فارسان

فارسان فارسون
کشور	ایران
استان	چهارمحال و بختیاری
شهرستان	فارسان
بخش	مرکزی
نام(های) پیشین	پارسوم
سال شهرشدن	۱۳۵۹
مردم
جمعیت	۳۰٬۵۰۴ نفر (۱۳۹۵)
جغرافیای طبیعی
مساحت	۲۵۰۰ کیلومتر مربع
ارتفاع	۲۰۷۲ متر
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه	۱۲/۱
میانگین بارش سالانه	۶۰۰ میلیمتر
روزهای یخبندان سالانه	۱۱۲
اطلاعات شهری
پیش‌شمارهٔ تلفن	۰۳۸
شناسهٔ ملی خودرو	ایران ۸۱ د
کد آماری	۱۴۸۶
فارسان روی نقشه ایران ۳۲٫۲۵۶۹°شمالی ۵۰٫۵۶۴۲°شرقی / 32.2569; 50.5642

فارسان شهری از توابع استان چهارمحال و بختیاری و مرکز شهرستان فارسان است.

جغرافیا

شهر فارسان در ۵۰ درجه و ۳۵ دقیقه طول شرقی جغرافیایی و ۳۲ درجه و ۱۶ دقیقه عرض شمالی جغرافیایی، و ارتفاع ۲۰۷۲ متر از سطح دریا در یک منطقه کوهستانی قرار دارد. شهر فارسان در ۳۵ کیلومتری شهرکرد، میان پیشکوه‌های زاگرس در مکان مرتفع و خوش آب و هوا بنا گردیده و کوه کلک معروف به کوه کبود در جنوب شهر قرار دارد و اکثر ماه‌های سال پوشیده از برف است در اطراف این شهر چشمه ساران و ییلاقهای خوش آب و هوایی وجود دارد؛ که فصول گرم سال از مناطق مختلف کشور جهت تفریح و تنوع آب و هوا به این شهر مسافرت می‌کنند. رود سراب غرب و جنوب این شهر را مشروب می‌سازد.

وجه تسمیه

نام این شهر ریشه در نام سرزمین پارسوآش، پارسوا، پارسوماش یا پارسومش یا پارساماش (سرزمین شاهان پارسی) دارد که در گذر زمان بر اساس قواعد تغییر و تطور واژگان در بستر زبان محاوره، ابتدا به پارسوم، سپس پارسون و در سده اخیر ابتدا به فارسون و درنهایت به فارسان تغییر پیدا کرده‌است. اما کماکان در روستاهای اطراف و در میان بختیاریها با نام پارسون از این شهر یاد می‌گردد. این منطقه، سرزمین اصلی طوایف پارسه بوده‌است که گفته می‌شود از محلی در نواحی رشته کوه‌های زاگرس مرکزی به نام پارسوآش در امتداد زاگرس در دره‌های کرخه و کارون تدریجاً به سمت جنوب فلات ایران و سرزمین عیلام سرازیر شده‌اند.

زبان

ساکنین این شهر به گویش بختیاری سخن می‌گویند. بختیاری‌ها جزئی از مردم لر به‌شمار می‌آیند که به آن‌ها لُر بزرگ می‌گویند و در جنوب غربی ایران ساکن هستند. گویش بختیاری از جمله گویش‌های جنوب غربی ایران و یکی از گویش‌های زبان لری به‌شمار می‌رود. در این گویش واژگان پهلوی میانه و اوستایی فراوانی وجود دارد.

جمعیت

پوشش مردان بختیاری

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۳۰٬۵۰۴ نفر (در ۸٬۴۰۰ خانوار) بوده‌است.

جمعیت تاریخی
سال	جمعیت	±%
۱۳۳۵	۴٬۱۸۶	—
۱۳۴۵	۶٬۰۷۸	+۴۵٫۲٪
۱۳۵۵	۷٬۵۹۳	+۲۴٫۹٪
۱۳۶۵	۱۴٬۹۳۸	+۹۶٫۷٪
۱۳۷۰	۱۸٬۴۲۸	+۲۳٫۴٪
۱۳۷۵	۲۰٬۰۹۷	+۹٫۱٪
۱۳۸۵	۲۶٬۲۱۹	+۳۰٫۵٪
۱۳۹۰	۲۸٬۰۱۳	+۶٫۸٪
۱۳۹۵	۳۰٬۵۰۴	+۸٫۹٪

