شرف

برای دیگر کاربردها، شرف (ابهام‌زدایی) را ببینید.

«شرافت» به اینجا تغییرمسیر دارد. برای دیگر کاربردها، شرافت (ابهام‌زدایی) را ببینید.

شرف به معنی بزرگواری و بلندمرتبگی است. این کلمه در اصل به معنای بلندی و مکان بلند است. به فردِ بلندمرتبه و بزرگوار، شریف گفته می‌شود. شریف (در عربی به معنی نجیب، مهتر، و همچنین رفیع و قوی در مقابل وضیع و ضعیف) در بین اعراب عنوان هر مردی است که به سبب مفاخر اجدادی خویش از اشخاص عادی برتر شمرده شود. این برتری که از طریق پدر به پسر منتقل می‌گردد، «شَرَف» خوانده می‌شود.

قبل از اسلام در میان اعراب شرط «شرف» آن بوده که در سلسله نیاکان پدری شخص چندتن صاحب مفاخر باشند. پس از ظهور اسلام، با وجود آنکه مبنای هرگونه شرف و برتری تقوی شمرده شد، به سبب تکریم و احترام محمد و خاندان او، اغلب عنوان شریف به مردان بنی هاشم (اعم از آل عباس و آل ابی‌طالب) اطلاق می‌شد. از اواخر عهد عباسیان عنوان «شریف» اختصاصاً برای نوادگان علی بن ابی‌طالب از دو فرزندش حسن مجتبی و حسین بن علی به کار برده می‌شد. در قرون بعدی با غلبه استعمال سید برای نوادگان حسین بن علی، تدریجاً عنوان «شریف» مخصوص آل حسن شد. شُرفا در سراسر عالم اسلامی مورد حرمت و تکریم فوق‌العاده عامه مسلمین بودند و هستند .