ببر تاسمانی

ببر تاسمانی Temporal range: پلیوسن پیشین تا هولوسن
گرگ تاسمانی در واشنگتن دی‌سی، ۱۹۰۲
وضعیت بقا
منقرض‌شده (IUCN 3.1)
آرایه‌شناسی
فرمانرو:	جانوران
شاخه:	طنابداران
رده:	پستانداران
فرورده:	کیسه‌داران
راسته:	ستبردم‌سانان
تیره:	†کیسه‌سگان
سرده:	†کیسه‌سگ‌ها
Species:	†T. cynocephalus
نام علمی
Thylacinus cynocephalus هریس، ۱۸۰۸

ببر تاسمانی (نام علمی Thylacinus cynocephalus به یونانی کیسه‌دار دارای کلهٔ سگ) پستاندار کیسه‌دار گوشت‌خوار بومی جزیره تاسمانی، سرزمین اصلی استرالیا و پاپوآ گینه نو بود که در قرن بیستم منقرض شد. این حیوان بزرگترین گونهٔ شناخته‌شده گوشتخوار از فُرورده کیسه‌داران در عصر هولوسین محسوب می‌شد.

ببر تاسمانی پیش از ورود اروپائیان به استرالیا در جزیرهٔ اصلی بسیار کمیاب بود یا به‌کلی منقرض شده بود، اما در تاسمانی در کنار چندین گونه بومی دیگر به حیات خود ادامه می‌داد. شکار بی‌رویه این حیوان که با پاداش‌های دامداران همراه بود، دلیل اصلی انقراض این گونه دانسته می‌شود. شیوع نوعی بیماری شبیه به هاری، ورود سگ‌ها، انقراض همزمان گونه‌های شکار این جانور و تخریب زیستگاه آن از سوی انسان نیز از دلایل دیگر انقراض این حیوان به حساب می‌آید.

آخرین ببر تاسمانی شناخته شده در سال ۱۹۳۳ در جزیرهٔ تاسمانی زنده‌گیری شد و در سال ۱۹۳۶ در باغ وحش هوبرت جان سپرد. پس از آن تا دههٔ ۱۹۶۰ گزارش‌های تأیید نشده متعدد از مشاهده این جانور و کشف ردپاهایی که احتمالاً متعلق به گرگ تاسمانی بودند، احتمال بقای این حیوان را قوت می‌بخشیدند تا اینکه در سال ۱۹۸۶ با گذشت ۵۰ سال از مرگ آخرین بازمانده قطعی این گونه انقراض آن رسمیت یافت. ولی دانشمندان با استفاده از دی‌ان‌ای موجود در نمونه‌ای که از سال ۱۸۶۶ در الکل باقی‌مانده سعی دارند که این موجود را دوباره متولد کنند.

این حیوان همچون ببر و گرگ که دو نام معروف خود را از آن‌ها گرفته است، شکارچی رأس هرم غذایی بود. البته به عنوان یک حیوان کیسه‌دار خویشاوند نزدیک این دو پستاندار ِ جُفت‌دار نبود ولی با توجه به فرگشت همگرا شباهت‌هایی با این حیوانات پیدا کرده بود.

ویژگی‌های جسمی

ارتفاع این حیوان ۶۰ سانتی‌متر، درازای آنها ۱۲۵ سانتی‌متر و دُم آنها ۵۰ سانتی‌متر بود. وزن آن‌ها ۳۰ کیلوگرم بوده و از پرندگان و پستانداران کوچک تغذیه می‌کردند. رنگ آنها از زرد متمایل به قهوه‌ای تا خاکستری متغیر بوده‌است و در قسمت پشت دارای خطوط راه راه سیاه شبیه به ببر بودند که به تعداد ۱۵ تا ۲۰ عدد از شانه تا دم کشیده شده بود. سر بزرگ آن‌ها شبیه به گرگ و سگ بود، و دم کوتاهی داشتند. همچنین پاها به نسبت کوچک بودند. موهای بدن کوتاه و در حدود ۱۵میلی‌متر طول داشتند.

به طور معمول ماده‌ها کمی از نرها کوچک‌تر بودند اما برخلاف اکثر کیسه‌داران هر دو جنس دارای کیسه بودند. کیسه جنس نر برای محافظت از آلت جنسی کاربرد داشت.

فرگشت

تصویرThylacinus potens، به معنی Powerful Thylacine

اجداد ببرهای تاسمانی امروزی حدود ۴ میلیون سال پیش پدیدار شدند. پیدایش گونه‌های خانواده تلیاسینید(Thylacinidae)به ابتدای دوران میوسن(Miocene) بر می‌گردد. اکثر گونه‌های این خانواده از نمونهٔ اخیر کوچک‌تر بودند به جز تیلاسان قدرتمند(Thylacinus potens) که در اواخر دوران میوسین ظاهر شد. و در اندازه گرگ‌ها بود. ببر تاسمانی امروزی در اواخر دوران پلیستوسن و اوایل دوران هولوسین پدیدار شد.(با این حال هیچ وقت در کل محل سکونت خود پخش نشدند.)

انقراض در سرزمین اصلی استرالیا

از حدود ۲۰۰۰ سال قبل این حیوان در سرزمین اصلی استرالیا و کمی پیش‌تر در گینهٔ نو منقرض شده بود. با توجه به تحقیقات دانشگاه سیدنی، علل انقراض این حیوان را می‌توان موارد زیر دانست:

این احتمال وجود دارد که با ورود دینگو به سرزمین اصلی استرالیا، ۳ حیوان ببر تاسمانی، شیطان تاسمانی و مرغ تاسمانی در سرزمین اصلی استرالیا منقرض شده باشند. احتمالاً ببر تاسمانی و شیطان تاسمانی به عنوان رقیب دینگو، و مرغ تاسمانی به عنوان شکار. با این حال این فرضیه در ابتدا دچار مشکلاتی بود مثلاً اینکه دینگو در روز شکار می‌کند اما گرگ تاسمانی در شب و همچنین گرگ تاسمانی ساختاراسکلتی وعضله‌ای به مراتب قدرتمندتری داشت که می‌توانست در نبردهای تن به تن مفید باشد تحقیقات اخیر روی جمجمه دینگو و ببر تاسمانی هم چنین نشان داده است که با وجود ضعیف‌تر بودن گاز دینگو اما جمجمهٔ وی استحکام و مقاومت بیشتری داشته و این امکان را به این حیوان می‌دهد و می‌داد که در رویارویی مستقیم مقابل جانوری حتی بزرگتر از گرگ تاسمانی پیروز بشود.
رژیم غذایی دینگو نیز متنوع تر از ببر تاسمانی بوده و این امکان را به این حیوان می‌دهد که از منابع بیشتری تغذیه کند.
به همین علت بود که در نبود دینگو این حیوانات توانستند در تاسمانی زندگی کنند. همچنین شواهدی در دست می‌باشد که در حدود ۴۰۰۰ سال پیش انسان با پیشرفت در تکنیک‌های شکاری نیز به عنوان رقیب با این حیوان عمل می‌کرده‌است.

انقراض در تاسمانی

با ورود اروپاییان و سکونت در این جزیره در قرون ۱۸ و ۱۹ به خصوص با تراکم این سکونتگاه‌ها در شمال جزیره برخوردها با ببر تاسمانی تشدید شد. این حیوانات به زودی شروع به حمله به گوسفندان کردند. برای همین در سال ۱۸۳۰ کمپانی ون دایمنز جایزه‌ای برای کشتن این حیوان تعیین کرد، در سال ۱۸۸۸ هم دولت محلی تاسمانی برای هر ببر تاسمانی بزرگسال مبلغ ۱ پوند و برای هر توله مبلغ ۲۲ شلینگ پرداخت می‌کرد.

گالری تصاویر

• 
• 

پیوند به بیرون

فیلم‌هایی سیاه و سفید از گرگ تاسمانی

منابع

• «منبع جعبه‌زیست» ‎(انگلیسی)‎. ویکی‌پدیای انگلیسی. بازبینی‌شده در ۲۱ نوامبر ۲۰۰۸. 

• ۱. سازمان پارک‌های تاسمانی [۱]