باسمنج
 | برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. |
| باسمنج واسمش | |
|---|---|
 | |
| کشور |  ایران |
| استان | آذربایجان شرقی |
| شهرستان | تبریز |
| بخش | باسمنج |
| نام(های) پیشین | واسمش |
| سال شهرشدن | ۱۳۳۶ خورشیدی |
| مردم | |
| جمعیت | ۱۲٬۶۹۲ نفر (۱۳۹۵) |
| جغرافیای طبیعی | |
| ارتفاع | ۱٬۷۹۱ متر |
| اطلاعات شهری | |
| ره‌آورد | خیار و قالی |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۰۴۱۳ |
| شناسهٔ ملی خودرو | ایران |
| کد آماری | ۱۲۱۳ |
  باسمنج | |
باسمِنْج یکی از شهرهای توریستی و ویلایی ایران در بخش باسمنج شهرستان تبریز واقع شده‌است. با ایجاد بخش باسمنج در تاریخ ۲۷ تیر ۱۴۰۰، این شهر صاحب نهاد بخشداری شده و به عنوان مرکز اداری بخش باسمنج شناخته شد.[۱][۲][۳]
باسمنج در ۱۰ کیلومتری جنوب‌شرق مرکز استان قرار گرفته‌است و با ۱۲٬۶۹۲ نفر جمعیت در سال ۱۳۹۵ خورشیدی، بیست و دومین شهر آذربایجان شرقی از نظر جمعیتی محسوب می‌شود.[۴] پیش‌تر الحاق باسمنج به تبریز مطرح شده بود و در همین راستا جادهٔ مواصلاتی این شهر و مرکز استان تعریض گردید و شهرک آینده دار خاوران، در این جاده قرار دارد.[۵][۶] شورای اسلامی تبریز نیز این طرح را تصویب کرده و آن را جهت اجرا به فرمانداری این شهرستان ارسال کرده بود.[۷] اما با ارتقای باسمنج به مرکزیت بخش، الحاق آن به تبریز منتفی شد.[۵]
نام
[ویرایش]واژهٔ واسمش که نام اصلی این منطقه میباشد ودر زمان اصلاحات ارضی(زمان رضاشاه) و تبدیل نامهای محلی به فارسی باسمنج نامیده شد.و در سال۱۳۳۶از دهیاری به شهرداری تبدیل شد
پیشینه
[ویرایش]به نوشتهٔ رشیدالدین فضل‌الله در دورهٔ او، قریهٔ اوسبنج مشهور به ترک‌دیه از دیه‌های ناحیهٔ مهرانرود شمرده می‌شد و حدودش متصل به شارع خراسان و به اراضی زرنق و شادباد علیا و شارع قریهٔ مرده‌ناب و فتح‌آباد بود.[۸] در یکی از قباله‌های مربوط به سال ۹۸۷ هجری از همنام آن -مزرعه یا ده اُسفنج- در ناحیهٔ بروانان (بخش ترکمانچای) نام برده‌شده‌است.[۹] در منابع تاریخی دورهٔ صفویان نیز نام فهوسفنج آمده‌است. به نوشتهٔ اسکندرمنشی در سال ۹۸۹ هجری، شاه محمد خدابنده از سعیدآباد کوچ کرد و وارد فهوسفنج شد.[۱۰]
در زمان سلطان محمد خدابنده در جنگ میان قزلباش‌ها و سپاهیان امپراتوری عثمانی در کنار رود فهوسفنج، عثمانی‌ها شکست خوردند و عقب‌نشینی کردند.[۱۱] شاه عباس یکم که در سال ۹۹۸ هجری بر اثر صلح با عثمانی، قسمت‌هایی از آذربایجان و شیروان و بنادر دریای خزر و کردستان و لرستان (متصرفات عثمانی‌ها در فاصلهٔ سال‌های ۹۸۵ و ۹۹۸ هجری) را به آن دولت واگذار کرده بود، در سال ۱۰۱۲ عجری برای بازپس‌گیری آذربایجان از عثمانی‌ها، پیش از ورود به تبریز و پس از اقامت در کاروانسرای شبلی، وارد فهوسفنج شد.[۱۲] در سال ۱۰۲۷ هجری، قوای عثمانی به سرداری خلیل پاشا، شهر تبریز و در پی آن قریهٔ فهوسفنج را تسخیر نمودند.[۱۳]
در جنگ‌های ایران و روس در زمان فتحعلی‌شاه قاجار، قشون روس پیش از معاهدهٔ ترکمانچای باسمنج را تصرف کرند؛ ولی پس از مدتی عقب نشست. به نوشتهٔ اعتمادالسلطنه در ۱۹ شوال سال ۱۲۶۴ هجری، ناصرالدین‌شاه قاجار با اردویی مرکب از ۱۰ هزار نفر از تبریز بیرون آمد و وارد باسمنج شد[۱۴] و در سفر به اروپا (از راه میانه - باسمنج) وارد تبریز شد.[۱۵]
به نوشتهٔ عبدالعلی ادیب‌الملک در دورهٔ ناصری، باسمنج یک حمام و دو مسجد و هفت خانوار رعیت و ده دکان داشت و مالیات دیوانی آن به ۱۶۰ تومان می‌رسید.[۱۶] باسمنج در جریان جنگ‌های انقلاب مشروطیت و لشکرکشی قوای دولتی به‌آذربایجان، به لحاظ موضع سوق‌الجیشی، مدتی مقر حکم‌فرمایی عین‌الدوله بود و میان قوای ستارخان و قشون دولتی، بارها در آن‌جا زدوخورد روی داد. این شهر بعدها مرکز بلوک مهرانرود شد[۱۷] و جادهٔ تبریز-بستان‌آباد از وسط آن می‌گذشت.
مسجد 《امین آباد》از آثار باقی مانده از دوران حکومت آق قویونلو ها در این شهر است که در شهریور ماه سال ۱۳۹۸ بازسازی و مرمت شد.
مردم
[ویرایش]در گذشته، کشاورزی و دامداری از کارهای پررونق و سودآور مردم این شهر محسوب می‌شد که در ۳۰ سال اخیر، به علت تأمین آب مشروب شهر تبریز از سفره‌های زیرزمینی منطقهٔ باسمنج، این مشاغل رونق خود را از دست داده‌اند. امروزه عدهٔ کثیری از اهالی این شهر، در کارخانجات صنعتی شهر تبریز فعال هستند و کارهای قدیمی از رونق افتاده‌اند.مردم شهر باسمنج شیعه هستند و در مراسمات عزاداری به خوبی ارادت خود را به امامان نشان می دهند. شبیه خوانی روز عاشورا در این شهر از استقبال مردم تبریز بهرمند می شود.کشتی گیر معروف پرویز هادی متولد این شهر می باشد.
گردشگری
[ویرایش]به خاطر سرسبزی و وجود چشم‌اندازهای طبیعی در کناره‌های رودخانهٔ مهرانرود، در محور باسمنج به روستای سفیده‌خوان و آب و هوای مناسب و همچنین نزدیک‌بودن این شهر به مرکز استان، در سال‌های اخیر این منطقه از نظر گردشگری اهمیت خاصی پیدا کرده‌است؛ به طوری که در چند سال گذشته ساخت و ساز ویلاها و سایر مکان‌های تفریحی در کناره‌های رودخانهٔ مهرانرود چند برابر شده‌است.
توسعه شهر
[ویرایش]به منظور اسکان سرریز جمعیت تبریز و تصمیم مسئولان امر برای احداث شهرک‌های مسکونی از جمله شهرک‌های آذران، خاوران و مهران‌شهر در مابین حوزهٔ استحفاظی شهرداری‌های تبریز و باسمنج، بر اهمیت این شهر افزوده شده‌است. چرا که با شروع ساخت و ساز در این ۳ شهرک، شهر باسمنج به مرکز استان آذربایجان شرقی متصل خواهد شد و به‌عنوان یکی از مناطق شهرداری تبریز شناخته خواهد شد. ولی به‌دلیل برخی مشکلات، از جمله طرح تبدیل شهر باسمنج به مرکز بخش، مجوز ساخت و ساز در این شهرک‌های ۳گانه از سوی مقامات استانی و کشوری صادر نمی‌شود.
رونق شهر
[ویرایش]قبل از احداث جادهٔ جدید تبریز - تهران، راه پایتخت از داخل این شهر می‌گذشت که رونق خوبی هم به شهر داده بود.اما مردم آن زمان باسمنج اجازه عبور جاده را ازشهرباسمنج ندادندکه خود دلیل اصلی پیشرفت نکردن باسمنج میباشد. و پس از راه‌اندازی جادهٔ جدید اززمینهای کرکج، شهر باسمنج از توسعه مطلوب بازمانده‌است. ولی با افتتاح آزادراه تبریز - زنجان - تهران که از حاشیهٔ جنوبی این شهر می‌گذرد، شهر باسمنج هیچ راه ارتباطی با اتوبان ندارد و فاقدورودی و خروجی است و برای تردد در اتوبان باید با چندین کیلومتر رانندگی از طریق خروجی پلیس راه تهران تبریز به اتوبان دسترسی پیدا کنند که از نقاط قابل تامل و بسیار مهم است امیدواریم با تمهیدات لازم شهرداری باسمنج ،این منطقه بار دیگر از رونق خوبی برخوردار شود.
محصولات
[ویرایش]خیار باسمنج از نظر طعم و مزه بهترین خیار تولید کشور محسوب می‌شود که در گذشته قسمت عمدهٔ آن به خیارشور تبدیل می‌شد. ولی در سال‌های اخیر به علت کاهش شدید تولید،ازشهرهای دیگرمخصوصاهمدان تمامی خیارلازم رابرای تولید خیارشور تامین می نمایند
خیارشور باسمنج و پنیر لیقوان از مهم‌ترین محصولات تولیدی و تجاری این بخش به شمار می‌رود.
روستاها
[ویرایش]پانویس
[ویرایش]- ↑ «تصویب‌نامه در خصوص تقسیمات کشوری در شهرستان تبریز استان آذربایجان شرقی». پایگاه ملی اطلاع رسانی قوانین و مقررات کشور. دریافت‌شده در ۱۱ اوت ۲۰۲۱.
- ↑ «تصویب‌نامه در خصوص تقسیمات کشوری در شهرستان تبریز استان آذربایجان شرقی». روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ اوت ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۱ اوت ۲۰۲۱.
- ↑ «آب گیری طرح گردشگری دریاچه شهید مدنی؛ بزودی/ به آینده ایران خوشبینم/ ایران دیگر کشور جهان سومی نیست». آژانس خبری تحلیلی نصر. دریافت‌شده در ۱۱ اوت ۲۰۲۱.
- ↑ درگاه ملی آمار
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ «زیر ساخت های شهرک خاوران باید سریع ترفراهم شود». خبرگزاری مهر. دریافت‌شده در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۲.[پیوند مرده]
- ↑ «مقررات دست و پاگیر اداری نباید مانع از پیشبرد امور بدیهی شود/الحاق شهر باسمنج به تبریز». خبرگزاری فارس. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ نوامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۲.
- ↑ «شهر باسمنج به تبریز الحاق شد». خبرگزاری شهریار. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۲.
