محمدرضا مهدوی کنی

«مهدوی کنی» به اینجا تغییرمسیر دارد. برای دیگر کاربردها، مهدوی کنی (ابهام‌زدایی) را ببینید.

محمدرضا مهدوی کنی
تصویری از مهدوی کنی
سومین رئیس مجلس خبرگان رهبری
دوره مسئولیت ۱۷ اسفند ۱۳۸۹ – ۲۹ مهر ۱۳۹۳
نایب اول	فهرست محمد یزدی سید محمود هاشمی شاهرودی
نایب دوم	فهرست سید محمود هاشمی شاهرودی محمد یزدی
پس از	اکبر هاشمی رفسنجانی
پیش از	محمد یزدی
نماینده مجلس خبرگان رهبری دوره چهارم
دوره مسئولیت ۵ شهریور ۱۳۸۷ – ۲۹ مهر ۱۳۹۳
حوزه انتخاباتی	استان تهران
اکثریت	۱٬۴۴۵٬۵۴۴ (۵۰٫۲۲٪)
عضو حقیقی مجمع تشخیص مصلحت نظام دوره‌های دوم و سوم
دوره مسئولیت ۱۲ مهر ۱۳۶۸ – اسفند ۱۳۸۰
گمارنده	سید علی خامنه‌ای
رئیس	اکبر هاشمی رفسنجانی
نخست‌وزیر ایران سرپرست
دوره مسئولیت ۱۱ شهریور ۱۳۶۰ – ۷ آبان ۱۳۶۰
پس از	محمدجواد باهنر
پیش از	میرحسین موسوی
دبیر شورای نگهبان سرپرست
دوره مسئولیت ۳۱ تیر ۱۳۵۹ – آبان ۱۳۵۹
قائم مقام	حسین مهرپور
پس از	بنیان‌گذاری جایگاه
پیش از	لطف‌الله صافی گلپایگانی
عضو شورای نگهبان دوره اول
دوره مسئولیت ۲۱ اسفند ۱۳۶۰ – ۲۶ تیر ۱۳۶۲
گمارنده	سید روح‌الله خمینی
دبیر	لطف‌الله صافی گلپایگانی
پس از	ابوالقاسم خزعلی
پیش از	محمد امامی کاشانی
دوره مسئولیت ۲۶ تیر ۱۳۵۹ – ۱۲ بهمن ۱۳۵۹
گمارنده	سید روح‌الله خمینی
دبیر	خودش (سرپرست) لطف‌الله صافی گلپایگانی
پیش از	عبدالرحیم ربانی شیرازی
وزیر کشور
دوره مسئولیت ۱۹ شهریور ۱۳۵۹ – ۱۲ شهریور ۱۳۶۰ سرپرست: ۸ اسفند ۱۳۵۸ – ۱۹ شهریور ۱۳۵۹
رئیس‌جمهور	ابوالحسن بنی‌صدر محمدعلی رجایی
نخست‌وزیر	محمدعلی رجایی محمدجواد باهنر
پس از	اکبر هاشمی رفسنجانی (سرپرست)
پیش از	سید کمال‌الدین نیک‌روش
اطلاعات شخصی
زاده	۱۴ مرداد ۱۳۱۰ کن، شهرستان تهران، ایران
درگذشته	۲۹ مهر ۱۳۹۳ (۸۳ سال) تهران، ایران
علت مرگ	اختلال در ریتم طبیعی قلب
آرامگاه	حرم شاه عبدالعظیم، شهر ری
حزب سیاسی	جامعه روحانیت مبارز
همسر(ان)	قدسیه سرخه‌ای
فرزندان	مریم، محمدسعید، مهدیه
خویشاوندان	محمدباقر باقری کنی (برادر) علی باقری (برادرزاده)
محل تحصیل	حوزه علمیه قم مدرسه علمیه مروی
پیشه	فقیه • سیاستمدار
تخصص	اجتهاد
هیئت دولت	دولت موقت شورای انقلاب دولت نخست دولت دوم دولت موقت مهدوی کنی
جایزه‌ها	کتاب سال (دورهٔ ۱۱: حوزهٔ اخلاق)
مرتبه حوزوی	آیت‌الله
وبگاه	وبگاه رسمی
خدمات نظامی
وفاداری	ایران
سال‌های خدمت	۱۳۵۷–۱۳۶۱
فرمانده	کمیته‌های انقلاب اسلامی
جنگ‌ها/عملیات‌	شورش ۱۳۵۷ کردها جنگ ایران و عراق

محمدرضا مهدوی کنی (زاده ۱۴ مرداد ۱۳۱۰ - درگذشته ۲۹ مهر ۱۳۹۳) روحانی شیعه، سیاست‌مدار ایرانی و سومین رئیس مجلس خبرگان رهبری بود. او دبیر کلی جامعه روحانیت مبارز را بر عهده داشت. وی همچنین رئیس دانشگاه امام صادق و استاد درس اخلاق اسلامی این دانشگاه نیز بود.

زندگی

وی پیش از انقلاب ۱۳۵۷ از روحانیون مخالف حکومت پهلوی بود و پس از انقلاب یکی از ۵ روحانی بود که هستهٔ اصلی شورای انقلاب را تشکیل می‌دادند. پس از آن به عنوان وزیر کشور (در دولت‌های شورای انقلاب، رجایی و باهنر) و کفیل نخست‌وزیر (پس از ترور رجایی و باهنر) بوده‌است و در همین دوره از سوی سید روح‌الله خمینی مأمور به تشکیل کمیته‌های انقلاب و ساماندهی آن‌ها گردید.

استادان

وی تا سال ۱۳۴۰ نزد استادانی چون علی اکبر برهان عبدالجواد سده‌ای (جبل عاملی)، نعمت‌الله صالحی نجف آبادی، صدوقی، سلطانی، مجاهدی، رفیعی قزوینی، شعرانی، علامه طباطبایی، سید حسین طباطبایی بروجردی، سید روح‌الله خمینی و گلپایگانی تحصیل کرد.

در دانشگاه امام صادق

مهدوی کنی، عضو هیئت امناء و ریاست دانشگاه امام صادق بود.

طبق قانون، تولیت این دانشگاه یا بر عهده ولی فقیه بوده یا به امر وی، بر عهدهٔ نمایندهٔ اوست. در زمان حیات سید روح‌الله خمینی، این امر به حسینعلی منتظری که جزو هیئت امناء و هیئت مؤسس دانشگاه نیز بودند تفویض گردید و سپس با اجماع نظر هیئت امناء و همچنین آقای منتظری به عنوان یکی از اعضای حقیقی هیئت امناء و همچنین عضو حقوقی آن هیئت، تحت عنوان ریاست عالیه مادام العمر و تولیت دانشگاه و موقوفات وابسته، بر انتخاب مهدوی کنی به ریاست دانشگاه این مسئولیت بر عهدهٔ وی قرار گرفت.

سمت‌ها

مهدوی کنی پس از پیروزی انقلاب سمت‌های مختلفی را عهده‌دار بوده‌است که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

• عضویت در حلقه اولیه شورای انقلاب از طرف سید روح‌الله خمینی
• عضویت در کمیته استقبال از سید روح‌الله خمینی
• سرپرستی کمیته انقلاب اسلامی (به عنوان اولین نهاد انقلابی مسلح برای حفظ انقلاب به پیشنهاد مرتضی مطهری و دستور سید روح‌الله خمینی)
• عضویت به عنوان فقیه در شورای نگهبان قانون اساسی (دو مرتبه)
• نمایندگی سید روح‌الله خمینی در هیئت حل اختلاف مسؤولان نظام و چندین مأموریت مشابه در حوادث مهم دوران انقلاب
• وزارت کشور در کابینه‌های رجایی و باهنر
• نخست‌وزیری پس از ترور محمدعلی رجایی و محمدجواد باهنر
• عضویت در ستاد انقلاب فرهنگی به حکم سید روح‌الله خمینی
• عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی به حکم سید روح‌الله خمینی و سید علی خامنه‌ای
• مسؤولیت ستاد کمک‌رسانی به مردم مناطق بمباران شده
• عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی
• ریاست مرکز رسیدگی به امور مساجد
• عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام
• عضو مجلس خبرگان رهبری
• مؤسس، بنیان‌گذار و دبیرکل جامعه روحانیت مبارز
• رئیس دانشگاه امام صادق
• تولیت حوزه علمیه مروی به همراه موقوفات وابسته، به حکم سید روح‌الله خمینی
• رئیس مجلس خبرگان رهبری.

درگذشت

وی روز چهارشنبه ۱۴ خرداد ۱۳۹۳ پس از شرکت در مراسم سالروز درگذشت سید روح‌الله خمینی، بر اثر عارضه قلبی به کما رفته و مدتی در بیمارستان بهمن تهران و سپس بیمارستان دولتی رجایی بستری بود. و ساعت ۹ صبح روز سه‌شنبه، ۲۹ مهر ۱۳۹۳ در در بیمارستان رجایی، در سن ۸۳ سالگی درگذشت. مراسم خاکسپاری وی در روز پنج‌شنبه، ۱ آبان همان سال، انجام شد و پس از نماز میت توسط سید علی خامنه‌ای بر سر پیکر وی که در دانشگاه تهران انجام گرفت، پیکر وی، طبق وصیتش در حرم شاه عبدالعظیم دفن شد. در مراسم خاکسپاری وی، تعداد زیادی از مردم و مقامات سیاسی و نظامی ایران حضور داشتند.

