یمن
مختصات: ۱۵° شمالی ۴۸° شرقی / ۱۵°شمالی ۴۸°شرقی
جمهوری یمن الجُمْهُوْرِیَّةُ الیَمَنِیَّة یَمَن | |
---|---|
سرود: جمهوری متحد | |
![]() | |
پایتخت | صنعا (شورای عالی انقلابی)[۱] |
بزرگترین شهر | صنعا |
زبان(های) رسمی | زبان عربی |
حکومت | جمهوری عربی یمن (مورد منازعه) |
مهدی مشاط عبدالعزیز بن حبتور عبدربه منصور هادی (مستعفی) علی محسن الاحمر معین عبدالمک سعید | |
بنیانگذاری | ۲۲ مه ۱۹۹۰ |
مساحت | |
• کل | ۵۲۷٬۹۶۸ کیلومترمربع (۲۰۳۸۵۰مایلمربع) (۴۹ام) |
• آبها (٪) | جزئی |
جمعیت | |
• سرشماری | ۲۹٬۸۳۰٬۰۰۶ (۵۱ام) |
• تراکم | ۴۲ /به ازای هر کیلومترمربع (۱۰۸٫۸ /مایلمربع) (۱۶۰ام) |
شاخص توسعه انسانی (۲۰۱۳) | ۰٬۴۶۳ ۱۵۴ |
واحد پول | ریال یمن (YER) |
منطقه زمانی | UTC |
پیششماره تلفنی | ۹۶۷+ |
دامنه سطحبالا | ye. |
یَمَن (به عربی: اليَمَن) با نام رسمی جمهوریِ یَمَن (به عربی: الجُمْهُوْرِيَّةُ اليَمَنِيَّة) کشوری در جنوب غربی آسیا و در جنوب شبهجزیره عربستان واقع در خاورمیانه، و پایتخت آن به صورت رسمی شهر صنعا است، اما این شهر از سال ۲۰۱۵ تحت سلطه شورشیان حوثی قرار دارد. جمعیت یمن حدوداً ۲۹٫۸ میلیون نفر است.[۲] زبان رسمی آن عربی و واحد پول آن ریال یمن است.
یمن ۵۵۵٬۰۰۰ کیلومتر مربع گستردگی دارد. یمن دارای دو ساحل مهم است، ساحلی غربی در کرانهٔ دریای سرخ و ساحلی جنوبی در کرانهٔ دریای عرب، همچنین دارای بیش از ۲۰۰ جزیره است که مهمترین آنها جزایر سقطره در دریای عرب است.
یمن بین سالهای ۱۹۶۲ تا ۱۹۹۰ به دو کشور جمهوری عربی یمن (یمن شمالی) و جمهوری دمکراتیک یمن (یمن جنوبی) تجزیه شده بود که در این سال با هم متحد شدند و جمهوری یمن بوجود آمد. در سال ۱۹۹۴ جنگ داخلی میان جداییخواهان جنوبی و حکومت مرکزی درگرفت که با پیروزی شمالیها اتحاد پابرجا ماند. قبل از این اتفاقات یمن به مدت بیش از هزار سال (از سال ۸۹۷ تا سال ۱۹۶۲ میلادی) تحت فرمانروایی امامان زیدی (پادشاهی متوکلی) بود.
ترکیب جمعیتی یمن به لحاظ گرایش به مذهب بدین سان است که حدود ۵۰٪ شافعی، حدود ۳۰٪ مذهب زیدی، حدود ۱۰٪ وهابی و حنبلی،۵٪ مالکی، ۴ درصد شیعه دوازده امامی و اسماعیلی و ۱ درصد مسیحی و یهودی و بهایی و مذاهب دیگر تشکیل میدهد.[۳] اغلب سنیها شافعی و بیشتر شیعههای یمن از شاخه زیدی هستند اما اقلیت شیعه دوازدهامامی[۴][۵] و شیعه اسماعیلی[۴] هم در میان آنها وجود دارد. سنیها بیشتر در جنوب و جنوب شرق، شیعههای زیدی عمدتاً در شمال و شمال غرب و اسماعیلیها بیشتر در مراکز اصلی نظیر صنعا و مأرب زندگی میکنند.
این کشور از سال ۲۰۱۱ گرفتار یک بحران سیاسی شدهاست. در این سال اعتراضات خیابانی علیه علی عبدالله صالح رئیسجمهور کشور بود که منجر به برکناری او از قدرت شد. در فوریهٔ ۲۰۱۲ عبدربه منصور هادی در انتخابات به عنوان رئیسجمهور کشور انتخاب شد اما اختلافات سیاسی ادامه یافته و دو گروه انصارالله (به رهبری حوثیها) و نیز القاعده وارد درگیری با حکومت مرکزی و یکدیگر شدند. حوثیها در سپتامبر ۲۰۱۴ صنعا را تصرف کرده و تشکیل حکومت وحدت ملی را اعلام کردند. منصور هادی و دولت او در ۲۱ ژانویه ۲۰۱۵ استعفای خود را اعلام کردند اما در ۲۱ فوریه منصور هادی استعفای خود را پس گرفته و عدن را به عنوان پایتخت موقت اعلام کرد. در ۲۶ مارس ائتلافی از کشورهای منطقه به رهبری عربستان سعودی حملات هوایی را علیه حوثیها و در حمایت از دولت هادی با نام طوفان قاطعیت آغاز کردند. مردم این کشور را عرب ۹۸%، سومالیایی ۳% و سیاه پوست ۲/۶% تشکیل میدهد.
به گزارش شاخص آسیبپذیری کشورها، در سال ۲۰۲۰ میلادی آسیبپذیرترین کشور جهان یمن با شاخصی برابر ۱۱۲/۴ بوده که این یمن را در کنار سه کشور سوریه، سومالی و سودان جنوبی در دستهٔ کشورهای با وضع «هشداردهنده» قرار میدهد.[۶] یمن همچنین در فهرست گرسنگی جهانی در سال ۲۰۱۹ پس از جمهوری آفریقای مرکزی دارای رتبهٔ واپسین بودهاست.[۷] یمن تنها کشور توسعهنیافته (LDC) در خاورمیانه است.[۸]
در تاریخ ۴ دسامبر ۲۰۱۷ علی عبدالله صالح پس از آنکه پیشتر مواضعش را به سمت عربستان سعودی تغییر داده بود، توسط انصارالله کشته شد.[۹]
جغرافیا[ویرایش]
یمن در جنوب غربی آسیا، در انتهای جنوبی شبه جزیره عربستان، بین عمان و عربستان سعودی واقع شدهاست. یمن در ورودی تنگه بابالمندب قرار دارد که دریای سرخ را به اقیانوس هند (از طریق خلیج عدن) پیوند میدهد و یکی از فعالترین و راهبردیترین خطوط ترابری دریایی در جهان است. یمن، به اضافه جزیره پریم در انتهای جنوبی دریای سرخ و سقطرا در ورودی خلیج عدن، ۵۲۷٫۹۷۰ کیلومتر مربع مساحت دارد.
تقسیمات کشوری[ویرایش]
کشور یمن به ۲۰ استان و یک محدوده پایتختی بخش شدهاست:
- عَدَن
- عَمران
- اَبیَن
- ضالع
- بیضاء
- حُدَیده
- جَوف
- مَهره
- مَحویت
- محدوده پایتختی صنعا (الأمانة)
- ذِمار
- حضرموت
- حَجّه
- إب
- لَحِج
- مأرب
- رَیمه
- صَعده
- استان صَنعاء
- شَبوِه
- تَعِز
جزایر سقطری مهمترین جزایر این کشور هستند.
تاریخ[ویرایش]
یمن کشوری است در همسایگی عربستان که از زمانهای قدیم موقعیت خاص داشتهاست. یمن از قدیم ناحیهای آباد و خرم و با نعمت بسیار و دارای جنگلها در نقاط کوهستانی و در نقاط دیگر نخلستانها و باغها میوه گوناگون میباشد. داستان سد تاریخیاش که بنام سد مأرب مشهور است در کتابهای تاریخ ذکر شدهاست. در آن دوران کشور یمن «عربستان خوشبخت» نامیده میشدهاست.
در یمن به دلیل بارانهای منظم زمینهای زیر کشت و کشاورزی پر رونق بودهاست؛ بنابراین جمعیت انبوه در آنجا سکونت یافتند و در نتیجه روستاها و شهرها را پدیدآوردند. گردآمدن مردم بسیار در آن خطّه حاصلخیز صدها سال پیش از میلاد مسیح، دولتهایی را بهوجود آورد و تمدنی را در آنجا پی افکند.[۱۰]
نخستین دولت معینیان است که پایتخت آن قرنو بود و بین سالهای ۱۲۰۰ تا ۶۰۰ پیش از میلاد بر سرزمین یمن حکومت میکردند. سلطهٔ بازرگانی آنان چنان وسعت داشت که از خلیج فارس تا کنار مدیترانه را فرا میگرفتهاست. دولت قتبان نیز در هزاره اول پیش از میلاد تأسیس شد و تا قرن دوم میلادی ادامه یافت و سرانجام توسط سبائیان برچیده شد. باستان شناسان از روی سنگ نوشتهها معلوم کردهاند که پادشاهان قتبان همچون سبا لقب مکرب داشتند یعنی نوعی قدرت روحانی و سیاسی را دارا بودند. دولتی هم که در حضرموت تأسیس شد پایتخت آن شبوه بوده و به واسطه برخورداری از تجارت کندر ثروت فراوانی داشتهاست.[۱۱]

در میان این دولتها سبا دارای اهمیت خاص میباشد. قدرت سیاسی و نظامی و بازرگانی آنان توانست به تدریج حکومتهای پراکنده جنوب را زیر پوشش حکومت مستقل و گسترده خود درآورد و دامنه سلطه خویش را تا به آفریقا بکشاند. سباییان ۹ قرن بر این منطقه حکومت کردند و منطقه نفوذ خود را گسترش دادند و راه بازرگانی اقیانوس هند به دریای سرخ و از آنجا به خلیج عقبه و پیرامون آن را در اختیار گرفتند. دورهٔ حکومت سباییان تا یکصد و پانزده پیش از میلاد تداوم یافت. سرانجام قوم سبا توسط حمیریان منقرض گردید.[۱۱]
دولت حمیریان که برخی راجع به آن بهطور مستقل صحبت کردند را میتوان به دو دوره تقسیم نمود: نخست اینکه پادشاهان دوره اول در آغاز پادشاهان سبا و ذوریدان نام داشتند که عنوانی شامل حکومت قتبیان و حمیر است ولی تدریجاً حکومت به حمیریان منتقل گردید و از این زمان به بعد دوره دوم و حکومت آنان آغاز شدهاست. دولت دوم تبابعه نام داشت که پایتخت ایشان شهر ظفار از سرزمین یمن بود و چون نام عمومی هر یک از فرمانروایان این سلسله تبع بودهاست حکومت ایشان را تبابعه میگویند. این دولت از سال پانصد و پانزده پیش از میلاد تا پانصد و سی و یک میلادی طول کشید و سرانجام توسط حبشیان انقراض یافت.[۱۱]
در زمان خسرو انوشیروان کار یمن یکسره شد و در رقابت میان ایران و روم، ایران پیروزی یافت.[۱۲] با چیرگی ایران بر جنوب عربستان در سال ۵۹۸-۵۹۷ میلادی یمن نیز بهوسیلهٔ شاهنشاهان ساسانی به تصرف ایران درآمد و تا ظهور اسلام تابع حکومت ایران بود. شَهرَب (ساتراپ) ساسانیان در کل منطقه جنوب عربستان، باذان بود. (یمن ساسانی)
در دورانهای پیش، نخستین تماسی که یمنیها با خارج یافتند، در شمال عربستان بود و آن هنگامی بود که آشوریان راه بازرگانی یمن را به خطر انداخته بودند. همچنین فتوحات عظیم هخامنشی نیز ایشان را دچار خطر کرد. اما این حوادث صدمهای به یمن وارد نکرد و اصولاً روابط یمن و اکثر عربهای جنوب با ایران بیشتر دوستانه بوده و انتشار دین مسیح در آن نواحی این دوستی را استوار کرد.
تا ظهور دین اسلام پس از مدتی اسلام در این سرزمین نفوذ یافت که عبدالله بن اسحاق بن ابراهیم یکی از حاکمان یمن در این دوران است.
همچنین در سال ۱۷۵۰ میلادی جزو قلمروی دولت عثمانی درآمد و با سقوط امپراتوری عثمانی، در سال ۱۹۳۴ میلادی با انعقاد قراردادی با انگلستان به استقلال رسید.
سابقاً حکومت یمن در دست امیری بود که او را امام یمن میخواندند و او شخصاً کشور را اداره میکرد ولی از سال ۱۹۶۲ میلادی برابر ۱۳۴۱ شمسی به جمهوری تبدیل شد.
ایرانیان دو مرتبه حضور تأثیرگذار در تاریخ یمن داشتهاند:
- مرتبه اول حضور ایرانیان در یمن: چند دهه قبل از اسلام، زمانی که پادشاه ساسانی ایران، لشگری را به درخواست «سیف بن ذی یزن» حاکم یمن، به آن سرزمین اعزام کرد. سپاه ساسانی به فرماندهی «وهرز»، پس از جنگ با حبشیهای متجاوز و اخراج آنان از یمن، در همانجا رحل اقامت افکنده و با همسران یمنی ازدواج کردند. فرزندانشان به ابناء الفرس معروف شدند. اکنون در بنی حشیش نزدیک صنعاء، دو روستا با نام «ابناء» و «فرس» وجود دارد و نام خانوادگی مردم این دو روستا الجیلانی (گیلانی) است. هنگامی که محمد ادعای پیامبری کرد حاکم یمن، ایرانیزادهای به نام «باذان» بود. با سفر علی به صنعاء و دعوت اهل یمن به دین اسلام، باذان مسلمان شد و سپس بقیه مردم و قبایل صنعاء بدون جنگ و خونریزی اسلام آوردند. آنگاه باذان، باغ خود را به محمد هدیه کرد و محمد نیز آن باغ را وقف مسجد نمود. اکنون «جامع الکبیر» صنعاء یکی از مساجد تاریخی جهان اسلام، در وسط صنعای قدیمه قرار دارد.[نیازمند منبع]
- مرتبه دوم حضور ایرانیان در یمن: قرن سوم هجری، «یحیی بن الحسین» ملقب به «الهادی»، مؤسس امامت زیدیه در یمن، به همراه حدود ۸۰۰ تن از یاران ایرانیاش از دیلم و طبرستان، بسوی صعده رهسپار شد. قبایل همدان، خولان و بکیل با او بیعت کردند و اولین حکومت شیعی در یمن پایهگذاری شد. اکنون امام زیدی، «یحیی بن الحسین» در «جامع الهادی» صعده مدفون است و قبرش زیارتگاه شیعیان. یاران ایرانی او نیز در قطعه زمینی به نام مقبره «طبریون» (مازندرانیها) در کنار حرم او آرمیدهاند. پس از یحیی بن الحسین، امامان زیدی ۱۱ قرن در سرزمین یمن حکومت کردند.[نیازمند منبع]
ایرانیها در اسلام آوردن مردم یمن و گرایش ایشان به مذهب تشیع، نقش مؤثر و بسزایی داشتهاند.
سیاست[ویرایش]
پس از انقلاب یمن در سال ۲۰۱۲ قدرت حکومت مرکزی تا حد زیادی از دست رفته و بیشتر نقاط کشور خارج از کنترل آن هستند. حوثیها که یک گروه شیعه زیدی هستند و مرکز آنها در ولایت صعده در شمال کشور است قویترین این گروهها هستند که تا مارس ۲۰۱۵ صنعا پایتخت و بزرگترین شهر کشور را در کنترل خود دارند. انصارالشریعه که شاخهای از القاعده است نیز دیگر گروه قدرتمند این کشور است.
علی عبدالله صالح از سال ۱۹۷۸ به عنوان رئیسجمهور یمن شمالی و از سال ۱۹۹۰ به عنوان رئیسجمهور یمن متحد قدرت را در این کشور در دست داشت. وی در سال ۲۰۱۲ با اعتراضات گسترده مردمی که به انقلاب یمن معروف شد از قدرت کنارهگیری کرده اما همچنان یک بازیگر تأثیرگذار در صحنه سیاست این کشور بود و نیروهای وفادار به او در مارس ۲۰۱۵ با حوثیها وارد ائتلاف شدهاند.
جنگ یمن[ویرایش]
مداخله نظامی در یمن در ۲۵ مارس ۲۰۱۵ میلادی برابر ۶ فروردین ۱۳۹۴ با حملهٔ هوایی ائتلافی از کشورهای منطقه به رهبری عربستان سعودی به یمن با نام عملیات طوفان قاطعیت (به عربی: عملیة عاصِفة الحزم) و به درخواست رئیسجمهور مستعفی یمن آغاز شد و از ۲ اردیبهشت با نام عملیات احیای امید (به عربی: عملیة إعادة الأمل) ادامه یافت.[۱۳]
حوثیها دلیل این جنگ را مبارزه با امپریالیسم و کشور اسرائیل میدانند.[نیازمند منبع]
اقتصاد[ویرایش]
تولید ناخالص داخلی (GDP PPP) یمن در سال ۲۰۱۳ بیش از ۶۱ میلیارد دلار و درآمد سرانه حدود ۲۵۰۰ دلار بودهاست. خدمات مهمترین بخش اقتصاد کشور است که ۶۱ درصد تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص میدهد و صنعت با ۳۱ و کشاورزی با ۷٫۷ درصد پس از آن قرار میگیرند. تولیدات نفتی ۶۳ درصد درآمدهای دولت را تشکیل میدهد. کشاورزی در گذشته اهمیت بیشتری داشت و ۱۸ تا ۲۷ درصد تولید کشور را شامل میشد. محصولات کشاورزی کشور شامل غلات، میوهها، سبزیجات، قات، قهوه، پنبه، لبنیات، ماهی، دام (گوسفند، بز، گاو و شتر) و ماکیان میشوند.