- ↑ رشیدالدین فضل‌الله، ص ۲۶۸
- ↑ اصفهانی، گ ۱۰۷
- ↑ اسکندرمنشی، ج ۱، ص ۳۲۶
- ↑ حسینی استرآبادی، ص ۱۲۴
- ↑ اسکندرمنشی، ج ۱، ص ۲۶۱، ج ۲، ص ۶۳۹
- ↑ اسکندرمنشی، ج ۳، ص ۹۳۳
- ↑ اعتمادالسلطنه، ج ۲، ص ۹۵۹
- ↑ اعتمادالسلطنه، ج ۳، ص ۱۸۱۰
- ↑ ادیب‌الملک، ص ۱۰۸
- ↑ کیهان، ج ۲، ص ۱۵۵
منابع
[ویرایش]- خسرو خسروی. «باسْمِنْج». دانشنامه بزرگ اسلامی. دریافت‌شده در ۲۴ مرداد ۱۳۹۱.
پیوند به بیرون
[ویرایش]
_(14594614317).jpg)
| مرکز | |||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| بخش‌ها |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||
| فهرست‌ها | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| مرکز | 
 | |
|---|---|---|
| شهرستان‌ها (و بخش‌ها) | آذرشهر (حومه، گوگان، ممقان) • اسکو (مرکزی، ایلخچی) • اهر (مرکزی، فندقلو) • بستان‌آباد (مرکزی، تیکمه‌داش) • بناب (مرکزی) • تبریز (مرکزی، باسمنج، خسروشاه) • ترکمانچای (مرکزی، صومعه) • جلفا (مرکزی، سیه‌رود) • چاراویماق (مرکزی، شادیان) • خداآفرین (مرکزی، گرمادوز، منجوان) • سراب (مرکزی، مهربان) • شبستر (مرکزی، تسوج، صوفیان) • عجب‌شیر (مرکزی، قلعه‌چای) • کلیبر (مرکزی، آبش‌احمد) • مراغه (مرکزی، سراجو) • مرند (مرکزی، کشکسرای، یامچی) • ملکان (مرکزی، لیلان) • میانه (مرکزی، کاغذکنان، کندوان) • ورزقان (مرکزی، خاروانا) • هریس (مرکزی، خواجه) • هشترود (مرکزی، نظرکهریزی) • هوراند (مرکزی، چهاردانگه) | |
| شهرها | آبش‌احمد • آچاچی • آذرشهر • اربطان • آقکند • اسفهلان • اسکو • اهر • ایلخچی • باسمنج • بخشایش • بستان‌آباد • بناب • بناب مرند • تبریز • ترک • ترکمانچای • تسوج • تیکمه‌داش • تیمورلو • جلفا • جوان‌قلعه • خاروانا • خامنه • خداجو • خسروشاه • خمارلو • خواجه • خوشه‌مهر • داریان • دوزدوزان • دیزج حسین‌بیگ • زرنق • زنوز • سراب • سردرود • سهند • سیس • سیه‌رود • شبستر • شربیان • شرفخانه • شندآباد • صوفیان • عاشقلو • عجب‌شیر • علیشاه • قره‌آغاج • کردکندی • کشکسرای • کلوانق • کلیبر • کوزه‌کنان • گوگان • لاریجان • لاهیجان • لیلان • مبارک‌شهر • مراغه • مرند • ملکان • ممقان • مهربان • میانه • نظرکهریزی • وایقان • ورزقان • هادیشهر • هریس • هشترود • هوراند • یامچی | |
| دهستان‌ها (محال‌ها) | آبش‌احمد • آجی‌چای • آذغان • آغمیون • آلان برآغوش • آلمالو • ابرغان • اردلان • ارزیل • ارسی • ازومدل جنوبی • ازومدل شمالی • اسپران • اوجان شرقی • اوجان غربی • اوچ‌تپه شرقی • اوچ‌تپه غربی • اوچ‌هاچا • باروق • باویل • بدوستان شرقی • بدوستان غربی • بروانان شرقی • بروانان غربی • بروانان مرکزی • بزکش • بسطاملو • بکرآباد • بناب • بناجوی شرقی • بناجوی شمالی • بناجوی