شده‌است. کشور قطر یکی از بهترین کشورهایی است که توانسته در نیاز خود به آب نیز کنترل ایجاد نماید و در این زمینه از جدیدترین تکنولوژی روز استفاده کند. سیستم کتابخوانی و وضعیت آموزش و پرورش در کشور قطر نیز از دیگر بخش‌های اقتصادی بسیار قدرتمند و پیشرفته است؛ ضریب تعدیل مصرف‌کننده ترابری در کشور قطر نیز بیش از ۱۵ درصد رشد داشته‌است و در این زمینه رویکردهای اقتصادی خوبی نیز دیده می‌شود. پیشرفت کشور قطر در سال‌های اخیر بسیار قابل توجه است.

رسانه

استودیو الجزیره

تلویزیون

شبکه عربی و انگلیسی الجزیره متعلق به دولت قطر، در صحنه رسانه‌های جهانی به این کشور جایگاه ویژه‌ای داده‌است. الجزیره، آزادانه دربارهٔ مسائل گوناگون و در برخی موارد حساس و جنجالی در خاورمیانه، سخن می‌گوید. الجزیره زیر نظر مستقیم وزارت امور خارجه قطر اداره می‌شود

روزنامه

الوطن معتبرترین روزنامه قطری است که رویکردی سیاسی و روشن فکرانه دارد. روزنامه الرایه وجهه فرهنگی بیشتری دارد و از همین رو می‌توان مقالات خوبی را در حوزه اسلام‌شناسی، فرهنگ و تاریخ در آن مطالعه کرد.

اینترنت

تازه‌ترین آمارهای منتشره از سوی پایگاه سنجش سرعت اینترنت اووکلا نشان می‌دهد که قطر در زمینه ارائه پرسرعت‌ترین اینترنت همراه از پیشرفته‌ترین کشورهای جهان نیز جلو زده و سبقت گرفته‌است چراکه طبق تحقیقات و آزمایش‌های صورت گرفته، سرعت اینترنت موبایل و همراه در این کشور شیخ‌نشین، سه برابر متوسط سرعت اینترنت همراه در کشورهای پیشرفته‌ای همچون ایالات متحده آمریکا، کره جنوبی و کشورهای اسکاندیناوی که همواره در تست سرعت اینترنت در مقام‌های نخست جای می‌گرفتند، گزارش شده‌است. در قطر برخی از سایت‌های متعدد فیلتر می‌شود، دولت، هدف خود را جلوگیری از گسترش پورنوگرافی، توهین به اسلام و ممنوعیت سرویس‌های دور زدن فیلترینگ و مخفی کردن هویت کاربران اعلام کرده‌است. اوریدو شرکت مخابراتی قطری-کویتی است، که در زمینه ارائه شبکه تلفن همراه، خدمات اینترنت و پهنای باند فعالیت می‌نماید.

