فقیه
| بخشی از مجموعه مباحث اسلام دربارهٔ اسلام |
| اصول فقه |
|---|
| فقه |
| احکام |
| عناوین کلامی |
| از سلسله مقالات دربارهٔ: |
| اسلام |
|---|
 |
فقیه از واژه «فقه» مشتق شده‌است. و فقه در لغت، به معنای دانستن و فهمیدن، است. اما فقیه در اصطلاح علوم اسلامی، به معنای مجتهد و متخصص در علم فقه به کار رفته‌است. بنا براین، فقیه به کسی می‌گویند که قادر به استنباط احکام شرعی فرعی از منابع فقه اسلامی که عبارتند از قرآن، سنت، اجماع و عقل باشد.[۱]
در متن‌های فارسی کهن تا قرن‌های هفتم و هشتم هجری، معمولاً واژهٔ دانشمند در زبان فارسی به معنای فقیه در زبان عربی استعمال می‌شده‌است. مجتهد کسی است که حداقل دوره‌های سه‌گانه حوزوی را گذرانده و قادر به استنباط احکام فقهی باشد. اما فقیه مجتهدی است که علاوه بر این در علم فقه تسلط دارد و صاحب‌نظر و نوآوراست و مترادف با دانشمند است.
تقسیم‌بندی فقهای شیعه
فقیهان شیعه را گاهی بر اساس زمان حیات و گاهی بر اساس مکتب‌های اجتهادی آن‌ها تقسیم‌بندی کرده‌اند.[۲]
فقهای متقدم و متاخر
در نوشته‌های فقهی شیعه، غالباً به فقیهان پیش از شیخ طوسی قدماء می‌گویند، از شیخ طوسی تا پیش از علامه حلی را متقدمان می‌نامند و از علامه حلی به بعد را فقهاء متأخر می‌خوانند. از فقهاء معاصر هم با نام «متأخرو المتأخرین» یاد می‌شود.[۳]
شرایط فقیه[ویرایش]
فقیه باید علوم یادشده در زیر، آشنایی کافی داشته باشد:
- فقه
- اصول فقه
- قواعد فقهیه
- علم حدیث
- علم رجال
- علم درایه
- دستور زبان عربی
- منطق
- تفسیر آیات الاحکام در قرآن
- فقه اللغة
فقیه جامع‌الشرایط[ویرایش]
به مجتهد و فقیهی که علاوه بر بعد فقاهت و تسلط بر علوم مذکور، حائز شرایط دیگری مانند عدالت، مدیریت، آشنایی به وضعیت جهان اسلام و تقوا باشد، فقیه جامع‌الشرایط می‌گویند.[۱]
فقیه مرجع[ویرایش]
از میان فقیهان جامع‌الشرایط، آنکه از دیگران اعلم و متخصص تر در علوم لازم برای اجتهاد باشد، فقیه مرجع، یا مرجع تقلید نامیده می‌شود.[۴]
ولایت فقیه[ویرایش]
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
 | این یک مقالهٔ خرد اسلام است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |