ابن تیمیه
| ابن تیمیه احمد بن عبد الحلیم بن تیمیه | |
|---|---|
 خطاطی نام ابن تیمیه | |
| زادروز | ۲۲ ژانویه ۱۲۶۳ ۲ بهمن ۶۴۱ حران، سلطنت روم |
| درگذشت | ۲۸ سپتامبر ۱۳۲۸ ۵ مهر ۷۰۷ دمشق، شام |
| ملیت | شام، تحت سلطنت ممالیک بحری |
| دانش‌آموختهٔ | دارالحدیث السکریة |
| پیشه | عالم الاهیات، حدیث و فقه، منطق‌دان و اخترشناس |
| شناخته‌شده برای | سلفی‌گری |
| سبک | قادریه[۱] |
| تأثیرگذاران | احمد بن حنبل، ابن قدامة |
| تأثیرپذیرفتگان | ابن قیم الجوزیه، ذهبی، حافظ مزی، ابن کثیر، محمد بن عبدالوهاب |
| لقب | شیخ الاسلام |
| دین | اسلام سنی (قادریه) |
| مذهب | حنبلی |
| مکتب | سلفی‌گری |
احمد بن عبدالحلیم بن تیمیه حرانی معروف به ابن تیمیه (۲۲ ژانویه ۱۲۶۳ / ۲ بهمن ۶۴۱ در حران - ۲۸ سپتامبر ۱۳۲۸ / ۵ مهر ۷۰۷ در دمشق) عالم الهیات، حدیث و فقه، منطق‌دان و اخترشناس بود. او باور به این داشت که علوم طبیعی برتر از علوم ریاضی هستند و این را ردی بر فلسفه مشاء می‌دانست و همچنین کسانی که به پیروی از ارسطو قائل به آن هستند که بهترین فلسفه‌ها نخست فلسفه الهی و سپس فلسفه ریاضی و سپس فلسفه طبیعی است. چنان‌که در کتاب‌های متعددی از او شامل: ردی بر منطقیین، تعارض خرد و گفتار، رساله عرشی او نقض فلسفه الهی و بیان نیکی‌های فلسفه طبیعی (مانند فیزیک) و فلسفه ریاضی به خوبی مشخص است.[۲][۳]
نه تنها فقیه حنبلی و سلفی بود بلکه مبتکر و بنیان‌گذار نظریه وهابیت است. همه علماء اسلام با او مخالفت داشتند و او را یک منحرف دانسته و از او درخواست برگشت از عقائدش را داشتند و از آنجایی که او مقاومت کرده و این را نپذیرفت به زندان افتاد.[۴] دربارهٔ القاب و عنوان درست او اختلاف بسیار است. چه او را با القابی چون مفسّر، رجالی، مفتی و ادیب یاد کرده‌اند.[۵] محمد بن خضر (م. ۶۲۲ق) پدر او روحانی حنبلی مذهب بود که در عقاید و فقه از مذهب «احمد بن حنبل» (م/۲۴۱) پیروی می‌کرد، از این جهت فرزند خود را به مدارس حنابله فرستاد تا فقه حنبلی را فرا گیرد. جدّ اعلای وی از دانشمندان حنبلی مذهب و نخستین فرد ملقب به ابن تیمیه بوده‌است.
آیین وهابیت در قرن ۱۲ هجری بر اساس افکار و آراء او پی ریزی گردید. به گونه‌ای که شناخت عقاید وهابیان در گرو شناخت ابن تیمیه و آراء و عقاید او است. البته محمد بن عبدالوهاب مؤسس وهابیت بخشی از عقائد او را گرفت، و قسمت‌های دیگر آن را رها کرد و به آن اهمیت نداد.[۵] وی همچنین اصرار می‌ورزد که آنچه در قرآن و احادیث وارد شده، بر همان معانی لغوی و متداول عرفی باید حمل شود و از کسانی که این نوع از صفات را به کمک قرائن موجود در آیات و روایات بر معانی مجازی و کنائی و معقول حمل می‌کنند، مؤوله (تاویل گرا) نامیده انتقاد می‌کند و می‌گوید: «همه صحابه و تابعان نیز بر این عقیده بوده‌اند»[۵]
محتویات
نسب[ویرایش]
| سلفی‌گری |
|---|
| چهره‌های اصلی |
| نهادها |
| جریان‌ها |
|
| افراد مرتبط |
| ایدئولوژی‌های مرتبط |
تقی‌الدین ابوالعباس احمد بن شهاب‌الدین عبدالحلیم بن مجدالدین عبدالسلام بن عبدالله بن ابی‌القاسم محمد بن الخضر بن محمد بن الخضر الحرّانی الدمشقی الحنبلی.[۶]
مقدمه[ویرایش]
سال‌های نخستین[ویرایش]
مهاجرت به دمشق[ویرایش]
زندگی در مصر[ویرایش]
مرگ[ویرایش]
او سرانجام در سال ۷۲۸ ه.ق درحالیکه به زندان قلعه دمشق به خاطر عقائد خود (که از نظر علماء هر چهار فرقه سنی و علماء شیعه منحرف بود[۷]) افتاده بود بر اثر بیماری مرد.[۸]
دیدگاه‌ها[ویرایش]
ابن تیمیه در کتاب بیان التلبیس الجهمیه می‌آورد: «ابن‌عباس از رسول‌الله نقل می‌کند که:رأیت ربّی عزّ وجلّ، شابّ أمرد و فرده جعد قطط، فی روضه خضرا… خداوند را به صورت نوجوانی دیدم که هنوز موی صورتش در نیامده، سرش پرمو و مجعد است».[۹]
و در همان کتاب می‌گوید: «تمامی این روایات دلالت بر این دارند که این دیدار در خواب و در مدینه انجام گرفته‌است مگر حدیث عکرمه بن عباس»[۱۰]
همچنین در رد بر مجسمه می‌گوید: «در این‌گونه اموری که الله و رسولش آنها را نفی کرده‌است داخل شدند تا این‌که گفتند: او (الله) در دنیا با چشمان دیده می‌شوند.»[۱۱]
همچنین در کتابی دیگر گفته‌است: «و هر یک از عبادتگذاران پیشین و پسین که بگوید پروردگارش را با چشم سر دیده‌است به اجماع اهل علم و ایمان اشتباه کرده‌است.»[۱۲]
زبان فارسی[ویرایش]
وی از از پیامبر اسلام نقل می‌کند:[۱۳] اگر کسی بتواند به زبان عربی سخن بگوید و به زبان فارسی سخن بگوید منافق است و با نقل قولی از عمر خلیفه دوم مسلمانان، مدعی می‌شود که سخن گفتن به زبان فارسی، آدم را بی مروت و نامرد و پست می‌سازد. می‌گوید: باری سعدبن ابی وقاص شنید که مردمی به زبان فارسی سخن می‌گویند، خطاب به آنها گفت: «پس از آمدن اسلام بازهم دلبسته مجوسیت و آتش‌پرستی هستید؟» نیز از زبان مالک بن انس، یکی از پیشوایان فقهی اهل سنت و جماعت می‌نویسد که مالک بن انس روزی خطاب به حاضران در مسجد نبوی در مدینه با لحن خشن و عبوس و تهدیدآمیزی گفت:» هرگاه ببینم کسی به زبان فارسی حرف می‌زند، از مسجد بیرونش خواهم انداخت. ابن تیمیه در کتاب یادشده از ابن جنی، از علمای نامور نحو عربی، نقل می‌کند که باری گفت: «دلیل این‌که یک عده از آدم‌ها در جامعه اسلامی دچار انحراف شده‌اند و با شریعت اسلام از در مخالفت درآمده‌اند و در دام زندقه و الحاد افتاده‌اند، آشنایی درست نداشتن آنها از زبان عربی بوده‌است».[۱۴]
ایرانی ستیزی[ویرایش]
ابن تیمیه، به نقل از عمر بن خطاب، آورده‌است که از جشن نوروز و مهرگان بپرهیزید، و کسانی که این روزها را جشن می‌گیرند، در قیامت خود را جز بی‌دین‌ها و کافرها خواهد یافت. همچنین در حدیث دیگری، مسلمانان را از عبادات ایرانی‌ها (به عربی: رطانت العجم) منع کرده‌است. به نوشته شاکد، این اصطلاح، اشاره به نمازهای زرتشتیان دارد.[۱۵]
مغول‌ها[ویرایش]
ابن تیمیه علیه شیعیان و علویان و علیه مغولان فتواهایی دارد به دلیل برانداختن خلافت عباسی توسط مغولان، یکی از فتواهای معروف ابن تیمیه تکفیر و جهاد علیه مغول‌ها است. وی حتی اسلام آوردن افراد قوم مغول را نمی‌پذیرد و معتقد است حتی اگر اسلام بیاورند نباید از آنها پذیرفت.[۱۶] افکار و عقاید ابن تیمیه پدر فکری مکتب جهادی های سلفی | پژوهشهای ایرانی.دریای پارس.
استادان[ویرایش]
- شیخ المجد ابن تیمیة (پدر)
- شیخ زین‌الدین ابن المنجا
- مجدالدین ابن عساکر
شاگردان[ویرایش]
- شمس‌الدین ابن قیم الجوزیه
- ابو عبدالله محمد الذهبی صاحب میزان الاعتدال
- اسماعیل بن عمر بن کثیر
- محمد بن عبدالهادی المقدسی
- ابوالعباس احمد بن الحسن الفارسی مشهور به قاضی الجبل
آثار[ویرایش]
مقاله[ویرایش]
- در تفسیر
- رسالة در تفسیر وکیف یکون
- تفسیر سورة الاخلاص
- جواب أهل العلم والایمان
- تفسیر المعوذتین
- در عقاید
- الایمان
- الاستقامة
- اقتضاء الصراط المستقیم
- الفرقان بین أولیاء الرحمن وأولیاء الشیطان
- التوسل والوسیلة
- الرسالة الحمویة
- الرسالة التدمریة
- العقیدة الواسطیة
- رسالة مراتب الادارة
- الاحتجاج بالقدر
- بیان الهدی من الضلال
- الجواب الصحیح
- معتقدات اهل الضلال
- معارج الوصول
- السؤال عن العرش
- بیان الفرقة الناجیة
- درء تعارض العقل والنقل
- منهاج السنة النبویة
- ابطال قول الفلاسفة باثبات الجواهر العقلیة
- شرح حدیث النزول
- نقض المنطق
- الرد علی المنطقیین
- رفع الملام عن الأئمة الأعلام
- الواسطة بین الحق والخلق
- در فقه
- رسالة القیاس
- القواعد
- رسالة الحسبة
- الأمر بالمعروف
- العقود
- المظالم المشترکة
- حقیقة الصیام
- قصائد
- القصیدة التائیة
کتاب‌شناسی[ویرایش]
- منهاج السنة النبویة
- توحید الالوهیة
- قاعدة جلیلة فی التوسل و الوسیلة
- الاربعین آلتی رواها شیخ الاسلام بالسند
- الاکلیل فی المتشابه و التأویل
- التبیان فی نزول القرآن
- الرساله الاکملیه
- الرساله العرشیة
- القاعدة المراکشیة
- رسالة الی اهل البحرین فی رؤیة الکفار ربهم
- رسالة ایضاح الدلالة فی عموم الرسالة
- رسالة فی امراض القلوب و شفاؤها
جستارهای وابسته[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
- ↑ Makdisi, 'Ibn Taymiya: a Sufi of the Qadiriya order', American Journal of Arabic Studies 1, part 1 (1973), pp 118-28
- ↑ الرد علی المنطقیین
- ↑ موقف شیخ الاسلام ابن تیمیة من آراء الفلاسفة و منهجه فی عرضها
- ↑ السیف الصیقل ص۱۵۵، دفع شبهه من شبه و تمرد، ص۴۵.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ "جديد (وهابيت)> تاريخچه". hawzah.net.
- ↑ "ابن‌تیمیه؛ سرچشمه خباثت‌هاي وهابیت و دشمن امیرالمؤمنین (ع) + فیلم و تصاویر". مشرق نیوز. 5 October 2013.
- ↑ السیف الصیقل، ص۱۵۵، دفع الشبهه من شبه و تمرد، ص۴۵.
- ↑ المنهل الصافی و المستوفی بعد الوافی، ص٣۴۰.
- ↑ بیان التلبیس الجهمیه ج۷ص ۲۹۰
- ↑ بیان تلبیس الجهمیه ج ۷ ص ۲۲۹
- ↑ منهاج السنه ج ۲ ص ۳۱۳
- ↑ وصیه الکبری ص ۷۷
- ↑ اقتضا صراط المستقیم لمخالفه اصحال الجحیم
- ↑ «نسخه آرشیو شده» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۲۴ دسامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۳ مه ۲۰۱۵.
- ↑ Shaked, Shaul (2003). "HADITH v. AS INFLUENCED BY IRANIAN IDEAS AND PRACTICES". Encyclopædia Iranica. XI. New York: Bibliotheca Persica Press. p. ۴۵۳–۴۵۷. Retrieved ۱۱/۱۶/۲۰۱۳. Check date values in:
|تاریخ بازبینی=(help) - ↑ Janin, Hunt. Islamic Law: The Sharia from Muhammad's Time to the Present by Hunt Janin and Andre Kahlmeyer, McFarland and Co. Publishers, 2007 p.79
منابع[ویرایش]
- الفتاوی الحدیثه، ص ۸۶
- دفع الشبه عن الرسول، تحقیق جماعة من العلماء، ص. ۱۲۵ و ص. ۱۳۱.
- طبقات الشافعیة، ج ۹، ص ۲۵۳؛ السیف الصقیل، ص ۱۷۷ و الدرّة المضیئة فی الردّ علی ابن تیمیّه، ص ۵
- الدرر الکامنة فی أعیان المائة الثامنة، ج ۱، ص ۱۵۵
- الإعلان بالتوبیخ، ص ۷۷ و تکملة السیف الصقیل، ص ۲۱۸
پیوند به بیرون[ویرایش]
در پروژه‌های خواهر می‌توانید در مورد ابن تیمیه اطلاعات بیشتری بیابید.
در میان کتاب‌ها از ویکی‌کتاب
در میان گفتاوردها از ویکی‌گفتاورد
در میان متون از ویکی‌نبشته
در میان تصویرها و رسانه‌ها از ویکی‌انبار
