همای (دختر گشتاسپ)
همای (شاهنامه) | |
---|---|
اطلاعات کلی | |
نام | همای |
منصب | شاهدخت |
نژاد | کیانیان |
دودمان | ارزانیان |
آئین | مزدیسنا |
ملیت | ایران |
خانواده | |
نام نیا | لهراسپ |
نام پدر | گشتاسپ |
نام مادر | کتایون |
برادران | اسفندیار، پشوتن، شیدسپ، فرشیدورد |
خواهر | به آفرید |
همای در داستانهای ملی ایران و شاهنامه دختر گشتاسپ خواهر پشوتن و اسفندیار و شیدسپ و فرشیدورد و به آفرید بود.
گشتاسپ قول داد اگر کسی کین زریر را بستاند همای را به عقد او در خواهد آورد اما کسی جز اسفندیار برادر همای گره از این کار نگشود:
همی گوید آنکس کجا کین اوی | بخواهد نهد پیش دشمنش روی | |
مر او را دهم دخترم را همای | وُ کرد ایزدش را برین بر گوای [۱] |
همای در شاهنامه
[ویرایش]همای کاخی در بلخ داشت که در غیبت پدر در آنجا اقامت میکرد و چون تورانیان به بلخ یورش آوردند او و خواهرش به آفرید به چنگ ارجاسپ شاه خَلُّخ افتادند و به روییندژ تختگاه خَلُّخ انتقال یافتند. اسفندیار کمر همّت برای رهانیدن آنان ببست و پس از طی مراحل هفت خان اسفندیار به روییندژ نفوذ کرد و بر ارجاسپ پیروزی یافت او را کشت، دو خواهرش را رهانید و به ایران بازشان گرداند.[۲]
وقتی اسفندیار در کسوت بازرگانان به روییندژ داخل شد با هدایا نخست بدیدار ارجاسپ و بزرگان رسید دوستی و معامله با بزرگان آنجا را طرح افکند سپس با جلب نظر ارجاسپ، در بازار شهر بساط عرضه کالا براه انداخت. خواهرانش ژندهپوش به بهانه خرید نزد بارزگان یعنی برادرشان شتافتند و از لحن صدایش او را شناخنتد امّا اسفندیار از بیم لو رفتن نقشهاش، بار نخست اظهار آشنایی نکرد:
برفتند هر دو به نزدیک اوی | ز خون برنهاده به رخ بر دو جوی | |
به خواهش گرفتند بیچارگان | بر آن نامور مرد بازارگان | |
بدو گفت خواهر که ای ساروان | نخست از کجا راندی کاروان | |
ز ایران و گشتاسپ و اسفندیار | چه آگاهی است ای گو نامدار | |
بدین سان دو دخت یکی پادشاه | اسیریم در دست نا پارسا [۳] |
پانویس
[ویرایش]- ↑ شاهنامه. جلد ششم. پادشاهی لهراسپ، ص ۳۶۸
- ↑ شریفی، فرهنگ ادبیات فارسی، ۱۵۰۰.
- ↑ شاهنامه. جلد ششم. هفت خوان اسفندیار، ص ۳۸۸
منابع
[ویرایش]- حسین، الهی قمشهای (۱۳۸۶). شاهنامه فردوسی. ترجمهٔ ناهید فرشادمهر. تهران: نشر محمد. شابک ۹۶۴-۵۵۶۶-۳۵-۵.
- شریفی، محمد (۱۳۸۷). محمدرضا جعفری، ویراستار. فرهنگ ادبیات فارسی. تهران: فرهنگ نشر نو و انتشارات معین. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۷۴۴۳-۴۱-۸.