خلافت

برای دیگر کاربردها، خلافت (ابهام‌زدایی) را ببینید.

خلافت در معنای عام اطلاق به جانشینی دارد و جانشین (خلیفه) بعد از یک فرد، برای اداره امورجامعه یک امت باید کلیهٔ خواص مربوط به اصول حکومت راداشته باشد.

خلافت در اسلام میان اهل سنت و شیعه مورد اختلاف است.شیعیان خلافت را یک امر الهی وازجانب خدا وبرگزیده از طریق وحی می دانند ولی سنیان خلیفه را فقط فردی از میان افراد جامعه می دانندکه اکثریت افراد متفق‌القولند.

در فرهنگ تشیع

شیعیان که معتقد به امامت هستند براین باورند جانشینی بعد از پیامبر از جانب خداوندتعیین و معرفی می‌شود که همان علی بن ابی طالب است و پیامبر وی را به صورت خاص در غدیر خم معرفی کرد و از آنها برای علی بیعت گرفت وفرزندان علی نیز جانشین بعدی پیامبر ند و تمامی آنان معصومند خلافت انتسابی نیست بلکه جانشینی صلبی وارثی از پدر به پسر است.. از میان امامان دوازده گانه و امامان زیدیه فقط علی و پسرش حسن حکومت واقعی تشکیل دادند ولی بعدها اسماعلیان خلفای فاطمی در مصر را تشکیل دادند که درحال حاضرشاهزاده کریم حسین معروف به آقاخان چهار، چهل و نهمین رهبر اسماعیلیان است در ایران نیز صفویان داعیه مرشدی می کردند ودر سودان نیز فردی بنام مهدی خودرا خلیفه خواند.

در فرهنگ تسنن

اهل تسنن اعتقادی به تعیین خلیفه از جانب خداوند ندارند لذا قائل به عصمت کامل(از نوع نبوی)برخلیفه نیستند ومعتقدند بعد از وفات پیامبر اسلام با مراجعه به قران خدا و عنایت به آیه شوری می توانند خود امت از طریق رأی گیری یا بیعت همگانی برای خودشان خلیفه تعیین کنند.لذا خلیفه تنها رهبرسیاسی ومسئول امورمسلمین است. پنج خلیفه اوایل دوره اسلام را خلفای راشدین گویند به ترتیب ابوبکر، عمر، عثمان، علی وحسن است که در نزد اهل سنت حرمت خاصی دارند. حکومت‌های اسلامی مثل اموی و عباسی نیز رهبر سیاسی خودرا خلیفه می نامیدند خلافت حکومت عربهابا حمله مغولان به اتمام رسیدو بعداً حکومت ترکان عثمانی نیز معروف به خلافت عثمانی شد که سلطان عبدالحمیددوم، سی و چهارمین خلیفهٔ عثمانی و آخرین آنهابود تا سال ۱۹۰۹م باقدرت کامل حکومت کرد بعدازاو سلسله عثمانی ضعیف گشت و تبدیل به ترکیه کنونی شد.

جستارهای وابسته

• خلافت اسلامی
• حکومت اسلامی