اتریش-مجارستان
امپراتوری اتریش-مجارستان نامهای دیگر | |||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱۸۶۷–۱۹۱۸ | |||||||||||||||||||||||
.svg) پرچم:۱۸۶۹–۱۹۱۷
.svg) نشان امپراتوری
(۱۹۱۵–۱۹۱۸م) | |||||||||||||||||||||||
شعار: تقسیمناپذیر و جدانشدنی Indivisibiliter ac Inseparabiliter | |||||||||||||||||||||||
سرود: خدا حفظ کند، خدا نگهداری کند / امپراتورمان را، کشورمان را Gott erhalte Franz den Kaiser|Gott erhalte, Gott beschütze / Unsern Kaiser, unser Land | |||||||||||||||||||||||
.svg) امپراتوری اتریش-مجارستان در ۱۹۱۳ | |||||||||||||||||||||||
| وضعیت | امپراتوری | ||||||||||||||||||||||
| پایتخت | وین (پایتخت اصلی) و بوداپست | ||||||||||||||||||||||
| بزرگترین شهر | وین: ۱٫۷ میلیون نفر (سرشماری ۱۹۰۰)[۱] بوداپست: ۸۶۰ هزار نفر (سرشماری ۱۹۰۰)[۲] | ||||||||||||||||||||||
| زبان(های) رایج | زبانهای رسمی: آلمانی، مجاری، چکی، لهستانی، اوکراینی، رومانیایی، کرواتی، ایتالیایی، اسلواکیایی، صربی، اسلونیایی زبانهای غیررسمی اقلیت: بوسنیایی، روسینی، ییدیش | ||||||||||||||||||||||
| دین(ها) | کاتولیک رومی؛ همچنین پروتستانتیسم، ارتدکس شرقی، یهودیت، و اسلام سنی پس از الحاق بوسنی | ||||||||||||||||||||||
| حکومت | سلطنت مشروطه، اتحاد شخصی از طریق پادشاهی دوگانه | ||||||||||||||||||||||
| امپراتور و پادشاه | |||||||||||||||||||||||
• ۱۸۶۷–۱۹۱۶ | فرانتس یوزف یکم | ||||||||||||||||||||||
• ۱۹۱۶–۱۹۱۸ | کارل یکم | ||||||||||||||||||||||
| وزیر-رئیس | |||||||||||||||||||||||
• ۱۸۶۷ | فریدریش فن بئوست (اولین) | ||||||||||||||||||||||
• ۱۹۱۸ | هاینریش لاماش (آخرین) | ||||||||||||||||||||||
| نخستوزیر | |||||||||||||||||||||||
• ۱۸۶۷–۱۸۷۱ | دیولا آندراشی (نخستین) | ||||||||||||||||||||||
• ۱۹۱۸ | یانوش هادیک (واپسین) | ||||||||||||||||||||||
| دوره تاریخی | امپریالیسم نو | ||||||||||||||||||||||
| ۳۰ مارس ۱۸۶۷ | |||||||||||||||||||||||
• استقلال چک-اسلواک. | ۲۸ اکتبر ۱۹۱۸ | ||||||||||||||||||||||
• استقلال اسلاوهای جنوبی. | ۲۹ اکتبر ۱۹۱۸ | ||||||||||||||||||||||
• انحلال | ۳۱ اکتبر ۱۹۱۸ | ||||||||||||||||||||||
• معاهدات انحلال | در ۱۹۱۹ و در ۱۹۲۰ | ||||||||||||||||||||||
| مساحت | |||||||||||||||||||||||
| ۱۹۱۴ | ۶۷۶٬۶۱۵ کیلومتر مربع (۲۶۱٬۲۴۳ مایل مربع) | ||||||||||||||||||||||
| جمعیت | |||||||||||||||||||||||
• ۱۹۱۴ | ۵۲۸۰۰۰۰۰ | ||||||||||||||||||||||
| واحد پول | گولدن (۱۸۶۷–۱۸۹۲) کرون (۱۸۹۲–۱۹۱۸) | ||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
| امروز بخشی از | |||||||||||||||||||||||
۱) معاهده سنت ژرمن امضا شده در ۱۰ سپتامبر ۱۹۱۹ و پیمان تریانون امضا شده در ۴ ژوئن ۱۹۲۰. | |||||||||||||||||||||||
| تاریخ مجارستان |
|---|
 |
 درگاه مجارستان |
اتریش-مجارستان (به آلمانی: Österreichisch-Ungarische Monarchie، به مجاری: Osztrák–Magyar Monarchia) که با نامهای پادشاهی دوگانه و امپراتوری هابسبورگ نیز شناخته میشود، یک پادشاهی مشروطه در اروپای مرکزی بود که از سال ۱۸۶۷ تا ۱۹۱۸ میلادی وجود داشت. این اتحادیه از طریق یک اتحادیه واقعی بین اتریش سیسلتانیا (مناطق تحت حاکمیت اتریش) و مجارستان ترانسلیتانیا (مناطق تحت حاکمیت مجارستان) تحت یک تاج و تخت مشترک تشکیل شد. این کشور یکی از قدرتهای بزرگ جهان در آن زمان و یک بازیگر کلیدی در مناسبات سیاسی و نظامی اروپا بهشمار میرفت که در آستانه جنگ جهانی اول، با بیش از ۵۲ میلیون نفر جمعیت، پس از روسیه دومین کشور پرجمعیت اروپا بود.
تاریخ
[ویرایش]پیشینه و تشکیل (۱۸۶۷)
[ویرایش]پس از شکست اتریش در جنگ اتریش و پروس در سال ۱۸۶۶ و از دست دادن نفوذ در کنفدراسیون آلمان، امپراتوری اتریش با بحران داخلی و فشار فزاینده از سوی مجارها برای کسب خودمختاری بیشتر مواجه شد. برای نجات امپراتوری از فروپاشی، فرانتس یوزف یکم، امپراتور اتریش، با رهبران مجارستان به توافق رسید. این توافق در ۳۰ مارس ۱۸۶۷ در قالب «پیمان ۱۸۶۷» یا «سازش اتریش-مجارستان» (Ausgleich) به امضا رسید و پادشاهی دوگانه اتریش-مجارستان متولد شد. بر اساس این پیمان، مجارستان به یک دولت مستقل با پارلمان، دولت و سیستم قضایی خود تبدیل میشد و تنها وزارتخانههای امور خارجه، دفاع و دارایی بین دو کشور مشترک بودند.
دوره ثبات و رشد (۱۸۷۰–۱۹۱۴)
[ویرایش]دوره پس از سازش، عصر طلایی رشد اقتصادی و فرهنگی برای هر دو نیمه امپراتوری بود. وین و بوداپست به کلانشهرهای مدرن با معماری باشکوه تبدیل شدند. شبکههای راهآهن گسترش یافت، صنایع ماشینسازی و فولاد رونق گرفت و بانکداری توسعه پیدا کرد. با این حال، این دوره با چالشهای سیاسی نیز همراه بود، از جمله رقابت بین اتریش و مجارستان بر سر سیاستهای مشترک و ظهور جنبشهای ملیگرایانه در میان اقلیتهای قومی مانند اسلاوها و رومانیاییها.
بحران بوسنی (۱۹۰۸)
[ویرایش]در ۶ اکتبر ۱۹۰۸، اتریش-مجارستان به طور یکجانبه استان بوسنی و هرزگوین را که از سال ۱۸۷۸ تحت اداره آن بود، به خاک خود ضمیمه کرد. این اقدام خشم پادشاهی صربستان و امپراتوری روسیه را برانگیخت و بحران بینالمللی شدیدی به وجود آورد که روابط قدرتهای بزرگ اروپا را برای سالها تیره کرد و به یکی از جرقههای اصلی جنگ جهانی اول تبدیل شد.
جنگ جهانی اول و فروپاشی (۱۹۱۸–۱۹۱۴)
[ویرایش]
ترور آرشیدوک فرانتس فردیناند، ولیعهد امپراتوری، در ۲۸ ژوئن ۱۹۱۴ در سارایوو به دست یک ملیگرای صرب، بهانهای برای اتریش-مجارستان برای اعلان جنگ به صربستان شد. این رویداد زنجیرهای از اتحادها را فعال کرد و منجر به شعلهور شدن جنگ جهانی اول گردید. اتریش-مجارستان به عنوان یکی از قدرتهای قدرتهای مرکز در کنار امپراتوری آلمان و عثمانی وارد جنگ شد. شکستهای نظامی، کمبود مواد غذایی و تشدید خواستههای استقلالطلبانه اقوام مختلف، امپراتوری را از درون متلاشی کرد. با پایان جنگ، کارل یکم، آخرین امپراتور، در نوامبر ۱۹۱۸ از قدرت کنارهگیری کرد و اتریش-مجارستان به چندین کشور مستقل شامل اتریش، مجارستان، چکسلواکی و پادشاهی یوگسلاوی تقسیم شد. بخشهایی از خاک آن نیز به لهستان، رومانی و ایتالیا ملحق گردید.
ساختار سیاسی و اداری
[ویرایش]اتحادیه واقعی
[ویرایش]اتریش-مجارستان یک اتحادیه واقعی بود، به این معنی که دو دولت مستقل (اتریش و مجارستان) یک حاکم (امپراتور-پادشاه)، سیاست خارجی مشترک، ارتش مشترک و یک اتحادیه گمرکی داشتند. در غیر این صورت، هر یک دارای پارلمان (Reichsrat در وین و Diet در بوداپست)، دولت و سیستمهای قانونی کاملاً جداگانه بودند.
دولتهای مشترک
[ویرایش]سه وزارتخانه امور مشترک داشتند:
- وزارت امپراتوری امور خارجه: مسئول دیپلماسی و روابط خارجی.
- وزارت جنگ امپراتوری: مسئول ارتش مشترک.
- وزارت دارایی امپراتوری: مسئول تأمین مالی دو وزارتخانه فوق.
تقسیمات کشوری
[ویرایش]اتریش سیسلتانیا
[ویرایش]نیمه اتریشی امپراتوری شامل این سرزمینها بود:
- پادشاهی بوهم
- پادشاهی دالماسی
- پادشاهی گالیسیا و لودومریا
- آرشیدوکنشین اتریش
- دوکنشین بوکوفینا
- و چندین سرزمین دیگر.
پایتخت: وین
مجارستان ترانسلیتانیا
[ویرایش]نیمه مجاری امپراتوری شامل این سرزمینها بود:
- پادشاهی مجارستان
- پادشاهی کرواسی-اسلاوونیا (که دارای خودمختاری داخلی بود)
- شهر فیومه
پایتخت: بوداپست
گروههای قومی و زبانها
[ویرایش]اتریش-مجارستان یک امپراتوری چندقومیتی بسیار متنوع بود. هیچ گروه قومی اکثریت مطلق نداشت.
- آلمانیها و مجارها: گروههای حاکم.
- اقلیتهای اسلاو: شامل چکها، لهستانیها، روتنیاییها (اوکراینیها)، اسلواکها، اسلونیاییها، کرواتها و صربها.
- دیگر اقلیتها: رومانیاییها، ایتالیاییها و یهودیان.
اگرچه زبانهای رسمی آلمانی و مجاری بودند، اما دهها زبان دیگر در سراسر امپراتوری صحبت میشد و در مناطق مختلف به رسمیت شناخته میشدند.
میراث
[ویرایش]فروپاشی اتریش-مجارستان نقشه سیاسی اروپای مرکزی را برای همیشه تغییر داد. میراث آن شامل:
- ایجاد چندین کشور ملی جدید.
- برجای گذاشتن یک خلأ قدرت در منطقه که بعدها به عرصه رقابت بین آلمان نازی و اتحاد جماهیر شوروی تبدیل شد.
- معماری باشکوه، پیشرفتهای علمی و فرهنگی که هنوز در پایتختهای سابق آن مشهود است.
- این امپراتوری به عنوان نماد یک عصر گذشته از امپراتوریهای چندقومیتی و همچنین نمونهای از پیچیدگیهای مدیریت یک جامعه چندفرهنگی در تاریخ ثبت شده است.
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ «The metropolis as melting pot I: Vienna – migration under the Emperor». habsburger.net. ترجمهٔ David Wright.
- ↑ Zoltán Dövényi. "A migráció szerepe Budapest és környéke népességfejlődésében a xviii. század végétől az első világháborúig". demografia.hu (به مجاری).