جاذبه‌های گردشگری

دورنمای برج‌های دوحه

روستای فرهنگی کاتارا

ویلاجیو مال

کویر الخور

بازار سوق واقف

• مروارید قطر نام جزیره‌ای مصنوعی در خلیج فارس واقع در نزدیکی شهر دوحه است. فضای این جزیره تقریباً ۴ میلیون مترمربع است. در این جزیره ساختمان‌های مسکونی و تجاری و سرگرمی‌های مختلف وجود دارد. یکی از نقاط قوت آن چشم‌انداز بسیار زیبا است که از مدیترانه‌ای‌ها الهام گرفته شده‌است. آپارتمان‌های رنگارنگ، کانال‌ها، پل‌ها و فضاهای پیاده‌روی دوستانه همراه با رستوران‌ها و کافه‌ها، از زیبایی‌های این جزیره است.
• ورزش‌های آبی و رانندگی در تپه‌های ماسه‌ای در قطر طرفدار دارند.
• مسجدهای قدیمی شهر الواکرا در ۲۰ کیلومتری جنوب دوحه قرار دارند. در ام صلال واقع در ۱۵ کیلومتری شمال دوحه یک مسجد و دژ قدیمی قرار دارد.
• بازدید از بازار سوق واقف بازار قدیمی برای یادآوری روزهای گذشته بازسازی شده‌است. در این بازار مغازه‌های پارچه فروشی، ادویه‌جات، شیرینی‌ها، کالاهای خانگی گلدان‌های بزرگ و سوغاتی‌ها و هنرهای مختلفی موجود است.
• پیاده‌روی در میان کورنیش دوحه، برای گذران یک بعدازظهر، عالی است. گشت و گذار ۷ کیلومتری در کنار خلیج فارس از هتل شرایتون آغاز می‌شود و تا موزه هنرهای اسلامی ادامه دارد. در آنجا می‌توانید قهوه بخورید، بادکنک هوا کنید و با جعبه صدف‌ها عکس بگیرید که نماد سنت گذشته قطری‌ها است. در بین مسیر، وسایل ورزشی برای تناسب اندام موجود است و می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.
• موزه هنرهای اسلامی در دوحه، پایتخت قطر، بزرگ‌ترین موزه اسلامی به‌شمار می‌رود. در آن آثار باستانی اسلامی چون کتاب‌های خطی، پارچه‌های نفیس، سنگ‌های گران‌بها و سکه‌های قدیمی از طلا، نقره و برنز که قدمت برخی از آن‌ها به پیش از اسلام و عهد ساسانیان بازمی‌گردد، به نمایش گذاشته شده‌است.
• موزه شیخ فیصل بن قاسم آل ثانی یکی از موزه‌های شگفت‌انگیز و جالب در قطر است. این موزه در ۲۳ کیلومتری غرب دوحه واقع شده‌است. این موزه یک مجموعه شخصی از شیخ فیصل بن قاسم آل ثانی، یکی از امیران کشور است.
• روستای تعمیر شدهٔ قلعه الزباره و روستای متروکه و معماری اطراف؛ این مکان نخستین میراث جهانی یونسکو در قطر است. قدمت این مکان به ۱۷۰۰ سال پیش بازمی‌گردد. قلعه الزباره که در سال ۱۹۳۸ ساخته شده، جدیدترین قسمت آن است. در این شهر ۲۰۰ سال پیش، ماهی‌فروشان به تجارت مروارید با بازرگانان چینی و بریتانیایی می‌پرداختند. در حال حاضر این تنها متروکه باقی‌مانده از آن مکان و شبیه شهر ارواح است، اما همچنان جذاب به نظر می‌آید.
• مسابقات جهانی موتورسواری و تورنمنت‌های حرفه‌ای گلف و تنیس و والیبال نیز از رویدادهای سالانه هستند که در قطر برگزار می‌شوند؛ همچنین ورزش‌های سنتی قطر مانند مسابقات اسب عربی و مسابقات شترسواری نیز برگزار می‌شود.
• جنگل ساحلی التکیره یکی از معروف‌ترین نقاط کشور است. جالب است بدانید این مکان، اکوسیستمی دارد سبز، همراه با آب که در دل شن‌های کویر و سوزان واقع شده‌است. اینجا مکانی برای زندگی پرندگان است. ماهی‌خوارها و فلامینگوها چندین سال به این منطقه مهاجرت می‌کردند.
• روستای فرهنگی کاتارا در مسیر پیرل قرار دارد. این روستا چشم‌انداز گران بهای هنر و فرهنگ قطر است. پیچ و خم گذرگاه‌ها و آبراه‌ها در این مکان واقع شده و مکان را برای هنرنمایی هنرمندان، فیلم‌سازان و عکاسان آماده کرده‌است. در این مکان می‌توانید مسجدی با الگوی فیروزه‌ای و بنفش و آمفی تئاتر در فضای باز و چشم‌انداز دریا را مشاهده کنید.
• یکی از شناخته‌ترین مراکز خرید، فروشگاه ویلاجیو است که در آن بیش از ۲۰۰ مغازه وجود دارد، البته راهروهای داخلی آن قسمت‌های اصلی هستند و داخل آن یک کانال آب همانند شهر ونیز طراحی شده که امکان قایق‌سواری در آن نیز وجود دارد. روزانه بیش از ۵۰ هزار نفر از این مرکز خرید دیدن می‌کنند و این تعداد در ماه به ۱٫۵ میلیون نفر هم می‌رسد. بوتیک‌های متعدد از برندهای مطرح جهانی مانند لویی ویتون، کریستین دیور، گوچی، ولنتینو و دلچه و گابانا عاشقان خرید و مد و لباس را به این مرکز خرید می‌کشانند.
• موزه ملی قطر با یک گالری ۱٫۵ کیلومتری، زیر حدود ۵۳۹ صفحه در هم قفل‌شده با عرض ۱۴ تا ۸۷ متر قرار گرفته و ساخت آن، حدود ۱۸ سال به طول انجامیده‌است. ورودی این موزه را ۱۱۴ مجسمه فواره‌ای در یک دریاچه به طول ۹۰۰ متر تشکیل می‌دهد. سقف منحنی موزه با تشابه به یک پازل بسیار بزرگ، متشکل از ۷۶ هزار پنل در ۳۶٬۰۰ شکل و اندازه متفاوت است. موزه ملی قطر، روند رشد کشور از زمان‌های گذشته تا به امروز را دنبال می‌کند. در حال حاضر، قطر پس از کشف تحول‌آفرین منابع گاز طبیعی و نفت خود، ثروتمندترین کشور جهان به‌ازای هر فرد به‌شمار می‌آید. باستان‌شناسی، حیات‌وحش، زمین‌شناسی، غواصان مروارید و بادیه‌نشینان بیابان‌گرد، سنت‌های فرهنگی و خاندان شیخ‌نشین آن، همه‌وهمه به‌طور جامعی در موزه ملی قطر، پوشش داده شده‌اند. علاوه بر هزاران شیء باستانی، آثار هنری اختصاصی‌ای از هنرمندانی از ایران، سوریه، فرانسه و قطر در این موزه به نمایش گذاشته می‌شوند. طراحی این موزه با الهام‌گیری از رزهای صحرایی انجام شده‌است که در حقیقت یک پدیده طبیعی بسیار عجیب هستند که به واسطه شکل‌گیری کریستال‌ها در ساختارهای اقلیمی خاص به وجود می‌آیند.
• درختان حرای ال ذخیرتن، یک محیط وسیع از فضای سبز طبیعی، کاملاً با صحرای اطراف خود در تناقض هستند. این درختان واقع در شمال شهر الخور، تنوع بینظیری از پرندگان مانند فلامینگوها و مرغ‌های ماهیخوار را به‌سمت خود جذب می‌کنند.
• موزه متحف که در زمینی به مساحت ۵۵۰۰ مترمربع در محل سابق مدرسه‌ای در دوحه ساخته شده، با یک مجموعه عظیم از هنر مدرن و معاصر از جهان عرب، دارای نمایشگاه‌های دائمی و موقتی است. در این موزه، آثاری از آفریقا، آسیا و اروپا نیز به نمایش گذاشته می‌شوند که از نظر تاریخی به قطر مربوط هستند.
• مسجد امام عبدالوهاب یا مسجد دولتی قطر که در سال ۲۰۱۱ افتتاح شده، آن‌قدر بزرگ است که بیش از ۱۲٬۲۰۰ هزار نمازگزار را در خود جای می‌دهد. این مسجد با یک طراحی معاصر به‌همراه مشخصه‌های سنتی قطری دارای ۹۳ گنبد، درگاه‌ها و کنده‌کاری‌های پر نقش‌ونگار است و فضای داخلی آن با چلچراغ‌های باشکوه، تزئین شده‌است.
• غذاخوردن کنار خلیج، در خلیج غربی دوحه یا همان وست بای، کافه‌ها و پارک‌های کنار آب مکان مناسبی برای ریلکس کردن و غذاخوردن است.
• فیلم سیتی یک شهرک ساختگی در روستایی به نام زیکریت است که شبیه به یک روستای عربی باستانی و قدیمی ساخته شده‌است. گردشگران می‌توانند در سفری یک روزه از این شهرک دیدن کنند.
