هوراند
| هوراند هورات |
|
|---|---|
 |
|
| کشور |  ایران |
| استان | آذربایجان شرقی |
| شهرستان | هوراند |
| مردم | |
| جمعیت | ۳٬۸۷۶ نفر |
| جغرافیای طبیعی | |
| ارتفاع از سطح دریا | ۱٬۰۲۴ متر |
| آب‌وهوا | |
| میانگین بارش سالانه | ۲۹۰ میلی متر |
| روزهای یخبندان سالانه | ۳۰ |
| اطلاعات شهری | |
| شهردار | مهدي زاده |
| پیش‌شماره تلفنی | ۰۴۲۷۲۶۲ |
| وبگاه | آموزش و پرورش هوراند |
| نماینده مجلس | فتحی پور نماینده همزمان کلیبر و هوراند |
هوراند یکی از شهرستانهای استان آذربایجان شرقی به مرکزیت هورانداست.
جمعیت شهر هوراند در سال ۱۳۸۵ خورشیدی بالغ بر ۳٬۸۷۶ نفر بوده‌است که از این تعداد، ۱٬۹۴۶ نفر مرد و ۱٬۹۳۰ نفر زن بوده‌اند. کل جمعیت شهرستان هوراند ۲۲۰۰۰ نفر است و به عنوان بیست و یکمین شهرستان استان در مرداد ماه ۱۳۹۲ معرفی شد همچنین تعداد خانوارهای این شهر، ۹۰۷ خانوار بوده‌است.[۱]
قلعه پشتاب از آثار تاریخی روستای پشتاب، در نزدیکی هوراند است.
محتویات
وجه تسمیه[ویرایش]
درمورد ریشه واژه هوراند عقاید مختلفی وجود دارد گروهی آن را فارسی و گروهی نیز واژه‌ای ترکی میدانند. بسیاری از محققان نامهای زیر را از یک ریشه میدانند : اهر - هوری بره - هووای - هوراند - هریس - هومای - هورمان - و ...
برخی نام هوراند را برگرفته از نام قوم هوری میدانند، هوری‌ها یا خوری‌ها مردم باستانی آسیای صغیر و شرق و غرب میانرودان شمالی و سوریه بودند، که (تقریباً ۲۵۰۰ ق.م.) از کوههای جنوب دریای خزر به سرزمین بین هیتیان و آشور، شرق دجله و منطقه کوهسار زاگرس و از آنجا آنها در مناطق بین‌النهرین شمالی و سوریه و حتی ساحل مدیترانه پخش شدند. برخی نیز معتقدند واژهٔ هوراند، از واژهٔ فارسی اهوراوند ساخته شده که در طول سالیان دراز به هوراند تبدیل شده‌است. گفته می‌شود که معنی واژهٔ اهوراوند، خدای زیبایی‌ها است که شاید به‌دلیل زیبایی کم‌نظیر این شهر، به این نام خوانده شده‌است.[۲]
فرهنگ[ویرایش]
زبان رایج اهالی این منطقه ترکی ترکی آذربایجانی بوده و در بعضی از نقاط لهجه‌های تاتی و هرزندی نیز وجود دارد. مذهب اهالی این شهرستان شیعه اثنی عشری میباشد.[۳] بر خلاف آنچه به نظر می‌رسد مدم این شهر دارای سطح نسبی سواد بالایی هستند که نمونه آن دیپلمه بودن اکثریت قریب به اتفاق دختران شهر است، این شهر با دارا بودن دانشگاه رو به سوی توسعه علمی و فرهنگی نیز می‌رود.
جغرافیا[ویرایش]
شهر هوراند در ۴۷ درجه و۳۷ دقیقه طول شرقی و ۳۸ درجه و ۸ دقیقه عرض شمالی قرار گرفته‌است و ارتفاع آن از ۱۰۲۴ متر در مرتفعترین نقاط شهر تا ۸۶۰ متر در نقاط پست شهر متغیر است.[۴] استان آذربایجان شرقی دارای وسعت ۴۵۰ هزار کیلومتر مربع است که از این میزان ۱۸۸ هزار هکتار آن پوشیده از جنگل است. از ۱۸۸ هزار هکتار جنگل، ۱۶۴ هزار هکتار آن جنگل‌های بکر قره داغ یا ارسباران شامل مناطق اهر ، هوراند، کلیبر و خدآفرین است. همچنین ۱۳ هکتار از جنگل‌های منطقه قره داغ یا ارسباران در بخش مرکزی اهر و بخش هوراند واقع شده‌است.[۵] منطقه هوراند شامل کوههای بلند و درختان گوناگون است که نگاه هر بیننده‌ای را مجذوب و حیران خویش می‌سازد و همچنین زیستگاه جانورانی است که گاهی از نظر تنوع در جهان بی نظیر می‌باشند . از جمله ، خرس قهوه‌ای، خوک وحشی، روباه، شغال، گرگ، سیاه گوش و.... ،و پرندگانی از قبیل :کبک، کبک چیل، جی جاق، کلاغ نوک قرمز و پرندگان شکاری چون عقاب طلایی، شاهین و ... همچنین از لحظ پوشش گیاهی دارای گونه‌های مختلف گیاهی و درختی منحصر به فرد سرخدار، ممرز، بلوط ، فندق، گردو و سماق و ... میباشد.[۶] آب و هوای این منطقه معتدل کوهستانی است که در زمستان با یخبندان‌های کوتاه مدت و هوایی خنک و مطلوب و تابستانهایی نسبتاً گرم و نسیمهای خنک و روح نواز همراه است.
تقسیمات کشوری[ویرایش]
شهرستان اهر همزمان با بخش هوراند در سال ۱۳۲۳ تأسیس شد و براساس آخرین تقسیمات کشوری سال ۸۵ نیز، این شهرستان از ۲ بخش مرکزی و هوراند تشکیل یافته‌است. سابقه بخشداری این شهر به بیش از ۵۵ سال می‌رسد. مردم هوراند چندین سال است که از نمایندگان خود درمجلس درخواست دارند تا اقدامات مربوط به تبدیل این بخش به شهرستان و تاسیس فرمانداری در این شهر را انجام دهند[۷]. با توجه به فعالیتهای صورت گرفته احتمال این مساله قریب‌الوقوع به نظر می‌رسد. بخشدار فعلی شهر پورمهدی، شهردار تاج الدینی، نماینده شهر مشترک با کلیبر فتحی پور(رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس) و رئیس آموزش و پرورش شهر ممی پور و رئیس دانشگاه آزاد دانشیان می باشد. در این شهر سایر نهاد های دولتی من جمله اداره منابع طبیعی و جنگلبانی، اداره حفظ نباتات، جهادکشاورزی، آب و فاضلاب[۸]، آب منطقه ای، برق [۹]، گاز[۱۰]، ثبت احوال[۱۱]، کمیته امداد، بهزیستی، درمانگاه، کلینیک، اورژانس، بانکهای ملی، کشاورزی و مسکن و... دایر می باشد.
دهستانهای هوراند[ویرایش]
شهرستان هوراند متشکل از ۳ دهستان است. دهستان دودانگه به مرکزیت شهر هوراند، دهستان چهاردانگه به مرکزیت روستای آق‌براز و دهستان دیکله به مرکزیت روستای مجیدآباد در تابعیت بخش هوراند قرار دارند.[۱۲]
چهاردانگه[ویرایش]
آق‌براز • آلچالو • ارمک • ارنان • ازناب سفلی • ازناب علیا • ازناب خالصه • بال‌داغی • پیراسمیلو • تابستانق • تازه‌کند داودلو • تنباکولوق • توبین • تین • خان‌کندی • خوی‌سورق • داودلو • زیارلو • شیخ‌بران • صوفی • عزیزلو • عسگرلو • قره‌قیه شکرلو • قشلاق ارض‌بیگ • قلعه‌کندی • قمیشلو • قیه‌دیبی • کویر • گورم‌درق • مردی‌لو • ملالو • ملک‌درق • هلان‌صفرعلی • هوین • وروجن سفلی • وروجن علیا
دودانگه[ویرایش]
آوالان • اینجار • بزینان • بریحان • پشتاب • تازه‌کند نیق • تازه‌کند یافت • تقی‌کندی • جابان • جرزنگ • جعفرآباد • چرمه‌داش • خداقلی • دلقناب • ده‌رود • شغالان • شلوری • قتانلو • قره‌درویش • کرگس • کره‌میدان • کلی سفلی • کنبدان • کوجان • کورن • گولان • لغلان • محمدآباد • مزرعه گورا • ملاحونی • ملخاص • مینجاب جدید • مینجاب قدیم • میدانلار • نقدی • نیق • هرسبان • هوای • ویزناب • ویق • یدی‌بلاغ
دیکله[ویرایش]
آق‌دره • آمپار • آیدین‌لو • تازه‌کند نصیرآباد • جابان • چیناب • حوری‌درق • خلیفه‌لو • سلطان‌آباد • سنگرآباد • سیدبنه • قلعه‌جیق • کنده • لروم • لقمان • مجیدآباد • مرادلو • مزرعه جهانگیر • نوانسر • هلیلو
