غلامرضاخان اینانلو

غلامرضاخان شاهسون اینانلو ملقب به شهاب‌الملک و آصف‌الدوله نظامی و دولت‌مرد دوران قاجار بود. او یکی از حاکمان بدنام و ظالم دوران قاجار بود، و نام او با ماجرای فروختن دختران قوچان پیوند خورده است.^[۱]

او پسر حسین‌خان شاهسون (شهاب‌الملک) چاپارچی امیر توپخانه بود.^[۲] در آغاز جوانی وارد خدمت نظام شد. در سال ۱۲۵۹ قمری به حکومت کرمان و بلوچستان رسید. سه سال بعد حاکم کرمانشاه شد.

در سال ۱۲۹۱ هجری قمری (۱۸۷۴ میلادی) لقب شهاب‌الملک که از آن پدرش بود، به وی اعطا شد.^[۲] پدرش حسین‌خان در ۲۳ محرم ۱۲۹۲ (۲۷ فوریۀ ۱۸۷۵) درگذشت، و او پس از مرگ پدر به حکومت کرمانشاه منصوب شد.^[۲] همچنین در سال ۱۲۹۵ هجری قمری (۱۸۷۸ میلادی) حاکم کرمان شد.^[۲] شهاب‌الملک (آصف‌الدوله) از سال ۱۲۹۹ (۱۸۸۱ میلادی) به حکومت طبرستان رسید و از سال ۱۳۰۹ (۱۸۹۱ میلادی) حکومت عربستان (خوزستان) را بر عهده داشت.^[۳] در سال ۱۳۱۳ به مقام پیشکاری سالارالسلطنه حاکم جدید خراسان رسید و در این زمان بود که آصف‌الدوله لقب گرفت.^[۳] در جمادی‌الثانی ۱۳۱۵ (اکتبر ۱۸۹۷) برای بار دوم به حکومت کرمان و بلوچستان منصوب شد.^[۳]

دولت در اواخر صفر ۱۳۱۷ (۱۸۹۹) آصف‌الدوله را به پایتخت فراخواند. او در تهران به سمت وزارت خالصه‌جات و حکمرانی پایتخت تعیین شد تا سال ۱۳۲۰ (۱۹۰۲) که به حکمرانی فارس منصوب شد و به شیراز رفت.^[۴]

در سال ۱۳۰۰ قمری، سرتیپ اول توپخانه شد. در سال ۱۳۰۵ قمری حاکم مازندران شد و به عضویت دارالشوری دولتی درآمد. در سال ۱۳۰۸ قمری حاکم خوزستان شد. در بین سال‌های ۱۳۱۵–۱۳۱۷ قمری بار دیگر به حکومت کرمان و کرمانشاه رسید. در سال ۱۳۱۷ قمری حاکم تهران شد و تصدی خالصه‌جات و اداره امور ایلات اطراف تهران نیز به او واگذار شد. در سال ۱۳۲۵ قمری حاکم خراسان و متولی آستان قدس رضوی شد. آخرین منصب او وزارت کشور در کابینه ناصرالملک بوده‌است.^[۵]

وزیر داخله[ویرایش]

در شانزدهم ذیقعده ۱۳۲۵ (اوائل دی ۱۲۸۶) به عنوان وزیر داخله در دولت نظام‌السلطنه مافی از مجلس شورای ملی رأی اعتماد گرفت^[۶] اما در سیزدهم محرم سال بعد (اواخر بهمن ۱۲۸۶) مجلس از او سلب اطمینان کرد^[۷]

منابع[ویرایش]

↑ نجم‌آبادی، ۱۳۷۴: صص ۱۶-۱۳.
↑ ^۲٫۰ ^۲٫۱ ^۲٫۲ ^۲٫۳ نجم‌آبادی، ۱۳۷۴: ص ۱۳.
↑ ^۳٫۰ ^۳٫۱ ^۳٫۲ نجم‌آبادی، ۱۳۷۴: ص ۱۴.
↑ نجم‌آبادی، ۱۳۷۴: ص ۱۵.
↑ القاب رجال قاجار
↑ «مذاکرات جلسه: 203 دارالشورای ملی‏ 16 ذیقعده 1325».^{^{[پیوند مرده]}}
↑ «مذاکرات جلسه ۲۳۲ دارالشورای ملی سیزدهم محرم ۱۳۲۶».^{^{[پیوند مرده]}}

کتاب‌شناسی[ویرایش]

نجم‌آبادی، افسانه، ۱۳۷۴. حکایت دختران قوچان:‌ از یاد رفته‌های انقلاب مشروطیت، تهران: ‌انتشارات روشنگران،‌ چاپ اول.

[نجم‌آبادی_۱-1] نجم‌آبادی، ۱۳۷۴: صص ۱۶-۱۳.

[نجم‌آبادی_۲-2] ۲٫۰ ^۲٫۱ ^۲٫۲ ^۲٫۳ نجم‌آبادی، ۱۳۷۴: ص ۱۳.

[نجم‌آبادی_۳-3] ۳٫۰ ^۳٫۱ ^۳٫۲ نجم‌آبادی، ۱۳۷۴: ص ۱۴.

[نجم‌آبادی_۴-4] نجم‌آبادی، ۱۳۷۴: ص ۱۵.

[5] القاب رجال قاجار

[6] «مذاکرات جلسه: 203 دارالشورای ملی‏ 16 ذیقعده 1325».^{^{[پیوند مرده]}}

[7] «مذاکرات جلسه ۲۳۲ دارالشورای ملی سیزدهم محرم ۱۳۲۶».^{^{[پیوند مرده]}}

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

ن ب و تولیت آستان قدس رضوی
صفوی	خواجه عتیق منشی (۹۱۶) • غیاث‌الدین محمد صدر خراسانی • خلیفه اسدالله اصفهانی (۹۶۲-۹۷۰) • امیرعبدالله شوشتری (۹۷۰-۹۷۱) • سید علی رضوی (۹۷۱-۹۷۴) • ابوالولی انجوی و میرزا عبدالله (به اتفاق یکدیگر به تولیت واجبی و سنتی انتخاب شدند) (۹۷۴-۹۸۱) • میرعلی مفضل استرآبادی (۹۸۱) • سید کمال‌الدین استرآبادی و ابوالقاسم اصفهانی (به اتفاق یکدیگر به تولیت واجبی و سنتی انتخاب شدند) • میر سید علی متولی (۹۶۶) • عبدالکریم متولی (۹۹۷) • قاضی سلطان متولی (۱۰۰۸-۱۰۲۶) • میرزا محسن رضوی (۱۰۲۶-۱۰۳۰) • ابوطالب رضوی (۱۰۳۱-۱۰۳۵) • میر محمدمؤمن حسینی موسوی (۱۰۳۷-۱۰۳۸) • محسن رضوی (۱۰۵۵) • محمدباقر رضوی (۱۰۵۵-۱۰۷۳) میرزا بدیع رضوی (۱۰۷۳-۱۰۷۷) • تقی‌الدین محمد رضوی (۱۰۷۷-۱۰۹۳) • محمدابراهیم رضوی (۱۰۹۴-۱۱۰۰) • میرزا عبدالمؤمن شهرستانی (۱۱۰۱) • میرزا داود متولی (۱۱۰۸-۱۱۳۳) • میرزا عبدالله حسینی (نائب التولیه میرزا داود متولی) (۱۱۲۲-۱۱۲۸) • میرزا محمدعلی حسینی (۱۱۲۸-۱۱۳۳) • شمس‌الدین محمد رضوی (۱۱۳۵)
دوره افشار	میر محمدتقی رضوی (۱۱۴۱-۱۱۴۲ق) • محمدابراهیم رضوی (۱۱۴۳-۱۱۴۷ و ۱۱۶۱-۱۱۶۳ق) • محمدرضا رضوی (۱۱۴۷-۱۱۵۳ق) • عبدالحی متولی (۱۱۵۳-۱۱۵۶ق) • سید محمد متولی (۱۱۵۶-۱۱۶۱ق) • داوود میرزا (۱۱۶۳ق) • محمدشریف الشریف(۱۱۶۶-۱۱۷۸ق) • سید علی متولی (۱۱۷۹-؟) • میرزا مهدی مجتهد (۱۱۹۲-؟)
دوره قاجار	میرزا موسی فراهانی (۱۲۴۷ق) • میرزا عبدالله خویی (۱۲۶۲-۱۲۶۴ق) • شیخ عبدالرحیم بروجردی (۱۲۶۶-۱۲۶۸ق) • میرزا عبدالباقی منجم‌باشی (۱۲۶۸-۱۲۷۰ق) • میرزا فضل‌الله نوری (۱۲۷۰-۱۲۷۲ق) • میرمحمدحسین عضدالملک قزوینی (۱۲۷۲-۱۲۷۷ق) • میرزا جعفر خان مشیرالدوله (۱۲۷۷-۱۲۸۱ق) • علی‌اکبر قوام‌الملک شیرازی (۱۲۸۱-۱۲۸۲ق) • میرمحمدحسین عضدالملک قزوینی (۱۲۸۲-۱۲۸۳ق) • میرزا محمدخان سپهسالار (۱۲۸۳-۱۲۸۴ق) • میرزا محمد مجدالملک (۱۲۸۴-۱۲۸۵ق) • میرزا محمدحسین دبیرالملک (۱۲۸۵-۱۲۸۷ق) • میرزا ابوالقاسم معین‌الملک (۱۲۸۷-۱۲۸۸ق) • سیف‌الدوله (۱۲۸۸-۱۲۹۰ق) • میرزا سعیدخان مؤتمن‌الملک (۱۲۹۰-۱۲۹۷ق) • شاهزاده محمدتقی میرزا (۱۲۹۷ق) • میرزاحسین‌خان سپهسالار (۱۲۹۷ق) • شاهزاده محمدتقی میرزا (۱۲۹۸) • عبدالوهاب‌خان آصف‌الدوله (۱۳۰۱-۱۳۰۳ق) • شاهزاده فیروز میرزا (۱۳۰۳ق) • میرزا محمدعلی صدرالممالک (۱۳۰۳-۱۳۰۶ق) • شاهزاده محمدتقی میرزا (۱۳۰۶-۱۳۰۸ق) • فتحعلی‌خان صاحب‌دیوان (۱۳۰۸-۱۳۱۱ق) • شاهزاده ابوالفتح میرزا مویدالدوله (۱۳۱۱-۱۳۱۳ق) • میرزا محمدعلی صدرالممالک (۱۳۱۳-۱۳۱۴ق) • حسین‌خان آصف‌الدوله (۱۳۱۴-۱۳۱۵ق) • میرزا محمود خان مدیرالدوله (۱۳۱۵-۱۳۱۶ق) • میرزا محمدرضا صدیق‌الدوله نوری (۱۳۱۶-۱۳۱۹ق) • شاهزاده سلطان‌حسین میرزا نیرالدوله (۱۳۱۹ق) • میرزا ابوالقاسم نصیرالملک شیرازی (۱۳۱۹-۱۳۲۰ق) • شاهزاده مهدی‌قلی میرزا سهام‌الملک (۱۳۲۰-۱۳۲۲ق) • غلامرضاخان آصف‌الدوله (۱۳۲۲-۱۳۲۳ق) • میرزا کاظم‌ امام‌جمعه تبریزی (۱۳۲۳-۱۳۲۶ق) • میرزا محمدشفیع صدرالممالک (۱۳۲۶-۱۳۲۹ق) • میرزا مرتضی قلی‌ طباطبایی (۱۳۲۹-۱۳۳۴ق) • سید جواد ظهیرالاسلام (۱۳۳۴-۱۳۳۶ق) • میرزا مرتضی قلی طباطبایی (۱۳۳۶-۱۳۳۸ق) • سید جواد ظهیرالاسلام (۱۳۳۸-۱۳۴۰ق) • میرزا مرتضی قلی طباطبایی (۱۳۴۰-۱۳۴۱ق) • میرزا محمدعلی قائم‌مقام التولیه (۱۳۴۱ق) • میرزا مرتضی قلی طباطبایی (۱۳۰۳ش)
پهلوی	محمدولی اسدی (فروردین ۱۳۰۵ - ۲ آذر ۱۳۱۴) • فتح‌الله پاکروان (۳ آذر ۱۳۱۴ - دی ۱۳۲۰) • علی منصور (دی ۱۳۲۰ - بهمن ۱۳۲۴) • ناصر اعتمادی (اسفند ۱۳۲۴ - مرداد ۱۳۲۵) • غلامحسین اشرفی (مرداد ۱۳۲۵ - بهمن ۱۳۲۶) • محمود بدر (اسفند ۱۳۲۶-فروردین ۱۳۳۰) • مصطفی‌قلی رام (فروردین ۱۳۳۰-خرداد ۱۳۳۰) • سید جلال‌الدین طهرانی (۱۹ خرداد ۱۳۳۰-۱۷ بهمن ۱۳۳۱) • علی معتمدی (فروردین ۱۳۳۲-۱۷ فروردین ۱۳۳۴) • سید فخرالدین شادمان (خرداد ۱۳۳۴ - فروردین ۱۳۳۸) • محمد مهران (اردیبهشت ۱۳۳۸ - دی ۱۳۴۰) • سید جلال‌الدین طهرانی (۱۷ دی ۱۳۴۰ - ۱۴ فروردین ۱۳۴۲) • سید محمدصادق امیرعزیزی (۲۹ اردیبهشت ۱۳۴۲ - مهر ۱۳۴۴) • نادر باتمانقلیچ (مهر ۱۳۴۴ - خرداد ۱۳۴۶) • باقر پیرنیا (خرداد ۱۳۴۶ - شهریور ۱۳۵۰) • حسن زاهدی (مهر ۱۳۵۰ - ۲۱ اردیبهشت ۱۳۵۳) • عبدالعظیم ولیان (۱۳۵۳-۱۳۵۷ش) • سید حسن سراج حجازی (۶ شهریور ۱۳۵۷ - ۲۱ آبان ۱۳۵۷) • سید محمدصادق امیرعزیزی (۲۱ آبان ۱۳۵۷ - ۱۴ دی ۱۳۵۷)
جمهوری اسلامی	عباس واعظ طبسی (۱۳۵۹-۱۳۹۴) • سید ابراهیم رئیسی (۱۳۹۴-۱۳۹۸) • احمد مروی (۱۳۹۸-)