شهرکرد

شهرکرد
شهرکرد; دهکُرد
کشور	ایران
استان	چهارمحال و بختیاری
شهرستان	شهرکرد
بخش	مرکزی
نام(های) دیگر	دهکرد
نام(های) پیشین	ده کرد، دیکرد
سال شهرشدن	شهریور ۱۳۱۴
مردم
جمعیت	۱۹۰٬۴۴۱ نفر (سرشماری سال ۹۵)
جغرافیای طبیعی
ارتفاع	۲۰۶۰ متر از سطح دریا
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه	۱۱/۵ درجه سانتیگراد
میانگین بارش سالانه	۳۱۶ میلی‌متر
روزهای یخبندان سالانه	۱۲۴ روز
اطلاعات شهری
شهردار	بهادر عبدالغنی
ره‌آورد	کاکولی، نبات، پولکی،; گیوه، نمد، و گردو قارا، دوغ ، کشک ، بادام ، هلو
پیش‌شمارهٔ تلفن	۰۳۸
وبگاه	http://shahrekord.ostan-chb.ir/Page/3439
شناسهٔ ملی خودرو	۷۱ ب_ج_د_س_ص
	شهرکرد روی نقشه ایران; ۳۲°۱۹′۳۰″شمالی ۵۰°۵۱′۵۴″شرقی / ۳۲٫۳۲۵۰۲۲°شمالی ۵۰٫۸۶۴۹۱۰°شرقیمختصات: ۳۲°۱۹′۳۰″شمالی ۵۰°۵۱′۵۴″شرقی / ۳۲٫۳۲۵۰۲۲°شمالی ۵۰٫۸۶۴۹۱۰°شرقی

شَهرکُرد یکی از شهرهای مرکزی ایران، مرکز شهرستان شهرکرد و استان چهارمحال و بختیاری است. شهرکرد در ٩٥ کیلومتری جنوب غرب اصفهان قرار دارد. نام پیشین آن «دِهْکُرد» بوده‌است که پس از تبدیل به شهر (در شهریور ۱۳۱۴ خورشیدی) به شهرکرد تغییر نام داده شده‌است. براساس آمار سال ۱۳۹۵ خورشیدی، جمعیت شهرکرد برابر با ۱۹۰٬۴۴۱ نفر است.^[۳]

هرچند شهرکرد مرتفع‌ترین مرکز استان در ایران است و از همین رو به بام ایران نیز شهرت یافته ، ۴۷۰ مترمتر پايين‌تر از مرتفع‌ترين شهر ايران، فريدون‌شهر (۲۵۳۰ متر) قرار دارد.^[۴]^[۵]آب وهوای شهرکرد در تابستان ها معتدل و زمستان ها بسیار سرد است .

پیشینه[ویرایش]

بر اساس یافته‌های باستان‌شناسی، پیدا شدن سکه‌های مربوط به دوران اشکانی و ساسانی، و به خصوص توجّه به استقرار تپه‌های باستانی مربوط به هزاره‌های پیش از میلاد مسیح، قدمتی در حد هزاره‌های مذکور برای استقرار بشر و آغاز تمدن در محدوده دشت شهرکرد یا لار می‌توان منظور نمود.^[۶]^[۷] از آن جمله در این دشت، هیئت‌های باستان‌شناسی در تپه باستانی گورگای و تپه سراب(گنبدک) در شمال شهرکیان نشانه‌هایی مبنی بر قدمت حداقل ٧٠٠٠ساله را یافته‌اند و از این جهت آثار شهرکیان نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. در شهر هفشجان، در ۱۴ کیلومتری شهرکرد، سفالینه‌ها و ابزارهای سنگی ابتدایی با پیشینه ۹۰۰۰ ساله بروی تپه‌های باستانی هفشجان کشف شده‌است و گمان می‌رود که تپه اسکندری شهر هفشجان سازه‌ای شبیه زیگورات (معبد الهی) داشته‌است. تپه اسکندری اولین و بزرگترین اثر ملی استان چهارمحال و بختیاری محسوب می‌گردد و به صورت دولت شهری کهن در غرب هفشجان قرار دارد. فعالیت هیئت‌های باستان‌شناسی در این منطقه قدیمترین گمانه زنی‌های باستان‌شناسی استان چهارمحال و بختیاری بوده‌است.^[۸]

نام دهکرد (نام قدیم شهرکرد) تا پیش از سقوط صفویه در هیچ‌یک از اسناد تاریخی مشاهده نشده‌است بلکه از دوره زندیه به این سو برای اولین بار در منابع دیده می‌شود.^[۹] گفته می‌شود مسجد امام صادق معروف به مسجد اتابکان ، در دوره حکمرانی اتابکان لر بزرگ ساخته شده‌است که به واسطه قرار گرفتن آن در محوریت بافت قدیم محله، همراه بقعه امامزادگان دو معصوم حلیمه و حکیمه خاتون، آسیاب، کارخانه روغن کشی و بازارچه سنتی برجسته تر شدن این محل آن هنگام به بعد دانسته شده‌است.^[۶]

وجه تسمیه[ویرایش]

شهرکرد در قدیم دهکرد نامیده می‌شد و در شهریور ۱۳۱۴ خورشیدی از دهکرد به شهرکرد تغییر نام یافت. واژه «دهکرد» از دو بخش «ده» + «کرد» تشکیل شده‌است.^[۱۰]

جهت وجه تسمیه دهکرد شعر زیر بی مناسبت نیست:

وِراهم از شبان نام است و هم کُرد		گذر از انتهایش رود دهکرد
کنون وسعتی از شرق و غرب است		جنوبش را فتاده دشت دهکرد

در متون تاریخی کمتر نامی از دهکُرد برده شده‌است؛ و از زمان پیدایش و شکل‌گیری دهکُرد و خصوصیات اجتماعی و اقتصادی اولین ساکنین این آبادی اطلاع دقیقی در دست نیست. با توجه به موقعیت طبیعی منطقه و چمنزار جنوبی دشت دهکرد می‌توان حدس زد که عمدتاً به کار دامپروری اشتغال داشته‌اند، شاید واژه «کُرد» به معنی چوپان، گله دار از نام اولیه ساکنینی این منطقه گرفته شده‌است.^[۱۱] و این شهر که سابقاً دهکرد نامیده می‌شد به معنی محل سکونت کُردان (گله داران) است.^[۱۲] قبل از اسلام بدون در نظر گرفتن قومیت، زبان و نژاد، به‌طور کلی تمام مردم چادرنشین را «کُرد» دانسته‌اند.^[۱۲]

ابتدا بیشتر این افراد کشاورز و کوچ‌نشین (گله دار) بوده‌اند. این مردمان کسانی هستند که فرهنگ و سنن خویش را پاسداری نموده و آداب و رسوم و آیین‌های کهن این مرز و بوم را نگه داشته‌اند زیرا انتقال دانش و معرفت در دوران‌های قبل عمدتاً بر نقل شفاهی استوار بوده، در نتیجه منابع نوشتاری و مکتوب دربارهٔ نام و تاریخ این شهر اندک است.^[۱۳] همین که نام «دهکرد» برای اولین بار در دوره زندیه در منابع دیده می‌شود و تا قبل از صفویه در منابع دیده نمی‌شود، شاهدی است بر این مدعا. هرچند که سابقه قلعه دهکرد حداقل مربوط به دوره صفویه می‌باشد و وجود چند قبر قدیمی حاکی از آن است.^[۱۲]

در کتاب جغرافیای کامل ایران راجع به نژاد مردمان و سکنی گزینی در این ناحیه نوشته شده: «اهالی این ناحیه از نژاد کردان مهاجر بوده‌اند که جهت دامداری و دامپروری به این سرزمین کوچ کرده و در دشتهای سرسبز و دامنه‌های مصفای آن به زندگی پرداخته‌اند»^[۱۴]

مورخ مشهور عباس اقبال آشتیانی نیز در مورد بومیان شهرکرد می‌نویسد: «اهالی این منطقه از گله داران و رمه دارانی مهاجر بوده‌اند که جهت استفاده کردن از چمن و مرغزار به این منطقه کوچ می‌کردند.»^[۱۵] البته به‌گفته برخی از اهالی این شهر، با توجه به اینکه در شهرکرد چه در قدیم و چه در حال کردین (نوعی بالاپوش نمدی که چوپانان دهکرد به تن می‌کنند) تولید می‌شود، ابتدا به این مکان دهکردین و بعدها به خاطر راحتی کار، به آن دهکرد گفته شد.^[۱۶]

موقعیت جغرافیایی[ویرایش]

نمای مرکز و جنوب شهرکرد از پارک کوهستانی ملت

شهرکرد بین ۵۰ درجه و ۴۹ دقیقه و ۲۲ ثانیه تا ۵۰ درجه و ۵۳ دقیقه و ۴۴ ثانیه طول و ۳۲ درجه و ۱۸ دقیقه و ۲۲ ثانیه تا ۲۳ درجه و ۲۱ دقیقه و ۵۰ ثانیه عرض جغرافیایی^[۶] و در ۹۷ کیلومتری جنوب غرب اصفهان قرار گرفته‌است. به لحاظ توپوگرافی در بخش شمالی رشته کوه زاگرس قرار گرفته‌است. این شهر با ارتفاع بین ۲۰۵۰ تا ۲۳۱۰ متر از سطح دریا، مرتفع‌ترین مرکز استان است.^[۱]^[۱۷]

جمعیت[ویرایش]

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۱۹۰٬۴۴۱ نفر (در ۵۵٬۴۹۲ خانوار) بوده‌است.^[۱۸] شهرکرد نخستین شهر رسمی استان چهارمحال و بختیاری از ۱۵٬۴۷۶ نفر سال ۱۳۳۵ با رشد ۱۲ برابری به ۱۹۰٬۴۴۱ نفر در سال ۱۳۹۵ رسیده‌است.