سورگوم (ذرت خوشهای) کشت اصلی کشور و انبه مهمترین میوه کشور است. یکی از معضلات کشور کشت قات یک گیاه مخدر است که جویدن آن اثر محرک دارد. حدود ۴۰ درصد کل آب حوزه آبخیز صنعا به کشت این گیاه اختصاص پیدا میکند که موجب خشک شدن کشتزارها و بالارفتن قیمت مواد غذایی شدهاست.
بخش صنعت کشور نیز شامل تولید و پالایش نفت، صنایع غذایی، صنایع دستی، کارگاههای کوچک نساجی و چرم، تولید آلومینیوم، تعمیر کشتی، و تولید گاز طبیعی میشود. نرخ بیکاری در سال ۲۰۱۳ به ۳۵ درصد رسیدهاست.
دامپروری[ویرایش]
نوع دام | تعداد در سال ۲۰۱۸ |
---|---|
گوسفند | ۹٬۶۶۱٬۰۰۰ |
بز | ۹٬۴۹۷٬۰۰۰ |
گاو | ۱٬۷۹۲٬۰۰۰ |
شتر | ۴۷۱٬۰۰۰ |
اسب | ۱۹۴۰ |
مردم[ویرایش]
جمعیت یمن طبق تخمین ژوئیه ۲۰۲۰ دانشنامهٔ CIA نزدیک به ۲۹/۹ میلیون تن است (رتبهٔ ۴۸ ام جهان). بیش از ۹۹/۱ درصد آنها مسلمان هستند که حدود ۶۵ درصد سنی و ۳۵ درصد شیعه برآورد میشوند.[۱۵] دیگر دینها (شامل بهاییت، یهودیت، مسیحیت و هندوییسم) رویهمرفته نزدیک به ۰/۹ درصد را تشکیل میدهند. سنیها اغلب شافعی با اقلیتی از مالکی و حنبلی و شیعیان اکثراً زیدی با اقلیت اسماعیلی و دوازدهامامی هستند. رشد جمعیت کشور (۲/۰۴٪) بالاست و نرخ باروری ۳/۲ فرزند برای هر زن است.[۱۶] جمعیت صنعا پایتخت کشور در سال ۱۹۷۸ فقط ۵۵ هزار نفر بود اما اکنون از ۳ میلیون نفر فراتر رفتهاست.[۱۷] دومین شهر بزرگ یمن عدن است که جمعیتی نزدیک به یک میلیون تن دارد.[۱۷]
نزدیک به ۳۸٪ مردم یمن شهرنشیناند و نرخ پیشرفت شهرنشینی ۴/۰۶ درصد گزارش شدهاست.[۱۸]
بر اساس قانون اساسی اسلام دین رسمی کشور و مبنای همه قوانین است. قانون اساسی اجازه برگزاری مراسم آئینی را به اقلیتهای دینی دادهاست اما خروج از دین اسلام ممنوع است. اکثر یمنیها عرب هستند و آفریقایی-عربها، جنوب آسیاییها و اروپاییها هم اقلیتهای قومی کشور را شکل میدهند. یمن کشوری عمدتاً قبیلهای است و در بخشهای کوهستانی شمال کشور حدود ۴۰۰ قبیله زیدی وجود دارند.[۱۹][۲۰] برخی از یمنیها هم ایرانیتبار هستند. به نوشته مقدسی در قرن دهم بیشتر اهالی عدن ایرانی بودند. یهودیان یمن هم در گذشته جمعیت قابل توجهی داشتند اما بیشتر آنها در قرن بیستم به اسرائیل مهاجرت کردند. حدود یکصد هزار هندیتبار هم در جنوب کشور زندگی میکنند. ایرانیها اولین حکومت شیعی در یمن را پایهگذاری کردند. ایرانیها در اسلام آوردن مردم یمن و گرایش ایشان به مذهب تشیع، نقش مؤثر و بسزایی داشتهاند. ایرانیانی که در زمانهای قدیم، رنج سفر به جان خریدند و بدون امکانات، چنین مسافت طولانی تا جنوب شبه جزیره را پیمودند و تاریخ آن کشور را تغییر دادند. در قرن اول هجری دو قبیله یمنی به ایران مهاجرت کردند (کتاب تاریخ تشیع در ایران، تألیف رسول جعفریان) در ادبیات فارسی هم، عبارتهایی همچون عقیق یمنی، سهیل یمانی، نگار یمنی و… به فراوانی دیده میشود. اما ایرانیان دو مرتبه حضور تأثیرگذار در تاریخ یمن داشتهاند؛ برخی از شخصیتهای ایرانی نیز بصورت انفرادی به آن دیار سفر کردهاند از جمله دانشمند ایرانی «فیروزآبادی» صاحب «قاموس المحیط» که در قرن هشتم هجری به آنجا رفت و از سوی حاکم وقت یمن به سمت «مفتی» نائل آمد و پس از ۱۰ سال زندگی در شهر زبید واقع در ساحل دریای سرخ مدفون گشت.[۲۱][۲۲][۲۳]
شمار دقیق یهودیان برجای مانده در یمن دانسته نیست. گفتهشده که نزدیک به پنجاه تن یهودی در یمن مانده بودهاند که بهگفتهٔ وزیر اطلاعات یمن از سرنوشت ایشان بهویژه پس از به قدرت رسیدن انصارالله خبری نیست.[۲۴]
وضعیت بهداشت[ویرایش]
پس از آغاز جنگ داخلی یمن در سال ۲۰۱۵ و ضعیت بهداشت در این کشور رو به وخامت گذاشت. وبا یکی از بیماریهایی میباشد که باعث مرگ شمار زیادی از یمنیها شدهاست.
بر اساس گزارش منتشر شده از سوی صلیب سرخ و همچنین نهاد کمکهای اضطراری سازمان ملل، تا ۱۳ ژوئیه ۲۰۱۷، ۳۲۰هزار نفر از مردم یمن مبتلا به بیماری وبا شدند. این بیماری باعث مرگ ۱۷۰۰ نفر شدهاست. بر اساس اطلاعات منتشر شده، از ۲۳ استان یمن، در ۲۲ استان گرسنگی و وبا بیداد میکند. برنامه واکسیناسیون سازمان ملل نیز به علت مسائل امنیتی اجرا نشدهاست. این در حالی است که بیش از ۵۵ درصد بیمارستانهای یمن در اثر بمبارانها آسیب دیده یا کاملاً ویران شدهاند. سیستم درمانی و بهداشتی کشور در هم شکستهاست و آلودگی باعث شیوع بیماریهایی همچون وبا میشود. بیش از ۳۰ هزار نفر از شاغلان بخش بهداشتی و درمانی یمن بیش از یک سال است که حقوق دریافت نکردهاند. پول برای تهیه تلمبههای آب، تصفیه فاضلاب، و همچنین برای تعمیر و ساخت بیمارستانها وجود ندارد.[۲۵] در ۲۱ دسامبر ۲۰۱۷ کمیته بینالمللی صلیب سرخ اعلام کرد تعداد بیماران مشکوک به ابتلا به بیماری وبا در یمن به یک میلیون نفر رسیدهاست. پیش از این برخی از سازمانهای غیردولتی فعال در یمن نیز این رقم را برای شمار موارد مشکوک به ابتلا به وبا در یمن اعلام کرده بودند. سازمان جهانی بهداشت شمار افرادی را که از روز ۲۷ آوریل (هفتم اردیبهشت) تا هشتم نوامبر (۱۷ آبان) در یمن مشکوک به ابتلا به بیماری وبا بودهاند ۹۱۳۷۴۱ نفر اعلام کردهاست. این سازمان در همین مدت مرگ ۲۱۹۶ نفر را در این کشور جنگزده بر اثر ابتلا به وبا به ثبت رساندهاست. این در حالی است که آمار مبتلایان طی هفتههای گذشته سیر صعودی در پیش گرفتهاست. سازمان جهانی بهداشت پیش از این هشدار داده بود که در صورت جلوگیری از ارسال کمکهای بشردوستانه به روند مقابله با وبا در یمن «ضربهای جدی» وارد خواهد شد. جلوگیری از ارسال کمک بشردوستانه یا عدم کمکها به یمن عامل اصلی قحطی در این کشور محسوب میشود. حدود هشت میلیون و ۴۰۰ هزار یمنی در معرض قحطی در این کشور هستند. این درحالیست که منابع داخلی آمار دوبرابری نسبت سازمانهای بینالمللی میدهند. جنگ در یمن دسترسی بیش از ۸۰ درصد از جمعیت این کشور را به مواد خوراکی، سوخت، آب آشامیدنی و خدمات درمانی مختل کردهاست. سازمان ملل از بحران انسانی در یمن به عنوان جدیترین بحران بشردوستانه در جهان یاد میکند.[۲۶]
شهرهای بزرگ یمن[ویرایش]
شهر | جمعیت[۲۷] |
---|---|
صنعا | ۱٬۹۳۸٬۰۰۰ |
الحدیده | ۶۱۸٬۰۰۰ |
تعز | ۶۱۵٬۰۰۰ |
عدن | ۵۴۹٬۰۰۰ |
مکلا | ۲۵۸٬۰۰۰ |
اب | ۲۳۵٬۰۰۰ |
ذمار | ۱۶۰٬۰۰۰ |
آموزش[ویرایش]
طبق گزارش بانک جهانی، نرخ باسوادی در سال ۲۰۰۴ میلادی در میان افراد بالای پانزده سال، ۵۴/۱ درصد بودهاست ولی از آن پس این سازمان آمار جدیدی منتشر نکردهاست (احتمالاً بهدلیل دشواری آمارگیری در شرایط کنونی یمن).[۲۸]
از قدیمیترین دانشگاههای یمن، دانشگاههای صنعا و عدن میباشد که بهترتیب در سال ۱۹۷۰ و ۱۹۷۵ میلادی گشوده شدهاند.[۲۹] از دیگری دانشگاههای این کشور، دانشگاههای اب، تعز، ذمار، الحدیده، مکلا، حجه و عمران را نام توان برد.[۳۰] دانشگاه علم و تکنولوژی که در صنعا واقع شدهاست، رنکینگ ۳۰۶۶ را بهگزارش وبسایت 4icu از آن خود کرده که در کشور یمن از همهٔ دانشگاههای دیگر بالاترست.[۳۱]