دیدگاه‌ها

وی دربارهٔ نظارت بر رهبری گفته‌است که:

نظارت به این معنا نیست که ما بخواهیم از رهبری اشکال بگیریم. نظارت ما همان نظارت حراستی است که در دعای عهد آمده‌است، البته ما نمی‌گوییم اشتباه وجود ندارد اما معتقدیم که نظارت بر رهبری همان حراست از رهبری است.

وی «حراست از رهبری» را این گونه توضیح می‌دهد:

البته گاهی ممکن است حفظ به معنی تذکر باشد، اما این به مفهوم از بین بردن همه حرمت‌ها و چارچوب‌ها نیست.

زندگی شخصی

مهدوی کنی در سال ۱۳۳۸ با همسرش که در آن زمان ۱۱ ساله بود ازدواج کرد. او دو دختر و یک پسر داشت. دختر بزرگ او مریم، دکترای فقه دارد و عضو هیئت علمی دانشگاه است و با ابراهیم انصاریان ازدواج کرده‌است که در دوره ریاست مهدوی کنی بر مجلس خبرگان رئیس دفتر او را بر عهده داشت. دختر دیگر او مهدیه دارای دکترای تاریخ اسلام و همسر سید مصطفی میرلوحی است که او نیز مدتی ریاست دفتر مهدوی کنی را بر عهده داشت. پسر مهدوی کنی، محمد سعید، روحانی و دارای دکترای ارتباطات است و با دختر سید محمد علی شهیدی محلاتی وصلت کرده‌است. او پس از مرگ پدرش ریاست دانشگاه امام صادق را بر عهده دارد.

آثار

از آثار وی تاکنون کتاب‌های نقطه‌های آغاز در اخلاق عملی، اصول و مبانی اقتصاد اسلامی در قرآن، بیست گفتار و شرح دعای افتتاح منتشر شده‌است.

• کتاب نقطه‌های آغاز در اخلاق عملی (کتاب سال جمهوری اسلامی ایران که تاکنون بیش از سی بار تجدید چاپ شده‌است)
• کتاب اصول و مبانی اقتصاد اسلامی در قرآن
• کتاب بیست گفتار
• کتاب شرح دعای افتتاح
• تقریرات درس‌های خارج فقه بروجردی و روح‌الله خمینی
• تدریس خارج فقه در دانشگاه و مدرسه علمیه مروی برای دانشجویان و طلاب دوره‌های عالی
• تدریس آیات‌الاحکام در مدرسه مروی و آیات اقتصادی در دانشگاه امام صادق
• تدریس دوره‌های اخلاق اسلامی در دانشگاه امام صادق و حوزه علمیه مروی
• صدها سخنرانی علمی در محیط‌های حوزوی و دانشگاهی و رسانه‌های عمومی
• راهنمایی و مشاوره پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و دکتری
• تقدیر از مجموعه فعالیت‌های اثر بخش ایشان در نشر علم در دومین جشنواره بین‌المللی علوم انسانی و اسلامی فارابی

هم‌چنین خاطرات وی توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده‌است.

جستارهای وابسته

• دولت موقت محمدرضا مهدوی کنی

برای مطالعهٔ بیشتر

• کتاب خاطرات آیت‌الله مهدوی کنی تدوین دکتر غلامرضا خواجه سروی، انتشارات: مرکز اسناد انقلاب اسلامی ۲۰۰۷، شابک ‎۹۶۴-۴۱۹-۱۷۶-۵

مناصب نظامی
عنوان جدید	سرپرست کمیته‌های انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ – ۱۳۶۱	پسین: علی‌اکبر ناطق نوری
مناصب سیاسی
پیشین: اکبر هاشمی رفسنجانی سرپرست	وزیر کشور ۱۳۵۸ – ۱۳۶۰	پسین: سید کمال‌الدین نیک‌روش
عنوان جدید	دبیر شورای نگهبان سرپرست ۱۳۵۹	پسین: لطف‌الله صافی گلپایگانی
پیشین: محمدجواد باهنر	نخست‌وزیر ایران سرپرست ۱۳۶۰	پسین: میرحسین موسوی
مناصب احزاب سیاسی
پیشین: فضل‌الله محلاتی	دبیرکل جامعه روحانیت مبارز ۱۳۶۰ – ۱۳۹۳	پسین: محمدعلی موحدی کرمانی
سِمَت‌های علمی
عنوان جدید	رئیس دانشگاه امام صادق ۱۳۶۱ – ۱۳۹۳	پسین: محمدباقر باقری کنی سرپرست
پیشین: حسینعلی منتظری به عنوان رئیس عالی دانشگاه	رئیس هیئت امنای دانشگاه امام صادق ۱۳۶۸ – ۱۳۹۳	بدون متصدی تصدی بعدی توسط: صادق لاریجانی
کرسی پارلمانی
پیشین: اکبر هاشمی رفسنجانی	رئیس مجلس خبرگان رهبری ۱۳۸۹ – ۱۳۹۳	بدون متصدی تصدی بعدی توسط: محمد یزدی