هیدرا (سرده)
| هیدر | |
|---|---|
| |
| Hydra species | |
| آرایه‌شناسی | |
| فرمانرو: | جانوران |
| زیرفرمانرو: | هوپس‌زیان |
| شاخه: | گزنده‌تباران |
| زیرشاخه: | Medusozoa |
| رده: | آب‌سان‌زیان |
| زیررده: | Leptolinae |
| راسته: | Anthomedusae |
| زیرراسته: | Capitata |
| تیره: | Hydridae |
| سرده: | Hydra Linnaeus, 1758 |
| گونه‌ها | |
|
Hydra americana | |
هیدر سرده‌ای از شاخه گزنده‌تباران است.
گونه‌های این جنس، جانورانی شکارچی ساکن آب هستند، می‌توانند حرکت کنند ولی اکثر اوقات ساکن هستند، دارای کیسه گوارش یک طرفه، سر و مغز ندارند و در سراسر بدنش شبکه‌ای از تارهای عصبی کشیده شده‌است.
ساده‌ترین ساختار عصبی در بین جانداران متعلق به هیدر است. شبکه عصبی مجموعه‌ای از نورون‌های پراکنده در دیواره بدن هیدر است که باهم ارتباط دارند. تحریک هرنقطه از بدن جانور در همه سطح آن منتشر می‌شود. شبکه عصبی سلول‌های ماهیچه‌ای بدن را تحریک می‌کنند. این جانوران بازوهای زهری خود را که نماتوسیست نام دارد به سمت شکار خود پرتاب می‌کند و پس از برخورد بازو با شکار و فلج شدن آن، با همان بازوها غذا را به داخل کیسه گوارشی می‌برد و هضم می‌کند و مواد زائد و هضم نشده را از راه دهان خارج می‌کند.
اگر شرایط مساعد باشد هیدرا با روش غیرجنسی (جوانه زدن) و در غیر این صورت به روش جنسی تولید مثل می‌کنند. هیدر و خزه و اسپیروژیر در جزو جاندارانی اند که هم به روش جنسی و هم غیر جنسی تولید مثل می‌کنند. برخی از زیستشناسان معتقدند که هیدرا هیچ وقت پیر نمی‌شود و عمر جاودان دارد. اگر چه برخی دیگر این نظریه را رد می‌کنند. این جانور دستگاه عصبی مرکزی ندارد؛ و تقسیم‌بندی دستگاه عصبی مرکزی و محیطی برای آن وجود ندارد و تنها از شبکه عصبی تشکیل شده‌است.
هیدر معمولاً جانوری ثابت است و به ندرت در زیستگاه خود به آرامی حرکت می‌کند. سیستم گوارشی در هیدر دو طرفه بوده و غذا از دهان وارد کیسه گوارشی شده و پسماند آن بار دیگر از همان راه دهان خارج می‌شود. کیسه گوارش هیدر از چندین نوع سلول تخصص یافته تشکیل شده و در آن تعدادی سلول تاژکدار وجود دارند که غذا را با آنزیم‌های گوارشی مخلوط می‌کنند (گوارش برون سلولی). مرحله بعدی گوارش درون سلولی است که اجزای ریز و خورد شده غذایی در قالب واکوئل‌های غذایی وارد سلول‌های پوشاننده کیسه گوارشی می‌شوند و در آنجا بار دیگر توسط آنزیم‌های گوارشی از جمله (پروتئازها - لیپازها - نوکلئازها و …) گوارش می‌یابند تا مناسب استفاده سلول شوند. بدن هیدر از سه یا چهار ردیف سلول ساخته شده و فاصله دیگر سلول‌ها از مواد غذایی موجود در کیسه گوارشی زیاد نیست.
حرکت: حرکت در هیدر به طور آزاد با استفاده از روش سرخوردن برروی صفحهٔ قاعده‌ای به کمک ترشحات مخاطی انجام می‌گیرد یا می‌توانند خم شده و بازوهای خود را به مواد محیطی خود بچسبانند. سپس انتهای قاعده‌ای خود را جداکرده و عمل بالانس زدن انجام می‌دهند. آن‌ها ممکن است حباب‌های گاز در صفحه قاعده‌ای تولید کنند و به کمک آن شناور بمانند.
تغذیه: هیدر از سخت‌پوستان کوچک، لارو حشرات و کرم‌های حلقوی تغذیه می‌کنند. یک هیدر می‌تواند به کمک بازوهایی که می‌توانند طویل شوند شکار را گرفته آن را به طرف دهان خود حرکت دهند دهان به آرامی باز شده و توسط ترشحات مخاطی مرطوب شده‌است وبه راحتی اطراف شکار را گرفته ودرنهایت آن را به داخل می‌کشاند.
تولید مثل: در تولید مثل غیر جنسی جوانه‌هایی به صورت برجستگی‌هایی در دیوارهٔ بیرونی هیدر تشکیل می‌شود و به یک هیدر جوان رشدونمو پیدا می‌کند و ممکن است از والد خود جدا شود. بیشتر هیدرها دوپایه هستند و به طور موقت تشکیل گناد را می‌دهند که در فصل پاییز در دمای پایین تشکیل گناد می‌دهد. سلول‌های تخمک در داخل تخمدان بالغ شده و توسط اپیدرم‌هایی که در آب رها شده‌اند لقاح داده می‌شوند از نیدارین‌ها آنهایی که فرم مدوز جنسی تولید می‌کنند در طول تولیدمثل جنسی لاروی به نام (Planula) تولید می‌کنند.
چرخه زندگی هیدر: سلول‌های تخم در پلیپ ماده لقاح پیدا می‌کنند سپس سلول زیگوت تقسیم می‌شود و در اطراف آن یک پوششی کیتینی ساخته می‌شود سپس جنین ازداخل این پوشش بیرون آمده و رشد و نمو پیدا می‌کند و تبدیل به یک هیدر بالغ می‌شود که می‌تواند از طریق جوانه زدن تولید مثل غیر جنسی انجام بدهد.
منابع[ویرایش]
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ هیدرا (سرده) موجود است. |
کتاب علوم تجربی سال دوم دبیرستان
من یک کسی هستم که درباره علوم پیداند