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ تا مرداد ۱۳۹۸ برابر اوت ۲۰۱۹، عدن پایتخت غیررسمی نیروهای دولت هادی موردحمایت ائتلاف سعودی بود، اما پس ازافتادن شهر به دست نیروهای جنوبی موردحمایت امارات، پایتخت غیررسمی وضعیت مشخصی ندارد
- ↑ "Yemen Population (2020) - Worldometer". www.worldometers.info. Retrieved 2020-05-23.
- ↑ «یمن کجاست؟ چه موقعیتی دارد؟ یمنیها شیعه هستند یا سنی؟». شیرازه. ۱۳۹۴-۰۴-۰۱. دریافتشده در ۲۰۱۹-۰۹-۱۵.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ "Yemen: The conflict in Saada Governorate – analysis". UN High Commissioner for Refugees. 24 July 2008. Archived from the original on 2012-11-20. Retrieved 2 January 2014.
- ↑ Al-Zaidi, Hassan (22 October 2007). "The Twelve-Imam Shiite Sect". Yemen Times. Archived from the original on 22 October 2007. Retrieved 29 March 2015.
- ↑ «Global Data | Fragile States Index». fragilestatesindex.org. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۶-۱۴.
- ↑ "2019 Global Hunger Index Results - Global, Regional, and National Trends". Global Hunger Index (GHI) - peer-reviewed annual publication designed to comprehensively measure and track hunger at the global, regional, and country levels. Retrieved 2020-06-14.
- ↑ «LDCs at a Glance | Department of Economic and Social Affairs». Economic Analysis & Policy Division | Dept of Economic & Social Affairs | United Nations (به انگلیسی). ۲۰۰۸-۰۵-۲۵. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۶-۱۴.
- ↑ Exiled son of Yemen's Saleh takes up anti-Houthi cause
- ↑ شهیدی، جعفر: تاریخ تحلیلی اسلام، ص۹.
- ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ ۱۱٫۲ باقرزاده، جمشید و اکبرزاده، رجب: بررسی نقش ابناء در تحولات سیاسی و اجتماعی یمن. در: پژوهشنامه تاریخ، سال ششم، شماره ۲۴.
- ↑ راههای نفوذ فارسی در فرهنگ و زبان عرب جاهلی، ص ۴۰.
- ↑ حسینی، کیوان (۲۰۱۹-۰۸-۱۳). «جنگ یمن از چهار زاویه؛ کی با کی و چرا میجنگد؟». BBC News فارسی. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۶-۳۰.
- ↑ «FAOSTAT». www.fao.org. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۶-۲۴.
- ↑ «Middle East :: Yemen — The World Factbook - Central Intelligence Agency». www.cia.gov. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۶-۱۴.
- ↑ «Field Listing :: Total fertility rate — The World Factbook - Central Intelligence Agency». www.cia.gov. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۶-۱۴.
- ↑ ۱۷٫۰ ۱۷٫۱ «Field Listing :: Major urban areas - population — The World Factbook - Central Intelligence Agency». www.cia.gov. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۶-۱۴.
- ↑ «Field Listing :: Urbanization — The World Factbook - Central Intelligence Agency». www.cia.gov. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۶-۱۴.
- ↑ https://books.google.com/books?id=ncfIAAAAQBAJ&pg=PA7&dq#v=onepage&q&f=false
- ↑ https://books.google.com/books?id=EUL8AQAAQBAJ&pg=PA64&dq#v=onepage&q&f=false
- ↑ https://www.mashreghnews.ir/news/349897/ایرانی-ها-چگونه-اولین-حکومت-شیعی-در-یمن-را-پایه-گذاری-کردند
- ↑ https://cgie.org.ir/fa/news/216088
- ↑ https://wikinoor.ir/تاریخ_ایرانیان_و_عربها_در_زمان_ساسانیان
- ↑ staff، T. O. I. «Yemen minister says fate of country's last 50 Jews unknown». www.timesofisrael.com (به انگلیسی). دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۶-۱۴.
- ↑ «شیوع وبا در کشور جنگزده یمن ۱۷۰۰ نفر را کشت». دویچه وله فارسی. ۱۳ ژوئیه ۲۰۱۷.
- ↑ «صلیب سرخ: شمار مبتلایان به وبا در یمن از مرز یک میلیون نفر گذشت». یورو نیوز فارسی. ۲۱ دسامبر ۲۰۱۷.
- ↑ "Yemen Population (2020) - Worldometer". www.worldometers.info. Retrieved 2020-05-23.
- ↑ «Literacy rate, adult total (% of people ages 15 and above) - Yemen, Rep. | Data». data.worldbank.org. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۶-۱۴.
- ↑ «Sana'a University | Ranking & Review». www.4icu.org. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۶-۱۴.
- ↑ «Top Public Universities in Yemen». www.4icu.org. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۶-۱۴.
- ↑ «Top Universities in Yemen | 2020 Yemeni University Ranking». www.4icu.org. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۶-۱۴.
- بخشی از مطالب از دانشنامه رشد.
- المقحفی، ابراهیم، احمد، (مُعجَم المُدُن وَالقَبائِل الیَمَنِیَة) ، منشورات دارالحکمة، صنعاء، چاپ وانتشار سال ۱۹۸۵ میلادی به (عربی).
- الصنعانی، محمد بن یحیی بن عبدالله بن احمد، الیمانی. (اَلأنَباءَ عَن دُولةَ بَلقِیسَ وَ سَبأَ) ، منشورات دارالیمنیة للنشر والتوزیع، صنعاء، چاپ وانتشار سال ۱۹۸۴ میلادی به (عربی).
- استاد. دکتر: الجرو، سعید، اسمهان، (دراسات فی التاریخ الحضاری للیمن القدیم)، دارالکتاب الحدیث، چاپ عدن، ۲۰۰۳ میلادی به (عربی).
- استاد. دکتر: الجرو، سعید، اسمهان، (دراسات فی التاریخ الحضاری للیمن القدیم)، دارالکتاب الحدیث، چاپ عدن، ۲۰۰۳ میلادی به (عربی).
- کتاب «قتبان و سبأ» چاپ لندن سال ۱۹۵۵ میلادی.
- دکتر: السید عبدالعزیز، بن سالم، (تاریخ العرب فی العصر الجاهلیة) ، دارالنهضة العربیة چاپ سال ۱۹۷۸ میلادی به (عربی).
- دکتر: زاهیه، وهبة، (شُبه الجَزیرَة العَربیَة) دارالنهضة العربیة للطباعة والنشر، چاپ و انتشار سال ۱۹۷۷ میلادی.
- آذرنوش، آذرتاش، راههای نفوذ فارسی در فرهنگ و زبان عرب جاهلی، چاپ سوم. تهران: انتشارات توس، ۱۳۸۸. شابک ۳-۴۳۶-۳۱۵-۹۶۴-۹۷۸
![]() |
مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به یمن در ویکیگفتاورد موجود است. |
![]() |
ویکیسفر یک راهنمای سفر برای یمن دارد. |
![]() |
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ یمن موجود است. |
- یمن
- آسیای غربی
- اتحادیه عرب
- ایالتها و قلمروهای بنیانگذاریشده در ۱۹۹۱ (میلادی)
- بنیانگذاریهای ۱۹۹۰ (میلادی) در یمن
- جمهوریها
- جمهوریهای اسلامی
- جمهوریهای عربی
- فهرست کشورهای در گستره بیش از یک قاره
- کشورها و سرزمینهای عربیزبان
- کشورهای آسیای غربی
- کشورهای آسیایی
- کشورهای اسلامی
- کشورهای اقیانوس هند
- کشورهای توسعهنیافته
- کشورهای خاور نزدیک
- کشورهای خاورمیانه
- کشورهای عضو اتحادیه عرب
- کشورهای عضو سازمان ملل متحد
- کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی