نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
| سپاه قدس | |
|---|---|
 نشان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی | |
| کنش | ۱۳۵۹ – اکنون |
| کشور | ایران |
| وفاداری | رهبر جمهوری اسلامی ایران |
| گونه | نیروی ویژه |
| نقش | عملیات ویژه |
| اندازه | محرمانه (تخمین‌ها: ۵۰۰۰۰- ۳۰۰۰) |
| نبردها | جنگ ایران و عراق جنگ ۱۹۸۲ لبنان جنگ بوسنی مناقشه جنوب لبنان (۲۰۰۰-۱۹۸۵) (en) جنگ داخلی کردستان عراق شورش ۲۰۰۱ هرات کشمکش بلوچستان درگیری ایران و پژاک جنگ داخلی سوریه حمله داعش به شمال عراق مداخله نظامی علیه داعش |
| فرماندهان | |
| فرمانده | سرلشکر پاسدار قاسم سلیمانی |
| جانشین فرمانده | سرتیپ پاسدار اسماعیل قاآنی |
| معاون هماهنگ‌کننده | سرتیپ پاسدار احمد صبوری[۱] |
| سپاه پاسدارانانقلاب اسلامی |
|---|
|
| فرماندهی |
| فرمانده کلفهرست فرماندهان |
| نیروهای چهارگانه |
| نیروی زمینینیروی دریایینیروی هوافضانیروی قدس |
| سازمان‌ها |
| سازمان بسیج مستضعفینسازمان اطلاعاتسازمان حفاظت اطلاعاتسازمان عقیدتی سیاسی |
| نهادهای دیگر |
| سپاه‌های حفاظتی (ولی‌امر• انصارالمهدی• هواپیمایی کشور)دژبان کلقرارگاه سازندگی خاتمالانبیابنیاد تعاون |
| نهادهای سابق |
| نیروی هواییستاد مشترکوزارت سپاه |
| دانشگاه‌ها |
| فرماندهی و ستادجامع امام حسین افسری و تربیت پاسداریعلوم پزشکی بقیةالله |
| پرسنل |
| رسته‌های تخصصیدرجههای نظامی |
 رده |
نیروی قدس یا سپاه قدس نیروی ویژه و زیرشاخه‌ای از نیروهای پنج‌گانه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در ایران است که مسئولیت فعالیت‌های نظامی برون‌مرزی را دارد. این نیرو در جریان جنگ ایران و عراق تأسیس شد و هدف آن عملیات در خاک عراق بود.[۲][۳] برخی منابع نفرات این نیرو را ۵۰٬۰۰۰ تن تخمین زده‌اند.[۴].[۵] فرمانده کنونی این نیرو، سرلشکر قاسم سلیمانی است.[۲][۶]
محتویات
تاریخچه
نیروهای قدس در جنگ ایران و عراق به‌عنوان نیروی مرزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تشکیل شد[۲] و فعالیتش را با حمایت از کردها برای مقابله با صدام حسین در زمان جنگ ادامه داد. همچنین با حمایت از احمدشاه مسعود در جنگ شوروی در افغانستان و بعدها در مقابله با طالبان دامنه فعالیتش را گسترش داد. همچنین گزارش‌هایی از نیروهای قدس مبنی بر حمایت از مبارزان مسلمان بوسنیایی در جنگ یوگسلاوی در دست است.[۷]
همچنین این نیرو در پوشش فعالیت‌های فرهنگی و هنری در خارج از ایران فعالیت‌های ایذایی و اطلاعاتی دارد و به ساخت فیلم‌های مستند ضد غربی در خارج از ایران می‌پردازد.[۸]
فرمانده سپاه قدس، سرلشکر قاسم سلیمانی می‌باشد. این سپاه نقش مهمی در جنگ ۸ ساله با رژیم بعث عراق داشت.[۸]
مأموریت
مأموریت اصلی نیروی قدس، سازماندهی، پروراندن، تجهیزکردن و سرمایه‌گذاری بر جنبش‌های انقلابی اسلامی است. در ضمن نیروی قدس مسئولیت راهبرد سیاست‌های خارجی نظام را بر عهده دارد.[۹]
به گفته فریبرز صارمی، استاد دانشگاه و پژوهشگر روابط بین‌الملل مقیم آلمان، سپاه قدس نفوذ بسیار زیادی در عراق، لبنان، سوریه و خاورمیانه دارد. قاسم سلیمانی فرمانده آن، در صدد مبارزه با عربستان و ترکیه، و جلوگیری از کاهش قدرت شیعه در عراق است.[۱۰]