گردشگری[ویرایش]
هوراند به دلیل قرار گرفتن در موقعیت خاص جغرافیایی یکی از نقاط بکر و خوشایند برای شکارچیان و صیادان در فصل شکار است. برخی از اماکن دیدنی منطقه عبارتند از:
قلعه پشتو[ویرایش]
مطرح ترین اثر تاریخی هوراند ، قلعه پشتو یا پشتاب است که در بلند ترین کوه ما بین روستاهای پشتاب و کوجان قرار گرفته‌است، روستای پشتاب در سمت شرقی قلعه و روستای کوجان در غرب آن قرار دارد. پشتاب در ۱۲ کیلومتری غرب هوراند و ۵۰ کیلومتری اهر واقع شده‌است. چهار کیلومتر راه این روستا مالرو، چهار کیلومتر جیپ رو و چهار کیلومتر آن شوسه‌است. پشتاب ۷۶ خانواده دارد این روستا بسیار محروم و عقب مانده‌است و تنها یک مدرسه و مسجد دارد و از امکانات رفاهی در آن خبری نیست. این بنا در ارتفاع ۳۰۰۰ متری ساخته شده‌است و متعلق به دوره اورارتوها میباشد و تنها دارای یک ورودی بوده که مسیر آن دارای پله‌های سنگی است.حصارهای آن بسیار مرتفع و صخره‌ای است و دورتا دورش را پرتگاههای عمیق احاطه کرده‌است. تنها راه ورودی به قلعه معبری است از سمت شمال با ۲۲۰ پله سنگی. در ساخت دیوارهای قلعه از سنگهای لاشه‌ای، ملات گل رس، ساروج و تعدادی آجر استفاده شده‌است. آثار بدست آمده از درون قلعه که سفالهای بدون نقش و نگار قدیمی است، نشان می‌دهد که این قلعه در اوایل تسلط اسلام بر منطقه ارسباران و قره داغ ساخته شده‌است. ازاین قلعه که شبیه قلعه بابک و شاید همزمان با آن بوده‌است به هنگام نبرد با اعراب حاکم بر منطقه استفاده نظامی می‌شده‌است.[۱۳]
روستای کوجان[ویرایش]
روستای کوجان ۱۷ خانواده دارد. با هوراند، ۱۲ کیلومتر راه مالرو و جیپ رو فاصله داشته و فاصله آن تا اهر ۶۵ کیلومتر میباشد. روستاهای پشتاب و کوجان در میان دره‌های کوهستانی پوشیده از درختان نیمه جنگلی و میوه‌ای مانند گیلاس، گردو، توت، انجیر و انار بنا شده‌اند. راه روستاهای کوجان و پشتو یا پشتاب بسیار نامساعد و کوهستانی است و از کنار قهوه خانه ی اینجار و از جاده ارتباطی کلیبر، هوراند راه ارتباطی قلعه تاریخی جدا می‌شود. جاذبه گردشگری این روستا مسیر دسترسی صعب العبور و زیبا و بکر آن و صخره‌های تند و بلندی است که بهشت صخره نوردان می‌تواند باشد.[۱۴]
قلعه قهقهه[ویرایش]
نزدیک روستای گنجویه و قره آغاجلو ، بر فراز کوهی مرتفع و صخره ای ، قلعه و زندان قهقهه ( کهن دژ ) ساخته شده‌است. ارتفاع این قلعه از سطح دریا ۲۵۰۰ متر مربع و دارای دیوارهای بلند طبیعی و در میان صخره‌ها واقع شده‌است. دور تا دور این قلعه پرتگاه خطرناک و عمودی شکل طبیعی بوده که گویی بدست بشر صخره‌ها پیرایش یافته‌است.. از روستای گنجویه و قره آغاجلو تا دامنة قلعة قهقهه حدود ۳ کیلومتر راه کوهستانی است . در سمت شمالی این قلعه هفت برج و بارو بنا شده که با دیوارهای بلند و محکم محصور است . راه ورود به قلعه طوری ساخته شده که بیش از یک نفر نمی‌تواند از آن بگذرد . سه طرف قلعه (جنوب ، شرق و غرب ) با دیوارهای بسیار بلند و صخره ای مشرف بر پرتگاههای طبیعی و خطرناک است . این قلعه درک دورة صفویه محل نگهداری مجرمین سیاسی بوده‌است.[۱۵]
جنگل تنباکولو[ویرایش]
جنگل طبیعی تنباکولو در هوراند واقع شده و بعنوان یکی از مناطق جنگلی ارزشمند رویشگاه گونه‌های متنوع گیاهی و یکی از جاذبه‌های مهم گردشگری شهرستان به شمار می‌آید که سالانه پذیرای هزاران گردشگر میباشد.[۱۶]
منطقة تاریخی قوبول دره سی[ویرایش]
قوبول دره سی در یک کیلومتری غرب قریه چناب(چینو) از توابع هوراند پشت کوه سنگی مرتفعی واقع شده‌است . در مقابل آن ، کوه هشت سر قرار دارد که به روایتی مسکن اصلی بابک خرمدین بوده‌است . تپه تاریخی اژدها داش در این دره قرار دارد . بر بدنه و بالای آن غارهایی است که به گفته اهالی هر کدام گنجایش بیش از ۲ هزار نفر را دارد.
تپه باستانی اژدها داش[ویرایش]
در دشت لشگرگاه هوراند تپه بسیار کوچکی به شعاع تقریبی ۱۵ و ارتفاع ۵/۱ متر وجود دارد که در اصطلاح محلی به اژدها داش ( سنگ اژدها ) معروف است . از این تپه آثاری مختلف از قبیل قطعات سفال و سنگ چخماق مربوط به قرون اولیة هزاره اول قبل از میلاد به دست آمده‌است.[۱۷]
تپه باستانی آغامال تپه سی[ویرایش]
در قریه شکرلو در ۳۰ کیلومتری شمال غربی هوراند و در کناره ی شرقی رود جین سو واقع شده‌است. این تپه به دوره اشکانیان و قرون اولیه اسلام منسوب است.[۱۸]
اقتصاد[ویرایش]
به علت تنوع آب و هوا، حاصلخیزی خاک و وجود سنن کشاورزی در هوراند کشت غلات به صورت آبی و دیمی در کوهپایه‌های آن متداول است. محصول عمده ی این بخش، غلات، حبوبات، سیب زمینی، صیفی جات و تولید اقسام میوه‌است. از میوه‌های درختان جنگلی (گردو،گیلاس،انار،توت)، نیز در سطح نسبتاً وسیعی بهره برداری می‌شود. کار ۸۰ درصد مردم هوراند، کشاورزی، باغداری و دامپروری است. و ۲۰ درصد بقیه، به خصوص جوانان و کودکان، به قالیبافی در کارگاهها می‌پردازند. از صنایع دستی این بخش می‌توان از اقسام بافتنی نظیر: گلیم، جاجیم، قالیچه و قالی نام برد. متأسفانه در سالهای اخیر به دلیل عدم توجه و سرمایه گذاری به مسائل کشاورزی صنعتی و دامپروری مدرن و صنایع تبدیلی کشاورزی در منطقه، کشاورزی و دامپروری هوراند همچنان به شیوه سنتی اداره می‌شود و باعث کاهش بهره وری و عدم توان رقابت با صنایع بزرگتر شده و کشاورزان و دامپروران هوراند رو به سوی شهرهای بزرگتر نهاده و یا به مشاغل کاذب روی آورده‌اند.
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ «سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۸۵، جمعیت تا سطح آبادی‌ها بر حسب سواد» (فارسی). مرکز آمار ایران، ۱۳۸۵. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۱۵ نوامبر ۲۰۱۲.
- ↑ آداب و رسوم و فرهنگ شهر اهر،
- ↑ سایت استانداری آذربایجان شرقی،
- ↑ دفاتر سازمان جغرافیایی کشوری،
- ↑ سیل در هوراند،
- ↑ انجمن گردشگری ماجراجو،
- ↑ ارتقای منطقه هوراند به شهرستان خواست مردم است،
- ↑ آب و فاضلاب هوراند،
- ↑ اداره برق هوراند،
- ↑ اداه گاز هوراند،
- ↑ اداره ثبت احوال هوراند،
- ↑ نگاهی گذرا به شهرستان اهر،
- ↑ معرفی قلعه‌های تاریخی استان آذربایجان شرقی،
- ↑ هیات کوهنوردی سردرود،
- ↑ آشنایی با قلعه قهقهه - آذربایجانشرقی،
- ↑ سفر به هوراند،
- ↑ آشنایی با استان آذربایجانشرقی،
- ↑ سایت تخصصی میراث فرهنگی و گردشگری،
- اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: ۱۳۸۳خ.
- داده‌های جغرافیایی
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||
|
||||||
 |
این یک مقالهٔ خرد پیرامون ایران است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |
