آندورا
آندورا[۱] | |
|---|---|
شعار: Virtus Unita Fortior "United virtue is stronger"[۲] | |
![موقعیت آندورا (centre of green circle) در اروپا (dark grey) — [Legend]](/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Location_Andorra_Europe.png) | |
| پایتخت | آندورا لا ولا ۴۲°۳۰′ شمالی ۱°۳۱′ شرقی / ۴۲٫۵۰۰°شمالی ۱٫۵۱۷°شرقی |
| بزرگترین شهر | پایتخت |
| زبان(های) رسمی | زبان کاتالان[۱]b |
| گروه‌های قومی
(۲۰۱۷[۳]) |
|
| دین(ها) | کلیسای کاتولیک[۴][۵] |
| نام(های) اهلیت | Andorran |
| حکومت | حکومت متمرکز نظام پارلمانی پادشاهی انتخابی diarchy |
| خاویر اسپوت زامورا | |
| Roser Suñé Pascuet | |
| قوه مقننه | General Council |
| استقلال | |
• از تاج‌وتخت آراگون | ۸ سپتامبر ۱۲۷۸[۶][۷] |
• از French Empire | ۱۸۱۴ |
| ۲ فوریه ۱۹۹۳ | |
| مساحت | |
• کل | ۴۶۷٫۶۳ کیلومتر مربع (۱۸۰٫۵۵ مایل مربع) (۱۷۸ام) |
• آبها (٪) | ۰٫۲۶ (۱۲۱٫۴ هکتار)c |
| جمعیت | |
• برآورد سال ۲۰۲۰ |  ۷۷٬۵۴۳[۸] (۲۰۳ام) |
• تراکم | ۱۷۹٫۸ بر کیلومتر مربع (۴۶۵٫۷ بر مایل مربع) (۷۱ام) |
| تولید ناخالص داخلی (GPD) (اسمی) | برآورد ۲۰۱۸ |
• کل | ۳٫۲۳۷ میلیارد دلار[۹] |
• سرانه | ۴۲٬۰۳۵ دلار |
| شاخص جینی (۲۰۰۳) | ۲۷٫۲۱d |
| شاخص توسعه انسانی (۲۰۱۹) | ۰٫۸۶۸[۱۰] ۳۶ام |
| واحد پول | یوروe (EUR) |
| منطقه زمانی | یوتی‌سی+۰۱ (زمان اروپای مرکزی) |
• تابستان (ساعت تابستانی) | یوتی‌سی+۰۲ (ساعت تابستانی اروپای مرکزی) |
| جهت رانندگی | راست[۱۱] |
| پیش‌شماره تلفنی | +376 |
| دامنه سطح‌بالا | .adf |
| |
آندورا (به کاتالان: Andorra) با نام رسمی شاهزاده‌نشین آندورا (به کاتالان: Principat d'Andorra) کشور کوچک، مستقل و محصور در خشکی واقع در اروپای غربی است. این کشور در کوه‌های پیرنه از غرب با اسپانیا و از شرق با فرانسه مرز مشترک دارد. پایتخت و بزرگترین شهر آن آندورا لاولا است. مساحت آندورا ۴۶۷٫۶۳کیلومتر مربع و جمعیت این کشور در حدود ۸۵٬۴۷۰ نفر است. واحد پول آندورا، یورو است هرچند که این کشور در اتحادیه اروپا عضو نیست. از شهرهای آندورا می‌توان از اسکالدز-انگوردانی، انکمپ و سنت حولیا ده لوریا نام برد. زبان رسمی این کشور کاتالان است.
این کشور در تاریخ ۲۸ ژوئیه ۱۹۹۳ به عضویت سازمان ملل متحد پذیرفته شد.
جغرافیا
[ویرایش]آندورا در کوه‌های پیرنه قرار گرفته و ۴۶۸ کیلومتر مربع مساحت دارد. در میان دو کشور فرانسه (از شمال) و اسپانیا (از جنوب) محصور در خشکی است و به آب های آزاد دسترسی ندارد. همچنین آندورا وسعت بسیار کوچکی دارد که در رده هفدهمین کشور کوچک جهان قرار گرفته است.[۱۴]
تقسیمات کشوری
[ویرایش]
آندورا به هفت استان (در اصطلاح آندورا: comuns) بخش شده‌است:
سیاست
[ویرایش].jpg)
حکومت آندورا میان رئیس‌جمهور فرانسه و اسقف اعظم ناحیه اورخل کشور اسپانیا مشترک است. نمایندگانی دائمی از سوی این دو مرجع، کشور را اداره می‌کنند. سیاست‌های آندورا در چارچوب دموکراسی پارلمانی جهت‌گیری می‌شوند که برابر این سیاست‌ها، نخست‌وزیر در جایگاه نخست دولت قرار می‌گیرد و نظام چندحزبی بر این کشور حاکم می‌گردد. قانون‌گذاری بر عهده دولت و پارلمان است و دولت به تنهایی قوای اجرایی کشور را در دست دارد. کشور آندورا قوه قضائیه و دادگستری مستقل دارد. آندورا نیروی نظامی ندارد و دو کشور فرانسه و اسپانیا مسئولیت پشتیبانی از خاک این کشور را بر عهده دارند. پایتخت آندورا مرتفع‌ترین پایتخت اروپا و در کوچکی ششمین کشور اروپاست. آندورا کشوری است شکوفا و مرفه که عمده درآمدش از گردشگری است. سالانه بیش از ده میلیون نفر از این کشور مناسب اسکی و ورزشهای زمستانی دیدن می‌کنند. از این گذشته آندورا به اتحادیه اروپائی نپیوسته و مطبوع کسانی است که نمی‌خواهند مالیات پردازند.
کشاورزی
[ویرایش]
جهانگردی، ۸۰٪ تولید ناخالص ملی را تشکیل می‌دهد. تنها دو درصد از زمینهای کشور قابل کشت است. غلات و سبزیجات از فراورده‌های مهم کشاورزی آندورا هستند. محصولات چوبی و توتون از این کشور صادر می‌شود.
جهانگردی
[ویرایش]کوهستانهای آندورا دارای مراکز اسکی هستند و سالانه ۵۰۰٬۰۰۰ نفر را به سوی خود جلب می‌کنند. آندورا بزرگترین کشور دنیا است که فرودگاه ندارد.[۱۵]
مردم
[ویرایش]
اسپانیولی ۴۳٪، آندورایی ۳۳٪، پرتغالی ۱۱٪، فرانسوی ۷٪، سایر ۶٪. آندوراها که از لحاظ قومی کاتالان هستند، در کشور خود یک اقلیت هستند. ساکنان اسپانیایی، فرانسوی و پرتغالی 67.7 درصد از جمعیت را تشکیل می دهند. جمعیت آندورا در حدود ۸۵٬۴۷۰ است. همچنین تعداد کمتری از بریتانیایی ها، هلندی ها، آلمانی ها، ایتالیایی ها و سایر اروپایی ها و همچنین آرژانتینی ها، شیلیایی ها، هندی ها، مراکشی ها و اروگوئه ای ها نیز در آندورا به عنوان دیاسپورا زندگی می‌کنند. بیشتر مهاجرین افراد ثروتمند و مرفه هستند.
زبان
[ویرایش]مردم آندورا به زبانهای اسپانیایی، کاتالان، اکسیتان و فرانسوی سخن می‌گویند. زبان رسمی آندورا کاتالان است. علیرغم وجود خدمات مشاوره زبانی دولتی، اشکال جدید اوقات فراغت و حدود 8 میلیون گردشگر سالانه زبان و سنت را از بین می برند.
دین
[ویرایش]قانون اساسی آندورا آزادی مذهب را بطور رسمی مشخص کرده است. همچنین اسقف کاتولیک رومی اورگل را به عنوان رئیس دولت مشترک با رئیس جمهور فرانسه معرفی می کند و به کلیسای کاتولیک امتیازاتی را ارائه می دهد که در اختیار سایر گروه های مذهبی نیست.
جمعیت عمدتاً متشکل از مهاجرانی از اسپانیا، پرتغال و فرانسه است که شهروندان کامل کمتر از 36٪ از کل جمعیت را تشکیل می دهند. بیشینه مردم پیرو کلیسای کاتولیک رم هستند. تخمین زده می شود که از جمعیت کاتولیک، نیمی از شرکت کنندگان فعال کلیسا هستند. دیگر گروه های مسیحی عبارتند از کلیسای حواری جدید. کلیسای عیسی مسیح قدیسان آخرالزمان (مورمون ها)؛ کلیسای انگلیکن؛ کلیسای اتحاد مجدد؛ و شاهدان یهوه تخمین زده می شود که حدود 100 یهودی و 2000 مسلمان و همچنین گروه کوچکی از هندوها در این کشور زندگی می کنند.[۱۶]
جستارهای وابسته
[ویرایش]- آندورا در بازی‌های المپیک تابستانی ۲۰۱۶
- فهرست وابسته‌های دیپلماتیک آندورا
- فهرست شهرهای آندورا
- تیم ملی فوتبال آندورا
- پارلمان آندورا
منابع
[ویرایش]- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ "Constitution of the Principality of Andorra" (PDF). Archived (PDF) from the original on 16 May 2019.
- ↑ "Andorran Symbols". WorldAtlas.
- ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب
<ref> غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نامciaوارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ Religion and Contemporary Politics: A Global Encyclopedia [2 volumes]. ABC-CLIO. 2019. ISBN 978-1-4408-3933-7.
- ↑ Temperman, Jeroen (2010). State–Religion Relationships and Human Rights Law: Towards a Right to Religiously Neutral Governance. BRILL. ISBN 9789004181496.
... guarantees the Roman Catholic Church free and public exercise of its activities and the preservation of the relations of special co-operation with the state in accordance with the Andorran tradition. The Constitution recognizes the full legal capacity of the bodies of the Roman Catholic Church which have legal status in accordance with their own rules.
- ↑ "Història d'Andorra". Cultura.ad (به کاتالان). Retrieved 26 March 2019.
- ↑ "Andorra". Enciclopèdia.cat (به کاتالان). Retrieved 26 March 2019.
- ↑ "Population on 31 December". Retrieved 1 April 2020.
- ↑ Data in GDP from the World Bank
- ↑ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 December 2020. pp. 343–346. ISBN 978-92-1-126442-5. Retrieved 16 December 2020.
- ↑ "What side of the road do they drive on in Andorra". Retrieved 19 March 2019.[پیوند مرده]
- ↑ "Andorra en xifres 2007: Situació geogràfica, Departament d'Estadística, Govern d'Andorra" (PDF). Archived from the original (PDF) on 13 November 2009. Retrieved 26 August 2012.
- ↑ "Informe sobre l'estat de la pobresa i la desigualtat al Principal d'Andorra (2003)" (PDF). Estadistica.ad. Archived from the original (PDF) on 10 August 2013. Retrieved 25 November 2012.
- ↑ «The 100 Smallest Countries in the World | TitleMax». www.titlemax.com (به انگلیسی). ۲۰۲۰-۰۹-۲۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۱۲.
- ↑ geographyrealm (2014-02-15). "Which Countries Have No Airport?". Geography Realm (به انگلیسی). Retrieved 2021-02-08.
- ↑ Catholics and Culture website, retrieved 2023-08-08
پانویس
[ویرایش]
^ (Canillo) (دو حرف L در اسپانیایی صدای «ی» می‌دهد).
 | ||
| کشورهای مستقل |
| .svg) |
|---|---|---|
| واحدهای سیاسی کم‌رسمیت | ||
| متعلقات و دیگر قلمروها | ||
| نهاد مرتبط | ||
سازمان امنیت و همکاری اروپا (OSCE) | ||
|---|---|---|
| Members | آلبانی • آندورا • ارمنستان • اتریش • جمهوری آذربایجان • بلاروس • بلژیک • بوسنی و هرزگوین • بلغارستان • کانادا • کرواسی • قبرس • جمهوری چک • دانمارک • استونی • فنلاند • فرانسه • گرجستان • آلمان • یونان • سریر مقدس • مجارستان • ایسلند • ایرلند • ایتالیا • قزاقستان • قرقیزستان • لتونی • لیختن‌اشتاین • لیتوانی • لوکزامبورگ • جمهوری مقدونیه • مالت (کشور) • مولداوی • موناکو • مونته‌نگرو • هلند • نروژ • لهستان • پرتغال • رومانی • روسیه • سن مارینو • صربستان • اسلواکی • اسلوونی • اسپانیا • سوئد • سوئیس • تاجیکستان • ترکیه • ترکمنستان • اوکراین • بریتانیا • ایالات متحده آمریکا • ازبکستان |  |
| Partners for Cooperation | ||
| Bodies and posts | ||
کشورهای مستقل و سرزمین‌های وابسته اروپا | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| فهرست کشورهای مستقل | آلبانی · آلمان · آندورا · اتریش · ارمنستان · اسپانیا · استونی · اسلواکی · اسلوونی · اوکراین · ایتالیا · ایرلند · ایسلند · بریتانیای کبیر · بلاروس · بلژیک · بلغارستان · بوسنی و هرزگوین · پرتغال · ترکیه · جمهوری آذربایجان · جمهوری چک · جمهوری مقدونیه · دانمارک · روسیه · رومانی · سان مارینو · سوئد · سوئیس · صربستان · فرانسه · فنلاند · قبرس · قزاقستان · کرواسی · گرجستان · لتونی · لوکزامبورگ · لهستان · لیتوانی · لیختن‌اشتاین · مالت · مجارستان · مولداوی · موناکو · مونته‌نگرو · نروژ · واتیکان · هلند · یونان | | |||||||
| کشورها با به رسمیت شناختن محدود | |||||||||
| قلمروهای وابسته و سرزمین‌های دیگر |
| ||||||||
| عمومی | |
|---|---|
| کتابخانه‌های ملی | |
| سایر | |
| تاریخ |  | ||
|---|---|---|---|
| جغرافیا | |||
| سیاست | |||
| اقتصاد | |||
| فرهنگ | |||
- آندورا
- ایالتها و قلمروهای بنیانگذاریشده در ۱۲۷۸ (میلادی)
- بنیانگذاریهای ۱۲۷۸ (میلادی) در اروپا
- پادشاهی مشروطه
- پادشاهیهای اروپا
- پیرنه
- شاهزادهنشینها
- کشورها و سرزمین‌های فرانسویزبان
- کشورها و سرزمین‌های کاتالانزبان
- کشورها در اروپا
- کشورهای عضو سازمان ملل متحد
- کشورهای عضو فرانسهزبانی
- کشورهای محصور در خشکی
- لیبرال دموکراسی
- مناطق ویژه اقتصادی
- کشورهای عضو شورای اروپا
- شاهزاده-اسقفها
- دین و سیاست