رایت روبین فرمانده نیروهای آمریکایی منطقه فعالیت این نیروها را به هشت دسته تقسیم می‌کند
- کشورهای غربی
- عراق
- افغانستان، پاکستان، و هند
- اسرائیل، لبنان، و اردن
- ترکیه
- آفریقای شمالی
- شبه جزیره عربستان
- جمهوری‌های شوروی سابق
تعداد نفرات
تعداد نفرات این نیرو مشخص نیست ولی تعدادی بر پایه حدس تعداد آن‌ها را ۲۰۰۰ نفر با ۸۰۰ هسته مرکزی گزارش داده‌اند و تعدادی آن‌ها را ۳۰۰۰ تا ۵۰٬۰۰۰ نفر گزارش دادند.[۱۱][۱۲][۱۳]
توانایی
محمد عابدین مسئول مرکز مطالعات تروریسم در لندن، اعضای این گروه را افرادی باهوش و ماهر دانسته و همچنین آن‌ها را خودمختار معرفی می‌کند که خودشان تصمیم گیرنده برای فعالیت‌های برون مرزی هستند.[۱۴]
اقدامات
انفجار مقر تفنگداران آمریکایی و فرانسوی در بیروت (لبنان) در ۲۱ اکتبر ۱۹۸۳ به سپاه قدس نسبت داده می‌شود. در این عملیات دو نفر از اعضای حزب‌الله لبنان دو کامیون با بار مواد منفجره‌ای در حدود ۵۴۰۰ کیلوگرم تی‌ان‌تی را به بلوک‌های ساختمان کوبیدند و انفجار بزرگی به وجود آوردند که در اثر آن بیش از ۲۸۶ نفر از نیروهای آمریکایی و فرانسوی کشته شدند. پس از این حوادث نیروهای آمریکا و فرانسه لبنان را ترک کردند و سربازان اسرائیلی نیز تا ماه ژوئن ۱۹۸۵، از بخش عمده خاک لبنان خارج شدند.[۸]
لوئیس فری، رئیس سابق اف‌بی‌آی که برای بررسی ترور ۲۵ ژوئن ۱۹۹۶ به عربستان سعودی اعزام شده بود، سپاه پاسداران و نیروی قدس را در این عملیات تروریستی دارای نقش دانسته‌است. در آن عملیات، انفجاری در برج‌های خوبر و در پایگاه نیروهای آمریکایی در شهر دهران عربستان رخ داد. مواد منفجره از لبنان با کامیونی از نوع تانکر انتقال گاز قاچاق شده بود و حاوی ده‌هزار کیلوگرم TNT بود و ۱۹ سرباز آمریکایی کشته شده و حدود ۴۰۰نفر مجروح شدند. به گفته لوئیس فری، در سال ۱۹۹۷ ولیعهد وقت عربستان، امیر عبدالله، در حاشیه اجلاس سران کشورهای اسلامی دراسلام‌آباد، خطاب به هاشمی رفسنجانی گفته بود: «ما می‌دانیم شما عملیات خوبر را انجام دادید.» رفسنجانی در پاسخ اصرار داشته که خودش شخصاً درگیر این کار نبوده و با اشاره به آیت الله خامنه‌ای گفته‌است: «او این کار را کرده‌است.»[۸]
به گفته فریبرز صارمی، استاد دانشگاه و پژوهشگر روابط بین‌الملل مقیم آلمان، «در سال‌های گذشته هزاران نفر از واحد قدس و سپاه پاسداران در عراق فعال بودند، به‌ویژه از شیعه‌های عراق حمایت کردند. در سال ۲۰۰۸ موقعی که مبارزه آمریکا با مقتدی صدر خیلی بالا گرفت، قاسم سلیمانی این تنش را تاحدی کاهش داد.»[۱۰]
به گزارش روزنامه الشرق الاوسط به نقل از یک مقام ارشد امنیتی عراقی، سپاه قدس مسئول جنایت النخیب که ۳۰ عراقی زایر که از سوریه بازمی‌گشتند کسته شدند، بوده‌است. نیروهای امنیتی عراقی هدف این ترور را ایجاد تفرقه و فتنه طایفه‌ای در عراق ارزیابی کرده‌اند. این مقام امنیتی عراقی معتقد بود «نیروی قدس به شدت به‌دنبال کنترل جاده بین عراق و سوریه است و مسئولیت این نیرو گماردن نیروهای نظامی و امنیتی در حد فاصل این جاده است تا بر تمامی مناطق سنی‌نشین خصوصاً در فرمانداری الانبار تسلط کامل داشته باشد؛ و نیروی قدس به‌دنبال ایجاد جای پایی در بین مرز عراق و عربستان سعودی هستند و چندین‌بار تلاش‌هایی برای کنترل آن انجام داده‌اند.»[۱۰][۱۵]
در هنگام خیزش مردم کشورهای عربی، این نیرو به حمایت از گروه‌های شیعه و دخالت در امور داخلی برخی کشورها متهم شد.[۱۰]
روزنامه الشرق الاوسط به نقل از یک مقام ارشد امنیتی عراقی می‌نویسد سپاه قدس در تمامی زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی و به‌ویژه در منطقه حفاظت شده سبز بغداد (که سفارتخانه‌های غربی و عربی و ادارات و خانه‌های مقامات دولتی و اعضای پارلمان عراق در آن قرار دارد) نفوذ دارد. به گفته او «اعضای سپاه پاسداران به درون منطقه سبز با پوشش محافظ فیزیکی مقامات دولتی و سیاستمداران عراقی که اکثراً از طرفداران احزاب شیعه عراقی هستند، نفوذ کرده‌اند.» او معتقد است عراقی‌های شیعه در سپاه قدس استخدام شده و آموزش دیده‌اند. سپاه قدس در تمامی بخش‌های عراق پراکنده هستند و نفوذ دارند، و حتی به مناطق کردنشین با تأسیس شرکت‌های تجاری نفوذ کرده‌اند.[۸][۱۵]
تحریم
اتحادیه اروپا روز چهارشنبه اوت ۲۰۱۱–۲ شهریور ۱۳۹۰ سپاه قدس، واحد برون مرزی سپاه پاسداران ایران را به اتهام ارائه کمک و پشتیبانی به حکومت بشار اسد برای سرکوب معترضان سوری مورد تحریم قرار داد. .[۱۶][۱۷] و نام قاسم سلیمانی و حسن چیذری در فهرست تحریم قرار گرفت.[۱۰]
تحریم دو عضو نیروی قدس
وزارت خزانه‌داری آمریکا روز سه‌شنبه اول آبان ۱۳۹۷ (۲۳ اکتبر ۲۰۱۸) دو عضو نیروی قدس سپاه پاسداران ایران را در لیست تحریم‌های تروریستی خود قرار داد. این دو نفر محمد ابراهیم اوحدی و اسماعیل رضوی نام دارند و گفته شده‌است که از طرف نیروی قدس سپاه پاسداران امکانات مالی و تکنولوژیک در اختیار نیروهای طالبان افغانستان قرار می‌دادند. محمد ابراهیم اوحدی، یک افسر نیروی قدس سپاه پاسداران است که در سال ۱۳۹۶ (۲۰۱۷) طی دیداری در شهر بیرجند با عبدالله صمد فاروقی، معاون حاکم در سایه ولایت هرات و چهره شاخص طالبان، به توافق رسیدند که نیروهای طالبان حملاتی را علیه حکومت افغانستان در استان هرات انجام دهند و پشتیبانی مالی و پول آن را نیروی قدس تأمین کند. در بیانیه وزرات خزانه‌داری آمریکا گفته شده‌است که آمریکا با همکاری شش کشور عربستان سعودی، بحرین، کویت، عمان، قطر و امارات متحده عربی این تحریم‌ها را علیه ۶ چهره کلیدی طالبان و دو نفر نیروی قدس وضع کرده‌است.[۱۸]
فرماندهان
| ر. | فرمانده | آغاز تصدی | پایان تصدی | طول دوران | منبع | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱ | [الف] احمد وحیدی (زادهٔ ۱۳۳۷) | ۱۳۶۷ | ۱۳۷۶ | ۹–۱۰ سال | – | |
| ۲ | سرتیپ پاسدار[ب] قاسم سلیمانی (زادهٔ ۱۳۳۵) | ۱۳۷۶ | متصدی | ۲۰–۲۱ سال | – |
یادداشت‌ها
منابع
- ↑ «روابط عمومی کل سپاه درگذشت برادر معاون هماهنگ کننده نیروی قدس را تسلیت گفت». خبرگزاری فارس. ۱۳۹۷-۰۱-۲۱. دریافت‌شده در ۱۳۹۸-۰۳-۱۲.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ «تحریم دو فرمانده سپاه قدس به دلیل سرکوب معترضان سوری». رادیوفردا. ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۰.