گردشگری

جاذبه‌های تاریخی

1. تپه چغاپنجعلی: تپه چغاپنجعلی حاوی آثاری مربوط به هزاره ۵ و ۴ قبل از میلاد، هزاره اول ب م - دوره ساسانیان - سده‌های میانی و متأخر دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان فارسان، بخش مرکزی، جنوب شهر فارسان واقع شده‌است. این اثر در تاریخ ۱۲ شهریور ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۱۹۵۲۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
2. مسجد جامع فارسان: مسجد جامع فارسان مربوط به دوره قاجار است و در فارسان، میدان مسجد جامع شهر فارسان واقع شده‌است. این اثر در تاریخ ۱۲ شهریور ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۱۹۵۰۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

فتح تهران توسط مشروطه خواهان بختیاری (طایفه)

1. موزه فرهنگ و تمدن فارسان: این موزهٔ آثار تاریخی، شامل آثاری مربوط به دوران‌های صفویه و قاجار است.
2. گردشگاه چشمه قلعه: واقع در شرق شهر فارسان. این گردشگاه که در کنار چشمه‌ای مصفا ساخته شده، به علاوه دارای قناتی تاریخی به قدمت ۲۰۰ سال است.

بناها و مکان‌های تاریخی

قلعه علیقلی‌خان سردار اسعد

منطقه تفریحی، گردشگری، تاریخی پیرغار

• مسجد جامع فارسان
• طاق سنگی خان اوی (جونقان)
• کتیبه مشروطیت پیرغار

مراکز تفریحی

مهمترین مرکز تفریحی فارسان، پیرغار واقع در ۴ کیلومتری شهر در روستای ده چشمه است. پیرغار در دامنه کوه لاخرسان قرار گرفته و مشتمل بر چشمه ای پرآب، آبشار فصلی و منطقه جنگلی است. سنگ نوشته دوران مشروطه که شرح لشکر کشی بختیاریها به تهران در انقلاب مشروطه می‌باشد نیز در این تفریحگاه واقع شده‌است. این سنگ نوشته به دستور سردار اسعد بختیاری حجاری شده‌است.

صنایع دستی

از مهم‌ترین و ارزشمندترین صنایع دستی که قدمتی دیرینه دارد بافتن فرش دستباف است که در روستاهای مختلف با طرح‌ها و نقش‌های متفاوتی بافته می‌شود. سایر دستبافته‌ها که هنوز در این شهر رایج است عبارت‌اند از: گلیم بافی، جاجیم یافی، چوغا بافی، خرسک بافی (نوعی قالیچه)، نمد مالی، کلاه مالی، می نا دوزی، لچک دوزی و گیوه دوزی.

هنر

از جمله خصوصیات برجسته شهر فارسان استعداد و علاقه زیاد اهالی این شهر به فرهنگ و هنر است. به گونه‌ای که رشته‌های هنری شهر همچون شعر و ادب، تئاتر و نمایش، شاهنامه خوانی و… کارنامه درخشانی در سطح کشور دارند. به عنوان نمونه، گروه تئاتر شهر، بارها نمایش‌هایی را در جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر اجرا کرده‌است. همچنین، این شهر، سالانه میزبان جشنواره تئاتر استان با عنوان جشنواره تئاتر ققنوس است.

ورزش حرفه‌ای

در سالهای گذشته، دو تیم از شهر فارسان در بالاترین سطح ورزش حرفه‌ای کشور حضور داشته‌اند.

1. تیم فوتبال ساحلی بانوان فارسان که در لیگ برتر کشور حضور دارد.
2. تیم تیراندازی با کمان فارسان که در سال ۹۳ قهرمان لیگ برتر کشور شد.

به علاوه تیمهای زیر نیز در رده‌های پایین‌تر حضور داشته‌اند.

1. تیم بسکتبال فارسان در مسابقات زیرگروه کشور حضور دارد. این تیم در سال ۹۳ مقام چهارم زیرگروه کشور را کسب کرد. تیم‌های اول تا سوم این مسابقات به لیگ دسته دوم کشور صعود کردند.
2. تیم فوتبال شهدای ابوذر فارسان با قهرمانی در لیگ برتر استان در سال ۹۹ به مسابقات لیگ ۳ کشوری راه پیدا کرد و یکی از نمایندگان استان چهارمحال و بختیاری در این لیگ در سال ۱۴۰۰ خواهد بود.

مراکز آموزش عالی

* دانشگاه هنر فارسان

* دانشگاه آزاد واحد فارسان

* دانشگاه پیام نور واحد فارسان

* دانشگاه جامع علمی کاربردی واحد فارسان