غربی • پیغان‌چایی • تازه‌کند • تیرچایی • تیمورلو • جزیره • جوشین • چاراویماق جنوب شرقی • چاراویماق جنوب غربی • چاراویماق شرقی • چاراویماق شمال شرقی • چاراویماق مرکزی • چله‌خانه • چهاردانگه جنوبی • چهاردانگه شمالی • چهرگان • حومه • خانمرود • خضرلو • داران • دستجرد • دودانگه • دولت‌آباد • دیزجرود شرقی • دیزجرود غربی • دیزمار شرقی • دیزمار غربی • دیزمار مرکزی • دیکله • ذوالبین • رازلیق • رودقات • زنوزق • سراجوی جنوبی • سراجوی شرقی • سراجوی شمالی • سراجوی غربی • سردصحرا • سلوک • سهند • سهندآباد • سیدان • سیس • سینا • شبلی • شجاع • شربیان • شورکات جنوبی • شهرک • شیخ‌درآباد • شیرامین • صایین • عباس شرقی • عباس غربی • علی‌آباد • قاضی‌جهان • قافلانکوه شرقی • قافلانکوه غربی • قبله‌داغی • قرانقو • قره‌ناز • قزل‌اوزن • قشلاق • قشلاق • قوریگل • قوری‌چای شرقی • قوری‌چای غربی • کاغذکنان شمالی • کاغذکنان مرکزی • کشکسرای • کله‌بوز شرقی • کله‌بوز غربی • کندوان • کوهسار • کوهستان • کیوان • گاودول شرقی • گاودول غربی • گاودول مرکزی • گرمادوز شرقی • گرمادوز غربی • گرمه جنوبی • گرمه شمالی • گنبر • گونی شرقی • گونی غربی • گونی مرکزی • گویجه‌بل • لاهیجان • لیلان جنوبی • لیلان شمالی • ملایعقوب • منجوان شرقی • منجوان غربی • مواضع‌خان شرقی • مواضع‌خان شمالی • مولان • مهرانرود جنوبی • مهرانرود مرکزی • مهرانرود • میدان‌چای • میشاب شمالی • میشو جنوبی • میشه‌پاره • نظرکهریزی • نقدوز • نوجه‌مهر • ورقه • ورگهان • هرزندات شرقی • هرزندات غربی • یالقوزآغاج • یکانات • ینگجه • ییلاق | |
| جاذبه‌های گردشگری | آبشار آسیاب‌خرابه • آبشار پیربالا • آبشار سرکنددیزج • آبشار عیش‌آباد • آبشار گل‌آخور • آرامگاه شیخ شهاب‌الدین اهری • آرامگاه شیخ محمود شبستری • ارگ علیشاه • بازار تبریز • برج خلعت‌پوشان • برج مدور • بوستان ایل‌گلی • پارک جنگلی مره خونی • پل دختر میانه • پل‌های خداآفرین • خانه مشروطه • دریاچه ارومیه • دریاچه قوریگل • رصدخانه مراغه • روستای اشتبین • روستای کندوان • روستای مجارشین • سد امند • سنگ‌نوشته رازلیق • کتیبه سقندل • غار قدمگاه • غار کبوتر • قلعه آوارسین • قلعه بابک • قلعه پشتاب • قلعه ضحاک • کاخ شهرداری تبریز • کلیسای استپانوس مقدس • کلیسای هوهانس مقدس • گنبد الله الله • گنبد سرخ • گنبد غفاریه • گنبد کبود • مسجد استاد و شاگرد • مسجد جامع تبریز • مسجد جامع سراب • مسجد جامع مرند • مسجد جامع مهرآباد • مسجد حسن پادشاه • مسجد سنگی ترک • مسجد صاحب‌الامر • مسجد کبود • معبد مهر • مقبرةالشعرا • مقبرةالعرفا • مقبرةالوزرا • موزه آذربایجان • موزه سنجش • قیزلار کورپوسی • گویجه قلعه | |
| فهرست‌ها | ||
