افسانه‌های نیاهندواروپایی
 | این مقاله میتواند با ترجمهٔ متن از مقالهٔ متناظر در انگلیسی گسترش یابد. برای مشاهدهٔ دستورالعملهای مهم ترجمه روی [گسترش] کلیک کنید.
|
| بخشی از رده:هندواروپایی |
| موضوعات هندواروپایی |
|---|
 |
افسانه‌های نیاهندواروپایی مجموعه اعتقاداتِ مردم نیاهندواروپایی هستند. اگرچه شواهد مستقیمی از وجود چنین دینی در دست نیست، پژوهشگران با بررسی اشتراکات اعتقادی، اسطوره‌شناسی و خداشناسی ملل هندواروپایی‌زبان، به بازسازی آن دست زده‌اند. مهمترین نظریه‌ای که در این‌باره و با مقایسه اساطیر حاصل‌شده، نظریه سه‌شخصیت ژرژ دومزیل است.
خدایان
[ویرایش]از راه بررسی‌های زبان‌شناسانه، نام برخی از خدایان در زبان نیا-هندواروپایی بازسازی شده‌است:
- خدا در این زبان *deiwos خوانده می‌شده‌است، هم‌ریشه با دیو در فارسی، daeva اوستایی، در زبان هیتی sius، در لاتین deusو divus، در سانسکریت deva و ...
- دیئوس پیتر (*Dyēus Ph2tēr) به معنای پدر آسمانی، رئیس خدایان هندواروپایی، بعدها متجلی در زئوس یونانی و ژوپیتر رومی، در سانسکریت دیائوس پیتا
- *Plth2wih2، به معنای فرد پهن، خدای مادینه سرزمین‌های پهناور، برابر با پریثوی سانسکریت و للوانی الهه هیتی
- پرکوونُس(*Perkwunos)، به معنای ضربه‌زن، بازسازی شده از پرون اسلاوی، فیورگون نورس (بعدها ثور، و ...
- *H2eus(os)، زن‌خدای سپیده‌دم، متجلی در ائوس یونانی و آورورا رومی، آستقیک ارمنی و ...
- *PriHeh2، به معنای دوست، الهه عشق، برابر با فریگ و فریا در نورس باستان، priyeی اسلاوی و puruی هیتی
- *Deh2nu-، زن‌خدای رود، برابر با دنوی سانسکریت و دانوی ایرلندی و ...نام رودهای چندی چون دنیپر، دن، دانوب و ... مرتبط با این الهه است.
- ولنُس (*Welnos)، بازسازی شده از روی ولس اسلاوی، احتمالاً مرتبط با وارونای سانسکریت و...
- توأمان الهی، امتداد یافته در اشوین‌های سانسکریت
- خدای آب یا دریا
- ایزدان خورشید و ماه
- *Peh2uson، خدای چوپانان، بازسازی‌شده از روی پان یونانی و فانوس و پشوپتی سانسکریت
- شماری ایزدان مربوط به روح طبیعت، مشابه ساتیر یونانی و نیمف رومی-یونانی و...
- زن‌خدایان مرتبط با سرنوشت
جستارهای وابسته
[ویرایش]- آتش در فرهنگ ایران باستان
- ادیان ماقبل تاریخ
- اسطوره‌شناسی ایرانی
- اسطوره‌شناسی اوستیایی
- اسطوره‌شناسی کردی
- اسطوره‌شناسی آذری
- اسطوره‌شناسی مازندرانی
- اسطوره‌شناسی ایرانی در فرهنگ عامه
- آیین‌های مرتبط
- تأثیر آیین‌های کهن ایرانی بر آیین زرتشت
- فهرست ایزدان آریایی (هندوایرانی)
- فهرست ایزدان مزدیسنا
- فهرست ایزدان ایرانی
- رده:ایزدان ایرانی
- رده:اسطوره‌شناسی ایرانی
- فهرست ایزدان ایران باستان
منابع
[ویرایش]Wikipedia contributors, "Proto-Indo-European religion," Wikipedia, The Free Encyclopedia, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Proto-Indo-European_religion&oldid=700138385 (accessed January 22, 2016).
| شاخههای زبانی |
|  | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| مردمان |
| |||||
| زبان اولیه | ||||||
| باستان‌شناسی | فرهنگهای: آباشهوو · آفاناسوو · آندرونوو · اوساتوو · بادن · پُتاپوفکا · پُلتاوکا · تدفین خمرهای · تِراماره · تریالِتی · جام · چرناوُدا · خواجهلی-گادابای · خِوالینسک · دنیپر میانی · دنیپر-دونِتس · سامارا · سردنی استوگ · سروگلازوو · شاسِن · شرنوله · شولاوری-شومو · ظروف راهراه · کاراسوک · کِمی اوبا · کوبان · کورا-ارس · کوکوتنی-تریپیلی · کولچی · گورآهونی · گوراَلواری · گورچالی · فرهنگ کورگانی (کورگان) · گوشی · گومِلنیتا-کارانوو · لوساتی · لیلاتپه · مایکوپ · ناروا · نووتیتوروفسکا · ووچدول | |||||
| مطالعات | ||||||
ردهها:
- آیین هندو
- ادبیات یونان باستان
- اسطوره‌شناسی روم
- اسطوره‌شناسی لیتوانی
- اسطوره‌شناسی مقایسهای
- اسطوره‌شناسی نورس
- اسطوره‌شناسی نیاهندواروپایی
- اسطوره‌شناسی هندواروپایی
- اسطوره‌شناسی یونانی
- انسانشناسی دینی
- پگانیسم
- تاریخ ادیان
- دین در دوران کلاسیک
- دین در یونان
- دین رومیان باستان
- دین یونان باستان
- دینهای پیشاتاریخ
- دینهای هندی
- فرهنگ باستانی یونان