صبحانه

صبحانه معمولی ژاپنی

صبحانه یا در فارسی افغانستان ناشتا (در پارسی میانه: سور) نخستین وعده غذایی است که در هنگام صبح خورده می‌شود، وعدهٔ صبحانه معمولاً شامل یک یا چند نوع نوشیدنی (چای، قهوه، آب پرتقال و…)، لبنیات (پنیر، خامه و…) و غلات (نان، برنج و…) است که ممکن است با دانه‌های روغنی یا میوه‌ها نیز همراه شود. بسیاری از متخصصین تغذیه، صبحانه را وعدهٔ بسیار با ارزشی می‌دانند که در آغاز روز، انرژی و مواد مغذی مورد نیاز بدن را فراهم می‌کند.

هنگامی که وعده‌های غذایی را به عمد یا به اجبار حذف می‌کند، میزان متابولیسم (سوخت و ساز) بدن وی برای نگهداری انرژی پایین می‌افتد. چنانچه این عمل یعنی حذف وعده غذایی ادامه پیدا کند، درصد بیشتری از میزان مصرف متابولیسم، کاهش میابد. در طولانی مدت، BMR (میزان متابولیسم پایه) فرد پایین می‌افتد و بدن می‌آموزد که با انرژی کمتری زنده بماند. نتیجه این عمل آنست که بدن چربی‌های بیشتری را در بافت چربی ذخیره نماید. همچنین در مطالعات مربوط به سودمندی‌های مصرف صبحانه مشخص شده‌است که، افرادی که به طور منظم صبحانه می‌خورند چربی خون آن‌ها به طور میانگین کمتر از افرادی است که عادت به مصرف صبحانه ندارند. واز طرف دیگر آنهایی که صبحانه نمی‌خورند، به احتمال زیاد در طول روز به خوردن غذاهای پر چرب که از نظر رژیم غذایی کم ارزش و بی‌ارزش اند روی می‌آورند و همین مسئله باعث بیمار شدن آن‌ها می‌شود (از جمله دیابت و افزایش چربی خون). البته منظورمان از خوردن صبحانه، صبحانه سالم است نه بیسکویت و شکلات و تنقلات و آب میوه‌های غیرطبیعی. همه کودکان و بزرگسالانی که صبحانه نمی‌خورند تجربه علایم گرسنگی مانند خستگی، خواب آلودگی، و بیقراری داشته‌اند؛ که این خود منجر به کاهش بیشتر کارایی در کنار مسایل و مشکلات شخصی افراد می‌گردد.

ارده عسل یک صبحانه ایرانی

در انگلیسی Breakfast گویند که به معنی ناشتا شکستن است، یعنی خوراکی که برای شکستن ناشتایی خورده می‌شود.

مزایای مصرف صبحانه

• ذخیره انرژی برای انجام کارهای روزانه در شرایط عادی و شرایط خاص
• کمک به درک بهتر مفاهیم و انجام کار بهتر در طول روز و تمرکز بهتر برای انجام وظایف حساس (کمتر شدن حوادث)
• روشی بسیار عالی برای حفظ سلامتی و جلوگیری از افزایش وزن. افرادی که صبحانه سالم می‌خورند کنترل بهتری بر روی جلوگیری از افزایش وزن خود دارند
• یکی از بهترین روش‌ها برای تحریک حرکات روده و پیشگیری از یبوست (یکی از عوارض یبوست ابتلا به سرطان روده بزرگ یا کولون)
• افزایش متابولیسم (سوخت و ساز) بدن و مصرف بهتر انرژی برای فرد

میزان آب مصرفی برای یک صبحانه

ممکن است فکر کنید که هیچ آبی برای صبحانه مصرف نمی‌کنید. سپس ممکن است به یاد آورید که، البته، برای تهیهٔ چای یا قهوه از آب استفاده می‌کنید؛ و البته شیر مصرفی‌تان. در مجموع، شاید ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلی‌لیتر. اما لازم است بدانید که فقط در فنجان قهوهٔ اسپرسوی شما، ۱۴۰ لیتر آب بکار رفته‌است. این مقدار آب واقعی بکار رفته در یک فنجان قهوه‌است. منظور از آب واقعی بکار رفته در قهوه، مقدار آبی است که برای پرورش، تولید، بسته‌بندی و حمل و نقل دانه‌های قهوه بکار رفته‌است.

میزان آب واقعی مصرفی برای تهیهٔ یک وعده صبحانه در:

• اروپا و ایالات متحد آمریکا: ۱۱۰۰ لیتر
• برزیل: ۱۱۰۰ لیتر
• هند: ۳۰۰ لیتر
• چین: حدوداً ۶۰۰ لیتر
• خاورمیانه: بین ۳۵۰ تا ۷۰۰ لیتر

تاریخچه و صبحانه در ملل مختلف

بریتانیا

صبحانه کامل انگلیسی

یک فنجان چای یا قهوه، یک یا دو تکه نان تُست، شاید مقداری گوشت خوک و تخم‌مرغ، یک لیوان شیر

هند

در هند جنوبی، هنگام صبحانه چیزهایی مثل «کیک برنجی»، «وادا»، «دوساس»، «پونگال نمکی» که با مقداری «سامبر» داغ و دست کم یک نوع چاشنی دورچینی شده‌است مصرف می‌شود.