• برج‌های برزان نیز به عنوان یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری قطر از معماری بی نظیری برخوردار می‌باشد. طراحی این برج‌ها به گونه ای می‌باشد که برای مشاهده زیبایی آن بهتر است به نوک برج بروید.
• پناهگاه و پارک حیات وحش الماهای قطر یکی از دیگر جاذبه‌های طبیعی است که غزال عربی به عنوان سمبل و نماد کشور قطر شناخته شده و تنها محلی که شما شانس دیدن این حیوان را در آن دارید، پناهگاه حیات وحش الماها است.
• قلعه دوحه یکی از قلعه‌های نظامی تاریخی در دوحه است. این قلعه که دروسط سوق واقیف دوحه و محل قدیمی شهر واقع شده‌است در قرن نوزدهم یک ایستگاه پلیس بوده‌است ولی در حال حاضر جای خود را به یک موزه داده‌است.
• صحرای دوحه تقریباً در بیشتر مناطق خود دست نخورده و بکر به حساب می‌آید و باید آن را به عنوان بخشی جدایی ناپذیر از سفر خود به قطر در نظر بگیرید. شاید در جهان موارد کمی باشند که به اندازه کیلومترها چشم‌انداز از شن‌های دست نخورده بتوانند افراد را تحت تأثیر قرار بدهند.
• سیتی سنتر دوحه جایی است که علاوه بر خریداران، روزانه پذیرای بازدیدکنندگانی است که با هدف تفریح به این مال می‌آیند. تعداد بازدیدکنندگان روزانه این مرکز خرید، در تعطیلات به ۷۰ هزار نفر می‌رسد. این مال علاوه بر طبقه همکف، ۴ طبقه دیگر هم دارد.
• مال آو قطر یا مرکز خرید قطر، در سال ۲۰۱۶ در منطقهٔ الریان افتتاح شد. این مجتمع، دارای امکانات تفریحی برای خانواده‌ها است. «کیدز موندو» یکی از مکان‌هایی است که کودکان می‌توانند اوقات خیلی خوشی با پوشیدن لباس مشاغل مختلف در آن تجربه کنند.
• مسیر شترسواری الشحانیه همراه با مسابقات شترسواری که سنتی قدیمی در قطر محسوب می‌شود و به نوعی ورزش شیوخ نامیده می‌شود امروزه نیز در منطقه ایی به نام الشحانیه برگزار می‌شود. اینجا منطقه ای است که پیست شترسواری معروف قطر در آن واقع شده‌است. مراجعه کنندگان به این مکان با صحنه‌های استثنایی روبرو می‌شوند که در آن شتر سواران مجدانه در حال رقابت با دیگر تیم‌های شرکت کننده در مسابقاتی هستند که از گرانترین آنها در این کشور عربی است.
• پارک اسپایر، این واحه سبز پهناور نزدیک میدان ویلاژیو و حایات از مراکز خرید معروف دوحه در منطقه اسپایر است. این پارک بزرگ‌ترین پارک موجود در شهر است که بعنوان یک جاذبه توریستی طبقه‌بندی نشده‌است؛ ولی با این وجود، این پارک یک تضاد عالی نسبت به بیابان‌های اطراف شهر دارد و جواهری ناب محسوب می‌شود.
• مسجد محمد بن عبدالوهاب، این مسجد عظیم که گنجایش پذیرش ۳۰ هزار نمازگزار مرد و ۱۲۰۰ نماز گزار زن در سالن‌های مجزا را دارد شامل مراکز قرآنی و علوم وابسته به آن و کتابخانه تخصصی حاوی کتاب‌هایی با موضوعات اسلامی است. بنای این مسجد بزرگ نیز شامل یک مناره، ۲۸ گنبد بزرگ و ۶۵ گنبد کوچک است و ساخت آن از سال ۲۰۰۶ آغاز شده‌است.
• مجسمه ۷ از ریچارد سِرا، بر روی یک سطح مصنوع به مساحت ۲۵۰ فوت در میان آب‌های دوحه، به عنوان بخشی از پارک شصت و دو هکتاری موزهٔ هنر اسلامی قطر، افتتاح شده‌است.
• موزه رُز صحرایی که با هزینه‌های ۴۳۴ میلیون دلاری ساخته شده ترکیبی از ردیف‌های متعدد دیسک‌های دایره ای، زوایای پایه ای و تقاطع‌های هیجان انگیز است که در ساخت آن از ساختارهای شبیه گل موسوم به رُز صحرایی که در بیابان‌های قطر شکل می‌گیرد الهام گرفته شده‌است. این موزه توسط ژان نوول، طراح معماری معروف صورت گرفته‌است.

ترابری

فرودگاه بین‌المللی حمد

فرودگاه

قطر چندین سال است که توانسته عنوان بهترین خط هوایی و شرکت‌های هواپیمایی جهان را از آن خود کند. فرودگاه بین‌المللی حمد، فرودگاه الخور و فرودگاه بین‌المللی دوحه از مهم‌ترین فرودگاه‌های کشور قطر می‌باشند. فرودگاه بین‌المللی حمد در سال ۲۰۰۹ افتتاح شد در این زمان اندک به قطب اصلی پروازهای قطرایرویز تبدیل گردیده‌است. این فرودگاهی جدید و مدرن در شهر دوحه، پایتخت کشور قطر قرار دارد. فرودگاه حمد در حال حاضر ظرفیت جابجایی ۵۵ میلیون مسافر در سال را دارد از این رو به اصلی‌ترین فرودگاه تبدیل شده‌است. فرودگاه دوحه یکی از بهترین و مدرن‌ترین فرودگاه‌های جهان است.

مترو دوحه

عمومی و مترو

شرکت مواصالات کاروا مسئول ترابری عمومی قطر و رشد و پیشرفت این شبکه است. این شرکت در حال ساخت شبکه ریلی وسیع برای قطار است که شامل راه‌آهن‌های خارج شهر و همین‌طور مترو برای دوحه است.

شبکه اتوبوس قطر رفت‌وآمد به کل دوحه و همین‌طور اتصال آن به شهرهای اطراف را ممکن می‌کند. پیش‌تر تاکسی‌های شهر نارنجی و شخصی بودند اما امروز جای آن‌ها را خودروهای فیروزه ای گرفته‌است. در قطر می‌توانید از سه وسیله ترابری عمومی استفاده کنید که شامل اتوبوس، تاکسی و لیموزین است که همه این‌ها متعلق به شرکت مواصالات هستند. با داشتن کارت هوشمند رفت‌وآمد در هر سفر بین ۳ تا ۷ ریال قطر می‌شود که نسبت به تاکسی خیلی ارزان‌تر است.

تحصیلات

دانشگاه کارنگی ملون

تحصیل در مدارس دولتی قطر برای شهروندان بومی و محلی این کشور به‌صورت رایگان است اما اتباع خارجی می‌باید جهت تحصیل در مدارس این کشور شهریه پرداخت نمایند. ناگفته نماند اگرچه افراد خارجی برای تحصیل در قطر باید هزینه‌هایی را پرداخت نمایند اما آنان می‌توانند از کیفیت و استانداردهای بسیار مناسب آموزش بهره‌مند گردند. قطر امکانات آموزشی مدرنی را در اختیار دانشجویان قرار می‌دهد و دانشگاه‌های این کشور با دانشگاه‌های معتبر اروپایی در ارتباط هستند. تحصیل در قطر در بعضی رشته‌ها به زبان انگلیسی ارائه می‌شود به همین خاطر داشتن مدرک معتبر زبان، یکی از شرایط اخذ پذیرش از دانشگاه‌های این کشور می‌باشد. هزینه زندگی و تحصیل در قطر با توجه به رشته و دانشگاه محل تحصیل و محل زندگی دانشجو متفاوت است. دانشجویان می‌توانند بورسیه تحصیلی دریافت کنند و از امکاناتی مانند خوابگاه، اینترنت، کتابخانه، شهریه دانشگاه و غیره یک سال به‌طور رایگان استفاده کنند. افرادی که مایل به تحصیل به زبان عربی در این کشور هستند، می‌توانند تقاضای بورسه تحصیلی یک ساله دهند. در صورت تأیید شدن درخواست، امکانات مذکور به‌طور رایگان یا با هزینه بسیار پایین در اختیار دانشجو قرار می‌گیرد.

ورزش

ورزش در قطر از نظر مشارکت و محبوبیت در درجه اول بر فوتبال متمرکز است. علاوه بر این، دو و میدانی، بسکتبال، هندبال، والیبال، شترسواری، اسب سواری، کریکت و شنا نیز به‌طور گسترده‌ای برگزار می‌شود. در حال حاضر ۱۱ باشگاه چند ورزشی در کشور قطر و ۷ باشگاه تک ورزشی وجود دارد.

بزرگترین رویداد ورزشی که در قطر برگزار شد بازی‌های آسیایی ۲۰۰۶ بود که به میزبانی این کشور در شهر دوحه برگزار شد. همچنین بزرگترین مسابقات گرندپری تنیس و موتور سواری نیز در قطر برگزار می‌شود. همچنین در ۲ دسامبر ۲۰۱۰، قطر حق میزبانی مسابقات جام جهانی ۲۰۲۲ را بدست آورد و بدین ترتیب به نخستین کشور عربی میزبان این مسابقات شد. قطر به عنوان نخستین کشور عربی، جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲ را میزبانی خواهد کرد.

عضویت

قطر علاوه بر سازمان ملل متحد (UN)، در بانک توسعه اقتصادی عرب (ABEDA)، صندوق و توسعه اقتصادی و اجتماعی عرب (AFESD)، اتحادیه عرب (AL)، صندوق پول اعراب (AMF)، کمیسیون اقتصادی و اجتماعی کشورهای غرب آسیا (ESCWA)، سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO)، گروه 77 (G-۷۷)، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA)، بانک بین‌المللی ترمیم و توسعه وابسته به بانک جهانی (IBRD)، سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری (ICAO)، بانک توسعه اسلامی (IDB)، صندوق بین‌المللی توسعه کشاورزی (IFAD)، سازمان بین‌المللی کار (ILO)، صندوق بین‌المللی پول (IMF)، سازمان بین‌الملل پلیس جنایی (INTERPOL)، سازمان کنفرانس اسلامی (OIC)، سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO)، جنبش عدم تعهد (NAM)، سازمان کشورهای صادر کننده نفت (OPEC)، کمیسیون سازمان ملل برای تجارت و توسعه (UNCTAD)، سازمان بهداشت جهانی (WHO)، سازمان بین‌المللی مالکیت معنوی (WIPO)، سازمان جهانی مهاجرت (WMO)، و سازمان جهانی تجارت (WTO) عضویت دارد. این کشور همچنین یکی اعضای فعال شورای همکاری خلیج فارس (PGCC) است.

جستارهای وابسته

• نیروگاه راس لافان
• درخواست قطر از اتباع خود برای ترک امارات

منابع

• اختلافات مرزی قطر و عربستان [۱]
• اختلافات و چالش‌های امارات با کشورهای همسایه [۲]
• عربستان و مشکلات مرزی [۳]
• سیاست خارجی قطر و نگاه به ایران [۴]
• تاریخ سیاه قطر با همسایگان [۵]
• تاریخ نزاع‌های عربی خلیج فارس [۶]
• داوری دیوان دادگستری بین‌المللی در دعوای قطر و بحرین [۷]
• حق‌شناس کمیاب سید علی، حاکمیت تاریخی ایران بر جزایر تنب و بوموسی، تهران، انتشارات سنا، ۱۳۸۹.
• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Qatar». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۸ آوریل ۲۰۰۸.