- ↑ علی جواهری؛ به نقل از فرنس پرس (۱۷ تیر ۱۳۸۶). «مقامات ایران از فعالیت‌های سپاه قدس باخبرند». روزآنلاین.
- ↑ منبع آورده شده در ویکی‌پدیای انگلیسی:* Anthony Cordesman and Martin Kleiber, Iran's Assymetric Warfighting Capablities. Washington, DC: Center for Strategic and International Affairs. 2007, quoted in Wright, Robin, Dreams and Shadows: the Future of the Middle East, Penguin Press, 2008, p.3۳۳
- ↑
Daragahi, Borzou and Spiegel, Peter. "Iran's elite and mysterious fighters", Los Angeles Times, February 15, 2007. Retrieved February 15, 2۰۰۷.
- ↑ اتهام زنی واشینگتن پست به سردار قاسم سلیمانی، فردا نیوز
- ↑ مایکل هرش؛ بابک دهقان‌پیشه؛ مارک هوسنبال (15 February 2007). "The New Enemy". نیوزویک. Retrieved 7 July 2007.
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ ۸٫۳ ۸٫۴ عراق در چنگال ژنرال وحشت
- ↑ ویکی‌پدیای انگلیسی
- ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ ۱۰٫۲ ۱۰٫۳ ۱۰٫۴ ژنرال بدون سایه خامنه‌ای
- ↑ Daragahi, Borzou and Spiegel, Peter. "Irans elite and mysterious fighters", Los Angeles Times, February 15, 2007. Retrieved February 15, 2007.
- ↑ «http://www.foxnews.com/story/0,2933,252212,00.html Experts: Iran's Quds Force Deeply Enmeshed in Iraq]", Fox News, February 15, 2۰07. Retrieved February 15, 2۰۰7.
- ↑ Shane, Scott. "Iranian Force, Focus of U.S. , Still a Mystery", The New York Times, February 17, 2۰۰7. Retrieved February 17, 2۰۰7.
- ↑ [۱]"Iran: Expert Discusses Iran's Quds Force And U.S. Charges Concerning Iraq", RFE/RL correspondent Golnaz Esfandiari interview with Mahan Abedin, Web site of Radio Free Europe/Radio Liberty, February 16, 2007, accessed October 17, 2007
- ↑ ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ الکشف عن وجود عناصر من فیلق القدس فی المنطقة الخضراء الشرق الأوسط
- ↑ ایرانیان مقیم انگلستان
- ↑ اتحادیه اروپا سپاه قدس را در ارتباط با سرکوب معترضان سوری تحریم کرد
- ↑ آمریکا دو عضو نیروی قدس سپاه را به اتهام پشتیبانی از طالبان تحریم کرد
جستارهای وابسته
- ستاد مشترک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
- سپاه ولی امر
- سپاه بدر
- صدور انقلاب
- حضور شبه‌نظامیان خارجی در ایران
| نظامی |
|  | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| انتظامی |
| |||||||||||||||||||||
پیوند به بیرون
- نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
- بنیانگذاریهای ۱۹۸۰ (میلادی) در ایران
- دستههای طرفدار دولت در جنگ داخلی سوریه
- سازمانهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران
- سازمانهای شناختهشده به عنوان تروریست توسط ایالات متحده آمریکا
- سازمانهای شناختهشده به عنوان تروریست توسط کانادا
- سازمانهای شناختهشده به عنوان تروریست در آسیا
- سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
- سپاه قدس
- سیاست خارجی ایران
- نیروهای ویژه ایران