غنا

صبحانه معمولاً شامل نوعی املت محلی، یک نان بسیار شیرین و متراکم به نام نان شکری و چای است. گاهی اوقات نوعی فرنی در منزل طبخ و مصرف می‌شود، در حالی که بسیاری از مردم صبحانه خود را فروشندگان خیابانی خریداری می‌کنند. همچنین فرنی به نام Tom Brown (فرنی قهوه‌ای رنگ تهیه شده از ذرت بو داده) نیز مصرف می‌شود. در زمان معاصر، یک وعده غذای محلی به نام waakye (برنج پخته شده در لوبیا) بسیار رایج است. مردم ترجیح می‌دهند این غذا را مانند دیگر وعده‌های غذایی کوچک از فروشندگان خیابانی بخرند.

ایران

در ایران، انواع نان مسطح، پنیر فتا ایران یا ایرانی، کره، انواع مختلف مارمالاد سنتی یا مربا، عسل، خامه (سرشیر) و چای داغ از آیتم‌های اصلی صبحانه ایرانی محسوب می‌گردند. سایر اقلام، مانند خامه چرب، گردو، تخم مرغ آب‌پز سفت یا عسلی (نرم) و املت نیز برای صبحانه محبوب هستند. به‌طور سنتی صبحانه، انتخابی است از کره و پنیر، کره و مارمالاد (مربا)، خامه عسل، کره و عسل یا پنیر که روی نان تازه مالیده شده و به اندازه یک ساندویچ لقمه (یا یک گاز) تا زده می‌شود و با چای داغ مصرف می‌گردد. ترجیحاً چای با شکر شیرین می‌شود. یکی دیگر از مواد غذایی که معمولاً در ساعت سه تا پنج صبح و در فصل زمستان مصرف می‌شود هلیم نام دارد. هلیم، ترکیبی از گندم، دارچین، کره و شکر است که با گوشت بوقلمون / مرغ یا گوسفند تکه‌تکه شده در ظرف‌های بزرگ (دیگ) پخته می‌شود که به صورت گرم یا سرد و ترجیحاً گرم سرو می‌گردد. تقریباً در همه جای کشور، به ویژه مناطق سردسیر و معمولاً در ساعات اولیه صبح تعطیلات آخر هفته (صبح جمعه) کله پاچه (غذایی خوشمزه، سنگین و مقوی تهیه شده از سر و ساق پاهای گوسفند) مصرف می‌شود.

اسرائیل

shakshuka در ماهی تابه سرو می‌شود

صبحانه اسرائیلی به‌طور معمول از قهوه، آب پرتقال، سالاد سبزیجات تازه، پنیر خامه‌ای، نان تازه یا نان تست، زیتون، کره، تخم مرغ سرخ شده و کلوچه‌های کوچک یا برش‌های کیک تشکیل شده‌است. صبحانه کامل تر ممکن است شامل تخم مرغ آب‌پز سفت، پنیر دلمه‌ای، پنیر کوارک و سالاد اسرائیلی باشد. نوعی دیگری از صبحانه رایج خمیر سرخ شده‌ای با نام malawach به همراه میوه‌های شیرین یا افزودنی‌های تند مزه است. هتل‌ها با صبحانه بین قاره‌ای (صبحانه‌ای سبک معمولاً شامل نان، کره، مربا و قهوه) خود علاوه بر موارد فوق، معمولاً انواع ماهی و ماست و همچنین نوعی املت (با نام shakshuka رایج در منطقه) را سرو می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‍‍‌کنند.

مصر

فول مدمس، یکی از غذاهای ملی مصر است، که با تخم مرغ و سبزیجات آماده می‌شود.

در مصر صبحانه سنتی غذایی با نام فول مدمس (نوعی عدسی) است که شامل: باقلا آرام پخته شده (گاهی با عدس) در سس (مزه دار شده با) روغن زیتون، آب لیمو و سیر، غذایی با نام genba kareesh (شامل پنیر با گوجه فرنگی، شوید یا جعفری، فلفل سبز تند و روغن زیتون)، فلافل، تخم مرغ سرخ شده، فتیر (feteer)، نوعی شیرینی مصری (bosomaat)، خامه با عسل (قشطة بالعسل)، شیره قند یا ملاس با بخارا (asal eswed we tehena)، مربا با خامه (meraba belkeshta)، چای با شیر (shai belabn) و غذای دیگر با نام mfta^a.

منابع

• منبع: وبلاگ تغذیه برتر/ فرامرز کوچکی
• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Breakfast». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی.

پیوند به بیرون

• فول مدمس در ویکی‌پدیای مصری
• فول مدمس در ویکی‌پدیای عربی