زبان‌های داردی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده

درخط

نسخهٔ ‏۱۸ آوریل ۲۰۲۰، ساعت ۲۰:۳۱

زبان‌های داردی (با گرته‌برداری از انگلیسی زبان‌های دردیک^[۱] هم نوشته‌اند، که در مناطق شمال پاکستان، شرق افغانستان و بخش جامو و کشمیر هند سخنورانی دارد ریشته آن را به زبانهای ایرانی فرض کرده‌اند.^[۲]^[۳]

جایگاه در خانوادهٔ هندوآریایی

زبان‌های داردی زیرشاخه‌ای از زبان‌های هندوآریایی‌ست که به دلیل مجاورت با زبان‌های ایرانی شرقی و نورستانی، پیوندهای مستحکم ساختاری با آن‌ها پیدا کرده‌است. نورستانی زبانیست که در شرق افغانستان بدان سخن گفته می‌شود. در ابتدا زبانشناسان زبان نورستانی را شاخه‌ای از زبان‌های داردی فرض می‌کردند اما امروزه طبق پژوهشهای گئورگ مورگنشتیرنه نروژی، زبان نورستانی خود یکی از شاخه‌های مستقل زبان‌های هندوایرانیست. طبق پژوهش‌های این زبانشناس، زبان‌های هندوایرانی به سه شاخهٔ هندوآریایی، ایرانی و نورستانی تقسیم می‌شوند.

بجز زبان کشمیری، دیگر زبانهای خانوادهٔ داردی، زبانهایی با سخنوران کم و مناطق زیر پوشش کوچک هستند و بسیاری از آنها فرهنگ نوشتاری و قدرت تدریس ندارند. در بیشتر موارد سخنوران بدین زبان‌ها در مناطق سخت‌گذر کوهستانی بسر می‌برند. بخش بزرگی از این مناطق بعلاوه مشکل سخت‌گذر بودن بطور مداوم با نیروهای دولتی در ستیز بسر می‌برند. همه زبان‌های داردی بطور تاریخی تحت تاثیر زبان‌های پیشرفته‌تر همسایه مانند زبان‌های ایرانی و دیگر زبان‌های هندی قرار گرفته‌اند که این باعث نامشخص بودن دسته‌بندی خانوادگی در این زبان‌ها شده‌است.^[۳]

زیر شاخه زبانهای داردی

. کشمیری(کشمیری ,کشتوری, پوگلی, رمبانی )
.زبان شینه ( بالستان ,لدخ , داماکی , کوندال شاهی , شینه , اشوجو, کلکوتی پاولی و ساوی است.
.زبان چترال ( کلشه, خوار)
. زبان کنری( دامیلی , گواربتی , نان گالمی , گرنگالی , شمشتی)
. پشه ای
.زبان کوهستانی : (باتری, چلی سو, گورو , مایا , کوهستانی اندس , تیراهی , توروالی , تاپور, کترقالی)

زبانهای داردی در افغانستان

زبان پشه‌ای
زبان داملی
زبان دوماکی
زبان شمشتی
زبان کالامی
زبان کوهستانی
زبان کهوار
زبان گواربتی
نان گالمی
گرنگالی

پانویس

منابع

Morgenstierne, G. Irano-Dardica. Wiesbaden 1973;
Morgenstierne, G. Die Stellung der Kafirsprachen. In Irano-Dardica, 327-343. Wiesbaden, Reichert 1975
Decker, Kendall D. Sociolinguistic Survey of Northern Pakistan, Volume 5. Languages of Chitral.
The Comparative study of Urdu and Khowar. Badshah Munir Bukhari National Language Authority Pakistan 2003.
National Institute of Pakistani Studies, Quaid-i-Azam University & Summer Institute of Linguistics [1] Re

(( کریم پوپل))

[1] BBC فارسی - افغانستان - زندگی زبانها ۴: زبان پشه ای

[2] ttp://www.departments.bucknell.edu/linguistics/pie2.gif

[ReferenceA-3] ۳٫۰ ^۳٫۱ [۱]

[۱]

[۲]

[۳]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
+'''زبان‌های داردی''' (با گرته‌برداری از انگلیسی '''زبان‌های دردیک'''<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/afghanistan/2008/12/081201_ram_languages_4.shtml BBC فارسی - افغانستان - زندگی زبانها ۴: زبان پشه ای <!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref> هم نوشته‌اند، که در مناطق شمال [[پاکستان]]، شرق [[افغانستان]] و بخش [[جامو و کشمیر]] [[هند]] سخنورانی دارد ریشته آن را به [[زبانهای ایرانی]] فرض کرده‌اند.<ref>http://www.departments.bucknell.edu/linguistics/pie2.gif</ref><ref name="ReferenceA">[//en.wikipedia.org/wiki/Dardic_languages]</ref>
-{{Infobox language family
-|name=Dardic
-|region=Eastern [[Afghanistan]], [[North India|Northern India]] ([[Jammu and Kashmir]]), Northern [[Pakistan]] ([[Gilgit-Baltistan]], [[Khyber Pakhtunkhwa]])
-|familycolor=Indo-European
-|fam2=[[Indo-Iranian languages|Indo-Iranian]]
-|fam3=[[Indo-Aryan languages|Indo-Aryan]]
-|child1=Chitral
-|child2=[[Kashmiri language|Kashmiri]]
-|child3=Kohistani
-|child4=Kunar
-|child5=[[Pashayi languages|Pashayi]]
-|child6=[[Shina language|Shina]]
-|glotto=none
-|glotto2=indo1324
-|glottoname2=Northwestern Zone
-|glottorefname2=Indo-Aryan Northwestern zone
-}}
-'''زبان‌های داردی''' (با گرته‌برداری از انگلیسی '''زبان‌های دردیک'''<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/afghanistan/2008/12/081201_ram_languages_4.shtml BBC فارسی - افغانستان - زندگی زبانها ۴: زبان پشه ای <!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref> هم نوشته‌اند)، شاخه‌ای‌ست از خانوادهٔ زبانی [[زبان‌های هندوآریایی|هندوآریایی]] (زبانهای خانوادهٔ هندی) که در مناطق شمال [[پاکستان]]، شرق [[افغانستان]] و بخش [[جامو و کشمیر]] [[هند]] سخنورانی دارد. البته عده‌ای آن را شاخه‌ای مستقل در خانوادهٔ زبانی [[هندوایرانی]] در کنار زبانهای [[هندوآریایی]] و [[زبانهای ایرانی]] فرض کرده‌اند.<ref>http://www.departments.bucknell.edu/linguistics/pie2.gif</ref><ref name="ReferenceA">[//en.wikipedia.org/wiki/Dardic_languages]</ref>
 == جایگاه در خانوادهٔ هندوآریایی ==
@@ خط ۲۳: / خط ۵: @@
 زبان‌های داردی زیرشاخه‌ای از زبان‌های هندوآریایی‌ست که به دلیل مجاورت با [[زبان‌های ایرانی شرقی]] و [[زبان نورستانی|نورستانی]]، پیوندهای مستحکم ساختاری با آن‌ها پیدا کرده‌است. نورستانی زبانیست که در شرق افغانستان بدان سخن گفته می‌شود. در ابتدا زبانشناسان زبان نورستانی را شاخه‌ای از زبان‌های داردی فرض می‌کردند اما امروزه طبق پژوهشهای [[گئورگ مورگنشتیرنه]] نروژی، زبان نورستانی خود یکی از شاخه‌های مستقل زبان‌های هندوایرانیست. طبق پژوهش‌های این زبانشناس، زبان‌های هندوایرانی به سه شاخهٔ هندوآریایی، ایرانی و نورستانی تقسیم می‌شوند.
+بجز زبان کشمیری، دیگر زبانهای خانوادهٔ [[داردی]]، زبانهایی با سخنوران کم و مناطق زیر پوشش کوچک هستند و بسیاری از آنها فرهنگ نوشتاری و قدرت تدریس ندارند. در بیشتر موارد سخنوران بدین زبان‌ها در مناطق سخت‌گذر کوهستانی بسر می‌برند. بخش بزرگی از این مناطق بعلاوه مشکل سخت‌گذر بودن بطور مداوم با نیروهای دولتی در ستیز بسر می‌برند.
+همه زبان‌های داردی بطور تاریخی تحت تاثیر زبان‌های پیشرفته‌تر همسایه مانند زبان‌های ایرانی و دیگر زبان‌های هندی قرار گرفته‌اند که این باعث نامشخص بودن دسته‌بندی خانوادگی در این زبان‌ها شده‌است.<ref name="ReferenceA"/>
-زبانهای داردی درکتاب فرهنگ وزبان پشه ای افغانستان نشرایراناونوشته حمیدرضاکهنگی موردبررسی قرارگرفته است (ازجمله زبانهای پشه ای افغانستان وکشمیری هند وکالاشه پاکستان).
-بجز زبان کشمیری، دیگر زبانهای خانوادهٔ [[داردی]]، زبانهایی با سخنوران کم و مناطق زیر پوشش کوچک هستند و بسیاری از آنها فرهنگ نوشتاری و قدرت تدریس ندارند. در بیشتر موارد سخنوران بدین زبان‌ها در مناطق سخت‌گذر کوهستانی بسر می‌برند. بخش بزرگی از این مناطق بعلاوه مشکل سخت‌گذر بودن به‌طور مداوم با نیروهای دولتی در ستیز بسر می‌برند.
-همه زبان‌های داردی به‌طور تاریخی تحت تاثیر زبان‌های پیشرفته‌تر همسایه مانند زبان‌های ایرانی و دیگر زبان‌های هندی قرار گرفته‌اند که این باعث نامشخص بودن دسته‌بندی خانوادگی در این زبان‌ها شده‌است.<ref name="ReferenceA"/>
 == زیر شاخه زبانهای داردی ==
 #. کشمیری(کشمیری ,کشتوری, پوگلی, رمبانی )
@@ خط ۵۴: / خط ۳۳: @@
 *The Comparative study of Urdu and Khowar. Badshah Munir Bukhari National Language Authority Pakistan 2003.
 *National Institute of Pakistani Studies, Quaid-i-Azam University & Summer Institute of Linguistics [1] Re
+(( کریم پوپل))
-کتاب فرهنگ وزبان پشه ای افغانستان نوشته حمیدرضاکهنگی نشرایراناتهران1398
-{{زبان‌شناسی افغانستان}}
 {{زبان‌های هندوایرانی}}
 {{داده‌های کتابخانه‌ای}}