جمعیت تاریخی
سال	جمعیت	±%
۱۳۳۵	۱۵٬۴۷۶	—
۱۳۴۵	۲۳٬۷۵۷	+۵۳٫۵٪
۱۳۵۵	۴۰٬۳۵۹	+۶۹٫۹٪
۱۳۶۵	۷۵٬۰۸۰	+۸۶٪
۱۳۷۵	۱۰۰٬۴۷۷	+۳۳٫۸٪
۱۳۸۵	۱۴۸٬۴۶۴	+۴۷٫۸٪
۱۳۹۰	۱۵۹٬۷۷۵	+۷٫۶٪
۱۳۹۵	۱۹۰٬۴۴۱	+۱۹٫۲٪

آب و هوا[ویرایش]

شهرکرد دارای اقلیم نیمه مرطوب معتدل با تابستان‌های معتدل و زمستان‌های بسیار سرد است. میانگین سالانه دمای هوا در شهرکرد ۱۱/۵ درجه سانتیگراد می‌باشد. در طول ۳۰ سال گذشته حداقل مطلق دما و حداکثر مطلق دمای ثبت شده در شهرکرد به ترتیب ۳۲ درجه سانتیگراد زیر صفر و ۴۲ درجه سانتیگراد بوده‌است. سردترین و گرم‌ترین ماه‌های شهرکرد به ترتیب دی و مرداد می‌باشد. اگرچه در زمستان میزان رطوبت متوسط تا بالا است، میزان بارش در فصولی که کشت صورت می‌گیرد به جز ماه‌های اردیبهشت و فروردین تقریباً به صفر نزدیک است. سردترین ماه و گرمترین آن به ترتیب دی و مرداد می‌باشد.^[۱۷]

آب و هوای شهرکرد
	ژانویه	فوریه	مارس	آوریل	مـــــه	ژوئـن	ژوئیـه	اوت	سپتامبر	اکتبـر	نوامبر	دسامبر	سـال
گرم‌ترین C°	۸٫۲	۱۲٫۶	۱۹٫۶	۲۷٫۲	۲۶٫۸	۳۵٫۶	۴۲٫۰	۳۶٫۰	۳۲٫۴	۲۶٫۸	۲۰٫۸	۱۹٫۰	۴۲٫۰
میانگین گرم‌ترین‌ها C°	۰٫۱	۵٫۸	۱۳٫۶	۲۰٫۴	۲۳٫۴	۳۰٫۶	۳۴٫۱	۳۲٫۹	۲۹٫۷	۲۳٫۱	۱۴٫۴	۱۱٫۰	۱۹٫۹
میانگین سردترین‌ها C°	-۱۹٫۰	-۸٫۸	-۱٫۶	۳٫۶	۵٫۰	۷٫۸	۱۳٫۴	۱۱٫۷	۵٫۷	۱٫۳	-۱٫۵	-۴٫۳	۱٫۱
سردترین C°	-۳۲٫۰	-۱۹٫۲	-۸٫۶	-۳٫۶	۰٫۲	۳٫۶	۸٫۴	۷٫۰	۰٫۲	-۵٫۲	-۷٫۴	-۱۱٫۸	-۳۲٫۰
منبع: وبگاه اداره هواشناسی چهار محال و بختیاری^[۱۷] ۴ ژانویه ۲۰۱۴

...

صنعت و اقتصاد[ویرایش]

اقتصاد سنتی شهرکرد مبتنی بر قالی بافی، نمد مالی، گیوه دوزی، قفل‌سازی چالشتر و کوره‌های آجرپزی است که امروزه با توجه به صنعتی تر شدن جامعه از اهمیت آن کاسته شده‌است. در حال حاضر صنایع بزرگ و کارخانه‌های مهمی در نزدیکی شهرکرد واقع شده‌اند که عده زیادی از ساکنان شهرکرد و حومه در آن‌ها مشغول به کار هستند، مهم‌ترین این صنایع عبارتند از:

شرکت فولاد سفیددشت
فولاد زاگرس شهرکرد
لوازم خانگی برفاب شهرکرد
سیمان شهرکرد
گاز کربنیک شهرکرد
نساجی حجاب شهرکیان
صنایع شیر و لبنی شهرکیان

همچنین تعداد زیادی از ساکنان شهرکرد در مشاغل خدماتی دولتی و خصوصی مشغول به کار هستند.

کارخانه سیمان شهرکرد[ویرایش]

کارخانه سیمان شهرکرد در قلب زاگرس مرکزی در استان چهار محال و بختیاری و در ۳۵ کیلومتری شهرکرد در سال ۱۳۸۷ به بهره‌برداری رسید. این واحد تولیدی با دسترسی به معادن بسیار غنی، شرایط منحصر بفردی را در بین تولیدکنندگان داخلی به خود اختصاص داده و با اتکاء به تجارب ارزشمند مدیران، مهندسین و کارکنان و بکارگیری پیشرفته‌ترین تکنولوژی و ماشین آلات مدرن قادر به تولید انواع سیمان‌های ۴۲۵–۱، ۵۲۵–۱، تیپ II و تیپ V با مقاومت‌های بسیار بالا گردیده‌است.^[۱۹]

در سال ۱۳۹۲، کارخانه سیمان شهرکرد برای دومین سال متوالی مقام نخست تولید سیمان کشور را کسب کرد.^[۲۰]^[۲۱]

مکان‌های مذهبی[ویرایش]

امام‌زاده‌ها[ویرایش]

امام زاده دوخاتون شهرکرد در مرکز شهر واقع است و در قدیم هسته اصلی شهر بوده‌است.

امامزاده شاهزاده عزیزالله شهرکیان واقع در ٥ کیلومتری جنوب شهرکرد.

امامزاده سبزپوش شهرکرد در غرب شهرکرد واقع است.

سقاخانه‌ها[ویرایش]

سقاخانه ارباب میرزا

مسجد خان

مصلی بزرگ امام خمینی شهرکرد[ویرایش]

مصلی بزرگ امام خمینی شهرکرد در زمینی به وسعت ۲۲٬۰۰۰ متر مربع ساخته شده که مساحت زیر بنای مجتمع و مصلا ۳۳۷۴۳ متر مربع است. این مجموعه دارای ۵ کاربری فرهنگی بنام‌های مصلای نماز جمعه –مجموعه فرهنگی مهدیه- کتابخانه – سالن اجتماعات و پژوهشکده قرآنی می‌باشد. قسمت‌های مختلف این مجموعه عبارتند از:

مجموعه مصلی و دفتر امام جمعه: این مجموعه با مساحتی بالغ بر۱۰٬۰۰۰ مترمربع به عنوان هسته مرکزی مجتمع شناخته می‌شود. ویژگی‌های این مجموعه عبارتند از:

شبستان مصلی در دوطبقه و با مساحت ۸٬۰۰۰ مترمربع ساخته شده‌است.
ارتفاع گنبد اصلی از کف ۱۸ متر و قطر آن ۳۲٫۲۵ متر می‌باشد و مساحت زیر گنبد هزار مترمربع و بدون ستون است که در نوع خو بی‌نظیر است.
ارتفاع گلدسته‌ها از پشت بام ۳۸ متر و از زمین ۴۸ متر می‌باشد.
تأسیسات گرمایش و سرمایش سیستم هواساز و تهویه مطبوع طراحی شده‌است.
مصلا دارای سه ورودی اصلی شرقی، غربی و شمالی است.
مصلا دارای دو حیاط یکی در قسمت شمالی با مساحت ۱٬۸۰۰ مترمربع و دیگری در قسمت شرقی با مساحت ۵۰۰ متر مربع است.

مجتمع فرهنگی مهدیه
پژوهشکده قرآنی
مجموعه سالن اجتماعات
کتابخانه مصلا
مجتمع اداری مصلا
مجتمع تجاری مصلا: این مجموعه با مساحتی بالغ بر۸٬۰۰۰ مترمربع در دو طبقه شامل نود باب مغازه تجاری با مساحت هریک بیش از ۲۵ مترمربع می‌باشد.
پارکینگ مجتمع: این پارکینگ دارای گنجایش ۱۶۰ اتومبیل است.

مراکز دانشگاهی و آموزش عالی[ویرایش]

نمایی از دانشکده علوم دانشگاه شهرکرد

مکان‌های تفریحی[ویرایش]

وجود ۲۴۰ گردشگاه، آثار تاریخی، قلعه‌ها، اماکن سیاحتی و زیارتی و آب و هوای مطبوع در فصل تابستان شمار زیادی گردشگر را رهسپار استان چهارمحال و بختیاری به خصوص شهرکرد، مرکز این استان می‌کند. وجود فضای سبز و سایه سار درختان مفرح با امکانات رفاهی و بهداشتی در روزهای گرم تابستان گردشگران زیادی را میهمان بوستان‌های شهرکرد ازجمله پارک ملت، پارک قزل حصار شهرکیان ، پارک لاله (پارک ورودی شهر)، پارک شب (عمونادر) و پارک تهلیجان می‌کند.^[۲۲]

از جمله مکان‌های تاریخی شهرکرد می‌توان به اتاق آئینه شهرکرد و موزهٔ باستان‌شناسی شهرکرد اشاره کرد. همچنین در نزدیکی شهرکرد، جاذبه‌های طبیعی فراروانی وجود دارد که معروف‌ترین آن‌ها عبارتند از: گردشگاه چشمه زنه در ۱۴ کیلومتری شهرکرد، گرداب بن واقع در شهرستان بن، پل زمان خان واقع در شهرستان سامان ، چشمه کوهرنگ و تونل و آبشار کوهرنگ و دشت لاله‌های واژگون کوهرنگ واقع در شهرستان کوهرنگ و تالاب بین‌المللی چغاخور و تالاب گندمان واقع در شهرستان بروجن.^[۲۳]

حمل و نقل شهری و برون‌شهری[ویرایش]

اتوبوس شهری[ویرایش]

سازمان اتوبوسرانی شهرکرد و حومه برای خدمات‌رسانی به مردم ۱۵۰ دستگاه اتوبوس در اختیار دارد که در تمام مسیرهای شهری تردد دارند.^{^{[نیازمند منبع]}}

تاکسی[ویرایش]

علاوه بر حضور دو سیستم تاکسی بی‌سیم هماهنگ با سامانه یکپارچه کشوری (۱۳۳) و دیگری (۱۸۰۰)، نزدیک به ۱٬۵۰۰ تاکسی گردشی، خط ویژه (مانند تاکسی فرودگاه و تاکسی پایانه مسافربری)، تاکسی بانوان، دفتر تاکسی تلفنی و مسافربرهای شخصی در شهر فعالیت دارند.^{^{[نیازمند منبع]}}

فرودگاه[ویرایش]

فرودگاه شهرکرد در جنوب شهر واقع شده‌است. از این فرودگاه پروازهایی در مسیرهای ورودی و خروجی و پروازهایی هفتگی در داخل کشور صورت می‌گیرد.

پایانه‌های مسافربری[ویرایش]

به جهت رفاه مسافران پایانه‌های مسافربری شهرکرد در سه جهت شهر قرار دارند که در این میان پایانه آزادی نقش اساسی‌تری در جابجایی مسافر به سراسر کشور دارا است.

پایانه مسافربری آزادی در جنوب شهرکرد
پایانه مسافربری غرب شهرکرد (معروف به ترمینال سامان) در غرب شهرکرد

خواهرخواندگان[ویرایش]

کربلا، عراق (۲۰۱۲)^[۲۴]
دوشنبه، تاجیکستان^[۲۵]

نگارخانه[ویرایش]

سالن ورزشی در حال ساخت شهرکرد
کوه جهان بین هفشجان در نزدیکی شهرکرد
شهرکرد- خیابان ملت- چهار راه بازار- هسته اصلی شهرکرد
شهرکرد فلکه آبی
شهرکرد میدان فردوسی
شهرکرد- میدان امام حسین
پارک کوهستانی ملت شهرکرد
برج‌های دوقلوی در حال ساخت در شهرکرد
دانشگاه آزاد شهرکرد
پل زمان خان در ۱۰ کیلومتری شهرکرد

منابع[ویرایش]

↑ ^۱٫۰ ^۱٫۱ [http://shahrekord.ostan-chb.ir/Page/3439
↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام name0 وارد نشده‌است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام Amar وارد نشده‌است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
↑ http://shahrekord.ostan-chb.ir/Page/3439
↑ «مرتفع ترین شهرهای ایران». ۲۰۱۵-۰۳-۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۱۶-۰۶-۲۴.
↑ ^۶٫۰ ^۶٫۱ ^۶٫۲ شهرداری شهرکرد^{^{[پیوند مرده]}}
↑ «گردشگری استان چهار محال و بختیاری». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ فوریه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۲ مارس ۲۰۱۰.
↑ آلن زاگارل آلمانی (1386 خورشیدی)، شیوه ظهور زندگی در ارتفاعات استان چهارمحال و بختیاری، تهران: سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران چاپ=1386 خورشیدی، ص. ص ۲۰۲ از پارامتر ناشناخته |شناسه افزوده= صرف‌نظر شد (کمک); کاراکتر line feed character در |ناشر= در موقعیت 48 (کمک); تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک)
↑ شناخت سرزمین چهارمحال، مرحوم نیکزاد امیر حسینی دهکردی، ج 1، شهرکرد،1357
↑ محسن فارسانی؛ سرزمین شیرهای سنگی. ۱۳۷۹ خورشیدی
↑ مقدمه‌ای بر شناخت شهرکرد، احمد بنی طالبی دهکردی، وجه تسمیه ص 45، 1390
↑ ^۱۲٫۰ ^۱۲٫۱ ^۱۲٫۲ شناخت سرزمین چهارمحال، مرحوم نیکزاد امیر حسینی دهکردی، شهرکرد،1357
↑ مقدمه‌ای بر شناخت شهرکرد، احمد بنی طالبی دهکردی، وجه تسمیه ص 46، 1390
↑ دبیران گروه‌های آموزشی جغرافیای استانها. جغرافیای کامل ایران، جلد اول تهران، زمستان 1366، ص 588
↑ تاریخ مفصل ایران، مرحوم عباس اقبال آشتیانی
↑ حسن زنده‌دل، مجموعه راهنمای جامع ایرانگردی استان چهارمحال و بختیاری. ۱۳۷۷ خورشیدی
↑ ^۱۷٫۰ ^۱۷٫۱ ^۱۷٫۲ اداره کل هواشناسی استان چهار محال و بختیاری
↑ «نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵». درگاه ملی آمار. بایگانی‌شده از اصلی (اکسل) در خرداد ۱۳۹۶.
↑ "وب سایت صنایع سیمان شهرکرد (سهامی خاص)".
↑ خبرگزاری جمهوری اسلامی، عنوان خبر: شهرکرد رتبه نخست تولید سیمان کشور را کسب کرد، تاریخ خبر: ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۲، کد خبر: 80640290 (3287098)^{^{[پیوند مرده]}}
↑ خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، عنوان خبر: کارخانه شهرکرد در رده نخست تولید سیمان کشور ، تاریخ خبر: ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۲، کد خبر: 92021208125)^{^{[پیوند مرده]}}
↑ > شهرداری شهرکرد^{^{[پیوند مرده]}}
↑ http://chb.irib.ir/about-us/ostan/147---/267-1390-07-07-12-25-38
↑ «خواهرخواندگی شهرکرد و کربلا». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۱۸.
↑ http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13900612000453

پیوند به بیرون[ویرایش]

پیشینه[ویرایش]

بر اساس یافته‌های باستان‌شناسی، پیدا شدن سکه‌های مربوط به دوران اشکانی و ساسانی، و به خصوص توجّه به استقرار تپه‌های باستانی مربوط به هزاره‌های پیش از میلاد مسیح، قدمتی در حد هزاره‌های مذکور برای استقرار بشر و آغاز تمدن در محدوده دشت شهرکرد یا لار می‌توان منظور نمود.^[۱]^[۲] از آن جمله در این دشت، هیئت‌های باستان‌شناسی در تپه باستانی گورگای و تپه سراب(گنبدک) در شمال شهرکیان نشانه‌هایی مبنی بر قدمت حداقل ٧٠٠٠ساله را یافته‌اند و از این جهت آثار شهرکیان نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. در شهر هفشجان، در ۱۴ کیلومتری شهرکرد، سفالینه‌ها و ابزارهای سنگی ابتدایی با پیشینه ۹۰۰۰ ساله بروی تپه‌های باستانی هفشجان کشف شده‌است و گمان می‌رود که تپه اسکندری شهر هفشجان سازه‌ای شبیه زیگورات (معبد الهی) داشته‌است. تپه اسکندری اولین و بزرگترین اثر ملی استان چهارمحال و بختیاری محسوب می‌گردد و به صورت دولت شهری کهن در غرب هفشجان قرار دارد. فعالیت هیئت‌های باستان‌شناسی در این منطقه قدیمترین گمانه زنی‌های باستان‌شناسی استان چهارمحال و بختیاری بوده‌است.^[۳]

نام دهکرد (نام قدیم شهرکرد) تا پیش از سقوط صفویه در هیچ‌یک از اسناد تاریخی مشاهده نشده‌است بلکه از دوره زندیه به این سو برای اولین بار در منابع دیده می‌شود.^[۴] گفته می‌شود مسجد امام صادق معروف به مسجد اتابکان لر، در دوره حکمرانی اتابکان لر ساخته شده‌است که به واسطه قرار گرفتن آن در محوریت بافت قدیم محله، همراه بقعه امامزادگان دو معصوم حلیمه و حکیمه خاتون، آسیاب، کارخانه روغن کشی و بازارچه سنتی برجسته تر شدن این محل آن هنگام به بعد دانسته شده‌است.^[۱]

وجه تسمیه[ویرایش]

شهرکرد در قدیم دهکرد نامیده می‌شد و در شهریور ۱۳۱۴ خورشیدی از دهکرد به شهرکرد تغییر نام یافت. واژه «دهکرد» از دو بخش «ده» + «کرد» تشکیل شده‌است.^[۵]

جهت وجه تسمیه دهکرد شعر زیر بی مناسبت نیست:

وِراهم از شبان نام است و هم کُرد		گذر از انتهایش رود دهکرد
کنون وسعتی از شرق و غرب است		جنوبش را فتاده دشت دهکرد

در متون تاریخی کمتر نامی از دهکُرد برده شده‌است؛ و از زمان پیدایش و شکل‌گیری دهکُرد و خصوصیات اجتماعی و اقتصادی اولین ساکنین این آبادی اطلاع دقیقی در دست نیست. با توجه به موقعیت طبیعی منطقه و چمنزار جنوبی دشت دهکرد می‌توان حدس زد که عمدتاً به کار دامپروری اشتغال داشته‌اند، شاید واژه «کُرد» به معنی چوپان، گله دار از نام اولیه ساکنینی این منطقه گرفته شده‌است.^[۶] و این شهر که سابقاً دهکرد نامیده می‌شد به معنی محل سکونت کُردان (گله داران) است.^[۷] قبل از اسلام بدون در نظر گرفتن قومیت، زبان و نژاد، به‌طور کلی تمام مردم چادرنشین را «کُرد» دانسته‌اند.^[۷]

ابتدا بیشتر این افراد کشاورز و کوچ‌نشین (گله دار) بوده‌اند. این مردمان کسانی هستند که فرهنگ و سنن خویش را پاسداری نموده و آداب و رسوم و آیین‌های کهن این مرز و بوم را نگه داشته‌اند زیرا انتقال دانش و معرفت در دوران‌های قبل عمدتاً بر نقل شفاهی استوار بوده، در نتیجه منابع نوشتاری و مکتوب دربارهٔ نام و تاریخ این شهر اندک است.^[۸] همین که نام «دهکرد» برای اولین بار در دوره زندیه در منابع دیده می‌شود و تا قبل از صفویه در منابع دیده نمی‌شود، شاهدی است بر این مدعا. هرچند که سابقه قلعه دهکرد حداقل مربوط به دوره صفویه می‌باشد و وجود چند قبر قدیمی حاکی از آن است.^[۷]

در کتاب جغرافیای کامل ایران راجع به نژاد مردمان و سکنی گزینی در این ناحیه نوشته شده: «اهالی این ناحیه از نژاد کردان مهاجر بوده‌اند که جهت دامداری و دامپروری به این سرزمین کوچ کرده و در دشتهای سرسبز و دامنه‌های مصفای آن به زندگی پرداخته‌اند»^[۹]

مورخ مشهور عباس اقبال آشتیانی نیز در مورد بومیان شهرکرد می‌نویسد: «اهالی این منطقه از گله داران و رمه دارانی مهاجر بوده‌اند که جهت استفاده کردن از چمن و مرغزار به این منطقه کوچ می‌کردند.»^[۱۰] البته به‌گفته برخی از اهالی این شهر، با توجه به اینکه در شهرکرد چه در قدیم و چه در حال کردین (نوعی بالاپوش نمدی که چوپانان دهکرد به تن می‌کنند) تولید می‌شود، ابتدا به این مکان دهکردین و بعدها به خاطر راحتی کار، به آن دهکرد گفته شد.^[۱۱]

موقعیت جغرافیایی[ویرایش]

نمای مرکز و جنوب شهرکرد از پارک کوهستانی ملت

شهرکرد بین ۵۰ درجه و ۴۹ دقیقه و ۲۲ ثانیه تا ۵۰ درجه و ۵۳ دقیقه و ۴۴ ثانیه طول و ۳۲ درجه و ۱۸ دقیقه و ۲۲ ثانیه تا ۲۳ درجه و ۲۱ دقیقه و ۵۰ ثانیه عرض جغرافیایی^[۱] و در ۹۷ کیلومتری جنوب غرب اصفهان قرار گرفته‌است. به لحاظ توپوگرافی در بخش شمالی رشته کوه زاگرس قرار گرفته‌است. این شهر با ارتفاع بین ۲۰۵۰ تا ۲۳۱۰ متر از سطح دریا، مرتفع‌ترین شهر ایران است و به همین خاطر به «بام ایران» معروف است.^[۱۲]^[۱۳]

جمعیت[ویرایش]

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۱۹۰٬۴۴۱ نفر (در ۵۵٬۴۹۲ خانوار) بوده‌است.^[۱۴] شهرکرد نخستین شهر رسمی استان چهارمحال و بختیاری از ۱۵٬۴۷۶ نفر سال ۱۳۳۵ با رشد ۱۲ برابری به ۱۹۰٬۴۴۱ نفر در سال ۱۳۹۵ رسیده‌است.

جمعیت تاریخی
سال	جمعیت	±%
۱۳۳۵	۱۵٬۴۷۶	—
۱۳۴۵	۲۳٬۷۵۷	+۵۳٫۵٪
۱۳۵۵	۴۰٬۳۵۹	+۶۹٫۹٪
۱۳۶۵	۷۵٬۰۸۰	+۸۶٪
۱۳۷۵	۱۰۰٬۴۷۷	+۳۳٫۸٪
۱۳۸۵	۱۴۸٬۴۶۴	+۴۷٫۸٪
۱۳۹۰	۱۵۹٬۷۷۵	+۷٫۶٪
۱۳۹۵	۱۹۰٬۴۴۱	+۱۹٫۲٪

آب و هوا[ویرایش]

شهرکرد دارای اقلیم نیمه مرطوب معتدل با تابستان‌های معتدل و زمستان‌های بسیار سرد است. میانگین سالانه دمای هوا در شهرکرد ۱۱/۵ درجه سانتیگراد می‌باشد. در طول ۳۰ سال گذشته حداقل مطلق دما و حداکثر مطلق دمای ثبت شده در شهرکرد به ترتیب ۳۲ درجه سانتیگراد زیر صفر و ۴۲ درجه سانتیگراد بوده‌است. سردترین و گرم‌ترین ماه‌های شهرکرد به ترتیب دی و مرداد می‌باشد. اگرچه در زمستان میزان رطوبت متوسط تا بالا است، میزان بارش در فصولی که کشت صورت می‌گیرد به جز ماه‌های اردیبهشت و فروردین تقریباً به صفر نزدیک است. سردترین ماه و گرمترین آن به ترتیب دی و مرداد می‌باشد.^[۱۳]

آب و هوای شهرکرد
	ژانویه	فوریه	مارس	آوریل	مـــــه	ژوئـن	ژوئیـه	اوت	سپتامبر	اکتبـر	نوامبر	دسامبر	سـال
گرم‌ترین C°	۸٫۲	۱۲٫۶	۱۹٫۶	۲۷٫۲	۲۶٫۸	۳۵٫۶	۴۲٫۰	۳۶٫۰	۳۲٫۴	۲۶٫۸	۲۰٫۸	۱۹٫۰	۴۲٫۰
میانگین گرم‌ترین‌ها C°	۰٫۱	۵٫۸	۱۳٫۶	۲۰٫۴	۲۳٫۴	۳۰٫۶	۳۴٫۱	۳۲٫۹	۲۹٫۷	۲۳٫۱	۱۴٫۴	۱۱٫۰	۱۹٫۹
میانگین سردترین‌ها C°	-۱۹٫۰	-۸٫۸	-۱٫۶	۳٫۶	۵٫۰	۷٫۸	۱۳٫۴	۱۱٫۷	۵٫۷	۱٫۳	-۱٫۵	-۴٫۳	۱٫۱
سردترین C°	-۳۲٫۰	-۱۹٫۲	-۸٫۶	-۳٫۶	۰٫۲	۳٫۶	۸٫۴	۷٫۰	۰٫۲	-۵٫۲	-۷٫۴	-۱۱٫۸	-۳۲٫۰
منبع: وبگاه اداره هواشناسی چهار محال و بختیاری^[۱۳] ۴ ژانویه ۲۰۱۴

...

صنعت و اقتصاد[ویرایش]

اقتصاد سنتی شهرکرد مبتنی بر قالی بافی، نمد مالی، گیوه دوزی، قفل‌سازی چالشتر و کوره‌های آجرپزی است که امروزه با توجه به صنعتی تر شدن جامعه از اهمیت آن کاسته شده‌است. در حال حاضر صنایع بزرگ و کارخانه‌های مهمی در نزدیکی شهرکرد واقع شده‌اند که عده زیادی از ساکنان شهرکرد و حومه در آن‌ها مشغول به کار هستند، مهم‌ترین این صنایع عبارتند از:

شرکت فولاد سفیددشت
فولاد زاگرس شهرکرد
لوازم خانگی برفاب شهرکرد
سیمان شهرکرد
گاز کربنیک شهرکرد
نساجی حجاب شهرکیان
صنایع شیر و لبنی شهرکیان

همچنین تعداد زیادی از ساکنان شهرکرد در مشاغل خدماتی دولتی و خصوصی مشغول به کار هستند.

کارخانه سیمان شهرکرد[ویرایش]

کارخانه سیمان شهرکرد در قلب زاگرس مرکزی در استان چهار محال و بختیاری و در ۳۵ کیلومتری شهرکرد در سال ۱۳۸۷ به بهره‌برداری رسید. این واحد تولیدی با دسترسی به معادن بسیار غنی، شرایط منحصر بفردی را در بین تولیدکنندگان داخلی به خود اختصاص داده و با اتکاء به تجارب ارزشمند مدیران، مهندسین و کارکنان و بکارگیری پیشرفته‌ترین تکنولوژی و ماشین آلات مدرن قادر به تولید انواع سیمان‌های ۴۲۵–۱، ۵۲۵–۱، تیپ II و تیپ V با مقاومت‌های بسیار بالا گردیده‌است.^[۱۵]

در سال ۱۳۹۲، کارخانه سیمان شهرکرد برای دومین سال متوالی مقام نخست تولید سیمان کشور را کسب کرد.^[۱۶]^[۱۷]